Medya ve Etik Final 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haber kuruluşlarının etik tartışmaları aşmak, olası etik sorunların farkına varmak ve önüne geçmek adına geliştirdiği öz denetim mekanizmalarından değildir?
Ombudsmanlık |
Okur temsilciliği |
Kamu editörlüğü |
Kurumsal etik kurallar |
Genel yayın yönetmenliği |
Genel yayın yönetmenliği haber kuruluşlarının etik problemleri aşmak için geliştirdiği öz denetim mekanizmalarından birisi değildir. Doğru cevap E'dir.
2.Soru
Türk basınında ilk gönüllü özdenetim kuruluşu hangisidir?
Türk Basın Birliği |
Basın Şeref Divanı |
Basın Konseyi |
Medya Etik Konseyi |
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti |
Basın Şeref Divanı, Türk basınında ilk gönüllü özdenetim kuruluşu olarak ortaya çıkmıştır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Meslek ahlakı ve etik kuralların öneminden değildir?
İfade özgürlüğünü ve halkın haber alma hakkının demokratik olmayan yollarla denetim altına |
Gazetecilik mesleğinin saygınlığı korumak, mesleki ayrıcalıkların kötüye kullanımların önüne |
İktidarlar/devlet tarafından basına yapılabilecek müdahaleleri ortadan kaldırmak ve baskıcı |
Zamana karşı yarıştan kaynaklanan kısıtlılık,yayındaki yer ve zaman gereklilikleri, haber yazımının belli bir sıradüzen içeren yapısı, haber değerleri, tarafsızlık ve muhabirlerin resmi kaynaklara bağlılıkları bu etkiler arasındadır. |
Anayasa ya da yasalardaki boşluk ve eksikliklerden doğabilecek hukuki sorunları önlemek, |
Meslek ahlakı ve etik kuralların önemi şu şekilde
sıralanmaktadır: (Özer, 2010)
1. İfade özgürlüğünü ve halkın haber alma hakkının demokratik olmayan yollarla denetim altına
alma çabalarının önüne geçmek ve dışardan gelebilecek etkilere açık hale getirmemek,
2. Gazetecilik mesleğinin saygınlığı korumak, mesleki ayrıcalıkların kötüye kullanımların önüne
geçmek,
3. İktidarlar/devlet tarafından basına yapılabilecek müdahaleleri ortadan kaldırmak ve baskıcı
başka yolların önüne geçmek,
4. Anayasa ya da yasalardaki boşluk ve eksikliklerden doğabilecek hukuki sorunları önlemek,
5. Piyasa koşullarında serbest rekabet ortamının sürekliliğinin sağlayarak güvenilir haber toplama
ve yayma faaliyetlerinin devamı için ortam hazırlamak. (Özer, 2010)
4.Soru
Medya kuruluşlarında haberlerin toplanıp yayına hazırlandığı yer aşağıdakilerden hangisidir?
Haber merkezi |
Haber kaynağı |
Yayıncı kuruluş |
Basın |
Medya |
Haber Merkezi
Haber merkezi medya kuruluşlarında haberlerin toplanıp yayına hazırlandığı yerdir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Etik kavramının Latinceden türetilmiş halidir?
Ethic |
Mos |
Ethos |
Hulk |
Ethical |
Etik kavramının kökeni Yunanca ethos sözcüğünden türetilmiştir. Türkçe’de moral olarak ta kullanılan ahlak sözcüğü, Arapçada “hulk”, Latince' de ise, “mos” sözcüklerinden gelmektedir. Etik ve ahlak törelerden kaynaklı; geleneksel, göreneklere dayalı alışkanlıklar, yerleşik hale gelmiş duygu birikimleri, karakter, huy, mizaç anlamlarına gelmektedir. Bu açıdan “etik”, “moral” ve “ahlak”
sözcükleri aralarındaki küçük farklara rağmen benzer anlamı taşımaktadırlar.
