Kent Sosyolojisi Final 21. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi esas olarak yeni kurulacak bir yerleşim bölgesinde ihtiyaç duyulabilecek alt ve üstyapı hizmetlerinin neredeyse tamamını karşılayacak şekilde bir işleve sahiptir?
Kaleiçi |
Tahtakale |
Külliye |
Şehir meydanı |
Pazar |
Külliyeler, esas olarak yeni kurulacak bir yerleşim bölgesinde ihtiyaç duyulabilecek alt ve üstyapı hizmetlerinin neredeyse tamamını karşılayacak şekilde bir işleve sahiptir. Bir külliye, içerisinde ibadethaneler, eğitim kurumları, yeme-içme alanları, sağlık birimleri, misafirhaneler, hamamlar, çarşılar, su kaynakları ve mezarlıklar gibi pek çok sosyal donatı alanının bir araya geldiği yerleşim birimidir. Doğru cevap C'dir.
2.Soru
Aşağıdakilerin hangisi kapitalist tarımın diğer tarımsal örgütlenmelerden farkıdır?
Kâr amaçlı organize olurlar. |
Ücretli emek gücü istihdam ederler. |
Toprak mülkiyetine sahip olmak zorunda değildir. |
Göreli olarak yüksek sermayeye sahiptirler. |
Uzmanlaşmış personele sahiptirler. |
Tarımda kapitalist tarzda örgütlenen işletmeler kâr amaçlı olarak organize olurlar ve ücretli emek gücü istihdam ederek üretim ve pazarlamayı gerçekleştirir.
Diğer tarımsal örgütlenmelerden farklı olarak kapitalist tarımsal işletmelerde toprak
mülkiyetine sahip olmak gibi bir zorunluluk yoktur. Doğru cevap C'dir.
3.Soru
Soja, postmodern kentteki süreçleri hangi kent üzerinden incelemiştir?
New York
|
Los Angeles
|
Londra
|
Chicago |
Manchester |
Postmodern kent yaklaşımının en bilinen temsilcisi Edward Soja, “Postmetropolis” adlı çalışmasında postmodern şehirdeki kentsel dönüşümü Los Angeles kentinin oluşumu ve gelişimi üzerinden incelemiştir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı şehirlerinde adalet, güvenlik, şehircilik ve devletle toplum arasında iletişim gibi pek çok işlevi hep birden üstlenen en kritik role sahip yöneticilerdir?
Kadılar |
Mütesellim |
Derbentçi |
Mübaşir |
Muhassıl |
Çeşitli dönemlerde isim ve kapsamları değişmekle birlikte genel olarak Osmanlı idari bölümlemesi eyalet, sancak, kaza, nahiye ve köylerden oluşmaktadır. Buralarda vali, mütesellim, ayan, kethüda (yerel yönetici), voyvoda, muhassıl, subaşı, derbentçi, yasakçı, mübaşir, bekçi, köy ihtiyarları gibi idari birimin durumuna göre değişen statüde ve sayıda, esas olarak güvenlik ve yerel yönetimden sorumlu idareciler bulunmaktaydı. Adaleti sağlamak için ise kaza ve sancaklardan oluşan şehirlerde kadı, müftü ve mahkemede görevli muhzir (mübaşir) ve kâtip gibi görevliler mevcuttu. Ayrıca şehirlerin ölçeklerine göre şehir kethüdası (yerel yönetici), mimar başı, su yolcu gibi görevlilerle vakıf, tekke ve loncaların kendilerine mahsus birçok görevlisi de bulunmaktaydı.Osmanlı şehirlerinde en kritik rolü adalet, güvenlik, şehircilik ve devletle toplum arasında iletişim gibi pek çok işlevi hep birden üstlenen ve devletin her tarafına yayılan kadılar oynamaktaydı. Kadılar Osmanlı şehirlerinde sadece hukuki işlere bakmazlar, şehrin gündelik yaşamını ve altyapısını takip ederler, kurumların ve iktisadi hayatın (iaşe) adaletle, güvenle ve süreklilik çerçevesinde bir verimlilikle çalışmasını sağlar, şehri idare ederlerdi. Kadılar devletin şehirdeki görevlisi ve şehrin devlet nezdindeki temsilcisiydiler.
5.Soru
II. Dünya Savaşı sonrası yerel yönetim deneyimlerine ilişkin hangi iki ana dönem tespit edilmiştir?
Keynekçi-sınıf merkezli |
Çoğulcu-yönetimci |
Keynekçi-keynekçi sonrası |
Keynekçi sonrası-çoğulcu |
Sınıf merkezli-yönetimci |
Cevap C
6.Soru
Son yarım yüzyılın kentsel yeniden yapılanmaları dikkate alındığında, 1980'li yıllarda ağırlıklı olarak hangi kentsel dönüşüm politikası uygulanmıştır?
