Laboratuvar Hayvanlarını Yetiştirme ve Sağlığı Ara 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Deney hayvanlarının bulundurulduğu ortamın ortalama nem miktarı nasıl olmalıdır?
%15-25
|
% 25-30
|
% 35-40
|
% 45-65
|
% 65-75 |
Barındırılan canlı türüne bağlı değişmekle birlikte ortam neminin ortalama olarak % 45-65 aralığında olması yeterli olarak kabul edilmektedir.
2.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi yerel etik kurulların çalışma ilkelerinden biri değildir?
Bilimsel araştırmalarda kullanılması zorunlu olan deney hayvanlarına yapılan kötü muameleleri engellemek. |
Ağrı, stres içeren deneylerde bir hayvanın bir defadan fazla kullanılmamasını, zorunlu olarak kullanılması gerekiyorsa bunun sağlam bilimsel gerekçelere dayandırılmasını sağlamak. |
Eğitim amaçlı etkinliklerde kullanılan hayvanlar üzerinde ağrı ve acı veren deneylerin yapılmasına engel olmak. |
Canlı hayvanlarda yapılacak deney amaçlı çalışmaların sorumlu veteriner hekim gözetiminde yapılmasını sağlamak. |
Canlı hayvanlarda yapılacak deneylerin mümkün olan en çok sayıda hayvan kullanılarak yapılmasını sağlamak. |
Her şeyden önce deney hayvanları kullanımında ilkesel olarak mümkün olan en az sayıda hayvanın kullanılması kabul edilmektedir. En çok sayıda hayvan kullanımı yerel etik kurulların çalışma ilkelerinden biri değildir ve olamaz.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tıbbi ürün ve sarf malzeme deposu için yanlıştır?
İlaç ve sarf malzemeleri özelliklerine, sınıflarına ve son kullanım tarihlerine göre saklanmalıdır.
|
İlaçlar bir kayıt sistemi dâhilinde kullanılmalıdır.
|
Yeterli miktarda dolap ve ayrıca buzdolabı bulunmalıdır.
|
Buzdolabı sıcaklığı 8-12 oC arasında olmalıdır.
|
Buzdolabında saklanan ilaçların beklenmedik bir elektrik kesintisinde zarar görmelerini engellemek için dolap içerisine 1-1,5 L.’lik plastik şişelerde tuzlu su konulmalıdır. |
Tıbbi ürünler ve sarf malzeme deposu, Bu depoda bulundurulacak ilaç ve sarf malzemeleri özelliklerine, sınıflarına ve son kullanım tarihlerine göre saklanmalı ve bir kayıt sistemi dâhilinde kullanılmalıdır. Amaca yönelik yeterli büyüklükte bir oda olmalı ve yeterli miktarda dolap ve ayrıca buzdolabı bulunmalıdır. Buzdolabı içerisinde ve odanın dışında günlük ısı değişimlerini saklayabilen bir termometre bulunmalıdır. Oda içerisindeki ısıyı sabit tutmak için bir havalandırma ya da klima sisteminin bulunması gerekmektedir. Buzdolabında saklanan ilaçların beklenmedik bir elektrik kesintisinde zarar görmelerini engellemek için dolap içerisine 1-1,5 L.’lik plastik şişelerde tuzlu su konulmalıdır. İlaçlar ve tıbbi sarf malzemeleri ve küçük laboratuvar malzemeleri ve aletleri bu depoda bulundurulmalı ve tıbbi ilaç sorumlusuna bilgi verilip mümkün ise sorumlu kontrolünde alınarak mutlaka kayıtlara geçirilmelidir. Kötüye kullanım potansiyeli olan ilaçlar kontrol ve kayıt altında tutulmalı, son kullanım tarihi geçen ilaçlar kullanılmamalı ve güvenli bir şekilde imha edilmelidir.
4.Soru
Deney hayvanları üretim tesislerinde, aydınlık-karanlık süreleri genel olarak nasıl uygulanmaktadır?
16 saat aydınlık / 8 saat karanlık |
14 saat aydınlık / 10 saat karanlık |
8 saat aydınlık / 16 saat karanlık |
10 saat aydınlık / 14 saat karanlık |
12 saat aydınlık / 12 saat karanlık |
Kontrollü bir şekilde düzenli ışık/karanlık döngüleri, gece/gündüz döngüsünü hayvanların ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde standardize edilmelidir. Genel olarak bu süre 12/12 saat aydınlık/karanlık şeklinde kullanılmaktadır. Tesisi çevreleyen pencerelerin de doğal ışık kaynağı olduğu unutulmamalı ve deney hayvanlarının bulunduğu odalarda pencere olmamalıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.