6.Soru
Bir endüstri olarak tanımlanan medya aşağıdaki seçeneklerde sıralanan amaçlardan hangisine hizmet etmemektedir?
Ticaret |
Haber verme |
Bilgilendirme |
Reklam |
Pazarlama |
Artık bir endüstri olarak da tanımlanan medya, haber verme, bilgilendirme gibi bilindik görevlerinden daha fazla reklam ve pazarlama amacına hizmet etmektedir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi internet haberini diğer haber türlerinden ayıran en önemli özelliklerdendir?
Daha kesin ve net olması |
Daha kolay erişilebilir olması |
Daha fazla takım çalışması gerektirmesi |
Üretiminin daha uzun zaman olması |
Daha fazla teknolojik altyapı gerektirmesi |
Hem televizyonun hem de basılı gazetenin avantajlarını bir arada bulunduran internet haberleri görüntülü ve animasyonlu haber sunumları sağlaması ve yer zaman sınırı konusunda çoğu zaman sınırları olmaması nedeniyle okurlar tarafından kolayca erişilebilir. Doğru cevap B'dir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi iletişimin temel işlevlerinden biri değildir?
Varolmak |
Haberleşmek |
Paylaşmak |
Yönetmek |
Eğlenmek |
İletişim”in temel işlevlerini 1-) Varolmak, 2-) Haberleşmek, 3-) Paylaşmak, 4-) Etkilemek ve Yönlendirmek ve 5-) Eğlenmek ve Mutlu Olmaktır. Yönetmek, temel işlevlerinden biri değildir. Doğru cevap D'dir.
9.Soru
Teknoloji desteği ile iletişimin tüm sınırları aşması sonucu, toplumsal yapının nasıl bir şekil alacağına ilişkin olarak Marshall McLuhan tarafından yapılan tanımlama aşağıdakilerden hangisidir?
Küresel Köy |
Tele Dünya |
İnteraktif Toplum |
Dijital Dünya |
Sanal Kasaba |
İletişim alanında da yakın çevremizde yaşananlarla birlikte dünyanın dört bir yanından haberlere teknoloji kullanarak ulaşılabilmektedir. Başka deyişle, bizden önceki nesiller için küçük olan dünya bizler için artık çok daha küçük hale gelmektedir. Özellikle yavaş yavaş hayatımızın olmazsa olmazı halini alan internetin buna katkısı önemlidir. McLuhan’ın öngördüğü “küresel köy”ün sakinleri olarak haber algımızda ve haber alma yöntemlerimizde değişiklikler olduğunu görmek mümkündür.
10.Soru
- Çalışma koşullarının etkisi
- Medya ekonomisinin etkileri
- Medya mülkiyet ilişkilerinin etkisi
- Medya ulaşım ilişkilerinin etkisi
Yukarıdaki ifadelerden hangisi/hangileri medya çalışanının etik anlayış ve eylemlerini etkileyen dışsal etkenlerden biridir?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Medya çalışanının etik anlayış ve eylemlerini etkileyen dışsal etkenlerden şunlardır;
- Medya ekonomisinden kaynaklanan etik sorunlar
- Medya mülkiyet ilişkilerinden doğan etik sorunlar
- Medya siyaset ilişkilerinden kaynaklanan sorunlar
- Medyada uluslararası iletişim akışından kaynaklanan sorunlar
- Çalışma koşullarından kaynaklanan sorunlar
Doğru cevap E'dir.
