Çift depo yönteminin temeli bir ana bir de yedek depo kullanarak stoklama yapmaktır. Sabit sipariş yöntemi, toplam stok maliyetini minimum yapacak şekilde önceden belirlenmiş sabit bir miktar veya sabit bir süre sonrasında sipariş verme temeline dayanır. ABC yöntemi stoklara yapılan toplam yatırımı minimum düzeyde tutmayı amaçlar. Görsel kontrol yönteminde, deneyimli bir çalışanın kişisel görüşlerine göre stok düzeyleri kontrol altında tutulur ve tedarik sağlanır. En düşük-en yüksek yöntemi iki farklı stok düzeyi belirlenerek stokların ve tedariklerin bu alt ve üst düzeyler arasında dengelenmesini amaçlar.

Pazarlama-Satış-Dağıtım Giderleri 22.500 TL
Genel Yönetim Giderleri 17.500 TL
Finansman Giderleri 60.000 TL
TOPLAM FAALİYET GİDERLERİ: 22.500 TL+ 17.500 TL + 60.000 TL= 100.000 TL dir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Maliyet merkezleri veya gider yerleri; bir işletmede kendisine direkt veya endirekt maliyetlerin dağıtılabileceği; tanımlanmış bir çalışma alanı, bölüm, iş birimi, daire, servis, atölye, fonksiyon veya makinedir. Bir başka ifade ile, maliyet merkezi; bir işletmenin, maliyetleri olan ancak doğrudan gelir yaratamayan herhangi bir birimi, bölümü veya alt işletmesidir.

Fazla mesai zammı, normal ücretin, yani 40 TL'nin %50'sidir;
40TL + (40TL x 0,50) = 60 TL saatlik fazla mesai ödemesidir.
30 saat fazla mesai yapıldığı için de;
60x30= 1.800 TL yapılan fazla mesai ödemesidir.
Doğru yanıt E seçeneğidir.

Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler: Üretim tesislerinin ve ekipmanın kullanılabilmesi için işletme dışından satın alınan kanalizasyon, elektrik, su, doğalgaz ve iletişim için yapılan ödemeler, üretimle ilgili taşıtların ve benzeri sabit kıymetlerin işletme dışına yaptırılan bakımonarım maliyetleri, üretim tesislerinde çalışanların  işletmeye taşınma maliyetleri bu sınıfa girer.

B, C ve D seçeneklerindeki eleştiriler, parça başına ücret sistemine yönelik eleştirilerdir. E seçeneğindeki eleştiri ise yanlıştır çünkü zaman esasına dayalı ücret sistemlerinde işçi geliri ve çalışılan zaman doğru orantılıdır. Zaman (süre) esasına dayalı ücretlendirme sisteminde işçinin iş yerinde bulunması işçi açısından bir güvence oluştururken, işçinin iş yerindeki çalışması ve verimi ile ücret arasında bir ilişkinin kurulamaması, bu sistemin en önemli sakıncalarından birisidir. Bir taraftan işçinin ücret sistemini kötüye kullanarak verimsizliğe neden olabilmesi, diğer taraftan sistemin işçiyi motive edecek bir özellik içermemesi, bu eleştirinin temel gerekçesini oluşturur. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yukarıda verilen bilgiler ışığında şu hesaplamalar yapılabilir:
30 D.İ.S. x 30 TL-/D.İ.S = 900 TL direk işçilik maliyeti (işçinin 30 saat karşılığında aldığı ücret)
4 D.İ.S. x 30 TL-/D.İ.S = 120 TL genel üretim gideri (makinelerin hazırlanmasıyla geçen sürenin maliyeti)
3 D.İ.S. x 30 TL-/D.İ.S = 90 TL zarar (elektrik kesintisiyle üretimin durması)

Doğru yanıt D seçeneğidir.

İlk maddeler; mamulün içine giren ve bir mamulün özünü oluşturan, üzerinde emek ve üretim işlemleri yoluyla değişiklikler yapılabilmesine olanak sağlayan nesnelerdir.

Yardımcı maddeler; mamulün içerisine girmesine karşılık mamulün özünü veya temel yapısını oluşturmayan, bir birim mamul içinde ne kadar kullanıldığını doğrudan saptayabilmenin teknik olarak çok zor olduğu veya bunu doğru olarak saptayabilmenin maliyetinin bunu doğru olarak saptamanın yarattığı faydanın üzerinde olduğu, maddelerdir.

Mamul; ilk maddelere şekil verilmesi, bir başka ifade ile, daha önce hazırlanan esas mamul örneğine benzeyecek şekilde bu ilk maddelerin üzerinde yapılan dönüştürme işlemleri sonucunda ortaya çıkar.