5.Soru
Hayvan Hakları Bildirgesinde yer alan maddelerden hangisi hayvan hakları konusunda tüm ülkelerde çeşitli ortak kural ve yaptırımların şekillenmesine kapı açmıştır?
Zorunluluk olmaksızın bir hayvanın öldürülmesi yaşama karşı suçtur. |
Hayvanlara fiziki ya da psikolojik bir acı çektiren deneyler yapmak hayvan haklarına aykırıdır. |
Hayvanları koruma ve savunma kuralları, hükümet düzeyinde temsil olunmalıdır. Hayvan hakları da insan hakları gibi yasayla korunmalıdır. |
Hiçbir hayvana kötü davranılamaz, acımasız ve zalimce eylem yapılamaz. |
Bütün hayvanlar yaşam önünde eşit doğarlar ve aynı var olma hakkına sahiptirler. |
"Hayvanları koruma ve savunma kuralları, hükümet düzeyinde temsil olunmalıdır. Hayvan hakları da insan hakları gibi yasayla korunmalıdır".
Yukarıda sunulan maddelerden sonuncusu, hayvan hakları konusunda tüm ülkelerde çeşitli ortak kural ve yaptırımların şekillenmesine, dolayısıyla resmi olarak yasalaşmasına ve evrensel nitelikli yönetmeliklerin oluşturulmasına kapı açmıştır.
6.Soru
Deneysel veya cerrahi işlemlerde hayvana yapılan uygulamalar esnasında ve sonrasında ağrı, stres gibi etkenlerin en aza indirgenmesine ne ad verilir?
Viviseksiyon |
İyileştirme |
Etiyoloji |
Azaltma |
Patoloji |
Replacement (yerine koyma) : Deneysel araştırmalarda “deney hayvanı” yerine kullanılabilecek başka teknikler, modeller, yöntemler var ise ve aynı sonucu verecek ise hayvan deneyi yapmadan ulaşılmayı hedeflemektedir.
Reduction (azaltma) : Deneysel araştırmalarda doğru sonuca ulaşabilmek için gerekli en az sayıda deney hayvanı kullanılması hedeflenmektedir.
Refinement (iyileştirme) : Deneysel veya cerrahi işlemlerde hayvana yapılan uygulamalar esnasında ve sonrasında ağrı, stres gibi etkenlerin en aza indirgenmesi hedeflenmektedir.
7.Soru
- Az sayıda deney hayvanı kullanımı
- Ağrısız-acısız deney protokolü
- Alternatif araştırma olanaklarını araştırmak
- Ahlak ve bilimsel yönteme sahip araştırmacı
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri Ülkemizde deney hayvanlarının çalışmaları sırasında uygulanması gereken ilkelerin modifiye edilmiş ve kendi dilimizde karşılık bulan şekli olan 4A kuralının bileşenleridir?
Yalnız l |
Yalnız ll |
l, ll ve lll |
lll ve lV |
I, ll, lll ve IV |
Şıklarda verilenlerin tamamı 4A kuralının bileşenleridir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi hayvan deneyleri ile ilgili dünyada yasal düzenleme zorunluluğunu açıklayabilir?
Deneysel olmayan tarımsal faaliyetlerin artışı |
Klinik veterinerlik uygulamalarının yapılması |
Gönüllü insan deneylerine ağırlık verilmesi |
Deneyler sırasında hayvanların ağrı duyması, zarar görmesi |
Bitki türlerin kontrolsüz çoğalması |
Deneysel veya diğer bilimsel amaçlarla hayvanların kullanılması sırasında ortaya çıkabilecek uygulamalarda hayvanların ağrı duyması, acı çekmesi, zarar görmesi gibi konuların gündeme gelmesi, dünyada bu konuda yasal düzenleme zorunluluğunu gündeme getirmiştir. Bu noktada, çeşitli ülkelerde yasal düzenlemeler getirilerek birtakım kısıtlamalar getirilmiştir.
9.Soru
Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi kaç yılında ilan edilmiştir?
25 Temmuz 1965
|
15 Ekim 1978
|
8 Şubat 1986
|
15 Şubat 1989
|
16 Kasım 1997 |
Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi, Uluslararası Hayvan Hakları Birliği ve ona bağlı ulusal birlikler tarafından, 23 Eylül 1977 tarihin de Londra’da gerçekleştirilen hayvan hakları konusundaki 3. Uluslararası toplantıda kabul edilmiş ve 15 Ekim 1978’de ilan edilmiştir.
