Klasik Mantık Ara 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“Solaklar zeki olur. Oya solaktır. O halde Oya zekidir.” çıkarımı hangi akıl yürütme yöntemine bir örnektir?
Dedüktif akıl yürütme (tümdengelim)
|
İndüktif akıl yürütme (tümevarım) |
Analoji
|
Çoklu akıl yürütme
|
Koşullu akıl yürütme
|
Genelden özeli çıkarsayan akıl yürütme biçimi, tümdengelimdir. Bu tür akıl yürütme yeni bir bilgi vermez, sadece öncülleri açık hale getirir ve tikel hakkında bilgi verir. Genel bir yasa ya da yargıdan yola çıktığı için tümdengelim denilir. Biri yasa ya da yargı olmak üzere en az iki öncül ve bu öncüllerden çıkarılması gereken bir sonuçtan oluşur. Soruda verilen “O halde, Oya zekidir” çıkarımı solakların zeki olduğunu ve Oya’nın solak olduğunu belirten öncüllere dayalı olarak yapılan bir çıkarımdır. Bu örnek tümdengelim (dedüktif) akıl yürütmeye örnek olarak verilebilir.
2.Soru
Bireyler grubunu ifade edip de bireyde gerçekleşen kavramlar aşağıdakilerden hangisidir?
Somut Kavramlar |
İlintilik kavramlar |
Kollektif kavramlar |
Distribütif kavramlar |
Tikel kavramlar |
Bireyler grubunu ifade edip de grupta gerçekleşen kavramlar, kollektif kavramlardır; Yine bireyler grubunu ifade edip de bireyde gerçekleşen kavramlara da distribütif kavramlar denir.
3.Soru
Aşağıdaki önermelerden hangisinin geçerliği yoktur.
Suyun kaldırma kuvveti vardır.
|
Bütün insanlar ölür.
|
Yerçekimi kuvveti vardır.
|
Denizlerin hepsi tuzludur.
|
Bütün kanatlı hayvanlar uçar.
|
Tavuğun kanadı vardır ancak uçamadığından geçerli değildir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Aristoteles’in “Organon” adı altında yazdığı altı kitaptan biri değildir?
Kategoriler
|
Önermeler
|
Topikler
|
Çelişkiler
|
Sofistik Deliller
|
Aristoteles, Organon adı altında yazdığı altı kitapta mantık konularını incelemiştir. Altı kitap şunlardır: Kategoriler, Önermeler, Birinci Analitikler, İkinci Analitikler, Topikler ve Sofistik Deliller.
5.Soru
Asker terimi bir grubu ifade eder. Bu grubun herhangi bir bireyine “Bu askerdir.” diyebiliriz; asker teriminin gerçekleşmesi, o grubun bireyinde olur. Yukarıdaki bilgiye göre asker kavramı nasıl bir kavramdır?
Tümel |
Tikel |
Kollektif |
Distribütif |
Somut |
Bireyler grubunu ifade edip de grupta gerçekleşen kavramlar, kollektif kavramlardır; ordu, sendika gibi. Yine bireyler grubunu ifade edip de bireyde gerçekleşen kavramlara da distribütif kavramlar denir; asker, işçi gibi.
6.Soru
“Bütün insanlar ölümlüdür” önermesi temellendirir. Hangi ilkeyi anlatmaktadır?
Çelişmezlik
|
Tutarlılık
|
Üçüncü Halin İmkânsızlığı
|
Özdeşlik
|
Yeterli Neden
|
Hiçbir yargı, yeterli neden olmadan doğru değildir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tümel olumlu bir cümledir.?
Anadolu Üniversitesini okuyan bütün öğrenciler çok zekidir.
|
Bazı öğrenciler ödevlerini yapmamış.
|
Eskişehir çok güzeldir.
|
Bütün kanatlı hayvanlar uçamaz.
|
Ormandaki bütün ağaçlar çam değildir.
|
Anadolu Üniversitesini okuyan bütün öğrenciler özne olduğundan ve özne çokluk ifade ettiğinden tümeldir, önerme anlamca olumlu olduğundan tümel olumlu cümledir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sınırlandırıcı önermeye örnektir?
Ahmet, Metin’den daha zekidir
|
Zengin olmanın en iyi yolu para biriktirmektir
|
Son iki yıldır yarışmaya katılmıyoruz
|
Önemli günlerin en eğlencelisi düğünlerdir
|
Ayşe hariç herkes çıktı
|
Yüklemin belirttiği özelliğin belli bir zamanla sınırlandırıldığı önermeler sınırlandırıcı önermelerdir. Bir şey şöyle olmaya başladı veya böyle olmayı bıraktı denildiğinde iki yargı verilmiş olur. C şıkkındaki önermede son iki yıldır ifadesi bundan önce durumun öyle olmadığını belirttiğinden zamanla sınırlandırmaktadır.
9.Soru
I. Aşk
II. Varlık
III. Mekân
Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri tanımlanamazlar arasında yer alır?
Yalnız I |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Duygular tanımlanamzlar arasındadır. Varlık gibi kavramların tanımı yapılamaz. Zaman, mekân, birlik, çokluk da bu tür tanımlanamazlardır. Doğru yanıt E seçeneğidir.
10.Soru
”Bütün insanlar ölümlüdür.” önermesinin çelişiği aşağıdakilerden hangisidir?
Bazı insanlar ölümlüdür.
|
Bazı insanlar ölümlü değildir.
|
Bazı ölümlüler insandır.
|
Bütün insanlar ölümlü değildir.
|
Bütün ölümlüler insandır.
|
11.Soru
Ön bileşen ile art bileşenin birbirinin seçeneği olduğu durumda olan önermelere ne ad verilir?
