Bölgenin oşinografik özellikleri
- Dalga iklimi
- Deniz akıntıları
- Deniz seviyesinde uzun dönemli değişimler
- Gel-git seviyesi
- Suyun kimyasal ve biyolojik özellikleri

Liman sahasının coğrafyası

- Topoğrafya (geri saha yükseltileri)

- Batimetri (su derinlikleri)

- Kıyı çizgisinin mevcut durumu

- Rüzgâr, dalga ve akıntı için doğal koruma imkânları

1992 yılında ilk özel limanın faaliyete geçmiştir.

Kapı + Depolama + Apron: Yükün doğrudan depolama sahasına alınarak yüklenmesidir.

Dünyadaki diğer ülkelerden farklı olarak ABD’deki liman otoritelerinin temel sorumlulukları ticaretin akışını kolaylaştırmak ve liman alanları/bölgeleri için istihdam yaratmak ve gelir sağlamaktır. Bunun yanı sıra liman güvenliğinin güçlendirilmesi, çevresel ve estetik kalitenin korunması, liman tesislerinin verimliliğinin artırılması da ABD’deki liman otoritelerinin öncelikli sorumlulukları arasındadır. Doğru cevap A'dır.

Türkiye kıyılarında Kasım 2018 itibarıyla toplamda 187 kıyı tesisinin en az bir adet yük terminali bulunmaktadır (Dökme yük terminali, konteyner terminali gibi). Bu kıyı tesislerinin sahip olduğu terminaller adet olarak Şekil 8.2’de gösterilmiştir. Şekle göre kıyı tesisleri, en fazla genel yüklere (101 terminal)
hizmet vermek için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından izin almış, bu yük grubunu kuru dökme yükler (99 terminal) izlemiştir. 

Dünyada tercih edilen liman yönetim modelleri şu şekilde açıklanabilir (Dünya Bankası, 2007; Esmer ve Karataş Çetin, 2016):

• Kamu Hizmet Limanları (Public Service Ports): Liman arazisi, altyapı, üstyapı, tesisler ve ekipmanlar kamuya aittir ve yük elleçleme hizmetleri yine kamu tarafından verilir.

• Araç Limanlar (Tool Ports): Limanın altyapısı, yük elleçleme ekipmanları ve liman üstyapısının sahipliği ve geliştirilmesi kamunun sorumluluğundadır. Ancak, tüm yük elleçleme hizmetleri özel işletmelerce verilir.

• Kiralanan Limanlar (Landlord Ports): Liman arazisi ve altyapıların sahipliği ve geliştirilmesi liman otoritelerinin sorumluluğundadır. Limandaki terminaller özel işletmeler tarafından işletilir. Ayrıca üstyapılar ve elleçleme ekipmanları da özel bu işletmelere aittir.

• Özel Hizmet Limanları (Private Service Ports): Liman arazisi ve işletme sermayesi özel işletmelere aittir ve liman işletmesi ile ilgili tüm düzenlemeler özel sektör tarafından yürütülür.

Tüm terminal türlerinde ayrım yapılmaksızın limanlardaki operasyonlar 5 ana gruba ayrılabilir: Gemi operasyonları, rıhtım operasyonları, iç taşıma operasyonları, depolama operasyonları ve kapı operasyonları. Bu operasyonlar içinde sadece gemi operasyonları gemilere yöneliktir. Geri kalan operasyonlar terminalde elleçlenen yüke yönelik sürdürülen operasyonlarıdır. Gemi operasyonları ana hatları ile limana hizmet almak için uğrak yapan gemilere yönelik operasyonlardır.

Sayfa 153'teki şekil 7.1'e göre doğru cevap C'dir.

Gemi boyutlarının büyümesi sonucunda gemilerin derinlikleri arttığı gibi en, uzunluk ve yükseklikleri de artmaktadır. Bu büyük gemilerin limandaki uygun rıhtıma yanaşması için liman baseni ve rıhtım derinliklerinin, ayrıca rıhtım uzunluklarının uygun olması gerekir. Kasım 2018 itibarıyla en büyük konteyner gemilerinin güvertelerine yan yana 23 adet konteyner istiflenebilmektedir. Bu da 23 sıra ilerde ve aprona yaklaşık 70 metre uzaklıktaki bir dolu konteyneri kaldırabilecek, gemiye yükleyip boşaltabilecek devasa rıhtım vinçlerini gerektirir. Bu da limanlar için milyonlarca dolarlık ilave yatırım anlamına gelmektedir. 

Büyüyen gemi boylarının limanlara ve tedarik zincirlerine olumsuz etkileri sadece vinçler ile sınırlı değildir. Bu gemiler genel olarak gemilerin liman zamanlarını da arttırmaktadır. Bu da yükün tedarik zinciri içindeki transit süresini arttırmakta ve yük teslimlerini geciktirmektedir. 

Otomatik Kılavuzlu Araç (AGV) + Raylı İstif Vinci (RMG) Sistemi: Bu sistemin avantaj ve dezavantajları şu şekildedir:

• RMG’ler RTG’lere göre daha geniş ve yüksek istif yapabilirler (12 konteyner yan, 7 konteyner yüksekliğe kadar)

• 4 istif yüksekliğinde her bir hektarda 1,000 TEU’nun üzerinde konteyner istiflenebilir

• RMG’ler RTG’lere göre daha dayanıklı ve güvenilirdir.

• Bakım onarım maliyetleri daha makuldür

• RTG’ye göre daha kolay otomasyona geçebilirler

• Bu sistemin kurulum maliyetleri oldukça yüksektir

Deniz ve liman işletmelerine gelecekte değer kazandıracak önlemler 6 başlık altında toparlanabilir:
1. Ölçek ekonomisini daha da arttırmak,
2. Hizmet esnekliğine sahip olmak,
3. Tedarik zincirinin güvenilirlik ve öngörülebilirliğini arttırmak,
4. Konsolidasyon ve entegrasyon stratejilerini geliştirmek,
5. Otomasyon ile verimlilik düzeyini arttırmak
6. Çevreye daha duyarlı iş çözümleri üretmek.

 Fizibilite

Terminallerde gemi ya da diğer taşıtlara yapılan yükleme, araçlardan yük boşaltma ile liman istif sahaları ve depolarına/ depolarından gerçekleştirilen tüm yük hareketlerinin planlanması, örgütlenmesi, eşgüdümü, icrası ve denetimini kapsayan işleme yük elleçme denir. Doğru cevap "B" seçeneğidir.

Konteyner terminallerinde, konteyner taşımacılığının bir gereği olarak transit yük elleçlemesi oldukça yaygındır.

Sıvı dökme yük terminallerinin temel görevi, limanda elleçlenen sıvı yükün limana geldiği andaki ürün kalitesinde herhangi bir değişiklik olmadan elleçlenmesi, depolanması ve sevkiyatının sağlanmasıdır.

Liman işletmeciliği açısından kronolojik sırayla bakıldığında Türkiye sınırları içinde ilk olarak 1924 yılında İlk kamu limanının işletilmeye başlanması verilmektedir.

İlk 10 konteyner limanı içinde 7 Çin limanı yer alırken ilk 10 liman, dünya konteyner elleçlemesinin yaklaşık %33’ünü elleçlemiştir. Bu limanların hepsi 15 milyon TEU’nun üzerinde elleçleme hacmine sahiptir.

Konteyner Yük İstasyonu (Container Freight Station-CFS) Terminal sahası içinde yer alan, konteynerin doldurulup boşaltıldığı, ayrıca yüke katma değerli hizmet-lerin verildiği tesislerdir.