Laboratuvar Hayvanlarını Yetiştirme ve Sağlığı Ara 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Cerrahi işlem uygulanacak hayvanı çeşitli stres unsurlarından uzaklaştırmak (kalp ritmini düzene sokmak, hayvanın korkusunu azaltmak, tükürük salgısını düzenleyerek solunum yolunu açık tutmak) amacı ile ameliyatın hemen öncesinde yapılan anestezi işlemine ne ad verilir?
Cerrahi işlem uygulanacak hayvanı çeşitli stres unsurlarından uzaklaştırmak (kalp ritmini düzene sokmak, hayvanın korkusunu azaltmak, tükürük salgısını düzenleyerek solunum yolunu açık tutmak) amacı ile ameliyatın hemen öncesinde yapılan anestezi işlemine ne ad verilir?
Premedikasyon |
Konsultasyon |
Preanestezi |
Prekontrol |
Preanemnez |
Yapılan uygulamaya “premedikasyon” denilmektedir.
2.Soru
Hayvanlardan insana geçebilecek hastalıklar ön görülerek muhtemel bir durum ortaya konulmak için oluşturulan model aşağıdakilerden hangisidir?
Spontan model |
Negatif model |
Olası model |
Kesin model |
İndüklenmiş model |
Hayvanlardan insanlara geçebilecek hastalıklar öngörülerek muhtemel bir durum ortaya konulmak için oluşturulan model olası modellerdir. Spontan model, genetik ve çevresel nedenlerle ortaya çıkan ve insanlardaki hastalığa benzer patoloji ve hastalık belirtisi gösterebilen hayvan modelleridir. Negatif model, belirli bir hastalığın deneysel veya tabi olarak kesinlikle gelişmediği hayvan türü, ırkı veya soyları üzerinde çalışılır. İndüklenmiş model, cerrahi yolla veya bir madde yoluyla anatomic, fizyolojik yapıda hastalık, bozukluk oluşturulmuş hayvan modelleridir. Kesin model diye bir hayvan modelinden söz edilmemektedir.
3.Soru
- Sorumlu yönetici odası
- Sorumlu veteriner hekim odası
- Hayvan teknikeri odası
- Personel, duş, soyunma ve dinlenme odaları
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri idari birim/personel hizmet odaları dahilinde yer almaktadır?
I-II-III-IV
|
I-II-III
|
I-III-IV
|
II-III-IV
|
I-II-IV |
İdari birim/personel hizmet odaları dahilinde;
•Sorumlu yönetici odası,
•Sorumlu veteriner hekim odası,
•Hayvan teknikeri odası,
•Personel, duş, soyunma ve dinlenme odaları.
4.Soru
- Artmış yaşam süresi
- Gerilemiş büyüme ve gelişim
- Artmış hastalık sıklığı
- Üremenin olmaması
Yukarıdakilerden hangileri hayvan refahının düşük olduğunu gösteren belirteçlerindendir?
I, II, III, IV |
I, III, IV |
II, III, IV |
I, III |
II, IV |
Genel Belirteçler
İlgilenilen deney hayvanı türünün, Ortalama bir yaşam süresi vardır. Bu sürenin kısalmış olması, Zamana göre büyüme ve gelişim grafiği vardır. Bu grafiğin altına inilmiş olması, Bir üreme yaşı, zamanı ve meydana getirebileceği ortalama yavru sayısı vardır. Bu standartlarda sapmalar varsa ya da hiç sağlanamıyorsa, Sayılan bu ihtimallere ek olarak deney hayvanlarında hastalık sıklığının artması ve hastalıklara karşı aşırı hassasiyet, anormal davranış özellikleri gibi unsurlar genel olarak hayvan refahının ve yaşam kalitesinin düşük olduğunu gösterir.
5.Soru
“Deney hayvanlarının tür, ırk, genetik ve mikrobiyolojik tanımlamaları yapılarak aylık ve yıllık olarak hayvan sayıları, üretim bilgileri ve hangi çalışmalar için verildiği bu çalışmalar için alınmış olan etik kurul onayları, ilgili kayıtların tutulması için personele tahsis edilen odadır.”
Yukarıda açıklaması verilen oda aşağıdakilerden hangisidir?
Sorumlu yönetici odası
|
Sorumlu veteriner hekim odası
|
Hayvan teknikeri odası
|
Personel, duş, soyunma ve dinlenme odaları
|
Sistem kontrol odaları |
Hayvan teknikeri odası; deney hayvanlarının tür, ırk, genetik ve mikrobiyolojik tanımlamaları yapılarak aylık ve yıllık olarak hayvan sayıları, üretim bilgileri ve hangi çalışmalar için verildiği bu çalışmalar için alınmış olan etik kurul onayları, ilgili kayıtların tutulması için personele tahsis edilen odadır.
