Konumsal Veritabanı 2 Ara 6. Deneme Sınavı

Sınıflamalı veri, isim olarak tanımlanan veridir. Pikseller bağlı olduğu grup, sınıf, üyelik, cinsiyet, kategori vb. göre tanımlanır. Bu değerler vasıf ve nitelik bilgisi içerirler. Sınıflamalı veriler, nicelik, miktar gibi değerler almaz, doğrusal bir ölçekle ya da sabit bir değer veya noktayla ilişkilendirilemezler.

Bitki örtüsü, toprak/arazi kullanımı gibi haritalar tematik haritalara örnektir.

Konumsal nesnenin geometrisi (feature geometry) kartezyen koordinat sistemine göre saklanır. Ancak yeryüzü küreseldir. Dolayısıyla yeryüzündeki varlıkların, harita düzlemine aktarılması esnasında, konumlarının hesaplanabilmesi için matematiksel işlemler yapılması gereklidir.

I. Tüm ilişki türlerini destekler. 

II. Tabloları veri tutarlılığına zorlar.

Yukarıda özellikleri verilen konumsal veritabanı platformunda kullanılan yöntem türü ilişki tablolarıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Konumsal ilişkilerin tanımlanmasında kullanılan topolojinin üç temel ilkesi vardır. Bunlar: bitişiklik, yakınlık ve bağlanırlık. Doğru cevap B seçeneğinde verilmiştir.

Piramit, raster verilerin konumsal veritabanı ortamına eklenirken oluşturulması önerilen bir yapıdır. Raster veriler donanımların grafik işlemcilerini fazlasıyla yoran veri modelidir. Raster veri üzerinde yapılan işlemlerin daha hızlı yapılmasını sağlamak ve grafik işlemciyi optimum performansla kullanmak amacıyla uygulanan bir yöntemdir. Piramit, raster veri üzerinde herhangi bir değişiklik yapmayan sadece gösterime yönelik bir uygulamadır. Piramit uygulaması, raster verilerin gösterim ölçeğine bağlı olarak çözünürlüğü daha düşük gösterecek biçimde, sadece gösterimde piksel boyutlarını değiştiren bir uygulamadır. Çalışma alanına yaklaştıkça çözünürlüğü artırarak performansı artırılır. Böylece donanım zorlanmadan raster verinin en uygun gösterimi sağlanmış olur. Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Spagetti veri modeli 1900’lü yılların ikinci yarısında gelişmeye başlayan bilgisayar destekli tasarım (CAD) teknolojisinin paralelinde ortaya çıkmış olup konumsal verilerin CAD dosyaları içinde nokta, çizgi ve poligon olarak saklanması esasına dayalıdır. Bu modelde konumsal nesnelerin birbirleri ile olan ilişkileri gösterilememekte olup kayıt ve gösterim nesne bazında yapılabilmektedir.

Büyük piksel boyutu;
- Düşük çözünürlük
- Düşük konumsal hassasiyet
- Hızlı gösterim
- Hızlı işleme
- Küçük veri boyutu

3. Yakınlık analizi (proximity analysis): Yakınlık analizleri içerisinde en çok kullanılanı tek veya çoklu tampon bölge oluşturma (Buffer ve Multiple Ring Buffer) analizleridir. Bu analizde nokta, çizgi poligon verinin çevresinde istenilen mesafe ve kademelerde zonlar oluşturulur.

Ölçüm konumsal nesne tablosunda yer alacak konumsal nesne elemanları, ölçüm çizim
araçlarıyla oluşturulur. Kullanılan çizim aracı, oluşturulacak ölçüm tipini ve ölçüm için
gerek duyulan referans nokta sayısını belirler. Çizim, gerekli sayıda referans nokta belirlendiğinde zaman otomatik olarak sona erer. Referans nokta sayısı, oluşturulacak ölçüm konumsal nesne tipine göre değişiklik gösterir.
Basit hizalanmış (simple aligned): Basit hizalanmış ölçüm nesnesi, referans olarak iki
noktaya gereksinim duyar. Bunlar ölçüm başlangıç noktası ve ölçüm bitiş noktasıdır. Çizim ikinci referans noktasını yerleştirdikten sonra otomatik olarak sona erer 

