Medya ve Etik Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Türk Basın Birliği hangi tarihte kurulmuştur?
1938 |
1937 |
1945 |
1950 |
1962 |
Türk Basın Birliği 1938'de kurulmuştur. Doğru cevap A'dır.
2.Soru
Haber toplamak, fikir ve kanaatleri izleyerek bunları yorumlamak, eleştirmek, kamuoyunu ilgilendiren konularda doğru ve gerçeğe uygun şekilde haber vermekle görevli organ aşağıdakilerden hangisidir?
Basın |
Televizyon |
Kaynak |
Yeni iletişim |
Yeni medya |
Basın, haber toplamak, fikir ve kanaatleri izleyerek bunları yorumlamak, eleştirmek, kamuoyunu ilgilendiren konularda doğru ve gerçeğe uygun şekilde haber vermekle görevlidir. Dünyada meydana gelen olayların çoğu hakkında bilgi sahibi olma ve bu konularla ilgili kanaat oluşumu önemli ölçüde medyanın haberlerine dayanmaktadır. Çağdaş demokrasilerde gazeteciler toplumun bağımsız temsilcileri olarak kabul edilmekte, demokratik sistemin işleyişinde bir kilit görevi görmektedirler. Bu bakımdan basın yasama, yürütme ve yargının yanında dördüncü güç olarak kabul edilmektedir. Doğru cevap A'dır.
3.Soru
Ahlak görüşlerini sınıflandırarak sistematik bir biçimde irdeleyip eleştiren ve bu sınıflandırıcı, irdeleyici, temellendirici ve eleştirel tavrı ile, etiğin kurucusu olarak görülen filozof aşağıdakilerden hangisidir?
Konfüçyus |
Sokrates |
Platon |
Aristoteles |
İbn-i Sina |
Aristoteles, ahlak görüşlerini sınıflandırarak sistematik bir biçimde irdeleyip eleştirmiştir. Bu sınıflandırıcı, irdeleyici, temellendirici ve eleştirel tavrı ile Aristoteles, etiğin kurucusu olarak görülmektedir. Doğru cevap D'dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kamu editörünün görevini yaparken üstlendiği sorumluluk ve başvurduğu yöntemlerden birisi değildir?
Kamu editörü gerektiğinde kurum içi güçlükleri okurlarıyla paylaşabilir. |
Kamu editörü aynı zamanda okura haberi haberciliğin güçlüklerini anlatmakla da yükümlüdür. |
Bilgilendirmelerini gazetedeki yazılarıyla yapabilir. |
İnternette blog yazma yolu ile okurlarını bilgilendirebilir. |
Facebook ve twitter gibi yaygın ve bu işe uygun sosyal medya sitelerini bilgilendirme için kullanabilir. |
Kamu editörünün tek görevi üretim süreci içinde haberdeki yanlışlıkları düzeltmek ya da habercilere toplumun hassasiyetlerini hatırlatmak değildir. Kamu editörü aynı zamanda okura haberi haberciliğin güçlüklerini anlatmakla da yükümlüdür. Bunu gerçekleştirmesinin en kolay yolu da gazetede kendi köşesinde anlatması, internette blog üzerinden anlatması ya da facebook ve twitter gibi yaygın ve bu işe uygun sosyal medya sitelerini kullanmasıdır. Kamu editörün izler kitleye seslenme çabası bu haliyle haberin arka planını anlatmaktır. Bu iş haberin haberini yapmak olarak da nitelendirilebilir. Bu nedenle kamu editörü yazdığı yazılarla habercilik sürecinin de parçasıdır.
5.Soru
Haberin ve program içeriklerinin magazinelleşmesi, sansasyonelleşmesi aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ifade edilmektedir?
Tabloidleşme |
Çek Defteri Gazeteciliği |
Alıntı Sorunu |
Dezenformasyon |
Eleştiri Sınırının Aşılması |
Tabloidleşme: Tabloidleşme haberin ve program içeriklerinin magazinelleşmesi, sansasyonelleşmesidir. Magazin haberleri ile tabloid haberler birbirinden ayrı şeylerdir. Magazin insan yaşamını haberleştirir ve bunda etik problem yoktur. Ama insanları yönlendirici, bilgilendirici görevi olan haberlerin içeriğinin sulandırılarak yüzeyselleştirilmesi haberlerdeki tabloidleşmeyi gösterir ve bu basın etiği açısından sorun teşkil eder. Doğru cevap A'dır.
