Laboratuvar Hayvanlarını Yetiştirme ve Sağlığı Ara 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
- Biyolojileri
- Fizyolojileri
- Genetik yapıları
- Laboratuvarda bakımı ve beslenmeleri
- Hastalıklarıyla ilgili mücadele yolları
Yukarıda verilenlerden hangileri deney hayvanlarının deneyler doğru kullanımı ve doğru sonuç elde etmek için önemli parametrelerdendir?
I ve II
|
II ve II
|
I ve IV
|
I, II ve IV
|
I, II, III, IV ve V |
Deney hayvanlarının deneylerde, faydalı, bir şekilde kullanılması ve onlardan daha çok yarar sağlanması için bu hayvanlara ait bazı parametrelerin bilinmesi gerekir. Bunlar:
• Biyolojileri
• Fizyolojileri
• Genetik yapıları
• Laboratuvarda bakımı ve beslenmeleri
• Hastalıklarıyla ilgili mücadele yolları v.b. Deney hayvanları ile yapılan deneylerin doğru sonuçlar verebilmesi için, deney hayvanlarının sağlıklı olması gerekir. Aynı zamanda deneyi yapan kişi, hayvanın tüm özelliklerini iyi bilmelidir. Ancak bunlar sağlandığı takdirde yapılan deneyler tekrarlanabilir ve güvenilir olur. Bunu sağlamanın ilk şartı da laboratuvarda deney hayvanının kontrol altında yaşatılması, üretilmesi ve standartlaşmaya gidilmesidir.
2.Soru
Deney hayvanları kafeslerinin alanı aşağıdaki faktörlerden hangisine göre belirlenmez?
Barınma odasının alanı |
Hayvanın türü |
Hayvanın cinsiyeti |
Hayvanın yaşı |
Hayvanın büyüklüğü |
Kafes alanı, hayvanlara günlük aktiviteleri sırasında olağan davranışlarının tümünü rahatlıkla gerçekleştirebildiği genişlik ve düzende yaşama alanı sağlamalıdır. Kafeslerin taşıması gereken alan çok değişkenlik gösterir. Çünkü kafes ortamının alanı, kafes içerisinde yetiştirilecek canlının ihtiyacına, türüne, büyüklüğüne, yaşına veya cinsiyetine göre tamamen farklıdır.
Doğru cevap A seçeneğidir.
3.Soru
I. Deneysel çalışmada ihtiyaç duyulan cihaz ve malzemelerin hazır bulunması II. Deney planlamasının mümkün olduğunca kısa ideal sürede yapılması III. Anestezi derinliğinin sağlanması IV. Araştırmacının operatif becerisinin yeterli düzeyde olması Yukarıdaki faktörlerden hangilerinin hayvan deneylerinde mutlaka dikkate alınmalıdır?
I ve II |
III ve IV |
I ve IV |
II-III-IV |
I-II-III-IV |
Laboratuvar ortamında deney hayvanı kullanımı sırasında birçok değişkenin kontrol altında tutulması ve çalışma sürecinin dikkatle yönetilmesi hayvan refahı ve etiği açısından önem taşımaktadır. Çalışmanın gerçekleştirileceği ortam ile çalışmada ihtiyaç duyulacak cihaz ve aletlerin ihtiyaca yönelik yerleşiminin sağlanması çalışma sırasında oluşabilecek aksaklıkları en aza indirgeyecek ve hayvanlar üzerinde gerçekleştirilen işlemlerin kısa ideal süre ve biçimde gerçekleşmesi sağlanacaktır. Bir diğer önemli nokta ise, deney hayvanına müdahale etmeden önce uygun anestezi derinliğinin sağlanmasıdır. Bununla birlikte anestezi sırasında deney hayvanının vücut ısısının ve sıvı elektrolit dengesinin de işlem sırasında sürekli olarak dikkatle kontrol edilmesi gerekmektedir. Hayvanlara invazif girişim sırasında, işlemi gerçekleştirecek araştırmacının operatif becerisi de oluşabilecek olumsuz durumları en aza indirgeyecektir.