Hizalanmış (aligned): Hizalanmış ölçüm nesnesi, referans olarak üç noktaya ihtiyaç
duyar. Bunlar ölçüm başlangıç noktası, ölçüm bitiş noktası ve ölçüm çizgisinin yüksekliğini belirten noktadır. Çizim üçüncü referans noktasını yerleştirdikten sonra otomatik olarak sona erer 
Doğrusal (linear): Doğrusal ölçüm nesnesi, yatayda ve dikeyde ölçüm nesnesi oluşturur ve referans olarak üç noktaya ihtiyaç duyar. Bunlar ölçüm başlangıç noktası, ölçüm bitiş noktası ve ölçüm çizgisinin yüksekliğini belirten noktadır. Üçüncü referans noktasının
başlangıç ve bitiş noktalarına göre yeri, ölçüm nesnesinin yatayda mı yoksa dikeyde mi
oluşturulacağını belirler. Çizim üçüncü referans noktasını yerleştirdikten sonra otomatik
olarak sona erer
Döndürülmüş doğrusal (rotated linear): Döndürülmüş doğrusal ölçüm nesnesi, referans
olarak dört noktaya ihtiyaç duyar. Bunlar ölçüm başlangıç noktası, ölçüm bitiş noktası, ölçüm çizgisinin yüksekliğini belirten nokta ve uzatma çizgi açısını belirleyen noktadır. Çizim dördüncü referans noktasını yerleştirdikten sonra otomatik olarak sona erer
Serbest hizalanmış (free aligned): Serbest hizalanmış ölçüm nesnesi, hem basit hizalanmış hem de hizalanmış ölçümler oluşturmak için kullanılabilir. Girdi olarak iki ya da üç referans noktası kullanır. Eğer çizim iki noktayla bitirilirse basit hizalanmış, üç noktayla bitirilirse hizalanmış ölçüm olacaktır. Eğer çizim ikiden az ya da üçten fazla noktayla bitirilmeye çalışılırsa işlem başarısız olacaktır.
Serbest doğrusal (free linear): Serbest doğrusal ölçüm nesnesi, yatay, dikey ve döndürülmüş doğrusal ölçüm nesneleri oluşturmada kullanılabilir. Girdi olarak üç ya da dört noktaya ihtiyaç duyar. Girdi olarak dört nokta kullanılırsa, döndürülmüş doğrusal ölçüm nesnesi oluşur. Eğer çizim üçten az ya da dörtten fazla noktayla bitirilmeye çalışılırsa işlem başarısız olacaktır

Raster veriler, analiz aşamasında farklı biçimlerde kullanılır. Raster içindeki her hücre tek bir değere sahiptir. Bu değerin temsil edebileceği dört genel veri tipi vardır. Bunlar:

• Sınıflamalı (nominal) veri
• Kademeli (ordinal) veri
• Aralıklı (interval) veri
• Oranlı (ratio) veri.

Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Konumsal veritabanında raster veri: • Raster Veri Kümesi (raster dataset) • Raster Katalog (raster catalog) • Mozaik Veri Kümesi (mosaic dataset) • Konumsal Nesne Özniteliği (feature attribute) olarak organize edilmektedir. Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Uydu görüntüleri, taranmış kağıt paftalar, GoogleMaps, OpenStreetMap vb. haritalar, sayısallaştırma işleminde altlık harita olarak kullanılır. Sayısallaştırma, konumlandırılmış
bir raster veri üzerinden vektör veri oluşturma işlemidir. Altlık veri, vektör veri oluşturulmanın yanı sıra arazi çalışmalarında, çalışılan arazi hakkında görsel açıdan daha detaylı bilgiye ulaşmak için kullanılabilir. Altlık haritalar, coğrafi verilerin doğruluk kontrolü için kullanışlı bir araçtır. Altlık veri ile vektör veri oluşturma işlemine GoogleMaps üzerinden yol ağının sayısallaştırılması veya uydu görüntülerinden binaların çizilmesi örnek gösterilebilir. 

Basit hizalanmış (simple aligned): Basit hizalanmış ölçüm nesnesi, referans olarak iki noktaya gereksinim duyar. Bunlar ölçüm başlangıç noktası ve ölçüm bitiş noktasıdır. Çizim ikinci referans noktasını yerleştirdikten sonra otomatik olarak sona erer.

Hizalanmış (aligned): Hizalanmış ölçüm nesnesi, referans olarak üç noktaya ihtiyaç duyar. Bunlar ölçüm başlangıç noktası, ölçüm bitiş noktası ve ölçüm çizgisinin yüksekliğini belirten noktadır. Çizim üçüncü referans noktasını yerleştirdikten sonra otomatik olarak sona erer.

Doğrusal (linear): Doğrusal ölçüm nesnesi, yatayda ve dikeyde ölçüm nesnesi oluşturur ve referans olarak üç noktaya ihtiyaç duyar. Bunlar ölçüm başlangıç noktası, ölçüm bitiş noktası ve ölçüm çizgisinin yüksekliğini belirten noktadır. Üçüncü referans noktasının başlangıç ve bitiş noktalarına göre yeri, ölçüm nesnesinin yatayda mı yoksa dikeyde mi oluşturulacağını belirler. Çizim üçüncü referans noktasını yerleştirdikten sonra otomatik olarak sona erer.