6.Soru
Teknolojik yöndeşmeyi aşağıdaki seçeneklerden hangisi en iyi tanımlamaktadır?
Enformasyon |
Teknolojik değişim süreci |
Telekomünikasyon |
İletişim teknolojileri |
İçerik/hizmet |
İletişim alanında yaşanan bu teknolojik değişim sürecini açıklamak için kullanılan kavram teknolojik yöndeşmedir. Teknolojik yöndeşme daha önceleri içerik/hizmet, altyapı ve araç düzeyinde teknolojik olarak ayrı olan enformasyon ve iletişim teknolojileri, kitle iletişim teknolojileri ve telekomünikasyon
alanlarının teknolojik olarak birleşmesini ve bu alanları belirtilen düzeylerde birbirinden ayıran teknolojik sınırların ortadan kalkmasını açıklayan bir kavramdır. Teknolojik yöndeşme sonucunda da farklı iletişim biçimlerini üzerinde buluşturabilen ortak bir platform niteliğindeki yeni iletişim teknolojileri doğmuştur.
7.Soru
Basın Konseyi aşağıdaki tarihlerden hangisinde kurulmuştur?
6 şubat 1986 |
7 şubat 1987 |
6 şubat 1988 |
9 şubat 1988 |
8 şubat 1989 |
1986'da İstanbul'da dokuz gazeteci ( Hasan Cemal, Güneri Civaoğlu, Yalçın Doğan, Oktay Ekşi, Teoman Erel, Orhan Erinç, Yurdakul Fincancı, Güngör Mengi ve Rauf Tamer ) bir çalışma grubu oluşturmuştur. Bir buçuk yıl devam eden çalışma sonrası 6 şubat 1988 tarihinde Basın Konseyi fiilen kurulmuştur. Doğru cevap C'dir.
8.Soru
Medya etiğinin, objektiflik ilkesi çerçevesinde daha kesin kurallara ve ilkelere bağlandığı, profesyonelleşmenin vurgulandığı ve daha etik bir görünüme sahip olduğu dönem aşağıdakilerden hangisidir?
20. Yüzyıl |
19. Yüzyıl |
18. Yüzyıl |
17. Yüzyıl |
16. Yüzyıl |
Medya etiğinin dördüncü dönemi 20. Yüzyıl ve sonrasındaki medya etiği tartışmalarını kapsamaktadır. 20. Yüzyıl boyunca medya toplumda yaşanan ekonomik etkilenmiştir ve medyada ticari şirket kontrolü hızla artmıştır. Bu dönemde medya etiği, objektiflik ilkesi çerçevesinde daha kesin kurallara ve ilkelere bağlanmış; profesyonelleşmenin vurgulandığı ve profesyonel etik çerçevesinde düzenlenmiş bir görünüme bürünmüştür. Bu çerçevede de meslek örgütleri kurulmuş ve medya etiğine ilişkin ilkeleri, kuralları içeren dökümanlar yayınlanmıştır. Medya etiği tartışmalarında bu dönemdeki bir diğer gelişme de toplumsal sorumluluk kavramı çerçevesinde medya kuruluşlarının topluma hesap verebilir ve şeffaf kurumlar olma adına kendi yayın ilkelerini geliştirmeleri ve özdenetleme mekanizmasını hayata geçirmeye başlamalarıdır. Doğru cevap A'dır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluklar Bildirgesi’nin 11. Maddesi’nde yer alır?
Haberciler para vererek ya da maddi imkanlar sunarak bilgi veya haber satın alınabilir |
Haber kaynaklarının kendilerine yakın buldukları (ideoloji, yayın kuruluşunun genel |
“Gazeteci, bir bilginin, haberin yayını ya da yayınlanmaması karşılığı hiçbir maddi veya manevi avantajın peşinde olamaz. Gazeteci, devlet başkanından milletvekiline, iş adamından bürokratına kadar haber kaynağı olarak da kabul edilen kişi ve kurumlarla iletişimini ve ilişkisini meslek ilkelerini gözeterek yürütür |
Siyasetçiler,bakanlar, bürokratlar, emniyet mensupları, belediye yetkilileri, görgü tanıkları, uzmanlar habere konu olay, olgu ya da fikirler konusunda bilgi sahibi birinci el haber kaynağı durumundadırlar. |
Gazeteci, kendi çabasıyla elde etmedikçe, bir kaynağın verdiği bilgi veya belgenin yayınlanma tarihi |
Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluklar Bildirgesi’nin 11. Maddesi’nde “Gazeteci, bir
bilginin, haberin yayını ya da yayınlanmaması karşılığı hiçbir maddi veya manevi avantajın peşinde
olamaz. Gazeteci, devlet başkanından milletvekiline, iş adamından bürokratına kadar haber kaynağı
olarak da kabul edilen kişi ve kurumlarla iletişimini ve ilişkisini meslek ilkelerini gözeterek yürütür”
denmektedir
10.Soru
Yeni iletişim teknolojileri üzerinden sunulan içerik ve hizmetlerin sunumunda gözetim sorunları oluşmaktadır. Bu amaçla kullanılan yazılımların en yaygın olanı aşağıdakilerden hangisidir?