4.Soru
- Yapılacak deneysel çalışmalarda hayvanların kullanılmasına dair etik çalışma prensiplerini belirlemek
- Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurullarının (HADYEK) kuruluş yönergelerini kontrol ederek onaylamak ya da çalışma esaslarına uygunsuzluk tespiti olması halinde de bu kurulları feshetmek.
lll. Var olan yönetmeliğe aykırı olarak deney hayvanı kullanılmasını engellemek amacıyla gerekli adli girişimlerde bulunmak.
lV. Yerel etik kurulların, araştırmacıların önerdiği çalışmalar ile ilgili aldığı kararlara yapılan itirazları değerlendirmek. Değerlendirme sonucunda gerekli görülmesi halinde dosyaları yeniden incelemek üzere gerekçeleri ile birlikte ilgili HADYEK’e geri göndermek.
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri Hayvan Deneyleri Merkezi Etik Kurulu’nun görevleri arasındadır?
Yalnız l |
Yalnız ll |
l, ll ve lll |
lll ve lV |
I, ll, lll ve IV |
Şıklarda verilenlerin tamamı Hayvan Deneyleri Merkezi Etik Kurulu’nun görevleri arasındadır.
5.Soru
Deney hayvanlarının beslenme ihtiyaçlarına ilişkin aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
Yemlerin bulunduğu odalar 21°C sıcaklıkta olmalıdır. |
Standart bir pelet yem; %24 oranında ham protein, %4 oranında ham yağ ve %6 oranında lif, çeşitli vitamin ve mineralleri içermelidir. |
Yemlerin ideal tüketim zamanları 12 aydır. |
Kafes içerisinde yetiştirilen kemirgenlerin sıkıştırılmış sert topaklar halinde bulunan pelet yemi koparıp tüketebilmesi için uygun kıvamda kurutulurlar. |
Kafes içindeki hayvanlar kafes ızgaralarının arasındaki açıklıktan yemleri dişleri ile kopararak beslenir. |
Yemlerin ideal tüketim zamanları 3 aydır ancak uygun saklama koşullarında 6 ay içerisinde tüketilebilir. Dolayısıyla C şıkkında yer verilen ifade denek hayvanlarının besin ihtiyacına ilişkin doğru bir ifade değildir.
6.Soru
Hayvan deneyleri sertifika eğitim programında kursiyerler kaç saat uygulama dersi almaktadır?
20 |
30 |
40 |
50 |
60 |
Hayvan deneyleri sertifika eğitim program toplam 80 saattir. Programın 40 saati teorik, 40 saati de uygulama olarak eğitim gerçekleştirilmektedir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, deney hayvanları üretim tesislerinde laboratuvar ortamında kontrol altında tutulması gereken çevresel değişkenlerden biri değildir?
Renk |
Sıcaklık |
Nem |
Işık şiddeti |
Hava şartları |
Doğal ortamında yaşamını sürdüren canlılar, çevrelerinde meydana gelen birçok fiziksel değişiklikle mücadele etmek zorundadır. Bu değişikliklere uyum sağlayabilen canlılar hayatta kalabilirler. Sıcaklık, nem, ışık şiddeti ve ortamın hava şartları gibi değişkenler, yaban hayatında canlıların uyum sağlamak zorunda olduğu koşullar arasında sayılabilir. Bu tip çevresel değişkenler, laboratuvar ortamında kontrol altında tutularak, yetiştirilecek deney hayvanının ihtiyaç duyduğu sabit ya da başka bir deyimle optimum düzeye getirilebilir. Doğru cevap A seçeneğidir.
8.Soru
Üretiminden itibaren kaç ayın üzerinde beklemiş yemlerin zamana bağlı olarak besleyici değerinde azalma meydana gelmektedir?
3 |
6 |
9 |
12 |
24 |
Üretiminden itibaren 6 ayın üzerinde beklemiş yemlerin zamana bağlı olarak besleyici değerinde azalma meydana gelmektedir.
Doğru cevap B seçeneğidir.
9.Soru
- Dengeli beslenme özgürlüğü
- Normal davranış gösterme özgürlüğü
- Hastalıktan, yaralanmalardan ve ağrıdan muzdarip olmama özgürlüğü
- Stres ve korkuya maruz kalmama özgürlüğü
Yukarıdaki verilen özgürlüklerden hangileri hayvanların refahı için gerekli olan özgürlüklerdendir?