Yeniden inşa |
Yeniden canlandırma |
Yenileme |
Yeniden geliştirme |
Yeniden dönüştürme |
Son yarım yüzyılın kentsel yeniden yapılanmalarına bakıldığında, kullanılan dönüşüm programları kendi içinde mekânsal ve sosyal kriterlere göre ayrıştırılarak farklı isimler almıştır. Buna göre 1950’li yıllarda bir yeniden inşa politikası uygulanırken, bunu takip eden 1960’lı yıllarda yeniden canlandırma; 1970’lerde yenileme ve 1980’lerde yeniden geliştirme uygulamaları ön plandadır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ulus-devlet temelli kent süreci görüşünü etkisiz hale getirmiş olan yaklaşımdır?
Radikal kent yaklaşımının yükselmesi
|
Küresel kent pozisyonunun gündeme gelmesi
|
Dünya kenti kavramının oluşması
|
Modern kentleşme sürecinin doğması |
Kent gelişiminin hiyerarşik düzeni |
1960’ların sonları ve 1970’lerin başlarında bu ulus-devlet temelli ve sınırlı kent süreci görüşü, radikal kent yaklaşımının yükselmesi ile işlevsiz hale gelmiştir.
8.Soru
Osmanlı’da şehirlerin imarı, ihyası, âbat edilmesi, nüfuslandırılması, huzur ve güvenliğinin temini ve iaşesinin (gıda) temini gibi şehircilik ve şehirleşme faaliyetlerine ne denir?
Taçlandırma |
Şenlendirme |
Şeriyye |
Kadılık |
Sancakçılık |
Şenlendirme Şehirlerin imarı, ihyası, âbat edilmesi, nüfuslandırılması, huzur ve güvenliğinin temini ve iaşesinin (gıda) temini gibi şehircilik ve şehirleşme faaliyetlerine denir.
9.Soru
I. Tahrir defteri II. Avârız
III. Cizye
IV. Temettuat kayıtları V. Muhtesip
Yukarıdaki belgelerden hangisi nüfusa ilişkin bilgi vermektedir?
Yalnız I |
Yalnız IV |
I, V |
I, II, III, IV |
I, II, III, IV, V |
Osmanlı şehirciliğinin ilk boyutunda insan unsuru ile ilgili tanımlamalara bakılmalıdır. Fetihten hemen sonra yapılan nüfus ve tapu tahrir sayımlarında mevcut nüfus ve bu nüfusun yapısı tespit edilmektedir. Elimizde olan dört bin civarındaki tahrir defteri ve diğer nüfusla ilgili avârız, cizye ve temettuat kayıtları bize bu konularda çok ayrıntılı bilgiler sunmaktadır.
10.Soru
- Bireyler ve gruplar arası ilişkiler ve bağlar
- Kentte uğranılan değişim ve çıkan sorunlar
- Sosyal reformlar
- Ülkedeki ekonomik sıkıntılar
Yukarıdakilerden hangileri Chicago Okulu'nun üzerinde çalıştığı konulardır?
I-II-III |
I-III-IV |
II-III-IV |
III-IV |
I-IV |
Cevap A
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı döneminde Sufîlik çerçevesindeki toplumsal gerçekliğin şehirdeki mekânsal karşılıkları arasında yer almamaktadır?
Zaviye |
Medrese |
Dergâh |
Âsitâne |
Hankah |
Sufîlik çerçevesindeki toplumsal gerçekliğin şehirdeki mekânsal karşılığı zaviye, dergâh, âsitâne, hankah ya da tekkelerdi. Doğru yanıt B seçeneğidir.
12.Soru
I. İlkel (primitive) göç
II. Zoraki (forced) göç
III. Yönlendirilen (impelled) göç
IV. İtme çekme göçü
V. Serbest (free) göç
VI, Engelli göç
VII. Kitlesel (mass) göç
Yukarıdakilerden hangileri William Petersen’ın bireysel ve sınıfsal farklılıkları da gözeterek oluşturduğu göç tiplerindendir?
I, II, III, V, VII |
II, III, IV, V, VI, VII |
I, II, III, IV, VII |
I, II, III, IV, V, VI |
I, II, III, IV, V, VI, VII |
Petersen bireysel ve sınıfsal farklılıkları da gözeterek, beş göç tipi oluşturmuştur.
