Etkin iletişim

Algı kavramı, gerçek olanın birey tarafından olduğundan farklı şekilde görüldüğünü ifade eder. Birinci bölümde öğrendiğimiz gibi, insan bilişi ya da zihni, doğumdan itibaren kültürce şekillenir ve bireyin neyi algılayıp neyi algılamayacağı ya da neyi nasıl algılayacağı kültür tarafından belirlenir.

Hofstede, kendinden önce yapılan araştırmalarda saptanmış olan, toplumların ortak temel sorun alanlarını farklı terimlerle kültürel boyut olarak ifade eder:
• birey otorite ilişkisi: Güç aralığı,
• birey ile grup arasındaki ilişkiler: Bireycilik- ortaklaşa davranışçılık,
• erkek ya da kız olarak dünyaya gelmenin toplumsal etkileri: Erillik-dişillik,
• bilinmeyen karşısında tutum: Belirsizlikten sakınma.
Kurama göre, bütün kültürlerin bu boyutları ölçülebilir.

E hariç diğer şıklarda bir gruba mensup olma durumu söz konusu iken E şıkkında ise grubun içinde ve dışındakiler yer almaktadır.

Hofstede’ye göre, her kültür kendi mensuplarına belirli düşünce duygu ve dış dünyayla ilgili anlayış modelleri sağlar. Bu modeller bireyin nasıl düşüneceğini, nasıl hissedeceğini ve dünyayı nasıl anlamlandıracağını gösteren, uygulaması kolay, bireyin alışkın olduğu davranış kalıpları ya da davranış örüntüleridir. Hofstede bu nedenle kültürü zihnî (bilişsel) yazılım (mental programming) olarak adlandırmaktadır. Kültür aileden başlayıp, akrabalık ilişkileri, arkadaşlık ortamı, okul dönemi, iş yaşamı ve evlilik süresinde devam eden, yaşam boyu öğrenme sürecinde gerçekleşir, kalıtımla geçmez, öğrenilir.

Bu anlamların istemli ya da istem dışı olarak bize aktarılmasının önemi yoktur. Eğer duyu organlarımızla bir şeyi algılıyorsak, bu algı zihnimizde anlamlandırılır. Önemli olan, algılama, o algının kodları ve bu kodların açılma sürecinde bulduğu karşılıklardır. Kodlama içsel bir eylemdir ve sözlü ve sözsüz sembollerin anlam oluşturacak şekilde bir araya getirilmesini ifade eder. Söz gelişi matematikte kullandığımız semboller koddur. Kodlar, topluluğun kullandığı dilin kurallarına veya topluluk kültürünün normlarına uygun olarak düzenlenir. C şıkkı ise kodlama ile ilgili değildir ve alt kültürün tanımını ifade etmektedir.

Görüldüğü gibi, algılanan iletinin şekli, kullanılan kodların niteliği ve içeriği açısından geniş ve dar bağlamlı kültürlerde farklılaşmaktadır. Bu farklılık kültürlerarası iletişimde niyetlenilen anlamın aktarılmasında önemli sorunlara neden olur. Bağlam farklılığı nedeniyle ortaya çıkan yanlış anlamalar yüzünden etkin iletişim gerçekleştirilemez. Kültürler arasındaki bağlam farklılığı yaşamın bütün alanlarında kendini gösterir. Bu yüzden, çok kültürlü gruplarda etkin iletişim gerçekleştirmek için bağlam farklılıkları dikkate alınmalıdır.

Enformasyon Sistemleri Kuramı kültürün sözsüz bileşenlerini açıklamaya ve iletişim üzerindeki etkilerini ortaya koymak amacıyla geliştirilmiştir.

Dilin kuralları, yazılı dildeki imla hataları sözel kültürde daha az önemlidir. Önemli olan hitabet, tonlama, akıcılık, sözler arası uyumdur.

Normlar toplumdaki yaygınlıklarına, içerdikleri yaşam alanlarına, ömürlerine ve yaptırım güçlerine göre farklı adlar alırlar. En kısa süre etkili olan ve en az yaptırım gücü bulunandan başlayarak en güçlü yaptırımla toplumun bütününü kapsayan normlara doğru alışkanlık, moda, âdet, görenek, gelenek, örf ve yasa şeklinde sıralanabilir.

Bu tür kültürlerde etkinliklerin planlanması, sınıflandırılması ve genel olarak hesaplama büyük önem taşır.

Kültür, doğanın verdikleri dışında, insanoğlunun yarattığı her şey olarak tanımlandı. XVII. ve XVIII. yüzyıllarda “kültür” ve “uygarlık” hemen hemen aynı anlamda kullanılmaktaydı. Ancak zamanla kültür ve uygarlık kavramları birbirinden ayrılmaya başladı ve uygarlık daha çok insan ürünlerinin maddi tarafını kültür ise maddi olmayan tarafını kavramakta kullanıldı.

Ortama bağımlı düşünme biçemine sahip kültürlerin üyeleri, çevrelerini "geniş bağlamlı algılama" biçemiyle algılarlar.

Enformasyon Sistemleri Kuramı, kültürlerin enformasyon yüküyle baş etme stratejileri açısından farklılaştırdığını ve bu farkın bireylerin iletişim davranışlarına yansıdığını ileri sürer. Buna göre, insanlar işleyebileceklerinden fazla enformasyona maruz kaldıklarında, yani sisteme giren enformasyon bireyin işleyip anlamlandıracağından fazla olduğu durumlarda, algılanan enformasyonu sınıflandırılır, önemine göre sıralanır. Bazı kültürler, ssınıflandırmalar sonunda gündelik yaşamda en çok karşılaşılan durumlarla ilgili, kendileri için önemli olan bilgileri biriktirir ve benzer alanda gelen enformasyonun güncel olan kısmını alarak bunlarla birleştirip anlamlandırır. Bu şekilde, her defasında sadece güncel enformasyonu alarak anlamlandırmak mümkün olur. Bu sürece bağlamlama süreci denir.

Yazılı iletişim beraberinde yazılı edebiyatın ve dilin gelişimini getirecektir. Yazılı ürünler aktarılarak bu alan bir zenginlik yaratılabilir.