I ve II |
II ve III |
III ve IV |
I, II ve III |
I, II, III ve IV |
Verilen özgürlüklerden hepsi hayvanların refahı için gerekli olan özgürlüklerdendir. Doğru cevap E'dir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi deney hayvanlarının bulundurulduğu metabolizma kafeslerinde bulunup yaşam kafeslerinde bulunmaz?
İdrar ve gaita haznesi
|
Sürgülü ızgara taban
|
Yuvarlatılmış tel ızgara
|
Yem ve suluk bölmesi
|
Sert plastik kafes altı |
Metabolizma kafesleri, belirli bir zaman dilimindeki su, yem tüketimi, belirli bir zaman içerisinde oluşturulan atıklar (dışkı ve idrar gibi) günlük aktivitenin de ölçülebildiği alanlardır. İdrar ve gaita haznesi bu kafeslere ait olup yaşam kafeslerinde yer almaz.
11.Soru
“Deney hayvanlarının düzenli olarak temiz içme suyu ve besin almaları ve ayrıca dengeli bir diyete tabi tutulmaları onların sağlıkları için gereklidir.”
Yukarıda ifade edilen hayvanların beş temel özgürlüğünün hangisidir?
Dengeli beslenme özgürlüğü
|
Sıkıntılı olmama özgürlüğü
|
Hastalıktan, yaralanmalardan ve ağrıdan muzdarip olmama özgürlüğü
|
Normal davranış gösterme özgürlüğü
|
Stres ve korkuya maruz kalmama özgürlüğü |
Dengeli beslenme özgürlüğü: Deney hayvanlarının düzenli olarak temiz içme suyu ve besin almaları ve ayrıca dengeli bir diyete tabi tutulmaları onların sağlıkları için gereklidir.
12.Soru
- Fare
- Sıçan
- III. Kobay
- Hamster
Yukarıda verilenlerden hangileri laboratuarda en çok tercih edilen deney hayvanlarıdır?
Yukarıda verilenlerden hangileri laboratuarda en çok tercih edilen deney hayvanlarıdır?
I ve II
|
I, II ve IV
|
II ve IV
|
II, III ve IV
|
I, II, III ve IV |
Laboratuvarlarda kullanılma sıklığına göre değişkenlik gösteren başlıca deney hayvanları fare, sıçan, kobay, gerbil, hamster ve tavşandır. Bu hayvanların çeşitli uygulamalar için tutulup ele alınması arasında da farklılıklar vardır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi deney hayvanlarının yaşam kafeslerinde bulunması gereken özelliklerden değildir?
Yaşam kafesleri tek boyutta ve tek tip olabilir.
|
Tabanı kapalı tipte olan ayakkabı kutusu şeklinde ya da tabanına tel ızgara döşenmiş olmalı.
|
Kafesler için kullanılan malzeme paslanmaya dayanıklı, çelikten üretilmiş sert plastikten üretilmiş malzemelerdir.
|
Gelişen teknoloji ile birlikte mikroizolatör sistemine sahip kafes sistemleri kullanılmaya başlanmıştır.
|
Patojenden bağımsız, özel modeller veya izole çalışmalar haricinde kullanımları tercih edilmemektedir. |
Deneysel çalışmalarda kullanılan bazı hayvan türlerinin ağırlıklarına göre ihtiyaç duyduğu kafes boyutları Tablo 2-7’de belirtilmiştir. Bazı hayvanlar uygun boyutlardaki kafesler içerisinde yetiştirilebilir. Deneysel çalışmalarda kullanılan bazı canlılar (tavşan, kobay vb.) ise daha geniş yaşam alanlarına ihtiyaç duyarlar.
14.Soru
Deney hayvanlarının yetiştirildiği bir tesiste aşağıdaki odalardan hangisi yoktur?
Bekleme odaları |
U¨retim ve barındırma odaları |
Operasyon odaları |
Servis alanları |
Sistem kontrol odaları |
Tesislerde bekleme odası yoktur.
15.Soru
- Temel araştırmalar
- Türlerin korunmasını amaçlayan araştırmalar
- Adli tıp soruşturmaları
Yukarıdaki verilen araştırmalardan hangileri deney hayvanlarının kullanım amaçları arasında yer alır?