11.Soru
Meslek ahlakı ve etik kuralların önemi ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
İfade özgürlüğünü ve halkın haber alma hakkının demokratik olmayan yollarla denetim altına alma çabalarının önüne geçmek ve dışarıdan gelebilecek etkilere açık hale getirmemek |
Gazetecilik mesleğinin saygınlığı korumak, mesleki ayrıcalıkların kötüye kullanımların önüne geçmek. |
İktidarlar/devlet tarafından basına yapılabilecek müdahaleleri ortadan kaldırmak ve baskıcı başka yolların önüne geçmek |
Anayasa ya da yasalardaki boşluk ve eksikliklerden doğabilecek hukuki sorunlardan faydalanmak |
Piyasa koşullarında serbest rekabet ortamının sürekliliğinin sağlayarak güvenilir haber toplama ve yayma faaliyetlerinin devamı için ortam hazırlamak |
1-İfade özgürlüğünü ve halkın haber alma hakkının demokratik olmayan yollarla denetim altına alma çabalarının önüne geçmek ve dışardan gelebilecek etkilere açık hale getirmemek
2-Gazetecilik mesleğinin saygınlığı korumak, mesleki ayrıcalıkların kötüye kullanımların önüne geçmek
3-İktidarlar/devlet tarafından basına yapılabilecek müdahaleleri ortadan kaldırmak ve baskıcı başka yolların önüne geçmek
4-Anayasa ya da yasalardaki boşluk ve eksikliklerden doğabilecek hukuki sorunları önlemek
5-Piyasa koşullarında serbest rekabet ortamının sürekliliğinin sağlayarak güvenilir haber toplama ve yayma faaliyetlerinin devamı için ortam hazırlamak
12.Soru
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti kaç yılında kurulmuştur?
1925 |
1930 |
1936 |
1945 |
1946 |
1946 yılında çok partili parlamenter sisteme geçişi gerçekleştiren Türkiye’de bunun gereklerine uygun olarak pek çok değişikliğin gerçekleşmesi için girişimlerde bulunulmuştur. Bu girişimler arasında Basın Birliği’nin hükümet tarafından kaldırılacağının duyulması üzerine gazeteciler arasında ortaya çıkan tedirginlikle gazetecilerin bir çatı altında toplanacağı bir meslek örgütü kurma girişimi de yer almaktadır. Nitekim çalışmalar sonucunda 10 Haziran 1946 tarihinde İstanbul Valiliği’ne verilen bir dilekçe ile Gazeteciler Cemiyeti kurulmuştur.
13.Soru
I. İçeriği üretme
II. İçeriği işleme
III. Maliyette görece ucuzlama
IV. Kapasite artışı
V. Verileri saklama
Yukarıdakilerden hangisi sayısallaşma ve bilgisayar teknolojisindeki ilerlemelerin iletişim alanında olanaklı hale getirdiği gelişmelerdendir?
I, II, III, IV |
I, II, IV, V |
I, II, III,V |
II, III, IV, V |
I, II, III, IV, V |
Sayısallaşma ve bilgisayar teknolojisindeki ilerlemelerin iletişim alanında olanaklı hale getirdiği diğer gelişmeler ise iletişim araçlarının ve altyapısının içeriği üretme, işleme, saklama ve sunmada hız ve kapasite artışına, maliyette görece ucuzlamaya ulaşmalarıdır.
14.Soru
Bilinçli ya da bilinçsiz olarak kamuoyunu yanlış bilgilendirmek, yanıltmak ne demektir?
Dürüstlük |
Tiraj |
Reyting |
Dezenformasyon |
Reklam |
Dezenformasyon bilinçli ya da bilinçsiz olarak kamuoyunu yanlış bilgilendirmek, yanıltmaktır.Doğru cevap ''D'' şıkkıdır.
15.Soru
İlk basın şehidi sayılan Türk gazeteci aşağıdakilerden hangisidir?
Hasan Fehmi |
Abdi İpekçi |
Ahmet Samim |
Ümit Kaftancıoğlu |
Adem Yavuz |
Medya tarihi incelendiğinde pek çok medya çalışanının işleriyle ilgili olarak şiddete maruz kaldıkları hatta cinayetlere kurban gittikleri görülmektedir. Bu konuda pek de parlak sicili bulunmayan ülkemizde ilk basın şehidi sayılan Hasan Fehmi’nin 1909 yılında öldürülmesinden günümüze onlarca medya mensubunun saldırılar sonucu hayatını kaybettiği bilinmektedir. Doğru cevap A'dır.
