Klasik Mantık Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“-Ateş varsa oksijen de vardır.
-Oksijen yok.
-Öyleyse ateş de yok.” durumu hangi tür çıkarım kuralına örnektir?
Koşullu Tasım
|
Ayrık Tasım
|
Modus Ponens
|
Modus Tollens |
Alternatif Tasım |
Modus Tollens: Öncüllerden biri koşul önermesidir. Diğer öncül, koşul önermesinin artbileşenini (önbileşen için zorunlu koşulu) değiller ve koşul önermesinin önbileşeninin değillemesi (B için yeterli koşulun olmadığı) sonuç olarak çıkarılır.
2.Soru
“İnsanların yalan söylemesi sana göre yanlış olabilir ama bana göre yanlış değil.” örneği aşağıdakilerden hangi safsataya girer?
İnanca başvurmak
|
Duygulara başvurmak
|
Görecelilik safsatası
|
İspatlama mecburiyeti
|
İndirgeme safsatası
|
3.Soru
Bütün diktatörler hırslı insanlardır. Dolayısıyla, bütün diktatörler merhametsizdir. Hangisine örnek verilmiştir?
Entimem |
Epikerem |
Sorit |
Polysyllogism |
Episyllogism |
Önermelerden bir veya ikisinin ifade edilmediği tasımlardan entimemdir.
4.Soru
I. SGK ilaçlarda katkı payını arttırırsa bazı kanser hastaları katkı payını ödeyemeyecek.II. ?
III. Öyleyse, SGK ilaçlarda katkı payını arttırsa bazı kanser hastaları ilaçlarını alamayacaklar ve ölecekler.
Yukarıdaki tasımın koşullu tasım olabilmesi için II yerine aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
Bazı kanser hastaları katkı payını ödeyemezse ilaçlarını alamayacaklar.
|
Bazı kanser hastaları katkı payını ödeyemecek, ilaçlarını alamayacaklar ve ölecekler.
|
Bazı kanser hastaları katkı payını ödeyemezse ilaçlarını alamayacaklar ve ölecekler.
|
Bazı kanser hastaları katkı payını ödeyemediği için ölecekler. |
Bazı kanser hastaları katkı payını ödeyemezse ilaçlarını alamadıkları için ölecekler. |
Hipotetik tasımda her iki öncül ve sonuç koşul önermeleridir. Genel yapısı;
X ise Y
Y ise Z
Öyleyse X ise Z’dir.
Buna göre I’de verilen “SGK ilaçlarda katkı payını arttırırsa bazı kanser hastaları katkı payını ödeyemeyecek.” koşul önermesinde artbileşen (Y) “bazı kanser hastaları katkı payını ödemeyecek” olur. III’de verilen “Öyleyse, SGK ilaçlarda katkı payını arttırsa bazı kanser hastaları ilaçlarını alamayacaklar ve ölecekler.” sonuç koşul önermesinde artbileşen (Z) “bazı kanser hastaları ilaçlarını alamayacaklar ve ölecekler.” olur. O halde ikinci koşul önerme (Y ise Z) “Bazı kanser hastaları katkı payını ödeyemezse ilaçlarını alamayacaklar ve ölecekler.” Olarak yazılır. Doğru cevap C’dir.
5.Soru
Bir kişinin bir iddiayı yalnızca başkaları için doğru, ama kendisi için doğru olmadığını söyleyerek reddetmesi aşağıdaki safsata türlerinden hangisi içinde yer alır?
Acele genelleme
|
Öncesinde safsatası
|
Kumarbaz safsatası
|
Görecelilik safsatası
|
Yanlış ikilem |
Bir kişinin bir iddiayı sadece başkaları için doğru olabileceği ama kendisi için doğru olmadığını söyleyerek reddetmesi durumu görecelilik safsatasıdır. Bu safsata otoriteye başvurmak türünden safsatalara girer. Bir diğer adı da sübjektif safsatadır.
6.Soru
Doktorlar hergün tempolu yürüyüş yapmanın sağlığımız için iyi olduğunu söylüyorlar. Bu başkaları için doğru olabilir ama bana göre yürüyüş yapmak sağlığımıza iyi gelmez çıkarımı hangi hatalı akıl yürütmeye örnektir?