6.Soru
- Bütün hayvanlar yaşam önünde eşit doğarlar ve aynı var olma hakkına sahiptirler.
- Bütün hayvanlar saygı görme hakkına sahiptir. Bir hayvan türü olan insan, öbür hayvanları yok edemez. Bu hakkı çiğneyerek onları sömüremez. Bilgilerini hayvanların hizmetine sunmakla görevlidir. Bütün hayvanların insanca gözetilme, bakılma ve korunma hakları vardır.
- III. Hiçbir hayvana kötü davranılamaz, acımasız ve zalimce eylem yapılamaz. Bir hayvanın öldürülmesi zorunlu olursa bu bir anda, acı çektirmeden ve korkutmadan yapılmalıdır.
- Yabani türden olan bütün hayvanlar, kendi özel doğal çevrelerinde karada, havada ve suda yaşama ve üreme hakkına sahiptir. Eğitim amaçlı olsa bile özgürlükten yoksun kılmanın her çeşidi bu hakka aykırıdır.
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri Hayvan Hakları Evrensel Bildirisi’nde yer almaktadır?
I-II-III-IV
|
I-II-III
|
I-II-IV
|
I-III-IV
|
II-III |
Hakları Evrensel Bildirisi’nde şu hususlar yer almaktadır:
I. Bütün hayvanlar yaşam önünde eşit doğarlar ve aynı var olma hakkına sahiptirler.
II. Bütün hayvanlar saygı görme hakkına sahiptir. Bir hayvan türü olan insan, öbür hayvanları yok edemez. Bu hakkı çiğneyerek onları sömüremez. Bilgilerini hayvanların hizmetine sunmakla görevlidir. Bütün hayvanların insanca gözetilme, bakılma ve korunma hakları vardır. III. Hiçbir hayvana kötü davranılamaz, acımasız ve zalimce eylem yapılamaz. Bir hayvanın öldürülmesi zorunlu olursa bu bir anda, acı çektirmeden ve korkutmadan yapılmalıdır.
IV. Yabani türden olan bütün hayvanlar, kendi özel doğal çevrelerinde karada, havada ve suda yaşama ve üreme hakkına sahiptir. Eğitim amaçlı olsa bile özgürlükten yoksun kılmanın her çeşidi bu hakka aykırıdır.
7.Soru
Deney hayvanı üretilen bir tesisin üretim laboratuarının ortalam ısısı ne olmalıdır?
20-24 oC |
20-21 oC |
18-24 oC |
20-22 oC |
20-26 oC |
Ortam ısısının yaklaşık olarak 20-24 oC olması beklenir.
8.Soru
Deney hayvanları kullanımı sertifika programında eğitim süresinin ve geçerli notun doğru olarak verildiği seçenek aşağıdakilerden hangisidir?
40 saat- 30 puan |
50 saat- 40 puan |
60 saat- 50 puan |
70 saat- 60 puan |
80 saat- 70 puan |
Düzenlenen sertifika programında toplam 80 saatlik ders bulunmaktadır. Eğitim programı toplam 80 saatlik sürede tamamlanmaktadır. Programının 40 saati teorik, 40 saati de uygulama olarak eğitimler gerçekleştirilmektedir. Düzenlenen 80 saatlik eğitimin %80’ine adayların devam zorunluluğu bulunmaktadır. Eğitim sonunda kursiyerlere yapılan sınavda 100 puan üzerinden 70 puan ve üzeri alan kursiyerler “Deney Hayvanı Kullanım Sertifikası” almaya hak kazanırlar. Sertifikalar Üniversitelerde rektör, kurum ve kuruluşlarda ise en üst düzey yönetici tarafından imzalanarak resmiyet kazanır.
9.Soru
- Yem ve altlık malzeme deposu
- Tıbbi ürünler ve sarf malzemesinin deposu
- Yedek malzeme deposu
- Geçici atık toplama deposu
- Koridorlar
Servis alanları, tesis içerisinde deney hayvanları üretim, barındırma ve deney sonrasındaki bertaraf işlemleri sırasında ilgili personelin kullandığı oda ve alanları kapsamaktadır. Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri bu alanlar içindedir?