10.Soru
Hayvan deneyleri sırasında kullanılan malzemelerin yıkama işleminden sonra dezenfekte edilmelerinin temel amacı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Hayvanların zenginleştirme malzemelerine ihtiyaç duyması |
Tesisin güvenliğinin sağlanması |
Tesisin fiziki koşullarının iyileştirilmesi |
Hayvanların hastalık yapıcı etkenlerden uzak tutulması |
Hayvanların günlük ihtiyaçlarının karşılanması |
Dezenfeksiyon işlemi, ortamda var olan ve hastalık yapıcı etkiye sahip mikroorganizmaların (sporları hariç) fiziksel ya da kimyasal yöntemler ile öldürülmesidir. Kullanılan malzemelerin dezenfekte edilmesi, hayvanların hastalık yapıcı etkenlerden uzak tutulması ve sağlıklarının korunması açısından önemlidir.
11.Soru
Aşağıdaki bildirilerden hangisi daha önce yayımlamıştır?
Avrupa Birliği kümes hayvanları kesim yönergesi
|
Çiftlik hayvanlarının beslenmesine yönelik koruma antlaşması
|
Çiftlik hayvanları barındırma ve yönetim uygulama kodu yasası
|
İsviçre hayvan refahı yasası ve insani kesim metotları yasası
|
Avrupa Birliği Yumurta tavukları standartları yönergesi |
1968 Çiftlik hayvanları barındırma ve yö- netim uygulama kodu yasası diğerlerinden daja önce yayımlanmıştır. 1971 Avrupa Birliği kümes hayvanları kesim yönergesi, 1976 Çiftlik hayvanlarının beslenmesine yönelik koruma antlaşması, 1978 İsviçre hayvan refahı yasası ve insani kesim metotları yasası ve 1981 Avrupa Birliği Yumurta tavukları standartları yönergesi şeklinde sıralanırlar.
12.Soru
Hayvan deneyi alternatifi olarak omurgasız canlıların seçilmelerinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
In vitro koşullarda gerçekleştirilmesi |
Gelişmiş bir sinir sistemine sahip olmamaları |
Kontrollü üretiminin yapılabilmesi |
Deney dışı değişkenlerin en aza indirgenebilir olması |
Hücrelerin kolaylıkla biçimsel değişikliğe uğramaları |
Omurgasızlar sınıfına ait olan canlılar gelişmiş bir sinir sistemine sahip olmadıklarından ağrı hissetmedikleri düşünülür. Bu özelliklerinden dolayı omurgasız canlılar da hayvan deneyleri için iyi bir alternatiftir.
13.Soru
A.B.D.'deki Hayvan Refahı .hareketi Yasası aşağıdaki hayvanlardan hangisini kapsamaz?
Köpek |
Maymun |
Kedi |
Fare |
Deniz Memelileri |
AWA ile yapılan düzenlemeler köpek, kedi, maymun, domuz, hamster, tavşan, deniz memelileri, vahşi hayvanlar gibi deney ve araştırmalarda kullanılacak sıcakkanlı hayvanları kapsamakta, ancak kuş, fare, sıçan, at ve diğer çiftlik hayvanlarını, gıda veya giyim için tüketilen hayvanları veya hayvan beslenmesi,
yetiştirilmesi ve idaresi için kullanılacak hayvanları kapsamamaktadır.
14.Soru
Buzdolabında saklanan ilaçlar elektrik kesintisinde zarar görmesin isteniyorsa aşağıdakilerden hangisi uygulanmalıdır?
İlaçlar buz aküsü ile beraber dolaba konulmalıdır. |
İlaçlar plastik şişelerde tuzlu su içine yerleştirilmelidir. |
İlaçlar önceden dondurularak saklanmalıdır. |
İlaçlar önce kaynar suya daldırılıp sonrasında dolaba konulmalıdır. |
İlaçlar doğrudan dolaba konulmalı, kesinti olması durumunda hepsi atılmalıdır. |
Tıbbi ürünler ve sarf malzeme deposunda bulundurulan ilaç ve malzemelerin günlük sıcaklık değişimlerinden etkilenmemesi için sıcaklığın stabil tutulması önemlidir. Özellikle buzdolabında saklanması gereken ilaçların beklenmedik bir elektrik kesintisinde zarar görmemesi için dolapların içerisine 1-1.5 L’lik plastik şişelerde tuzlu su konulmalıdır.