Görecelilik safsatası |
Acele genelleme |
Kumarbaz safsatası |
İspatlama mecburiyeti |
Geleneğe başvurmak |
Görecelilik Safsatası
7.Soru
“Yurtdışına gittiğimde havalimanında döviz bürosunda para bozdurdum, kasada yaşlı ve aksi bir kadın vardı. Şehir merkezindeki döviz bürosunda da aksi ve yaşlı bir kadın vardı. Bu şehirde tüm döviz bürolarında aksi ve yaşlı kadınlar çalışıyor.” örneği aşağıdaki safsata türlerinden hangisine girer?
Yeniye başvurmak
|
Bütünleme (birleştirme)
|
Yanlış ikilem
|
Öncesinde safsatası
|
Acele genelleme |
Acele genelleme, çok az bir örneğe dayanarak acele genelleme yapmaktır. Yetersiz örnek safsatası veya acele tümevarım da denebilir. Verilen örnekte iki farklı döviz bürosunda çalışan kadınların aksi ve yaşlı olması tüm şehirdeki döviz bürolarında alışanların aksi ve yaşlı kadınların çalıştığı sonucuna varılması bir acele genelleme safsatası örneğidir.
8.Soru
Bir kişinin iddasının doğruluğunu kabul ettirmek için insanları korkutmasına ne ad verilir?
İnanca başvurmak
|
Grup baskısı
|
Duygulara başvurmak
|
Korkuya başvurmak
|
Ortak tutuma başvurmak
|
Bir kişinin iddiasının doğruluğunu kabul ettirmek için insanları korkutmasına korkuya başvurmak adı verilir.
9.Soru
........ soritlerinde birinci öncül sonucun özne terimini içerir-yani sorit küçük öncül ile başlar-ve ardışık iki önermenin ortak terimi önce yüklem, sonra özne olarak geçer. Aşağıdakilerden hangisi boşluğa gelecektir?
Aristoteles |
Goclenius |
Modus Ponnens |
Epikerem |
Entimem |
Aristoteles
10.Soru
Bir iddiayı kabul ettirmek için büyük çoğunluğun ortak davranışı olduğu gerekçesine dayanarak iddianın doğru olduğunu ileri sürmeye ne ad verilir?
İnanca başvurmak
|
Adam karalama
|
Sen de
|
Niteliksel adam karalama
|
Ortak tutuma başvurmak |
Bir iddiayı kabul ettirmek için büyük çoğunluğun ortak davranışı olduğu gerekçesine dayanarak iddianın doğru olduğunu ileri sürmeye ortak tutuma başvurmak denir.
11.Soru
Savaş çıkarsa insanlar ölür.
Savaş çıkmadı.
Öyleyse, insanlar ölmez.
Yukarıdaki çıkarım için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Önbileşenin değillenmesi yanıltmacası örneğidir.
|
Modus ponens çıkarım kalıbının örneğidir.
|
Modus tollens çıkarım kalıbının örneğidir.
|
Koşullu tasımdır. |
Koşul önermesinin önbileşeni evetlenmiştir. |
Önbileşenin değillenmesi yanıltmacasında, ikinci öncül koşul önermesinin önbileşenini değiller, sonuç olarak da artbileşenin değillemesi çıkarılır. Verilen örnekte ikinci öncül (savaş çıkmadı) koşul önermesinin önbileşenini (savaş çıkarsa) değillemiş ve sonuç önermesi olarak artbileşeni (insanlar ölür) değillemesi çıkarılmıştır (insanlar ölmez).
12.Soru
Öncüllerden birinin koşul önermesi, diğer öncül ise koşul önermesinin art bileşenini değillediği ve sonuç olarak koşul önermesinin ön bileşeninin değillenmesine ulaşılan çıkarım tipine ne ad verilir?
