Medya Siyaset Kültür Ara 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Hangi yüzyılda gazetelerin ilk prototipleri diyebileceğimiz ekonomik gelişmeler ve fiyat bilgileri içeren “el yazması haberler” iletişim gereksinimini karşılamıştır?
13. yüzyıl |
14. yüzyıl |
15.yüzyıl |
16. yüzyıl |
17. yüzyıl |
Gazetelerin ilk prototipleri diyebileceğimiz “el yazması haberler”in bu gereksinimi karşıladığı düşünülebilir. Pazar, fuar ve panayırlarda ekonomik canlılığı olan el yazması haberler bu dönemde gelişmiştir. Ekonomik gelişmeler ve fiyat bilgileri eklenerek yüz-iki yüz adet çoğaltılarak, talep eden tüccarlara yollanmaktaydı. 15. yüzyıla gelindiğinde, Avrupa’nın birçok kentinde el yazması haber özetlerine rastlanmaktaydı.
2.Soru
I. Dezavantajlı gruplara yönelmek
II. Devlete değil pazara bağımlı olma
III. Yatay bir biçimde yapılanmış olma
IV. Egemen söylem ve temsillerin taşıyıcısı olma
Yukarıda verilenlerden hangileri alternatif medyanın temel yapısal özellikleri arasında yer almaktadır?
I ve II |
I ve III |
II ve III |
II ve IV |
III ve IV |
Alternatif medyanın temel yapısal özellikleri ise şöyle aktarılmıştır: 1. Küçük ölçekli ve farklılıklarına saygı gösterdiği, toplum içindeki (dezavantajlı gruplar gibi) özgün topluluklara yönelmek. 2. Devlet ve pazardan bağımsız olma. 3. Yatay ya da hiyerarşik olmayan bir biçimde yapılanmış, demokratikleşme ve çoğulculuk adına izleyicinin erişimine ve katılımına izin verme. 4. Kendi kendini temsil etmenin önemini vurgulayarak egemen olmayan söylem ve temsillerin taşıyıcısı olma.
3.Soru
Osmanlı İmparatorluğu'nda sivil toplum alanındaki ilk gelişme hangi tarihte ve hangi olay ile gerçekleşmiştir?
1808 Sened-i İttifak |
1839 Tanzimat Fermanı |
1876 Kanun-i Esasi |
1889 İttihat ve Terakki'nin kurulması |
1908 II. Meşrutiyet |
Osmanlı Devleti'nde sivil toplum alanındaki ilk gelişme 1808 “Sened-i İttifak” ile gerçekleşmiştir. “Ayanlar”, yerelde egemen olan ve toplumun ileri gelen ayrıcalıklı kesimini oluşturuyordu. Rusçuk Ayanı Alemdar Mustafa Paşa, İstanbul’a geldiğinde II. Mahmud’u padişah ilan etmişti. Ancak, bununla da yetinmeyip büyük ayanları İstanbul’a çağırmış “Sened-i İttifak” adı verilen belgeyi imzalatmıştır. Bu antlaşmaya göre, ayanlar devlete bağlı kalacak ve bölgelerinde herhangi bir isyana yönelmeyecekti. Buna karşı, Osmanlı devleti de ayanlar üzerinde herhangi bir girişimde bulunmayacaktı. “Ayan” kurumunun merkezi hükümet karşısındaki başarısı, 19. yüzyılda Osmanlı’da sivil toplumun hareketlendiğinin bir göstergesidir.
4.Soru
Ortaçağ boyunca, kamusal-özel kategorileri, Roma hukukunun tanımları çerçevesinde hangi kavramla gelenekselleştirilmiştir?
Kamusal |
Kamu |
Kamusallık |
Kamusal alan |
Alan |
Ortaçağ boyunca, kamusal-özel kategorileri, Roma hukukunun tanımları çerçevesindekamusallık olarak gelenekselleştirilmiştir. Bu nedenle doğru yanıt C seçeneğidir.
5.Soru
Türk Devletinin varlık ve bağımsızlığı, ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğü, toplumun huzuru, genel ahlak, Cumhuriyet’in genel ilkeleri gibi ifadeler eklenerek hangi anayasa ile TRT tarafsızlığı bir yayın ilkesi olarak anayasaya girmiştir?
