John Milton (1608-1674) Areopagitica adlı yapıtında “gerçeğin ortaya çıkma süreci/ilkesi” (selfrighting process/principle) kavramını ortaya koymuştur. Bu kavram liberal düşüncenin temelini oluşturan anlayışın kendisidir. Doğru cevap A'dır. 

Ticaret ve kamusal hizmet gibi iki farklı ve çoğunlukla birbiri ile çatışması muhtemel iki beklentinin uzlaşımı sıkça dile getirilen “editoryal bağımsızlık” uygulaması ile sağlanmaya çalışılmıştır. Kısa bir tanımla editoryal bağımsızlık, medya kuruluşlarının ve tabi sahiplerinin ticari faaliyetleri ile kuruluşun yayın hizmetlerinin mesleki kural ve değerlerinin birbirini etkilemeyecek biçimde ayrı tutulmasını sağlamaya yönelik bir mekanizmadır. Doğru cevap A'dır.

Türkiye’de işleyen medya ve sahiplik ilişkilerine bakıldığında durumun gelişmiş ülkelerdekine benzemekle birlikte önemli farklılıklar da içerdiği gözlenmektedir. Medya kuruluşları uzun yıllar boyunca zarar beyan etmişler ve etmektedirler. Alanda faaliyet gösteren medya kuruluşları sayı olarak fazla, buna karşılık en önemli gelir kaynağı olan reklam pastası küçüktür. Bu durum medya sahiplerinin kazanç kadar, belki de daha fazla, başka niyetlerle medya sektörüne girdiklerini düşündürmektedir. Yaşanan ve açığa çıkan çeşitli örnekler de bu durumu doğrulamaktadır. Medya ekonomi ilişkilerinde sözü edilen “besleme basın” bu yüzden ortaya çıkmakta, maddi gereksinimlerle reklam kaynaklarına ve siyasi iktidarlara muhtaç bulunan medya sahipleri gelir kaynaklarına sadakat gösterme zorunluluğu ile kurumlarını medya etiğine uymayan yayın politika ve uygulamalarına zorlayabilmektedirler. Doğru cevap D'dir.

“Özgür ve Sorumlu Bir Basın” adı altında yayımlanan ve aynı zamanda bu komisyona başkanlık eden Chicago Üniversitesi Rektörü Robert M. Hutchins’in soyadına dayanarak Hutchins Komisyonu olarak da adlandırılan raporda yer alan görüşler bu kuramın oluşumunda önemli yer tutmaktaydı. Raporda, basının toplumsal yaşam ve demokrasi açısından önemi vurgulanıyor ve ayrıca bu ortamın bozulmasına dikkat çekiliyordu. Buna göre işletmecilik anlamında özel bir girişim olduğu kabul edilen basın işletmesinin çıkarmış olduğu ürünün ise kamusal olduğu ve böylece basının yarı-kamusal bir görünüm ortaya koyduğu
belirtilmekteydi. Doğru cevap C seçeneğidir.

Osmanlıdan sonra TBMM’nin hazırladığı Teşkilatı Esasiye Kanunu’nun 77. Maddesi basının sansür edilemeyeceğini anayasayla güvence altına almıştır. Ancak Şeyh Sait İsyanı üzerine Cumhuriyet döneminde basına getirilen en sıkı kısıtlama 4 Mart 1925 de kabul edilen Takrir-i Sükun Kanunu olmuştur.

Haber kuruluşlarının tartışmaları aşmak, olası etik sorunların farkına varmak ve önüne geçmek adına özdenetim mekanizmaları geliştirmiştir. Bunlar;

• Ombudsmanlık
• Okur Temsilciliği
• Kamu Editörlüğü
• Kurumsal Etik Kurallar

Doğru cevap D'dir.

“Joseph Pulitzer’in 1878’de kurduğu St. Louis Post-Dispatch ve 1883’te satın aldığı New York World gazeteleri, ‘Yeni Gazetecilik’ adlı gazete akımına örnek oldular. Bu yeni akımın özellikleri arasında, haber, personel organizasyonu ve yerel haber toplama şebekesini geliştirmek, yeni projeler oluşturmak, gazeteler için reklam desteği sağlamak, gazete fiyatını iki veya üç sentte tutmak, sütunları kişisellikten uzak tutmak, yeni sütunlara tarafsızlığı taşımak, çalışan sınıfları desteklemek, çarpıcı resimler ve büyük başlıklar kullanmak vardı. Pulitzer, gazetesinde her gün üç önemli şeyi sunmakla kitleleri elinde tutmayı
başardı: okunabilirlik, heyecan ve eğitim.” Doğru cevap B seçeneğidir.

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin oluşumu ve 3 Kasım 1998 tarihinde kabul edip duyurduğu Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi medya etiğinin Türk basınında uygulama alanı bulmasını amaçlayan önemli adımlardandır.