|
|
|
Wikipedia |
Çerez |
Yeni iletişim teknolojileri üzerinden sunulan içerik ve hizmetlerin teknolojik mimarisi ve özellikleri içerik sunumunda kullanılan çeşitli yazılımlar da kullanıcıların ağ ortamındaki davranışlarının ve tercihlerinin takip edilmesi, kullanıcılara ilişkin ilgi alanı, beğeni gibi verilerin ve yaş, cinsiyet gibi demografik özelliklerin kolayca ve kullanıcıların bilgisi olmadan toplanması gibi gözetim sorunlarına neden olmaktadır. Bu amaçla kullanılan yazılımların en yaygın olanı çerez (cookie) adı verilen yazılımlardır. Doğru cevap D seçeneğidir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ahlakla ilgili doğru bilgi değildir?
Ahlak topluluk içinde düzenin sağlamasında gerekli olan sistemlerden biridir. |
Her toplumun sahip olduğu ahlak kuralları aynıdır. |
Ahlaki davranışın temeli, insanın istek ve eylemlerinin sınırsız olmamasına dayanır. |
Ahlak, insanın kendisine ve çevresine karşı uymak zorunda olduğu tinsel davranışları kapsar. |
Ahlakın kendisi ve özü değişmez niteliktedir. |
Her toplumun kendi yaşayış biçimine göre belirli ahlak kuralları vardır. Soyut anlamı bir kenara bırakıldığında evrensellik taşımayan ahlak kuralları topluma göre değişebilir niteliktedir.
12.Soru
Türkiye'de basının kendi kendini denetimi konusunda çalışma hangi kurumla başlamıştır?
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti |
Basın Konseyi |
Türk Basın Birliği |
Basın Şeref Divanı |
Medya Etik Konseyi |
Türkiye’de 1960 yılına kadar basının kendi kendini denetimi konusunda fiilen bir çalışma yer almış değildir. 27 Mayıs 1960 darbesinden sonra ise, darbe ile düşürülmüş iktidarın ve mensuplarının uygulamaları konusunda, bir kısım basının “insan haklarına ve vicdani ölçülere sığmayan, basının kamu görev ve tutumuna yakışmayan” sorumluluktan uzak, aşırı ve tek yönlü karalama kampanyalarının başlaması ve bunun sürdürülmesi dönemi yaşanmıştır. İşte, bu dönemde basın meslek ilkelerinin belirlenmesi ve basında özdenetim düşüncesi zorunlu bir ihtiyaç olarak ortaya çıkmıştır. Basın Ahlak Yasası ve bu yasayı yürütmekle görevli bir Basın Şeref Divanı oluşturulmuştur. Doğru cevap D'dir.
13.Soru
5N-1K formülünde haberin hikaye edildiği bölüm aşağıdakilerden hangisidir?
Ne |
Nerede |
Ne zaman |
Nasıl |
Neden |
Haberlerin özetlenmesi sırasında en çok kullanılan formül 5N-1K formülüdür. Ne, nerede, ne zaman nasıl, neden ve kim sorularının yanıtları haberin kısaca ve kolayca özetlenmesi sağlar. Nasıl sorusunun yanıtı haberin hikaye edildiği bölümdür. Bununla birlikte bir haber konusu hikayeleştirilirken, okur-izler kitlenin ilgisini çekecek noktaları ön plana çıkartılmakta, merak uyandıran, olayları seyirlik hale getiren, çoğunda duygulara yakından hitap eden bir anlatı şekli kullanılmaktadır. Doğru cevap D'dir.
14.Soru
"Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde olan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz."
Yukarıdaki ifade basın etiği problemlerinin hangisiyle ilgilidir?
