Klasik Mantık Final 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Tasımlar dizisinde bir önceki tasımın sonucu bir sonraki tasımın öncülünü oluşturur. Hangisinden bahsedilmektedir?
Entimem |
Sorit |
Polysyllogism |
Epikerem |
Episyllogism
|
Çoklu tasım yani Polysyllogismden bahsedilmektedir.
2.Soru
Kavramlardan yalnız biri, diğerinin tüm bireylerini içine alıyorsa bu kavramların aralarında ne vardır?
Eşitlik |
Ayrıklık |
Tam Girişimlik |
Eksik Girişimlik |
Eksik Ayrıklık |
Tam Girişimlik: Kavramlardan yalnız biri, diğerinin tüm bireylerini içine alıyorsa aralarında tam girişimlik vardır. Doğru cevap C'dir.
3.Soru
“Ayşe: Şu ana dek okuduğum en güzel kitap Orhan Pamuk’un Kar romanıdır.
Aysel: Sen zaten ondan başka kitap okumadın ki bilemezsin. Cahilsin!” örneği aşağıdaki safsata türlerinden hangisine girer?
Sen de safsatası
|
Adam karalama
|
Ortak tutuma başvurmak
|
İnanca başvurma
|
Grup baskısı |
Örnekte Aysel Ayşe ortaya attığı iddiayı onu karalayarak çürütmeye çalışmaktadır. Bu da örneğin adam karalama safsatası olduğunu göstermektedir. Adam karalamada iddiaya değil de iddiayı ortaya atan kişiye saldırı yapılıp kötüleyerek iddianın yanlışlığı ileri sürülerek yapılır. İddianın o kişinin karakteriyle ya da hareketleriyle alakalandırılıp, yanlışlığının ileri sürülmesi safsatadır.
4.Soru
“-Hidrojen ve oksijen gazdır. O halde hidrojen ve oksijenin birleşiminden oluşan su da gazdır.” durumu hangi tür safsataya örnektir?
Bölme Hatası
|
Bütünleme (birleştirme) Hatası
|
Yeniye başvurmak
|
Yanlış İkilem
|
İspatlama Mecburiyeti Safsatası |
Bütünleme (Birleştirme) hatası; bütünün kendisini oluşturan parçalarla aynı özelliğe sahip olduğunu çıkarma hatasıdır
5.Soru
Her iki öncülün ve sonucun koşul önermesi olduğu çıkarım tipine ne ad verilir?
Modus Ponens
|
Modus Tollens
|
Hipotetik Tasım
|
Ayrık Tasım |
Alternatif Tasım |
Her iki öncülün ve sonucun koşul önermesi olduğu çıkarım tipine Hipotetik Tasım adı verilir.
6.Soru
I. Bütün S’ler P’dir.
II. Hiçbir S, P değildir.
III. Bazı S’ler, P değildir.
Yukarıda verilen önerme tipleri sırasıyla hangi harflerle temsil edilir?
A – E - O
|
A – O - E
|
O – E – A
|
O – A – E
|
E – A – O |
Olumlu önermeleri göstermek için Latince “ben evetliyorum (tasdik ediyorum)” anlamına gelen AFFIRMO sözcüğünün ilk iki sesli harfinden birincisi, A, ile tümel olumlu önerme tipini, ikincisi, I, ile tikel olumlu önerme tipini gösterirler. Olumsuz önermeleri göstermek için de yine “ben değilliyorum (reddediyorum)” anlamına gelen Latince NEGO sözcüğünün iki sesli harfinden birincisi, E, ile tümel olumsuz önerme tipini, ikinci sesli harfi olan O ile de tikel olumsuz önerme tipini gösterirler. Buna göre;
A – Bütün S’ler P’dir.
I – Bazı S’ler P’dir.
E – Hiçbir S, P değildir.
O – Bazı S’ler P değildir. Sıralama, A – E- O şeklinde olur.
7.Soru
Bir tikel evetleme önermesinin bileşenlerinden biri değillenir, diğeri sonuç olarak çıkarılır. Hangisini açıklar?