Döndürülmüş doğrusal (rotated linear): Döndürülmüş doğrusal ölçüm nesnesi, referans olarak dört noktaya ihtiyaç duyar. Bunlar ölçüm başlangıç noktası, ölçüm bitiş noktası, ölçüm çizgisinin yüksekliğini belirten nokta ve uzatma çizgi açısını belirleyen noktadır. Çizim dördüncü referans noktasını yerleştirdikten sonra otomatik olarak sona erer.

Serbest hizalanmış (free aligned): Serbest hizalanmış ölçüm nesnesi, hem basit hizalanmış hem de hizalanmış ölçümler oluşturmak için kullanılabilir. Girdi olarak iki ya da üç referans noktası kullanır. Eğer çizim iki noktayla bitirilirse basit hizalanmış, üç noktayla bitirilirse hizalanmış ölçüm olacaktır. Eğer çizim ikiden az ya da üçten fazla noktayla bitirilmeye çalışılırsa işlem başarısız olacaktır.

Serbest doğrusal (free linear): Serbest doğrusal ölçüm nesnesi, yatay, dikey ve döndürülmüş doğrusal ölçüm nesneleri oluşturmada kullanılabilir. Girdi olarak üç ya da dört noktaya ihtiyaç duyar. Girdi olarak dört nokta kullanılırsa, döndürülmüş doğrusal ölçüm nesnesi oluşur. Eğer çizim üçten az ya da dörtten fazla noktayla bitirilmeye çalışılırsa işlem başarısız olacaktır.

Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Kısa tamsayı, girilecek veri -32,768 ile +32,767 arası bir tamsayı olur

Element: Sembolojinin ve geometrisinin tutulduğu blob (binary large object) türü veri alanıdır. Doğru cevap B'dir.

Çizgi gösterim şekli karayolu, demiryolu, akarsu, sınır gibi nesnelerin modellenmesinde kullanılır.

Hazırlanacak haritalara göre harita üzerindeki açıklamaların gösteriminde bazen
dinamik etiketleme yöntemi, bazen de etiket konumsal nesnesi kullanımı daha uygun
olmaktadır. Harita açıklamalarının gösteriminde etiket konumsal nesnesi kullanımının
avantaj ve dezavantajları aşağıda listelenmiştir.
• Eğer gösterim yalnızca bir harita dosyası ile ilgiliyse, gösterimin dinamik etiketleme yöntemi ile yapılması daha kullanışlı olabilir. Dinamik etiketleme yönteminde
açıklamalar konumsal veritabanında değil harita dosyasında saklandığı için harita
dosyası silindiğinde açıklamaların da silineceği göz önünde bulundurulmalıdır.
• Eğer gösterim birden fazla harita dosyasında kullanılacaksa, etiket konumsal nesne
yapısının kullanılması daha doğru olacaktır. Etiket konumsal nesne tablosunda depolanan açıklamalar diğer konumsal nesne tabloları (feature class) gibi katman olarak kullanılabilecek ve her harita dosyasına çağrılabilecektir. Etiket konumsal nesne tabloları konumsal veritabanında depolandığı için harita dosyaları silindiğinde
açıklamalar kaybolmaz. Burada dikkat edilmesi gereken durum, etiket konumsal
nesne tablosunun silinmesi durumunda, tablonun kullanıldığı tüm haritaları etkileyecek olmasıdır.
• Eğer etiket konumsal nesne tabloları bir sunucu üstünde depolanıyorsa, harita
açıklamalarını etiket konumsal nesnesi olarak kullanmak, veri işleme aşamasında
çok kullanıcılı ortamdaki düzenleme ve versiyonlama işlemlerinde avantaj sağlayacaktır.
• Gösterimde kullanılan açıklama sayısı birkaç yüz parçadan daha fazla ise etiket
konumsal nesnesi kullanımı daha avantajlı olacaktır. Çünkü sayıca fazla olan açıklamaların dinamik etiketleme yöntemi ile oluşturulmuş harita dosyalarından erişimi, konumsal veritabanındaki etiket konumsal nesne tablosuna kıyasla daha zor
olacaktır. Ayrıca çok sayıdaki açıklama, harita dosyasının büyüklüğünü de artıracaktır.
• Harita açıklamalarında standart gösterimlerin yanı sıra özelleştirilmiş gösterim
şekillerinin kullanılması isteniyorsa, açıklamaların etiket konumsal nesnesi olarak
depolanması avantajlı olacaktır

Raster veri, grafik nesneleri hücrelere bağlı olarak temsil eder. Bir kağıt parçası üzerine çizilmiş birkaç çizgi düşünün. Raster veri modelinde kağıt her biri hücre (grid) denilen küçük karelere bölünür, bu karelerin her birine piksel denilir. Piksel dediğimiz bu karelerin her biri o resmin en küçük birimidir.