1924 Anayasası |
1961 Anayasası |
1971 Anayasası |
1982 Anayasası |
1995 Anayasası |
TRT ile ilgili düzenlemelerde tarafsızlık ilkesi anayasalara girmiştir. 1961 Anayasası madde 121’de tarafsızlığı bir yayın ilkesi olarak getirmiştir. Ama, 1982 Anayasası’nda bu ilkeye “Türk Devletinin varlık ve bağımsızlığı, ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğü, toplumun huzuru, genel ahlak, Cumhuriyet’in genel ilkeleri gibi ifadeler eklenmiştir.
6.Soru
Gonzo gazeteciliği hangi gazetecilik ile ilişkilidir?
Yurttaş gazeteciliği |
Edebi gazetecilik |
Barış gazeteciliği |
Hak haberciliği |
Sivil toplum medyaları |
Edebi gazetecilik açısından “Gonzo Gazeteciliği”ne değinmek yararlı olacaktır. Gonzo gazeteciliği, yeni bir gazetecilik tarzıdır ve geç Amerikan yazarı Hunter S. Thompson’la anılmaktadır. Geniş ölçekli olarak, Tom Wolf ve Norman Mailer tarafından örnekleri verilen 1960’ların Yeni Gazeteciliği’yle uyumludur ve bu gazetecilik, hayal ürünü ve hayal ürünü olmayan yazıların tekniklerini kullanır. Gazeteciliği, bir roman gibi okunan yazılarla yapmaya gönüllüdür. Geleneksel standart gazeteciliğe karşı, Gonzo Gazeteciliği, yazarı anlatının merkezine alan, koyu, abartılı, saygısız, aşırı ve son derece öznel yazı tarzı özellikleri taşıyan bir gazeteciliktir.
7.Soru
Kime göre; yaygın medya araçları, insanları genel ilgi alanlarına çekerek izleyiciyi çok da sıkmayan/zorlamayan konuları gündem olarak sunmaktadır?
Noam Chomsky |
Walter Lippmann |
James Fishkin |
Daniel Yankelovitch |
Richard Harwood |
Noam Chomsky’ye göre, yaygın medya araçları, insanları genel ilgi alanlarına çekerek izleyiciyi çok da sıkmayan/zorlamayan konuları gündem olarak sunmaktadır.
8.Soru
Kültürel amaçlı yayınlarla ilgili olarak hangisi doğrudur?
Hedef kitlesi belirlidir. |
Hedef kitlesi sınırlıdır. |
Bu tür yayınlar müzik programları, belgeseller gibi programlardır. |
Kamu hizmeti yayıncılığı kapsamındaki örneklerin çoğunda gözlemlenebilecek olan yayınlardır. |
Bu tür yayınlara okul televizyonları örnek verilebilir. |
Kültürel yayınlar kapsamında en önde akla gelenler müzik programları, belgeseller gibi programlardır. Kamu hizmeti yayıncılığında ise; örneklerin çoğunda gözlemlenebilecek olan eğitim amaçlı yayınlardır. Ama, bu tür yayınların hedef kitlesi belirli ve sınırlıdır. Bu tür yayınlara okul televizyonları verilebilir.
9.Soru
Habermas’ın sarı gazetecilik olarak tanımladığı gazeteciliğin en belirgin özelliği nedir?
Apolitik yayıncılık |
Kültürel yayıncılık |
Siyasal yayıncılık |
Küresel yayıncılık |
Ekonomik yayıncılık |
Habermas,19. Yüzyılın ilk yıllarından başlayarak kitleselleşen gazetelerin ikili bir işlev üstlendiğini belirtmiştir. 1) Gazeteler, yeni siyasal yapıya uygun biçimde özel alanın sorunlarını kamusal tartışma konusu haline getirerek politize olmuştur. 2) Sarı gazetecilik örnekleri vererek bütünüyle apolitikleşmiştir. Sarı gazetecilik, kitlesel yüksek tirajlı ve ucuz bir fiyatla satışa sunulan gazeteleri tanımlamaktadır. Habermas, gazeteciliğin zaman içerisinde aldığı biçimi ve basının durumunu eleştirmektedir.