I-II-III
|
I-II-III-IV-V
|
II-III-IV
|
I-III-IV
|
I-II-IV |
Tesis içerisinde yer alan servis alanları, tesis içerisinde deney hayvanları üretim, barındırma ve deney sonrasındaki bertaraf işlemleri sırasında ilgili personelin kullandığı oda ve alanları kapsamaktadır. Bu alanlar aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
• Yem ve altlık malzeme deposu,
• Tıbbi ürünler ve sarf malzemesinin deposu,
• Yedek malzeme deposu,
• Alet ve ekipman yıkama ve dezenfeksiyon odası,
• Geçici atık toplama deposu,
• Koridorlar
10.Soru
- Deney protokolünde uygun olmayan şekilde hayvanda şiddetli veya devamlı ağrı hali
- Hayvanın deneye bağlı olarak duyularını veya organlarından birini kaybetmiş olması
- Hayvanın yaşamsal fonksiyonlarını yapamaz hale gelmesi
- Hayvanın kilosunu kaybetmeye başlaması
Yukarıdaki durumlardan hangilerinde ötenazi uygulanmalıdır?
I, II |
I, III |
II, IV |
I, II, III |
I, II, III, IV |
Deney sonrasında canlı kalacak hayvana bilimsel bir gerekçe dışında birden fazla cerrahi girişim uygulanmamalıdır. Deneyden sonra hayvan yaşatılacaksa rahatının tekrar sağlanması yanında ağrı ve acı hissetme gibi rahatsızlıkları ortadan kaldırma ve yaraların tedavisi önem kazanır. Gerektiğinde uygun nitelikte ağrı kesici ilaçlar verilmelidir. Bunun yanında cerrahi işleme bağlı yara ve benzeri lezyonlar oluşacaksa aseptik koşullar sağlanmalıdır. Deneyin sonunda eğer gerekirse ötanazi uygulanabilir; bu işlemin yapılabilmesi için hayvanın deneye bağlı olarak duyularını veya organlarından birini kaybetmiş olması, yaşamsal fonksiyonlarını yapamaz hale gelmesi gerekir. Ayrıca hayvan bir şekilde protokolde öngörülen durumlardan ayrı olarak şiddetli ağrı, huzursuzluk veya kısıtlılık çekmeye başlarsa hemen ötenazi uygulanmalıdır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi deney hayvanları kullanımı sertifika programının içeriğinde yer alan konu başlıklarından biri değildir?
Hayvan deneyleri etiği |
Deney hayvanlarının üretimi |
İlaç verme ve enjeksiyon teknikleri |
Hücre, organ ve doku kültürü teknikleri |
Kan ve örnek alma teknikleri |
Sertifika programlarının içeriğinde yer alan konu başlıklarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
• Deney Hayvanları Mevzuatı,
• Deney hayvanlarının anatomisi, fizyolojisi, histolojisi ve biyokimyası,
• Hayvan deneyleri etiği,
• Hayvan refahı ve davranış özellikleri,
• Temel laboratuvar güvenliği ve temizliği,
• Deney hayvanlarının üretimi,
• Deney hayvanlarının beslenmesi,
• Hayvan hastalıkları,
• İş sağlığı ve güvenliği,
• İlaç verme ve enjeksiyon teknikleri,
• Tutuş teknikleri,
• Kan ve örnek alma teknikleri,
• Anestezi- ötenazi teknikleri.
Hücre, organ ve doku kültürü teknikleri hayvan deneylerine alternatif yöntemler olup deney hayvanları kullanımı sertifika programının içeriğinde yer alan konu başlıklarından biri değildir.
12.Soru
Kafes içerisindeki hayvanın kendi dışkısını yeme durumuna ne ad verilir?
Tofaji
|
Polifaji
|
Bakteriyofaji
|
Koprofaji
|
Nekrofaji |
Kafes içerisindeki hayvanın kendi dışkısını yeme durumuna koprofaji denir.
13.Soru
Deney hayvanları beslenmesinde kullanılan yemler için ideal tüketim süresi, üretim tarihinden itibaren kaç aydır?
6 ay |
5 ay |
4 ay |
3 ay |
2 ay |
Yemlerin ideal tüketim zamanları 3 aydır ancak uygun saklama koşullarında 6 ay içerisinde tüketilebilir. Üretiminden itibaren 6 ayın üzerinde beklemiş yemlerin zamana bağlı olarak besleyici değerinde azalma meydana gelmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.
14.Soru
Amsterdam Antlaşması olarak bilinen Hayvanların Korunması ve Refahı Protokolü kaç yılında imzalanmıştır?
1988 |
1989 |
1994 |
1997 |
1999 |
Amsterdam Antlaşması, 1997 yılında imzalanmış ve 1999 yılında yürürlüğe girmiştir. 1988 yılında İsveç Hayvan Refahı Yasası; 1989 yılında Avrupa Kümes Hayvanları Refahı Üçüncü Sempozyumu; 1994 yılında İsveç Bataryalı Kafeslerin Alternatifleri Semineri; 1999 yılında Hayvanat Bahçelerindeki Hayvanlara İlişkin Yönetmelik yürürlüğe girmiştir.