15.Soru
Koprofaji ne anlama gelmektedir?
Koprofaji ne anlama gelmektedir?
Kafes içerisindeki hayvanın kendi dışkısını yeme durumudur. |
Hayvanın ortamdaki başka hayvanlar tarafından zarar görmesi durumudur. |
Hayvanın bulunduğu odanın kirli olması durumudur. |
Hayvanın bulunduğu odanın ısısının azalması durumudur. |
Hayvanın vücudunda su oranının azalması durumudur. |
Kafes içerisindeki hayvanın kendi dışkısını yeme durumudur.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, deney hayvanları üretim tesisleri için uygun bir sıcaklık değeridir?
21 °C |
19 °C |
17 °C |
15 °C |
13 °C |
Ortamda sıcaklığın 20-24 °C arasında tutulması istenen durumdur. Tesis içerisindeki günlük sıcaklık değerleri her odada bulunan termostatlar yardımı ile ölçülmeli, düzenli olarak takip edilerek kayıt altına alınmalıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.
17.Soru
Deney hayvanlarının bulundukları ortamın neminin çok düştüğü durumlarda yavru deney hayvanlarında aşağıdakilerden hangisi görülmektedir?
Kafes çubuklarını çiğneme |
Ringtail (halka kuyruk) |
Kambur duruş |
Tüylerde dikleşme |
Aşırı salyalama |
Ortamın nemi de hayvan sağlığını ve refahını etkileyen bir başka faktördür. Uygun görülen ortalama nem oranı %45-70 arası olup nem oranının çok düştüğü durumlarda yavru sıçanlarda “ringtail” lezyonu gelişir. Doğru cevap B'dir.
18.Soru
- Hayvan deneyleri etiği
- İş sağlığı ve güvenliği
- Anestezi – ötenazi teknikleri
- Anamnez teknikleri
Yukarıdaki verilenlerden hangisi yada hangileri deney hayvanları sertifika eğitim programlarının içeriğinde yer alan konu başlıklarındandır?
I ve II |
I ve III |
I - II - III |
I - II - IV |
Yalnız IV |
Sertifika programlarının içeriğinde yer alan konu başlıklarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
• Deney Hayvanları Mevzuatı,
• Deney hayvanlarının anatomisi, fizyolojisi, histolojisi ve biyokimyası, • Hayvan deneyleri etiği, • Hayvan refahı ve davranış özellikleri,
• Temel laboratuvar güvenliği ve temizliği,
• Deney hayvanlarının üretimi,
• Deney hayvanlarının beslenmesi,
• Hayvan hastalıkları,
• İş sağlığı ve güvenliği,
• İlaç verme ve enjeksiyon teknikleri,
• Tutuş teknikleri,
• Kan ve örnek alma teknikleri,
• Anestezi – ötenazi teknikleridir. Doğru cevap C'dir.
19.Soru
- İndüklenmiş modeller (uyarılmış)
- Spontan modeller (kendiliğinden gelişmiş)
- III. Olası modeller
- Negatif modeller
Yukarıda verilenlerden hangileri deney hayvan modellerindendir?
I ve II
|
II ve II
|
I ve IV
|
I, II ve IV
|
I, II, III ve IV |
Araştırmalarda kullanılan hayvan modelleri 4 gruba ayrılır.
İndüklenmiş modeller (uyarılmış)
Spontan modeller (kendiliğinden gelişmiş)
Negatif modeller
Olası modeler
20.Soru
“Hayvanların Kurtuluşu” kitabını yazarak hayvanların korunması konusunda çaba sarf eden felsefeci aşağıdakilerden hangisidir?
C. Bernard |
J. Bentham |
R. Boyle |
P. Singer |
F. Magende |
Hayvanlar üzerinde araştırma yapan bilim adamları incelendiğinde R. Boyle fare veya kuş ile ilgili çalışmalar yapmıştır. J. Bentham, hayvanlar deneyler sırasında hayvanların acıya katlanıp katlanamayacakları sorununu gündeme getiren eser yazmıştır. C. Bernard ve hocası F. Magende hayvanlar üzerinde cerrahi operasyonlar ve ilaç kullanımı konusunda deneyler yapmışlardır. P. Singer ise “Hayvanların Kurtuluşu” isimli eser hayvanların korunması konusunda çaba sarf etmiş, konunun öncülerinden biri olmuştur.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