10.Soru
Aşağıdaki ülkelerden hangisi Asya’nın dört kaplanı olarak tanımlanan ülkeler içinde değildir?
Güney Kore |
Tayvan |
Endonezya |
Hong Kong |
Singapur |
Asya’nın dört kaplanı olarak tanımlanan Güney Kore, Tayvan, Hong Kong ve Singapur son yıllarda dnya ekonomisi sisteminde güç kazanmıştır. Endonezya, Malezya, Tayland ve Filipinler ise Güney Doğu Asya’nın yavru kaplanları olarak bilinen ve ekonomik açıdan güçlenen ülkelerdir. Bu bağlamda, sözü edilen ülkeler, yeni dünya düzeninin hiyerarşisi içinde dördüncü bir iktisadi güç olama yönünde ilerlemektedir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kamu hizmeti yayıncılığının yayın ilkeleri arasında yer almaz?
Hesap verme yükümlülüğü |
Azınlık ve dezavantajlı gruplara yayında yer açma |
Ticari olmayan kültürel yayınlar |
Genel beğeni ve ilgilere seslenme |
Eğitim amaçlı yayınlar |
“Hesap verme yükümlülüğü” kamu hizmeti yayıncılığının yayın ilkeleri arasında bulunmamaktadır. Şıklarda yazılmayan 5. ilke ise ”çoğulcu bir temsil”dir.
12.Soru
20. yüzyılda da güvenlik nedeniyle posta sansürünü uygulayıp postaların açılıp içinin kontrol edilebilmesine olanak sağlayan ülke aşağıdakilerden hangisidir?
Almanya |
İspanya |
Fransa |
İngiltere |
İrlanda |
20. yüzyılda da güvenlik nedeniyle sansürler devam etmiştir. İrlanda’da 1939 ve 1945 yılları arasında posta sansürü postaların açılıp içinin kontrol edilebilmesine olanak sağlamıştır. Cezayir Savaşı dönemi, basın özgürlüğü ile ilgili bu uzun mücadeleye karşın, sansürün nasıl çalıştığının önemli bir örneğidir.
13.Soru
Medyayı yasama, yürütme ve yargıdan sonra 4. Güç olarak tanımlayan ve medyanın işlevinin gözetim ve denetim olduğunu savunan yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?
Gelenksel medya yaklaşımı |
Liberal çoğulcu yaklaşım |
Alternatif medya yaklaşımı |
Ticari medya yaklaşımı |
Sivil topluma dayalı medya anlayışı |
Liberal-çoğulcu yaklaşımda medya Yasa- ma, Yürütme ve Yargı’dan sonra 4. Güç olarak kabul edilmektedir. Medya, demokratik sistemin sürmesi- nin ve vatandaşların sürece katılımının “garantörü” olmaktadır. Bu kabulün, basın özgürlüğü mücadele- si döneminde basına yüklenen işleve yönelik algıla- maya dayandığını belirtmek mümkündür. Medya, denetim ve gözetim işlevlerini yerine getirecektir.
14.Soru
Kent devletlerinde yurttaşların siyasi, dini ve ticari nedenlerle bir araya gelebildiği kent meydanına ne ad verilir?
Polis |
Agora |
Sofist |
Demokrasi |
İsonomia |
Aristoteles, hem siyaset yapmayı hem de bir siyasi yapı içinde bulunmayı erdem sayar. Siyaset, agorada yurttaşların bir araya gelmesi ile icra edilir. Agora, yurttaşların siyasal, dini ve ticari nedenlerle bir araya gelebildiği bir tür kent meydanıdır. Meka^n ve siyaset iç içe geçmiştir.
15.Soru
Yöndeşme, İngilizce “convergence” kavramına karşılık kullanılmaktadır. Yöndeşme sözcüğünün yerine Türkçe’de ilk kullanımda hangi sözcük tercih edilmiştir?
Yakınsama |
Uzaksama |
Yakınlık |
Benzelik |
Yüzeysellik |
Yöndeşme sözcüğünün yerine Türkçe'de ilk olarak yakınsama sözcüğü kullanılmıştır. Bu nedenle doğru yanıt A seçeneğidir.