- İlkel (primitive) göçler: Bu göçler doğal çevrenin yarattığı itme etkisiyle oluşan göçlerdir. Petersen, göçebe toplulukların dönemlik göçlerini de bu göç tipi içerisinde tanımlamaktadır. Fakat asıl üzerinde durduğu konu, kuraklık, kötü hava şartları gibi çevrenin yarattığı fiziksel zorluklardan kaynaklanan ve bu sebeplerle yaşanan toplu göçlerdir.
- Zoraki (forced) ve yönlendirilen (impelled) göçler: Petersen, ilk göç tipinde ayırt edici özellik olarak doğanın yarattığı baskıyı kullanırken; ikinci göç tipi olan zoraki göç ve üçüncü göç tipi olan yönlendirilen göçte, sosyal durumun yarattığı baskıyı ayırt edici bir özellik olarak kullanmaktadır. Petersen’a göre, sosyal bir baskıya rağmen bireyler ya da bir toplumun göç etmede bir karar mekanizması kullanabilmesi ve bu karar mekanizmasının işletme gücünü ellerinde bulundurması yönlendirilen göç anlamına gelmektedir.
- Serbest (free) göç: Yukarıdaki göç tiplerinin serbest göçten farkı, temel bir belirleyenin varlığıdır. Oysaki serbest göç tipinde kişiler, topluluklar ve toplumlar üzerine uygulanan her hangi bir zorlayıcı durum ve itici bir güç yoktur. Petersen’in tipleştirdiği serbest göçte, göçmen kesin ve kararlı bir şekilde kendi göç kararını vermekte ve buna göre hareket etmektedir. Bu göç tipi büyük kitlesel göçleri değil, bireysel tercihlerle ilerleyen kişisel göçleri tanımlamaktadır.
- Kitlesel (mass) göç: Petersen’e göre dünyadaki göçün üçüncü basamağı olan bu göç tipi, teknolojik gelişmeye paralel ilerleyen bir durumu ifade etmektedir.
13.Soru
Erken Cumhuriyet Dönemi’nde konut inşası ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez?
Yeni konut yapımı yeterli düzeyde olamamıştır |
Konut yapımına yönelik bir çözüm olarak kooperatifler kurulmaya başlanmıştır |
Savaşta yıkılan konutların yerine yenilerinin yapılması ve başkent olarak ilan edilen Ankara’nın inşası, öncelikli alanlar arasında yer almaktadır |
Bu dönemde imar ve yerleştirme faaliyetlerinin yürütülebilmesi amacıyla Mübadele ve İskân Vekâleti kurulmuştur |
Mübadele ile birlikte ülkeyi terk eden nüfus konut açısında bir rahatlama yaratmıştır |
Cumhuriyet’in ilk yıllarında kentlerin inşa faaliyetlerinde yönetim ve kamu binalarına öncelik verilmiş, bununla birlikte yeni yollar açılmış ancak yeni konut yapımı yeterli düzeyde olamamıştır. Savaşta yıkılan konutların yerine yenilerinin yapılması ve başkent olarak ilan edilen Ankara’nın inşası, öncelikli alanlar arasında yer almaktadır. Diğer taraftan mübadele sonrasında büyük konut ihtiyacı ortaya çıkmış ve Ankara’da “yeni devlet bürokrasisinin ve hizmet sektörünün çektiği nüfus, başka kentlerle kıyaslanamayacak bir konut gereksinimi doğurmuştur” Bu dönemde imar ve yerleştirme faaliyetlerinin yürütülebilmesi amacıyla Mübadele ve İskân Vekâleti kurulmuştur Büyük ölçekte ucuz konut yapımı karşısında spekülatörlerin arsa fiyatlarını yükseltmesi, inşaat malzemeleri fiyatlarının artışı gibi bazı engeller ortaya çıkmıştır. Bu sorunlar karşısında konut yapımına yönelik bir çözüm olarak kooperatifler kurulmaya başlanmıştır.
14.Soru
I- Kırsal arazi talebinin artması
II- Karşılıklı bağımlılığın artması
III- Emeğin uzmanlaşması
IV- Farklı işlevlerin ayrışması
V- Zengin-Fakir kutuplaşmasının yaşanmaması
Childe’ye göre kentleşme yukarıdakilerden hangilerini kapsamaktadır?