Basın kuruluşlularında okur temsilcisinin kurum dışında okuyucularla, kurum içinde de haber üretim sürecinde çalışan gazetecilere yönelik olmak üzere iki işlevi vardır. Okur temsilcisi yayında yer alan her türlü haberi fotoğrafı, videoyu ve grafikleri başka bir ifadeyle tüm içeriği doğru, dengeli ve adil olması kriterlerini temel alarak izler. Bu izleme sürecinde okur temsilcisinin rehberi genellikle yayın organının tüketicisi konumundaki okurları, izleyicileri, dinleyicileri ve kullanıcılarıdır. İzlerkitleden gelen eleştiriler okur temsilcisinin kararlarının ve hareketlerini yönlendirir. Okur temsilcisinin görevleri arasında her bakımdan daha iyi bir yayın çıkması için çaba göstermek ve bu doğrultuda izlerkitlenin görüşlerinden yararlanmak ilk sırada yer alır. Basın kuruluşlarının okur temsilcisi istihdam etmelerinin ardındaki diğer gerekçeler şunlardır: 1. Haberlerin doğru ve dengeli verilip verilmediğini izleyerek yayınlanan haberlerin kalitesini arttırmak. 2. Okuyucuların habercilere daha kolay ulaşabilmelerini sağlayarak habercileri daha güvenilir kılmak. 3. Okuyucuların çeşitli konular hakkındaki kaygıları hakkında basın kuruluşundaki haber çalışanlarını bilgilendirmek. 4. Şikayetlerin ve diğer sorunların yöneltilebileceği sorumlu bir kişi olarak, editörlerin ve haber yöneticilerinin zamandan tasarruf etmelerini sağlamak. 5. Bazı şikâyetleri çözümleyerek yayın kuruluşu hakkında yüklü tazminat davaları açılmasının önüne geçmek.

Basında sosyal sorumluluk kuramının temelini oluşturan düşünsel kaynaklara bakıldığında ise, bunları şu şekilde ortaya koymak mümkündür: “1-)‘Hutchins Komisyonu Raporu’ olarak da adlandırılan,1947’de yayımlanmış olan ‘Özgür ve Sorumlu Bir Basın’ başlığını taşıyan raporda yer alan düşünce ve görüşler, 2-)1945’te Associated Press’in Genel Müdürü Kent Cooper tarafından ilk kez ortaya konulmuş olan, ‘Kamunun Bilme Hakkı’ kavramı, 3-)‘Basının Dört Kuramı’ adlı kitapta, Theodore Peterson’un ‘Toplumsal Sorumluluk Kuramı’ adlı makalesinde ortaya koyduğu düşünce ve görüşler, 4-)Jeremy Bentham’ın temellerini attığı, John Stuart Mill’in geliştirdiği ‘Yararcı Felsefe’...” Doğru cevap A seçeneğidir.

1776 tarihinde kabul edilen Virginia Haklar Bildirisi, ABD’nin üçüncü Başkan’ı Thomas
Jefferson tarafından kaleme alınmıştır. Daha sonraları ABD Anayasası’nı oluşturacak olan temel metinlerden biri kabul edilen Virginia Haklar Bildirisi’nin 12. maddesi (The Virginia Bill of Rights) şu hükümlere yer vermekteydi: “Basın özgürlüğü, özgürlüklerin büyük kalelerinden biridir ve hiçbir zaman, müstebit∗ hükümetler dışında bir yönetim onu kısıtlayamaz.”

Hindistan’da parlamento, dini konseyler, yargı temsilcileri; Endonezya’da kamu makamlarınca Danimarka’da sadece yayıncılar; İsviçre’de gazeteciler tarafından kurulmaktadır.

Özdenetim terimiyle anlatılmak istenen mesleki saygınlığı sağlamak, doğru, güvenilir haber vermek, yorumları inanılır kılmak, okurun güvenini sürdürmek için yapılması ve yapılmaması gerekenlerin bütünü olduğunu söylemektedir. Bir başka görüş ise özdenetim sistemlerinin boşuna bir çaba olduğundan söz ederken bunda haber kuruluşlarının kendi kendini denetime yanaşmamasının en önemli faktör olduğudur. Doğru cevap E'dir.

BBC Yayın ilkeleri Kılavuzuna göre şunların yapılması kamu yararınadır:

• Bir suçun ifşa edilmesi ya da ortaya çıkarılması • Ciddi anti-sosyal davranışların ifşası. • Yolsuzluk ya da adaletsizliklerin ifşası. • Ciddi yetersizlik ya da ihmalin açıklanması. • Halk sağlığı ve güvenliğinin korunması. • Bir birey ya da kurum tarafından yapılan bir açıklama ya da eylemin halkı yanıltmasını önlemek. • Kamuyu ilgilendiren konularda insanların çok daha bilinçli karar vermesine yarayan bilgilerin açıklanması.

Görevci etik anlayışı, Immanuel Kant’a dayandırılmaktadır ve önceden belirlenmiş kurallar, ilkeler ve düsturla ilgilidir.