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Yukarıdaki verilen araştırmalardan hepsi deney hayvanlarının kullanım amaçları arasında yer alır. Doğru cevap E'dir.
16.Soru
“Yeterli bir alan sağlanarak, belirli olanaklar yaratılarak ve aynı türden hayvanların birlikteliği sağlanarak hayvanların normal davranışlarını sergilemelerine imkân verilebilir.” ifadesi deney hayvanlarının hangi temel özgürlüğüne bir açıklama niteliğindedir?
Dengeli beslenme özgürlüğü |
Sıkıntılı olmama özgürlüğü |
Hastalıktan, yaralanmalardan ve ağrıdan muzdarip olmama özgürlüğü |
Normal davranış gösterme özgürlüğü |
Stres ve korkuya maruz kalmama özgürlüğü |
Deney hayvanlarının yaşadıkları ortamda araştırmacılar tarafından en azından beş temel özgürlüğünün sağlanması gerekir. Bunlardan bir tanesi normal davranış göster özgürlüğüdür. Bu özgürlük biçiminde yeterli bir alan sağlanarak, belirli olanaklar yaratılarak ve aynı türden hayvanların birlikteliği sağlanarak hayvanların normal davranışlarını sergilemelerine imkân verilebilmektedir.
17.Soru
Aşağıdaki verilenlerden hangisi yerine başkasını kullanma ilkesine göre davranan hücre/doku kültürü çalışmalarının dezavantajlarından sayılır?
Üretilen hormonlar veya aşıların hayvanlardan elde edilenlerden daha saf olması |
Üretim sürecinin tam kontrollü bir şekilde yapılabilmesi |
Deneysel sonuçlarda bireysel sapmaların olmaması |
İnsandan izole edilerek üretilebilen kanserli ya da sağlıklı hücre hatlarının kullanılabilmesi |
Normal bir canlıdan elde edilecek sonuçlara tam olarak uyarlanamaması |
Hücre/doku kültürü çalışmalarında, üretimin kontrollü bir şekilde yapılabilmesi, çalışmayı etkileyecek ortam koşullarının tamamıyla kontrol altında olması sayesinde deney dışı değişkenlerin en aza indirgenmesi, hayvan deneyleri sonuçlarında gözlenen bireysel sapmaların olmaması, doğrudan insandan izole edilerek üretilebilen kanserli ya da sağlıklı hücre hatlarının kullanılabilmesi gibi önemli bir takım avantajları bulunmaktadır. In vitro metotların dezavantajlarından biri, özellikle hayvan dokusu kullanıldığı zaman sonuçların insanlara uygulanabilir olmasındaki zorluklardır. Doğru cevap E’dir.
18.Soru
Ülkemizde “Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik” kaç yılında yayınlanmıştır?
2002 |
2004 |
2005 |
2010 |
2014 |
Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik, Resmi Gazete’de 28914 sayı ile 15.02.2014 tarihinde yayınlanmıştır.
19.Soru
Hayvanların refahı için gereken tüm ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik açık yasal zorunluluk içeren Amsterdam Antlaşması hangi tarihte ilan edilmiştir?
Hayvanların refahı için gereken tüm ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik açık yasal zorunluluk içeren Amsterdam Antlaşması hangi tarihte ilan edilmiştir?
1978 |
1980 |
1987 |
1997 |
1999 |
Hayvanların refahı için gereken tüm ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik açık yasal zorunluluk içeren Amsterdam Antlaşması 1997 yılında imzalanmış, 1999'da yürürlülüğe girmiştir. Doğru cevap D'dir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi hayvanlarda hastalığın nedenini açıklayan terimdir?
Patoloji |
Semptomatik |
Viviseksiyon |
Diseksiyon |
Etiyoloji |
Cerrahi yolla veya bir madde yoluyla anatomik, fizyolojik yapıda hastalık, bozukluk oluşturulmuş hayvan modelleridir. Hayvanlarda oluşturulan hastalıkların hedef organizmada görülenlerle; hastalığın nedeni (etiyolojisi), patolojisi ve semptomatiği yönlerinden benzemesi gerekmektedir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