Konumsal Veritabanı 2 Final 6. Deneme Sınavı

Replikasyon, tek ya da çift yönlü olarak uygulanabilir. Replikasyonun uygulanacağı tür yönetici tarafından işlem sırasında belirlenir. Tek yönlü replikasyonda, alt kuruma sadece veri görüntüleme izni verilir. Bu durumda alt kademedeki kurum yalnızca ana veritabanında yapılan güncellemeleri görebilir. Alt kademedeki kurum güncelleme yapamaz. Çift yönlü replikasyonda ise senkronizasyon çift yönlüdür. Bu durumda hem üst kademeki kurum hem de alt kademedeki kurum veritabanı üzerinde değişiklik yapabilir (Şekil 8.11). Konumsal veritabanında replikasyon işlemi, veritabanı tipinden bağımsızdır. Dosya, kişisel ve kurumsal veritabanı tiplerinin hepsinde kullanılabilir (Zeiler ve Murphy, 2010).

Üst üste binmemeli (must not overlap): Kapalı alan ile ifade edilen coğrafi varlıkların bindirme yapmaması gerektiğinde kullanılan topoloji kuralıdır. Bu kural uygulandığında üst üste binen ya da çakışan poligonlar yazılım tarafından işaretlenir. Bir haritada ada ve parsel poligonları üst üste binebilir. Ancak iller haritasında, hiçbir ilin alansal olarak üst üste binmemesi gerekmektedir.

• Poligon içinde olmalı (must be properly inside polygons): Kural için bir nokta, bir poligon konumsal nesne tablosu gereklidir. Bu kural uygulandığında poligon içine düşmeyen noktalar belirlenir. Bu kuralda noktalar tam olarak poligonların içinde olmalıdır. Çizgi üzerinde olan noktalar hata olarak kabul edilecektir. Örneğin, il merkezlerini gösteren noktalar, il poligonların içinde olmalıdır.
• Poligon sınırı üzerinde olmalı (must be covered by boundary of): Kural için bir nokta, bir poligon konumsal nesne tablosu gereklidir. Bu kural uygulandığında poligon sınırı üzerinde olmayan noktalar yazılım tarafından işaretlenir. Örneğin, poligon olarak modellenmiş bir tarlanın, sınırlarını belirleyecek teller için dikilen direkler, o poligonun sınır çizgisi üzerinde olmalıdır.

Coğrafi veri, konumsal ve öznitelik verilerinden oluşur. Konumsal veriler yeryüzündeki herhangi bir nesnenin coğrafi olarak nerede olduğunu, yani coğrafi konumunu belirlemek için kullanılır. Öznitelik verisi ise konumsal nesne ile ilişkili konum bilgisi içermeyen özelliklerin her biridir. 

Geometrik ağ oluşturma basamakları aşağıdaki
gibi listelenebilir.
- Geometrik ağın adı belirlenir. Bu ağ belirlenirken
kullanılacak isimler Türkçe karakter içermemelidir.
- Geometrik ağ modelinde kullanılacak konumsal nesne
tabloları belirlenerek konumsal nesne veri kümesi içine
aktarılır.
- Geometrik ağın eğer bir başlangıç ve bir bitiş noktası
ver ise bu kaynak ve batıklar belirlenmelidir. Bu kaynak
ve batıklar için ayrı bir konumsal nesne tablosu (feature
class) oluşturulmalıdır.
- Geometrik ağ modelinde ağırlık değerleri kullanılarak
akış yapılandırılacak ise ağırlık değerleri ile ilişkili
öznitelik veri alanları seçilmelidir. Mantıksal ağ
basamaklarının belirlenmesi bu adımlar arasında yer
almamaktadır.

Mantıksal ağ geometriye ve koordinat değerlerine
sahip değildir. Kenar ve bağlantı noktası arasındaki tüm
bağlantılar mantıksal ağda korunur. Mantıksal ağın asıl
amacı, ağın bağlantı bilgilerini tanımlı özniteliklerle
beraber tutmaktır.

Otomatik düzeltme işleminde dikkat edilecek ikinci parametre ise öncelik sıralaması- dır (coordinate rank). Öncelik sıralama değeri tamsayı bir değerdir. En az iki katman için kullanılan öncelik sıralamasında, sıralama değeri küçük olan katmanın konumsal nesnelerinin düğüm koordinatı değiştirmezken, öncelik sıralama değeri büyük olan konumsal nesnelerin düğüm noktası yer değiştirerek küçük olan konumsal nesneye birleşir. Eğer öncelik sıralama değerleri eşit ise her iki konumsal nesnenin düğüm noktaları yer değiştirerek uzaklığın orta noktasında birleşirler.