Modus Ponens
|
Modus Tollens
|
Koşullu Tasım
|
Ayrık Tasım |
Alternatif Tasım |
Öncüllerden birinin koşul önermesi, diğer öncül ise koşul önermesinin art bileşenini değillediği ve sonuç olarak koşul önermesinin ön bileşeninin değillenmesine ulaşılan çıkarım tipine Moduz Tollens adı verilir.
13.Soru
Bir iddianın doğruluğunu insanlarının çoğunun ona inandığını savunarak kanıtlamaya çalışmaya ne ad verilir?
İnanca başvurmak
|
Adam karalama
|
Sen de
|
Niteliksel adam karalama
|
Ortak tutuma başvurmak |
Bir iddianın doğruluğunu insanlarının çoğunun ona inandığını savunarak kanıtlamaya çalışmaya inanca başvurmak adı verilir.
14.Soru
“P kişisi grubu tarafından X iddiasını reddetmesi için baskı altına alınıyor. O halde, P kişisinin X iddiası yanlıştır.” biçiminde ifade edilen safsata türü aşağıdakilerden hangisidir?
Duygulara Başvurmak
|
İnanca Başvurma
|
Grup baskısı
|
Korkuya Başvurmak
|
Ortak Tutuma Başvurma |
Grup baskısı otoriteye başvurma türüne giren safsatalardandır. Mahalle baskısı da diyebiliriz. Bir iddiayı kabul ettirmek için deliller öne sürmek yerine, bir grubun veya içinde bulunduğu grubun baskısını öne sürme hatasıdır.
15.Soru
Öncüllerden biri ya da her ikisi gerekçeli olan çoklu tasımlara ne ad verilir?
Epikerem |
Aristoteles soritleri |
Entimem |
Goclenıus soritleri |
Modus Pollens |
Epikerem
16.Soru
Bir olayın geçmişte nadir gerçekleşmiş olmasına dayanarak, gelecekte daha yüksek ihtimalle ortaya çıkabileceği hangisini anlatmaktadır?
Ad Hominem |
Hasty Generalization |
Gambler’s Fallacy |
Post Hoc |
Appeal to Reality
|
Gambler’s Fallacy örneğidir.
17.Soru
“Bu son tedavi yöntemi en iyi teknolojik cihazlar ile yürütülüyor bu tedaviyi kabul edersen çok sağlıklı ve mutlu olacağına inanıyorum.” örneği aşağıdaki safsata türlerinden hangisine girer?
İnanca başvurmak
|
Görecelilik
|
Grup baskısı
|
Duygulara başvurmak
|
Yeniye başvurmak
|
Yeniye başvurmak safsatası, yeni olan bir şeyin daha iyi olduğu hatasını içerir. Bir şey yeni olduğu için daha iyi veya doğrudur safsatasıdır. Bu nedenle verilen örnekte önerilen tedavi yeni olduğu için kişiye iyi geleceği iddia edilmektedir.
18.Soru
Genel yapısı,
- Her M, P’dir; çünkü her Q, P’dir
- Her S, M’dir; çünkü her S, R’dir .
- Öyleyse, her S, P’dir.
Şeklinde olan tasım aşağıdakilerden hangisidir?
Sorit
|
Çoklu tasarım
|
Entimem
|
Venn diyagramı |
Epikerem |
Öncüllerinden biri veya her ikisi gerekçeli olan tasımlara Epikerem (Delilli tasımlar) dir.
19.Soru
İzmir suikastı başarılı olsaydı Atatürk ölürdü. Atatürk öldü. Öyleyse, İzmir suikastı başarılı oldu. Yukarıdaki çıkarım için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Modus ponens çıkarım kalıbının bir örneğidir.
|
Modus tollens çıkarım kalıbının bir örneğidir.
|
Artbileşenin evetlenmesi yanıltmacasının bir örneğidir.
|
Önbileşeni değilleme yanıltmacasının bir örneğidir.
|
Koşullu bir tasımdır.
|
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, tasım türü çıkarımlar için yanlıştır?
İki öncül, bir sonuç önermesinden oluşur.
|
Üç terim arasında ilişki kurulur.
|
Sonucun öznesini içeren öncül, küçük öncüldür.
|
Orta terim, öncüllerde geçmez.
|
Önce büyük, öncül yazılır.
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