Yanıt Açıklaması:

Proleterya: İşçi sınıfı anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: İnsanların kendi davranışlarını doğrulamak, meşrulaştırmak ve inandırıcı kılmak için mantığa uygun düşürme, ideolojiler ve entellektüel bahaneler için Pareto "türem" kavramını kullanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Cevap: Batı Marksizmi’nin kuramsal olarak öne çıkan ortak özellikleri şöyledir: -Yöntem tartışmaları ön plandadır -Stalinizm eleştirilmiştir -Ekonomizm ve yapısalcı anlayışı eleştirilmiş yerine özne, tarih ve eleştiriyi merkeze alan bir anlayış getirilmiştir -Bir hümanizm ve bir kültür teorisi olarak tanımlanarak, insanlığın kurtuluşunun salt ekonomik yasaların analiziyle değil, toplumun içsel-kültürel gelişmesi bağlamında gerçekleşeceği savunulmuştur. -Burjuvazinin ve kapitalizmin gelişmesi ve ayakta kalmasını sağlayan kültürel ve siyasal araçlarının analizi yapılmıştır. -Teorinin üretim merkezi -Teorik, felsefi ve kültürel boyutlar ön plandadır. Sovyetler Birliğinin sürekliliğinin sağlanması için düşünürlerin ortak bir çabası söz konusu değildir. Bu nedenle doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Pareto, siyasal seçkinleri de tortu ve türem temelinde yaptığı psikolojik bir ayrıma ve buna bağlı olarak yönetim biçimlerine ve araçlarına göre iki gruba ayırır. Bu yönetim araçlarını da güç ve hile olarak tanımlar. Güç ve hile fleklindeki bu iki yönetim aracının ise, yukarıda belirtildiği gibi, Makyavel’in aslanlar ve tilkiler arası nda yaptığı ünlü ayrımın baflka bir biçimi olduğu bilinmektedir. Yani Pareto yönetici seçkinleri de almış oldukları eğitime göre aslanlar ve tilkiler olarak iki gruba ayırması yanlış bir ifadedir.

Yanıt Açıklaması:

Lukacs sınıf bilinci teorisi ile ün yapmıştır. Lukacs, proletaryanın sınıf bilinci ile burjuvazinin sınıf bilinci arasında temel bir ayrım yapar. Bu sınıfların bilinç farklılıklarının söz konusu sınıfların maddi üretim yapısındaki konumlarından kaynaklandığını savunmaktadır. Buna göre, proleteryanın bilinci gerçekliği bütünsel olarak kavrayabilirken, burjuvazi sınıfının bilinci, gerçekliği parçalanmış ve bütünlükten uzak bir şekilde algılama eğilimindedir. Lukacs, sınıf bilincini psikolojik bilinç ve aşılanmış bilinç olarak ikiye ayırmaktadır. Lukacs, psikolojik bilinci işçilerin yanlış olan, bütünü kavrayamayan, ampirik ve gündelik bilincini ifade etmek için kullanmaktadır. İşçi sınıfının toplumsal bütünle ilişkisinin gerekli bilincine sahip olup, kendi tarihsel, durumuna uygun ve akılcı tepki geliştirmesini ise “atfedilen bilinç” olarak ifade etmektedir. Dolayısıyla Lukasc’ta sınıf olma ekonomik düzeye değil atfedilmiş (aşılanmış) bilince dayalı bir tanımlamaya sahiptir.

Yanıt Açıklaması:

Comte’un toplumsal düzen teorisinde sürekli vurgulanan uyum, denge ve toplumsal patoloji kavramları biyolojiden alınarak uyarlanmış kavramlardır. Sosyolojinin kendinden önceki bilimler, özellikle de biyoloji üzerinde temellendiğini düşünen Comte’a göre biyoloji gibi sosyoloji de toplumu bir sistem olarak görmeli ve bir bütün olarak çalışmalıdır.

Yanıt Açıklaması:

Bireycilik, özgürlük ve insan doğasının birliği kavramları, Aydınlanma düşüncesindeki bir diğer önemli kavram olan hoşgörü kavramıyla ilişkilidir. Hoşgörü kavramı, dini ya da ahlaki inançları ne olursa olsun bütün insanların temel olarak aynı olduğu ve hiçbir medeniyetin niteliklerinin küçük görülemeyeceği düşüncesini ifade eder. Bu kavram bir yandan insan doğasının birliğini ve evrenselliğini, diğer yandan yine Aydınlanma döneminde gelişmeye başlayan kültürel görelilik düşüncesini yansıtmaktadır.

Yanıt Açıklaması:

İbn-i Haldun yaşadığı toplumda politika ve ekonomi gibi çeşitli toplumsal kurumları incelemiş, farklı toplumsal örgütlenme biçimlerini karşılaştırmış, siyasal egemenliğin ve otoritenin kaynaklarını araştırmıştır. İnsan toplumlarının birbirinden farklı olmasını geçinme biçimlerinin farklı olmasıyla açıklamış, ayrıca coğrafi ve ekonomik koşulların, üretim biçimi ve üretim ilişkilerinin de toplumların farklılaşmasında etkili olduğunu belirtmiştir. Diğer bir deyişle İbn-i Haldun, insanların doğal eğilimlerinin ya da yaradılışlarının değil, alışık oldukları gelenek ve şeylerin ürünü olduğunu savunmuştur.