Olumlu önerme
|
Olumsuz önerme
|
Basit önerme
|
Bileşik önerme
|
Ayrık koşullu önerme
|
Ön bileşen ile art bileşenin birbirinin seçeneği olduğu durumda olan önermelere ayrık koşullu önermeler adı verilir.
12.Soru
Bazı yönleri birbirine benzeyen nesnelerin başka yönlerininde birbirine benzer olabileceğini ifade eden akıl yürütme biçimine ne ad verilir?
Özdeşlik
|
Çelişmezlik
|
Tümdengelim
|
Tümevarım
|
Benzetiş
|
Bazı yönleri birbirine benzeyen nesnelerin başka yönlerininde birbirine benzer olabileceğini ifade eden akıl yürütme biçimine benzetiş denir.
13.Soru
Objenin zihindeki tasarımı aşağıdakilerden hangisidir?
Kavram |
Terim |
Özlük |
İlintilik |
Tümel |
Kavram bir şeyin, objenin zihindeki tasarımıdır. Buna fikir, düşünce de diyebiliriz.
14.Soru
Öznesi ve yüklemi aynı olan iki önerme yalnız nicelik bakımından farklı olup, nitelik bakımından aynı olursa nasıl adlandırılır?
Bağlantılı Önerme
|
Karşıt Önerme
|
Özgülü Önerme
|
Altık Önerme
|
Karşılaştırmalı Önerme
|
Altık önermeler olarak adlandırılırlar.
15.Soru
“A ile A olmayan araşında üçüncü bir hal yoktur.”şeklinde tanımlı mantığın ilkesi aşağıdakilerden hangisidir?
Özdeşlik ilkesi
|
Çelişmezlik ilkesi
|
Üçüncü halin imkansızlığı ilkesi
|
Yeterli neden ilkesi
|
Hiçbiri
|
Üçüncü halin imkansızlığı ilkesi,A ile A olmayan arasında, üçüncü bir imkân yoktur. Yani, bir önerme ya doğrudur, ya yanlıştır, ikisinin arasında üçüncü bir hâl yoktur şeklinde tanımlanır.
16.Soru
Genelden özeli çıkarsayan akıl yürütme biçimine ne ad verilir?
Özdeşlik
|
Çelişmezlik
|
Tümdengelim
|
Tümevarım
|
Benzetiş
|
Genelden özeli çıkarsayan akıl yürütme biçimine tümden gelim adı verilir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İslam mantıkçılarının sonradan kabul ettiği kiplik çeşitlerinden biri değildir?
Zorunluluk
|
Devam
|
İmkân
|
Fiil
|
Olumsal
|
İslam dünyasında ilk mantıkçılar, üç türlü kiplik kabul etmişlerdir; zorunlu, mümkün, imkânsız. Sonradan İslam mantıkçıları dört çeşit kiplik kabul etmişlerdir, bunlar; zorunluluk, devam, imkân, fiildir. Olumsal Batı mantıkçılarının kabul ettiği kiplik çeşitlerinden birisidir.
18.Soru
“ Bütün kanatlı hayvanlar uçar.” Önermesinin çelişiği aşağıdakilerden hangisidir?
Bazı kanatlı hayvanlar uçar.
|
Bazı kanatlılar hayvandır.
|
Bazı kanatlı hayvanlar uçamaz değildir.
|
Bazı kanatlı hayvanlar uçamaz.
|
Uçan tüm hayvanlar kanatlıdır. |
“Bazı kanatlı hayvanlar uçamaz” önermesi “ Bütün kanatlı hayvanlar uçar” önermesi ile çelişir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir bütünün tikellerine göre bölünmesine örnek verilebilir?
Suyun hidrojen ve oksijene bölünmesi |
Tuzun sodyum ve klora bölünmesi |
Üçgenin dik açılı üçgene bölünmesi |
Şekerin oksijene bölünmesi |
Karbondioksitin karbona bölünmesi |
Bir bütünün tikellerine bölünmesinde, bölümler ile bölünen birbirinden ayrı değildir. Yalnız, bölünen bölümlerden daha geneldir. Mantık açısından asıl bölme, bu tür bölmedir. Örneğin çizginin doğru çizgi ve eğri çizgi diye ikiye bölünmesi; üçgenlerin dar, geniş, dik açılı üçgenler diye üçe bölünmesi bu tür bölmedir.
20.Soru
I. Ceren ile Cemre matematiği çok seviyor.
II. Ceren ile Cemre çok iyi satranç oynuyor.
III. Ceren bilim insanı olmak istiyor.
Yukarıdaki ifadeleri kullanarak analojiye (benzetiş) dayalı bir akıl yürütmede sonucunda aşağıdaki yargılardan hangisine varabiliriz?
O halde Ceren, matematikçi de olmak istiyordur. |
O halde, Ceren’in matematik notları da yüksektir. |
O halde, Cemre de bilim insanı olmak istiyordur. |
O halde, Cemre’nin de matematik notları yüksektir. |
O halde, Cemre de matematikçi olmak istiyordur. |
Akıl yürütmelerimiz arasında benzetiş veya analojiye dayananlar önemli bir yer tutar. Diyelim ki X ile Y gibi iki kişinin veya nesnenin, “a” gibi ortak bir özelliği var ve X’ in “b” gibi başka bir özelliği var. İki nesne arasındaki benzerliğe dayanarak Y’ nin de “b” özelliğine sahip olduğunu düşünmemiz, benzetiş veya analojinin temelini teşkil eder. Buna göre verilen soruda matematiği sevme ve çok iyi satranç oynama Ceren ile Cemre’nin ortak özelliğidir. Analojiye dayalı akıl yürütme sonucunda Ceren’in bilim insanı olmak istemesi özelliği Cemre’nin de sahip olabileceği bir özellik olabilir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