Dürüstlük |
Nesnelliği sağlama |
Haberde doğruluk sorunu |
Dezenformasyon |
Tekelleşme |
Yukarıdaki ifade haberde doğruluk sorunu için söylenmiştir. Basın etiği bağlamında bir gazeteci haberin doğruluğundan emin olmadan o haberi yayımlayamaz. Doğru cevap C'dir.
15.Soru
İnternet gazeteciliğinde aynı sayfada hem metin formatındaki haberleri hem de haberlerle ilişkili fotoğrafları, grafikleri ve videoları görüntüleyebilmemiz yeni iletişim teknolojilerinin hangi özelliği ile ilgilidir?
Eşzamansız olabilme |
Kitlesizleştirme |
Bağlanabilirlik |
Çoklu ortam |
Yeni medya |
İnternet gazeteciliğinde aynı sayfada hem metin formatındaki haberleri hem de haberlerle ilişkili fotoğrafları, grafikleri ve videoları görüntüleyebilmemiz çoklu ortam özelliğidir. Doğru cevap D'dir.
16.Soru
Okur temsilcisi modeli ilk kez hangi ülkede kurulmuştur?
Amerika |
Japonya |
Çin |
Fransa |
İsveç |
Bir başka Ombudsmanlık modeli ya da yorumu ise görevin kurum içinden birine verilmesidir. Bu model ilk kez Japonya’da Asahi Shimbun gazetesinde 1922 yılında kurulmuştur. Sistem daha sonra Amerika Birleşik Devletleri’nde geliştirilerek uygulanmıştır.
17.Soru
Gazeteciler mesleklerini yaparken genel ve ortak davranış biçimlerini belirleyen kaç temel işlevi yerine getirirler?
6 |
5 |
4 |
3 |
2 |
Meslek üyelerinin genel ve ortak davranış biçimlerini belirleyen kurallar, temelde şu 3 işlevi yerine getirirler. 1. Hizmet ilkelerini korumak, 2. Meslek içi rekabeti düzenlemek, 3. Yetersiz ve ilkesiz üyeleri ayıklamak. Bu nedenle doğru cevap D'dir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi etik kuralların uygulanmasını güçleştiren dışsal etkenlerden biri değildir?
Medya ekonomisinden kaynaklanan etik sorunlar |
Medya siyaset ilişkilerinden kaynaklanan sorunlar |
Medya eğitim ilişkilerinden kaynaklanan sorunlar |
Medya mülkiyet ilişkilerinden doğan etik sorunlar |
Çalışma koşullarından kaynaklanan sorunlar |
Medya ile eğitim ilişkilerini dışsal bir etken olarak ele alamayız.
19.Soru
1)İçişleri Bakanlığı’na bağlı çalışan güvenlik kuvvetlerinin çalışma kanununu,
2) Mahkemelerin görev ve sorumluluk alanlarını, 3) Adli yapının işleyiş şeklini ve ülkenin hukuki alt yapısını bilmeyi, 4) Toplumu sosyolojik yapısını tanımayı, 5) Polis, savcı, hakim, mübaşir, avukat ve alanla ilgili bakan, müsteşar gibi kaynakları da tanımayı gerektirir. Yukarıda sıralanan seçeneklerden hangileri polis adliye haberleri için bilinmesi gerekli olan unsurlardır?
3,4,5 |
1,2,3,4,5 |
1,2,3 |
2,3,4 |
1,3,5 |
Polis adliye haberleri için İçişleri Bakanlığı’na bağlı çalışan güvenlik kuvvetlerinin çalışma kanununu, mahkemelerin görev ve sorumluluk alanlarını, adli yapının işleyiş şeklini ve ülkenin hukuki alt yapısını bilmeyi ve toplumu sosyolojik yapısını tanımayı gerektirir. Aynı zamanda polis, savcı, hakim, mübaşir,avukat ve alanla ilgili bakan, müsteşar gibi kaynakları da tanımak gerekir.
20.Soru
Çoğulcu yapı mümkün olamadığı, basın ve ifade özgürlüğünün sınırlandığı duruma ne ad verilir?
Tekelleşme |
Rekabet |
Dezenformasyon |
Nesnellik |
Tiraj |
Tekelleşmeyle ise basın çalışanları tek bir politikaya uymak zorundadırlar. Dolayısıyla çoğulcu yapı mümkün olamaz, basın ve ifade özgürlüğü sınırlanır.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