16.Soru
............., kitlesel, yüksek
tirajlı ve ucuz bir fiyatla satışa sunulan gazeteleri
tanımlamaktadır. YUkarıda boş bırakılan yeri aşağıdakilerden hangisi tamamlar?
Beyaz gazetecilik |
Siyah gazetecilik |
Kırmızı gazetecilik |
Eflatun gazetecilik |
Sarı gazetecilik |
Sarı gazetecilik, kitlesel, yüksek
tirajlı ve ucuz bir fiyatla satışa sunulan gazeteleri
tanımlamaktadır. Dolayısıyla doğru yanıt E seçeneğidir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Şanghay Beşlisi içinde yer alan ülkelerde biri değildir?
Çin Halk Cumhuriyeti |
Rusya |
Kazakistan |
Endonezya |
Tacikistan |
Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın 1996 yılında oluşturdukları yapılanma “Şanghay Beşlisi” olarak da anılmaktadır. Bu örgüt, 2001’de Özbekistan’ın katılımıyla üye sayısını altıya çıkarmıştır. Endonezya ise “Güneydoğu Asya’nın Yavru Kaplanları” olarak bilinen bir ülkedir.
18.Soru
- Baskı gruplarına hizmet olanakları elinden alınmış bir hükümet.
- Gücü, sadece toplumun kendiliğinden olma kurallarını onaylamakla sınırlandırılmış bir yasama organı.
- Evrensel geçerliliği olan adalet kurallarına uyulmasını gözleyecek bir zor gücü anlamında devletin varlığı.
- Merkezi otoritenin sivil yaşama kural koyarak müdahale yetkisini sınırlandırmak.
- Yetki ve sorumluluğu, doğrudan demokrasi anlamında yerel ve bölgesel düzeylere yönlendirmek.
Yukarıda yer alan ifadelerden hangileri "asgari devletçi sivil toplum yaklaşımı"nın temel özelliklerindendir?
I, II, III, IV |
I ve II |
III, IV, V |
I, II, III, IV, V |
I, II, III |
Friedrich August von Hayek’in "asgari devletçi sivil toplum yaklaşımı"na göre, sivil toplum düzeni şu şekilde olmalıdır:
- Baskı gruplarına hizmet olanakları elinden alınmış bir hükümet,
- Gücü, sadece toplumun kendiliğinden olma kurallarını onaylamakla sınırlandırılmış bir yasama organı,
- Evrensel geçerliliği olan adalet kurallarına uyulmasını gözleyecek bir zor gücü anlamında devletin varlığı.
19.Soru
“Basının Dört Kuramı” kitabına göre aşağıdakilerden hangisi yayın politikaları ile ilgili dört yaklaşımdan biri değildir? Bunlar, otoriteryan, liberteryan, sosyal sorumluluk ve totaliter Sovyet sistemidir.
Otoriteryan |
Liberteryan |
Sosyal sorumluluk |
Totaliter Sovyet sistemi |
Geleneksel Amerika sistemi |
Fred Siebert, Theodere Peterson ve Wilbur Schramm’ın eseri “Basının Dört Kuramı” (Four Theories of Press) 1956 yılında yayımlanmıştır. Bu kitaba göre yayın politikaları ile ilgili dört yaklaşım vardır. Bunlar, otoriteryan, liberteryan, sosyal sorumluluk ve totaliter Sovyet sistemidir.
20.Soru
I. Medya profesyonellerinin örgütlenme yapılarını
II. Kitle iletişim araçlarının sahiplik yapısını
III. Medya içeriklerinin denetlenmesi veya otokontrolünü
VI. Medya politikalarını
İletişim alanında yapılan yasal düzenlemeler yukarıdakilerden hangisini/hangilerini belirler?
I ve II |
I ve III |
II ve IV |
I, III ve IV |
I, II, III, IV |
İletişim alanında yapılan yasal düzenlemeler; Kitle iletişim araçlarının sahiplik yapısını, ?medya politikalarını, ?medya içeriklerinin denetlenmesi veya otokontrolünü, medya profesyonellerinin çalışma koşullarını, medya profesyonellerinin örgütlenme yapılarını, basın özgürlüğü ve diğer iletişim özgürlüklerinin tanımlanması ve sınırlandırılmasını belirler.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