Yanıt Açıklaması:

1800’den itibaren dünyanın girdiği Pozitif (ya da bilimsel) aşamada ise insan düşüncesi kesin doğruyu ve mutlak nedenleri aramaktan vazgeçer, düşünce özleri terk edilir.

Yanıt Açıklaması:

Weber’e göre bürokrasi içerisinde yer alan memurlar, maddi kaynakların sahibi değildir. Başka bir deyişle bir memur, çalıştığı dairede oturdukları masaların ya da kullandıkları ofis malzemelerinin sahibi değildir.

Yanıt Açıklaması:

Durkheim yaptığı araştırmalar sonucunda, farklı toplumsal grupların farklı intihar oranlarına sahip olduklarını ortaya çıkarır. Diğer bir deyişle, Katolikler ve Yahudilere göre Protestanlar arasında, evlilere göre bekâr erkekler arasında, köydekilere göre kentte yaşayanlar arasında daha sık intihar girişimine rastlanmaktadır. Sonuç, olarak farklı toplumsal koşullara sahip gruplar arasında intihar oranları farklılaşmaktadır. Bireylerin toplumla ilişkileri, toplumsal destek türü intihar eğilimini farklı biçimlerde etkilemektedir. Bütün bunlar intiharın toplumsal nedenlere bağlı bir olgu olduğunu ortaya koymaktadır.

Yanıt Açıklaması:

Ünitenin Toplum Analizi bölümünde, Marx’a göre üretim güçleri açıklanmaktadır.

Yanıt Açıklaması:

Geleneksel eylemler yaşanmışlıktan elde edilen bir tutumdur ve güncel eylemler bu tipe örnek teşkil ederler. Duygusal eylem, geleneksel eylem tipinden farklı olarak alışılmış günlük davranışların dışındaki bir uyaran sonucunda meydana gelebilir. Belirli koşullar sonucunda bireyin duygusal tepkisiyle oluşur. Değersel-akılcı eylem belli bir hedefi olan, amacı planlı olarak belirlenmiş eylem tipidir. Ancak burada kişinin amacına ulaşmayı etkileyen nedenler görev, şeref, din, bağlılık, sorumluluk gibi değerler temelinde gelişir. Eylemini değere bağlı olarak gerçekleştiren kişi için davranışın sonuçları ne olursa olsun (olumlu veya olumsuz) eylem kesindir. Amaçsal-akılcı eylem akılcı nedenlere dayanan bir eylem tipidir. Kişi belirlediği bir hedefe ulaşmak için, amacı için en uygun akılcı araçları seçer. Diğer bir deyişle amacının ve bu amaca ulaşmak için gerekli araçların değerlendirmesini yapar. Bu anlamda planlı ve rasyonel bir eylem tipidir. Buradan hareketle girişimcinin kar elde etmek için para kazanması amaçsal akılcı eylemlere, Savaş sırasında öleceğini bilen komutanın askerlerin önünde savaşması değersel akılcı eylemlere, çarşıda gezerken esnafa selam verilmesi ve dini bayramlarda aile büyüklerinin elinin öpülmesi ise geleneksel eylemlere örnek olarak verilebilir. Maç sırasındaki bir gerilim sonucu diğer oyuncuya sert hareket yapmak ise duygusal motiflere dayalı eylemlere örnek gösterilebilir.

Yanıt Açıklaması:

Spencer’e göre bütün toplumlar önce farklılaşmamış bir birlik durumundadırlar, evrim sürecinde büyür, gelişir, farklılaşır ve karmaşıklaşırlar. 

Yanıt Açıklaması: Marx insanlık tarihinin (toplumların) gelişimini (evreleri) üretim biçimine (ekonomik temel) göre ilkel komünal, asyatik, antik, feodal, kapitalist ve sosyalist toplum olarak özgül tarihsel dönemlere ayırarak sınıflandırmaktadır.

Yanıt Açıklaması:

Simmel toplumsal birimler arasındaki çatışmaları ve karşılıklı bağlılığı ortaya koymaya çalışan, birey ve toplum arasındaki bağlantı ve gerilimleri vurgulayan diyalektik bir yaklaşım benimsemişti. Simmel bireyle toplum arasındaki ilişkiyi diyalektik bir şekilde açıklar; bireyin hem topluma dahil olduğunu hem de toplumun karşısında durduğunu, toplumun hem içinde hem de dışında olduğunu hem bireyin toplum için hem de toplumun birey için var olduğunu, toplumun bir yandan bireyselliğin ve özerkliğin oluşmasına izin verdiğini, diğer yandan bunu sınırlayıp engellediğini düşünür. Bu diyalektik bakış açısı Simmel’in bütün çalışmalarına yansımaktadır.