Otomatik düzeltme işleminde diğer konumsal nesne tablolarına göre düğüm noktalarının yer değiştirmemesi gerekliliği öncelik sıralaması ile belirlenir. Doğru cevap C şıkkıdır. 

• Kesişmemeli (must not intersect): Bu topoloji kuralına göre aynı konumsal nesne tablosu içindeki çizgiler hiçbir şekilde kesişemez. Bu kural uygulandığında kesişen çizgiler belirlenir. Kuralın uygulandığı konumsal nesne tablosundaki tüm çizgiler birbirleri ile kesişemez ve örtüşemez. Ancak başlangıç ve bitiş düğümleri başka bir çizginin başlangıç veya bitiş düğümü ile bağlanabilir.
• Kendisi ile kesişmemeli (must not self intersect): Coğrafi varlıkları ifade eden çizgilerin hiçbir şekilde kendisi ile kesişmemesi gerektiğini gösteren bir topoloji kuralıdır. Bu kural uygulandığında kendisi ile kesişen çizgiler yazılım tarafından işaretlenir.

Genel topoloji kurallarının nokta ve çizgi
konumsal nesneleri için kullanılan özel topoloji kuralları
ağ modellerinde kullanılır. Bunlar;
- Üst üste binmemeli (must not overlap),
- Uçlar açıkta kalmamalı (must not have dangles),
- Gereksiz bölünmemeli (must have pseudo nodes),
- Kendisi ile üst üste binmemeli (must not self overlap),
şeklinde listelenebilir.

Topoloji kural tablosu, aynı konumsal nesne veri kümesi (feature dataset) içinde bulunan konumsal nesne tabloları (feature class) kullanılarak oluşturulmaktadır. Aynı konumsal nesne veri kümesi içine birden çok topoloji kural tablosu eklenebilir. Konumsal nesne veri kümesine her yeni topoloji kural tablosu eklendiğinde, hangi konumsal nesne tablolarıyla çalışılacağı belirlenir. Konumsal nesne veri kümesi içine birden fazla topoloji kural tablosu eklenebilmesine karşın, bir konumsal nesne tablosu sadece bir topoloji kural tablosu ile ilişkilendirilebilir. Diğer taraftan bir konumsal nesne tablosu için bir topoloji
kural tablosu içinde birden çok topoloji kuralı (topology rule) uygulanabilir.

Geometrik ağ içinde kullanılacak konumsal nesneler ağ davranışları göz önünde bulundurularak özelliklerine göre;
• Basit bağlantı noktası (simple junction),
• Karmaşık bağlantı noktası (complex junction),
• Basit kenar (simple edge),
• Karmaşık kenar (complex edge) şeklinde adlandırılır.

Kenar, bağlantı noktası ve dönüş kuralları ağ veri kümesi elemanları olarak sayılabilir. 

Piksel derinliği (bit derinliği) raster verilerin piksellerinin alabileceği değer aralıklarını tanımlar. Bilgisayar ortamında veriler ikili sistemde (binary) tanımlandığı için 2n şeklinde belirtilir. Örneğin 8-bit piksel derinliği 28=256 olduğu için 256 farklı değer içerirken,
211=2048 farklı değer ifade etmektedir.

Çift ondalık sayı, girilecek değer ortalama -1.7x10308 ile +1.7x10308 arası olur

Saptanmış sürümden sonra oluşturulan ilk sürüme alt veya dal denir.

Tanımı yapılan konumsal nesne veri kümesi (feature dataset)dir.

Konumsal veritabanı tablo kabiliyetlerini geliştirmek için tablolara bazı özellikler eklemektedir. Bu özellikler aşağıdaki gibi listelenebilir;
• Öznitelik Değer Alanları (Attribute Domains)
• İlişki Tabloları (Relationship Classes)
• Alt Tipler (Subtypes).

Bitişiklik (adjacency) ilkesiyle topolojik veri elemanlarının birbirleriyle komşuluklarını incelenmektedir. En az iki kapalı alanın birbirine komşu olma durumu, ortak kenar paylaşmaları bitişiklik ilkesi ile tanımlanır.