Değilleyen Kip |
Ayrık Tasım |
Alternatif Tasım |
Bileşik Tasım |
İç içe Tasım |
Ayrık tasımda bir tikel evetleme önermesinin bileşenlerinden biri değillenir, diğeri sonuç olarak çıkarılır.
8.Soru
İddiaya değil de iddiayı ortaya atan kişiye saldırı yapılıp kötüleyerek iddianın yanlışlığının ileri sürüldüğü safsata türü aşağıdakilerden hangisidir?
Sen De Safsatası
|
Adam Karalama Safsatası
|
Niteliksel Adam Karalama Safsatası
|
Niceliksel Adam Karalama Safsatası
|
Ortak Tutuma Başvurmak |
Adam karalamada iddiaya değil de iddiayı ortaya atan kişiye saldırı yapılıp kötüleyerek iddianın yanlışlığı ileri sürülerek yapılır. İddianın o kişinin karakteriyle ya da hareketleriyle alakalandırılıp, yanlışlığının ileri sürülmesi safsatadır.
9.Soru
Bir kişinin iddiası ile eylemlerinin çelişmesi sebebiyle iddiasının yanlış olduğunu öne sürmeye ne ad verilir?
İnanca başvurmak
|
Adam karalama
|
Sen de
|
Niteliksel adam karalama
|
Ortak tutuma başvurmak |
Bir kişinin iddiası ile eylemlerinin çelişmesi sebebiyle iddiasının yanlış olduğunu öne sürmeye sen de safsatası denir.
10.Soru
“Anadolu Üniversitesi, İletişim Bilimleri Fakültesi çok büyük bir bina, o halde bu binanın sınırları da büyük olmalı.” örneği aşağıdaki hangi safsataya girer?
Yeniye başvurmak
|
İndirgeme safsatası
|
Bütünleme safsatası
|
Acele genelleme
|
Görecelik safsatası
|
11.Soru
İkinci öncül tekil evetleme önermesinin bileşenlerinden birini evetlediğinde diğer(ler)i değillenmiş olur. Hangisini açıklar?
Değilleyen Kip |
Ayrık Tasım |
Alternatif Tasım |
Bileşik Tasım |
İç içe Tasım |
Alternatif tasımı açıklar.
12.Soru
Bir tikel evetleme önermesinin koşul önermelerinin ön bileşenini evetlediği çıkarım tipine ne ad verilir?
Modus Ponens
|
Yapıcı İkilem
|
Basit Yıkıcı İkilem
|
Karmaşık Yıkıcı İkilem |
Alternatif Tasım |
Bir tikel evetleme önermesinin koşul önermelerinin ön bileşenini evetlediği çıkarım tipine Yapıcı İkilem adı verilir.
13.Soru
“Ali dürüst bir insandır; dolayısıyla ona güvenebiliriz” Yukarıdaki entimemde ifade edilmeyen önerme, aşağıdakilerden hangisidir?
Ali insandır.
|
Ancak dürüst insanlara güvenebiliriz.
|
Bütün dürüst insanlara güvenebiliriz.
|
Her güvenilir insan dürüsttür.
|
Ali güvenilir biridir.
|
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ikilem türünden değildir?
Tam ikilem |
Yararcı ikilem |
Yapıcı ikilem |
Eksik ikilem |
Hiçbiri |
İkilem yapıcı ve yıkıcı olarak iki çeşittir.
15.Soru
Bütün kuşlar kanatlıdır. Bütün kargalar kuştur. Öyleyse bütün kargalar kanatlıdır. Yukarıdaki tasım için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Kipi AAA’dır.
|
I. şekildendir.
|
Büyük öncülü, birinci öncüldür.
|
Küçük terimi “karga”dır.
|
Büyük terimi “kuş”tur.
|
16.Soru
Ormanda ateş yakılırsa yangın çıkar.
Ormanda ateş yakıldı.
Öyleyse, yangın çıkacak.