İşletme malzemeleri; mamulün üretilmesi sırasında yararlanılan, ancak mamulün içerisine katılmayan, işletme faaliyetlerinin yürütülebilmesi ve üretimin sürdürülebilmesi amacıyla kullanılan, ilk madde ve yardımcı maddeler dışındaki tüm unsurlardır.

Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi, ilk madde ve malzeme unsurlarına ilişkin olarak seçeneklerde yer alan tanımların tümü doğrudur, dolayısıyla doğru cevap E’dir.

Genel kabul görmüş ilkeler; pazarlama-satış-dağıtım, genel yönetim maliyetleri ve finansman maliyetlerini mamul maliyeti olarak kabul etmediğinden, bunlar oluştukları muhasebe döneminin gelir tablosunda “dönem gideri” olarak raporlanırlar. Sayfa 94 deki örnek gelir tablosunda da görülebileceği gibi, mamulün bünyesinde yer alan genel üretim maliyeti, satış sonrasında “Satılan Malın Maliyeti” adı altında gelir tablosunda yer almaktadır.

Gidere dönüştükleri döneme göre maliyet sınıfları; mamul maliyetleri ve dönem giderleridir. Maliyet nesnesine yüklenmesine göre maliyetleri; direkt (dolaysız-doğrudan) maliyetler, endirekt (dolaylı) maliyetler olmak üzere iki sınıfta toplanabilmektedir. Doğru cevap E'dir.

İlk maddeler; mamulün içine giren ve bir mamulün özünü oluşturan, üzerinde emek ve üretim işlemleri yoluyla değişiklikler yapılabilmesine olanak sağlayan nesnelerdir. Kitap üretiminde kullanılan kağıt, çikolata üretiminde kullanılan kakao, pantolon üretiminde kullanılan kumaş, çimento üretiminde kullanılan kil, ilk madde için verilebilecek örneklerdir. Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi doğru cevap D’dir. Şeker üretim sürecinde kullanılan kireç taşı ise yardımcı maddedir. Yardımcı maddeler, ilk maddenin mamule dönüştürülmesinde etkilidirler. Kitap üretiminde kullanılan yapıştırıcı, şeker üretim sürecinde kullanılan kireç taşı, toz halindeki kir sökücülerin üretim sürecinde kullanılan parfümler yardımcı maddelere verilebilecek örneklerdir.

Vergi Usul Kanununun 275. maddesinde ise, üretilen bir mamulün maliyeti şöyle tanımlanır: “İmal edilen emtianın (tam ve yarı mamul mallar ) maliyet bedeli aşağıda yazılı unsurları ihtiva eder:

1. Mamulün vücuda getirilmesinde sarf olunan iptidai ve ham maddelerin bedeli;

2. Mamule isabet eden işçilik;

3. Genel imal giderlerinden mamule düşen hisse;

4. Genel idare giderlerinden mamule düşen hisse; (Bu hissenin mamulün maliyetine katılması ihtiyaridir.)

5. Ambalajlı olarak piyasaya arz edilmesi zaruri olan mamullerde ambalaj malzemesinin bedeli.

Muhasebe açısından işletmede ayrı maliyet merkezleri oluşturulmasının temel olarak dört nedeni vardır.

Tam zamanında stok kontrol yönteminde sıfır stok ile çalışılmak istenmektedir. Bu yöntemde, tedarikçiler ile karşılıklı güven ve eşgüdüme dayalı olarak, ilk madde ve malzemeler stoklanmadan, tam gereksinim duyulduğu zamanda ve en uygun yerde tedarik edilir. Seçeneklerde verilen diğer yöntemlerin hepsinde stoklama söz konusudur.

Üretimle ilgili olarak işçilere ödenen ikramiyeler üretim maliyetinin bir parçasını oluşturur. Ürünlerle doğrudan ilişkisi olmadığı için, ikramiyeler, genel üretim maliyeti olarak ürün maliyetlerine yüklenir. İkramiye ödemesinin, ödemenin yapıldığı dönemde üretim maliyetine katılması durumunda; ikramiye ilgili dönemin üretim maliyetinin diğer dönemlerdeki üretim maliyetinden daha yüksek gerçekleşmesine neden olur. Bu nedenle, ikramiyelerin ödenme dönemlerinde değil, yılın genelinde eşit (dengeli) bir şekilde üretim maliyetine dağıtılması gerekir. Bir maliyet oluşturması nedeniyle Maliyet giderleri karşılığı hesabında izlenir. 