15.Soru
Deney hayvanı sertifika programı hangi tarih ve sayılı genelge de belirtilen, AB mevzuatına uyumlu olarak HADMEK tarafından düzenlenmektedir?
12.12.2006 tarih ve 2006/11 sayılı Genelge |
12.12.2007 tarih ve 2007/11 sayılı Genelge |
11.11.2007 tarih ve 2007/12 sayılı Genelge |
11.11.2006 tarih ve 2006/12 sayılı Genelge |
12.12.2008 tarih ve 2008/11 sayılı Genelge |
Deney hayvanı sertifika programı 12.12.2007 tarih ve 2007/11 sayılı Genelge de belirtilen, AB mevzuatına uyumlu olarak HADMEK tarafından ya da zorunlu olmamakla birlikte illerde yer alan yerel etik kurullar tarafından her yıl düzenlenmektedir. Doğru cevap B'dir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi deney hayvanı üretim, bakım ve barındırma ruhsatına sahip bir tesiste bulunması gereken özel işlevli odalardan biri değildir?
İdari birim/personel hizmet odaları |
Servis alanları |
Operasyon odaları |
Sistem kontrol odaları |
Tüketim odaları |
Deney hayvanı üretim, bakım ve barındırma ruhsatına sahip bir tesiste bulunması gereken özel işlevli odalar şunlardır:
-
İdari birim/personel hizmet odaları,
-
Sistem kontrol odaları,
-
Servis alanları,
-
U¨retim ve barındırma odaları,
-
Operasyon odaları.
Bu bağlamda, tüketim odaları bu odalar içerisinde yer almaz. Doğru cevap E şıkkıdır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi araştırmalarda kullanılan hayvan modellerinden birisi değildir?
Karmaşık modeller |
İndüklenmiş modeller (uyarılmış) |
Negatif modeller |
Olası modeller |
Pozitif modeller |
Karmaştık modeller kullanılmamaktadır.
18.Soru
Cerrahi yolla veya bir madde yoluyla anatomik, fizyolojik yapıda hastalık, bozukluk meydana getirme esasına göre ortaya konan hayvan modelleri aşağıdakilerden hangisidir?
İndüklenmiş modeller |
Negatif modeller |
Olası modeller |
Pozitif modeller |
Spontan modeller |
Cerrahi yolla veya bir madde yoluyla anatomik, fizyolojik yapıda hastalık, bozukluk oluşturulmuş hayvan modelleridir. Hayvanlarda oluşturulan hastalıkların hedef organizmada görülenlerle; hastalığın nedeni (etiyolojisi), patolojisi ve semptomatiği yönlerinden benzemesi gerekmektedir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ülkemizde deney hayvanlarının çalışmaları sırasında uyulması gereken ve 4A kuralı olarak bilinen ilkelerden biri değildir?
Az sayıda deney hayvanı kullanımı |
Ağrısız-acısız deney protokolü |
Alternatif araştırma olanaklarını araştırmak |
Ahlak ve bilimsel yönteme sahip araştırmacı |
Az maliyetli bakım ortamı sağlamak |
Ülkemizde deney hayvanlarının çalışmaları sırasında yukarıda bahsedilen ilkelerin modifiye edilmiş ve kendi dilimizde karşılık bulan şekli 4A kuralıdır. Bunlar;
• Az sayıda deney hayvanı kullanımı,
• Ağrısız-acısız deney protokolü,
• Alternatif araştırma olanaklarını araştırmak,
• Ahlak ve bilimsel yönteme sahip araştırmacı, şeklinde söylenebilir.
20.Soru
- Bütün hayvanlar yaşam önünde eşit doğar ve aynı var olmak hakkına sahiptir.
- Bütün hayvanlar saygı görme hakkına sahiptir. Bir tür hayvan olan insan,öbür hayvanları yok edemez,bu hakkı çiğneyerek onları sömüremez,bilgilerini hayvanların hizmetine sunmakla görevlidir. Bütün hayvanların insanlarca gözetilme,bakılma ve korunma hakları vardır.
- Bütün çalışan hayvanlar iş süresinin yoğunluğunun sınırlandırılması,onarıcı ve güçlerini artırıcı beslenme ve dinlenme hakkına sahiptir.
- Hayvan beslemek için yetiştirilmişse;bakılmalı,barındırılmalı,taşınmalı,ölümü de korkutmadan ve acı çektirmeden yapılmalıdır.
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri 1978 yılında hayvan haklarını korumaya yönelik oluşturulan ve Paris’te deklere edilen on dört maddelik “Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi”nin maddelerindendir?
Yalnız l |
Yalnız ll |
l, ll ve lll |
lll ve lV |
I, ll, lll ve IV |
Şıklarda verilenlerin tamamı Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin maddelerindendir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