I-II ve III
|
I-III ve V
|
II-III ve IV
|
III-IV ve V |
II-IV ve V |
Childe’ye göre kentleşme; emeğin uzmanlaşması, toplumsal görevlerin karşılıklı bağımlılığının artması ve farklı işlevlerin ayrışması aracılığıyla gelişen bir sürecin sonunda gerçekleşmiştir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangi araştırmacı kenti bir kaynak dağıtım sistemi olarak görmektedir?
Pahl
|
Geddes
|
Friedmann
|
Aron |
Marx |
Yönetimci görüşün yerel yönetimlere ilişkin en önemli yansıması Pahl’ın kent yöneticiliği yaklaşımında bulunabilir. Pahl’a göre, kent bir kaynak dağıtım sistemidir ve bu dağıtımda kent yöneticileri merkezi bir role sahiptir.
16.Soru
Aşağıdaki politikaların hangisinde içeriğinin açıklamasında çevresel yaklaşım için peyzaj ve yeşilleştirme hedeflenmiştir?
Kentsel Yenileşme-Canlandırma |
Kentsel Yeniden Yapılandırma |
Kentsel İyileştirme |
Kentlerin Yeniden İnşası |
Kentsel Yenileme |
Doğru cevap D dir. Kentlerin Yeniden İnşası programının içeriğinin açıklamasında çevresel yaklaşım için peyzaj ve yeşilleştirme hedeflenmiştir.
17.Soru
1994 ekonomik krizi, 1990-2000 döneminde tarımsal destekleme politikaları açısından daha istikrarsız olarak ifade edilebilecek politikaları beraberinde getirmiştir. Buna göre aşağıdaki dönemlerden hangisi istikrarsızlığı ifade eden dönemleştirmelerden biri değildir?
1991-1993 tarımsal desteklemede genişleme dönemi |
1994-1995 daralma dönemi |
1995- 1996 duraklama dönemi |
1997-1998 yeniden genişleme dönemi |
1999-2000 yeniden daralma dönemi |
1994 Ekonomik Krizi, 1990-2000 döneminde tarımsal destekleme politikaları açısından daha istikrarsız olarak ifade edilebilecek politikaları beraberinde getirmiştir. İstikrarsızlık dönemi aşağıdaki alt dönemler itibariyle şu şekildedir:
1. 1991-1993 tarımsal desteklemede genişleme dönemi
2. 1994-1995 daralma dönemi
3. 1997-1998 yeniden genişleme dönemi
4. 1999-2000 yeniden daralma dönemi
18.Soru
Herhangi bir iktisadi faaliyet kolunda bir miktar işgücünün o faaliyet kolundan çekilmesi durumunda toplam çıktı düzeyinde herhangi bir değişiklik olmaması durumuna ne ad verilmektedir?
Azalan marjinal fayda |
Gizli işsizlik |
Tarımsal istihdam |
Mevsimlik işçilik |
İşsizlik |
Gizli işsizlik herhangi bir iktisadi faaliyet kolunda bir miktar işgücünün o faaliyet kolundan çekilmesi durumunda toplam çıktı düzeyinde herhangi bir değişiklik olmaması durumudur. Dolayısıyla söz konusu iktisadi faaliyet kolunda çalışır gibi görünen bir kitle aslında çıktı düzeyi üzerinde herhangi bir katkı sağlamıyor demektir.
19.Soru
Temel sorunsalı kırdan kente göç edenlerin kentle bütünleşme ve yabancılaşma gibi sorunlarına çözüm önermek olan Türkiye'de kent çalışmalarını etkileyen kuram hangisidir?
Chicago okulu |
Eleştirel Yaklaşım |
Yapısalcı Yaklaşım |
Yapısal-İşlevselci Yaklaşım |
Toplumsal İnşacı Yaklaşım |
Türkiye'de kent çalışmalarını etkileyen kuramlardan Chicago okulunun temel sorunsalı kırdan kente göç edenlerin kentle bütünleşme ve yabancılaşma gibi sorunlarına çözüm önermektir. Doğru yanıt A'dır.
20.Soru
Çiftçiyi Topraklandırma Kanununun Mecliste kabul edildiği tarih aşağıdakilerden hangisidir?
1945
|
1946
|
1947
|
1948 |
1949 |
Savaşın sona ermesiyle çok partili bir düzene geçiş gündeme gelirken, hükümetin ileri gelenleri özellikle küçük köylülüğü yeniden kazanma gayreti içerisine girmişlerdir. Bu kapsamda Haziran 1945’te Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu Mecliste kabul edilmiştir. Kanunun 17. Maddesi 50 dönümden fazla olan toprakların topraksız veya az topraklı köylülere dağıtılabileceğini öngördüğünden bir toprak reformu niteliği taşımaktaydı.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