Yukarıdaki çıkarım için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Koşullu tasımdır.
|
Modus ponens çıkarım kalıbının örneğidir.
|
Modus tollens çıkarım kalıbının örneğidir.
|
İkinci öncülde koşul önermesinin artbileşeni değillenmiştir.
|
Artbileşenin evetlenmesi yanıltmacasıdır.
|
Modus ponens çıkarımında öncüllerden biri koşul önermesidir. Diğer öncül de koşul önermesinin önbileşenini evetler, yani yeter koşulun yerine geldiğini iddia eder. Koşul önermesinin artbileşeni (koşul önermesinin zorunlu koşulu) sonuç olarak çıkarılır. Buna göre verilen örnekte “Ormanda ateş yakılırsa yangın çıkar” öncülü koşul önermesidir. İkinci öncül de koşul önermesinin önbileşenini (ateş yakmak) evetlemiştir. Koşul önermesinin artbileşeni (yangın çıkacak) sonuç olarak çıkarılmıştır.
17.Soru
Koşul önermelerinin önbileşenleri ve artbileşenlerinin aynı olduğu çıkarım tipine ne ad verilir?
Modus Ponens
|
Yapıcı İkilem
|
Basit Yıkıcı İkilem
|
Karmaşık Yıkıcı İkilem |
Alternatif Tasım |
Koşul önermelerinin önbileşenleri ve artbileşenlerinin aynı olduğu çıkarım tipine Basit Yıkıcı İkilem adı verilir.
18.Soru
“Ya sev ya terk et” örneği aşağıdakilerden hangi safsataya girer?
Öncesinde safsatası
|
İnanca başvurmak
|
Görecelilik safsatası
|
Yanlış ikilem
|
İndirgeme safsatası
|
19.Soru
“Elbisenin rengi kırmızı veya mavidir” önermesi aşağıdakilerden hangisine girer?
Tikel evetleme
|
Tekil evetleme
|
Koşul önermesi
|
Ayrık tasım
|
Alternatif tasım |
Verilen önermede bileşenlerden en az birinin doğru olduğu görülmektedir. Ancak diğer bileşenin de doğru olabileceği iddiasını da içermektedir. Bu durumda örnek Tikel evetlemeye girmektedir. Tikel evetleme ekleminin Türkçedeki tipik karşılığı “veya”dır. Elbisenin rengi ya kırmızıdır ya da mavi. İkisinin birden doğru olması olanaklı olmadığı için tikel evetleme olarak yorumlanabilir.
20.Soru
Akıl yürütme yöntemlerinden tümevarım ve tümdengelimle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Tümdengelimde öncüller sonuç için yeterli gerekçeyi taşır.
|
Tümevarımda öncüller sonuç için yeterli gerekçeyi taşımaz.
|
Tümevarımda sonuç, öncüllerde verilenden daha fazlasını içerir.
|
Tümdengelimde bütün öncüller doğru olsa bile sonuç yanlış olabilir.
|
Tümevarımda öncüller hiç bir zaman sonuca kesinlik kazandırmaz.
|
Tümdengelimde öncüller, sonuç için yeterli gerekçeyi taşır. Tümevarımda ise öncüller, sonuç için yeterli gerekçeyi taşımaz. Sonucun doğruluğu hiçbir zaman kesin değildir. Bunun sebebi, tümdengelimde sonucun öncüllerle sınırlı olmasıdır. Öncüllerde gizli olan şeyler tümdengelimle açık hale getirilir. Tümevarımda ise sonuç, öncüllerde verilenden daha fazlasını ihtiva eder. Öncüllerin çok ötesine taşar. Tümevarımda öncüllerin doğruluğunu kabul etsek bile sonucun doğruluğunu kabul etmeyebiliriz. Tümdengelimde ise bu mümkün değildir. Tümdengelimde öncüller doğruysa sonuç da doğru ve sonuç öncüllerden çıkarılıyorsa da geçerlidir. Tümevarımda ise bütün öncüller doğru olsa bile sonuç yanlış olabilir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