16.Soru
Batı'da liberal ve pozitivist düşüncenin en geniş ölçüde kabul gördüğü dönem aşağıdakilerden hangisidir?
15. yüzyıl |
14. yüzyıl |
18. yüzyıl |
16. yüzyıl |
17. yüzyıl |
Batı’da 18. yüzyıl liberal ve pozitivist düşüncenin en geniş ölçüde kabul gördüğü dönemdir. Liberalizm ve pozitivizmin yanı sıra yeni döneme damgasını vuran toplumsal bir sınıf olarak “burjuva” sınıfı da o dönemden sonraki gelişmelerin merkezinde yer alacaktır.
17.Soru
Gazeteciler Cemiyeti olrak anılan kurumun adının Türkiye Gazeteciler Cemiyeti olarak değiştirilmesi aşağıdaki kurumlardan hangisinin kararı ile gerçekleşmiştir?
Bakanlar Kurulu |
Basın Konseyi Yüksek Kurulu |
Türk Basın Birliği |
Basın Konseyi |
Basın Şeref Divanı |
Daha önce Gazeteciler Cemiyeti olarak anılan kurumun adının değiştirilmesi yönünde çabalar başlatılmıştır. Cemiyetin resmi makamlar nezdindeki girişimleri uzun sürmüştür. Sonuç olarak 12 Haziran 1993 tarihli Bakanlar Kurulu toplantısında cemiyetin isminin başına Türkiye kelimesi eklenmesine izin verilmesi ve bu kararın 23 Ağustos 1993 günü cemiyete tebliğ edilmesi ile sonuçlanmıştır. Doğru cevap A'dır.
18.Soru
Düşünce ile aklın aynı zamanda insan olmanın gereği olduğuna dikkat çeken Rene Descartes'ın konuyla ilgili ünlü sözü aşağıdakilerden hangisidir?
Düşünüyorum, öyleyse varım. |
Düşüncesiz bir yaşam, bir insana yakışmaz. |
Düşünmeden öğrenmek boş, öğrenmeden düşünmek tehlikelidir. |
Düşünmeden öğrenmek yitirilmiş bir emektir. |
Düşünmek, ruhun kendi kendine konuşmasıdır. |
Batı’da basın hareketi Rönesans’ın hemen sonrasında ekonomik yaşamın da hareketlilik kazanmasının yanı sıra sosyal yaşamdaki değişim ve dönüşümler sonucunda ortaya çıkmış ve sonraları ivme kazanarak gelişme göstermiştir. Rene Descartes’ın “Cogito Ergo Sum” (Düşünüyorum Öyleyse Varım) şeklindeki ifadesi, aynı zamanda yukarıda da sözünü etmiş olduğumuz akıl verileri ile insanın merkeze gelmesi (hümanizm anlayışı) düşüncesinin en somut ifadesi olarak karşımıza çıkar. Burada Descartes varlık meselesi ile düşünceyi aynı paydada birleştirirken düşünce ve aklın aynı zamanda insan olmanın gereği bir olgu olduğuna da dikkat çekmek ister.
19.Soru
Medeni toplumun dördüncü kuvveti olarak sayılan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Gazete |
Televizyon |
Radyo |
Dergi |
Basın |
Medeni toplumun dördüncü kuvveti saydığımız kavram“basın” dır.
20.Soru
Basının eleştiri hakkını kötüye kullanması, hakaret, iftira, aşağılayıcı ifadeler kullanmasıdır hangi etik sorunu doğurur?
Haber kaynağının gizliliği |
Özel hayatın gizliliği |
Tabloidleşme |
Eleştiri sınırının aşılması |
Çek defteri gazeteciliği |
Eleştiri Sınırının Aşılması: Basında en çok yaşanan etik sorunlardan biri de basının eleştiri hakkını kötüye kullanması, hakaret, iftira, aşağılayıcı ifadeler kullanmasıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