Şekil 4.1: Geleneksel maliyet dağıtım modeli 

İşçilikleri ve işçilik maliyetlerini, diğerlerinden ayıran bazı özellikler vardır. Bunları şöyle sıralamak mümkündür:
i. İşçilik; stoklanabilir bir üretim unsuru değildir. Bir başka ifade ile, ilk madde ve malzemelerde olduğu gibi, işçilikler ambarda korunamaz.
ii. İşçiler, bir iş sözleşmesine veya yasalara bağlı olarak emeklerini işletmeye sunmaktadırlar. Bu sözleşmeye veya yasalara göre, işletmede bulunduğu süre içinde emekleri kullanılmış kabul edilerek, kendilerine emeklerinin bedeli ödenecektir.
iii. İşçilik maliyetlerine, sözleşme gereği veya yasalardan doğan bazı nedenlerle, değişik ilaveler yapılabilir. Bir başka ifade ile, işletme, sadece işçinin bedensel ve/veya düşünsel emeğinin karşılığına değil, bu emeğin işletmede alıkonulabilmesi için, iş sözleşmeleri veya sosyal güvenlik ve diğer bazı yasal düzenlemelerde yer alan hükümlere ilişkin maliyetlere de katlanacaktır. Örneğin; işletme, bir işçinin çalıştırılması nedeniyle sağlık sigortası primi ödemek zorundadır. İşçilik maliyetinin doğru olarak hesaplanabilmesi için, öncelikle, işçilik maliyetini oluşturan unsurların bilinmesi gerekir. Bu unsurlar, geniş anlamıyla ücret ve sosyal güvenlik primi işveren payıdır.
iv. İşçilik, işletmenin verimliliğini etkileyen önemli bir unsurdur. Bedensel ve/veya düşünsel emeğini, yetenekleri doğrultusunda işletmeye doğru yansıtan bir işçiyle elde edilen ürün veya hizmet miktarının olabildiğince çok olması istenir.
v. İşçilikler, işletme için bir maliyet oluşturmasına karşılık, emek sahibi olan işçiler için bir geliri oluşturur. Bu nedenle, emek sahibi bu gelirinin belirli bir süre sonra elinde bulunmasını arzu edecektir. İşletmeler ise, işçiliklerin toplam maliyetini etkileyen tüm faktörleri dikkate alarak hesaplamak ve hak sahiplerine emeklerinin karşılığını belirli aralıklarla ödemek zorundadır.

Şekillendirme (dönüştürme) maliyetleri ise, direkt ilk madde ve malzemeyi mamule veya maliyet nesnesine çeviren; direkt işçilik maliyetleri ile genel üretim maliyetleri toplamından oluşur.

Normal boş zaman işçiliği; üretim sürecinde ve üretim faaliyetlerinin sürdürülmesinde doğal bir şekilde ortaya çıkan, genellikle, işletme tarafından önlenebilir nitelikteki boş zaman işçiliği açıklamaktadır. Örneğin; üretimde çalışan işçinin yıllık iznini kullanması sırasında aldığı ücret bir normal boş zaman işçiliğidir. Üretimde kullanılan bir makinenin bir üründen başka bir ürüne geçiş için ayarlanması sırasında üretim yapılamaması bir başka normal boş zaman işçiliği örneğidir. Normal boş zaman işçiliği, işin olağan akışı sırasında ortaya çıktığından, üretim maliyetinin bir parçası olarak kabul edilir ve üretim maliyetine yüklenir. Ancak, normal boş zaman işçiliğinin ürünlerle ilişkisi doğrudan kurulamadığı için genel üretim maliyeti olarak değerlendirilir.
Anormal boş zaman işçiliği; genellikle, kontrol edilemeyen nedenlerle ortaya çıkan, normal iş akışında ortaya çıkması beklenmeyen boş zaman işçiliğidir. Bu özelliği nedeniyle, anormal boş zaman işçiliği, üretim maliyetiyle ilişkilendirilmek yerine, doğrudan zarar olarak kabul edilir ve sonuç hesaplarıyla ilişkilendirilir. Elektrik kesintisi, makine arızası, su baskını ve benzeri nedenlerle üretimin durması, katlanılan ve genellikle yönetimin kontrolü altında olmayan nedenlerden kaynaklanan boş zaman işçiliği, anormal boş zaman işçiliğine örnek oluşturur.

Muhasebe açısından işletmede ayrı maliyet merkezleri oluşturulmasının temel olarak dört nedeni vardır:

1. Mamul maliyetlerinin daha doğru belirlenmesi,

2. Maliyetleri, maliyet merkezlerinde biriktirerek kontrol altına almak ve bu merkezlerin sorumluluklarının belirlenmesi,

3. Bütçelere temel oluşturacak iş birimlerinin belirlenmesi, 

4. Muhasebeleştirme için gerekli toplam maliyetlerin elde edilebilmesi.