Yanıt Açıklaması: Marks’ın ölümünden sonra Marksizm iki kolay ayrılmıştır. Bunlar Geleneksel Marksizm ve Batı Marksizmi’dir. Geleneksel Marksizm’in temsilcileri Marx, Engels, Lenin, Plekhanov, Kautsky, Bernstein, Luxemburg, Troçki ve Buharin’dir. Batı Marksizmi’nin en çok öne çıkan figürleri Lukács, Gramsci, Korsch ve Frankfurt Okulu’nun önde gelen isimleri Benjamin, Horkheimer, Marcuse ve Adorno’dur. Bu nedenle şıklar arasında bulunan Friedrich Engels olan A seçeneği doğru cevaptır.

Yanıt Açıklaması:

Toplumlaşma, Simmel’e göre dört alt süreçten oluşur. Bu süreçler (a) dışsallaştırma, (b) içselleştirme, (c) kurumsallaştırma ve (d) çıkar-biçimlendirmesidir. Dışsallaştırma bireyin toplumlaşma sürecini yaratmasını, içselleştirme de bu sürecin alıcısı olmasını ifade eder, bu açıdan dışsallaştırma ve içselleştirme etkileşimin dinamik yönleridir. Kurumsallaştırma ve çıkar-biçimlendirmesi ise Simmel’in biçim/içerik ayrımıyla, biçimlerin ne derece kristalleştiği ya da yoğunlaştığı ile ilgilidir.

Yanıt Açıklaması:

Aynı grubun üyesi olduğumuz ama gruba katılımı çeşitli açılardan sınırlı olan hem grubun içinde, hem de gruba karşı olan kişileri tanımlamak için kullandığı terim yabancıdır. Kendisine gruptaki diğer üyelerin oynayamayacağı bir rol verilen yabancı, grubun eğilimlerine tamamen bağlı olmadığı, grup içi katılımı sınırlı düzeyde olduğu ve gruba belirli bir mesafede durduğu için diğer üyelere oranla nispeten bir nesnelliğe sahiptir.

Yanıt Açıklaması:

Pareto’nun mantıksal-deneysel bilim anlayışının ikinci özelliği de deney-dışı ya da deney-üstü bütün kavramların ve kuramların kesinlikle dışlanmaları gerektiğini savunmasıdır. “Kullanılan bütün sözcükler gözlenen ya da gözlenebilir olgularla ilgili olmalı, bütün kavramlar doğrudan saptanan ya da deneyle yaratılabilecek gerçeklere göre tanımlanmalıdır”. Böylece bu anlayışa göre dinsel, felsefi ve varlıkla ilgili bütün kavramların, örneğin ilerleme, gerçek sosyalizm, gerçek eşitlik gibi deneyi aşan, özle ilgili kavramların ve tanımların, bilimde yeri yoktur ve bu nedenle dışlanmalıdırlar. Pareto için özgürlük, eşitlik, ilerleme ve genel irade gibi kavramlar “yabanların eylemlerini rasyonelleştirdiği mitler ve büyüler kadar boştur. Pareto’ya göre ölüm gözlenebilen bir olgudur.

Yanıt Açıklaması:

Gramsciyi, 20. yüzyıl Marksist kuramında kritik figür haline getiren, “hegemonya” kavramsallaştırmasıdır. Gramsci için hegemonya, egemenliğin, zora başvurmadan,siyasal meşruluk yoluyla uygulanmasını ifade eder. Hegemonya, yönetilenlerin rızalarının kazanılması anlamına gelmektedir. Modern endüstriyel devleti anlamak için, onun kitlelere meşru görünen kurumlar, örgütlenmeler ve toplumsal ilişki ağları kurmak yoluyla kitleler nezdinde genel bir rıza yaratabilen ideolojik gücünü kavramak gerekir.

Yanıt Açıklaması:

Weber’in ideal tipleri pozitivizmin bir eleştirisi niteliğindedir. Pozitivizm bir olguyu tanımlarken onun en yaygın özelliklerini tutarlı bir bütün içerisinde tanımlamayı hedeflerken, ideal tipler bireyselleştirici ve özgürleştirici özellikleri ortaya koymayı amaçlar.

Yanıt Açıklaması:

Yeni Bilim’in İlkeleri adlı kitabında Vico, toplumsal yaşamın ilkelerinin insan aklının geçirdiği değişimlere bağlı olduğunu belirtir. Beş ciltten ve bir sonuç kısmından oluşan bu eserinde Vico, tarihin çağları arasındaki farklılıkları ortaya koymaya çalışmakta ve insan gelişiminin her bir aşamasının kültürel niteliklerini betimlemeye çalışmaktadır.

Yanıt Açıklaması:

Alman sosyolog ve iktisatçı Robert Michels tarafından geliştirilen ve Pareto’nun iktidar seçkinleri konusundaki görüşlerine yer verilen teori “oligarşinin tunç yasası” diye adlandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması:

Simmel çeşitli toplumsal tipleri ideal tipler olarak incelemiştir. Her toplumsal tipi diğer tiplerin tepkileri ve beklentileri üzerinden düşünen Simmel’e göre bir tip tek başına oluşmaz ancak kendisine toplumda bir konum veren ve kendisinden belirli beklentileri olan diğerleri ile ilişkisi üzerinden meydana gelir. Simmel’in incelediği beş toplumsal tip; yabancı, yoksul, cimri ile savurgan, maceracı ve soyludur.

Yanıt Açıklaması:

Weber toplumu nesneymiş gibi ele alan ve onu gözlem, deney ve benzeri tekniklerle incelemeye çalışan pozitivist sosyologların aksine yorumlayıcı bir yaklaşım benimsemiştir.

Yanıt Açıklaması:

Tunus’ta dünyaya gelen İbn-i Haldun, din, matematik ve tarih eğitimi almıştır. Yaşamı boyunca Tunus, Fas, İspanya ve Cezayir devletlerinde çeşitli hizmetlerde bulunmuş, daha sonra Kahire’de Al-Azhar Üniversitesi’nde çalışmaya başlamıştır. En önemli eseri 1374 yılında tamamladığı Mukaddime’dir. 

Yanıt Açıklaması:

Tönnies, insan toplumlarının aile ve köy etrafında örgütlenen, ekonomisi büyük ölçüde tarıma dayanan, politik yaşamı yerel olan cemaatlerden, büyük kentler ve ulus devletler etrafında örgütlenen, ekonomisi endüstri ve ticarete dayanan cemiyetlere doğru bir evrim yaşadığını düşünmektedir. Biz duygusu egemendir. Dayanışma ortak isteme dayalıdır. Ortak mülkiyet egemendir. Topluluğun ortak çıkarları bireysel çıkarlardan önce gelir. Dayanışma organik bir dayanışmadır. Toplumsal yaşamda töreler egemendir. İnançların ve dinin önemli bir ağırlığı vardır.

Yanıt Açıklaması:

Vilfiredo Pareto en çok matematiksel bir iktisatçı olarak denge kuramına yaptığı katkı ile ve de sosyolojiye yöneldikten sonra 1916’da yayınladığı başyapıtı Genel Sosyoloji Dersleri adlı eseri ile tanınmaktadır. Günümüzde Pareto azınlığın çoğunluğu yönetmesi anlamında kullanılan ‘elit’ terimini ilk dile getiren kişi olarak, ayrıca toplumsal sistemler kuramının gelişimini de etkileyenlerden biri olarak bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Marksizm