Medya ve Etik Final 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bir köpeğin adamı ısırması haber değildir, ancak bir adam bir köpeği ısırırsa haberdir” sözü kime aittir?
Charles Anderson Dana |
Walter Lippman |
Van Dijk |
Fishman |
Cohen |
Amerikalı Gazeteci Charles Anderson Dana, “Bir köpeğin adamı ısırması haber değildir, ancak bir adam bir köpeği ısırırsa haberdir” diyerek haberin ilginçliğiyle ilgili en bilinen tanımı yapmıştır.
2.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi görüntüyle oynamada kullanılan tekniklerden biri değildir?
Görüntünün bilgisayar ortamında değiştirilmesi |
Görüntünün bilgisayar ortamında düzeltilmesi |
Görüntünün bilgisayar ortamında düzenlenmesi |
Görüntüye bilgisayar ortamında bir nesne ekleme |
Zaman sıkıştırıcı |
Yeni iletişim teknolojilerinin içerik üretiminde ve sunumunda kullanılmasıyla yaşanan bir diğer sorun ise görüntüyle oynama ve/veya görüntü manipülasyonudur. Sayısal olarak kaydedilmiş bir fotoğrafın ya da görüntünün bilgisayar ortamında özel yazılımlar kullanılarak değiştirilmesi, düzeltilmesi ve yeniden düzenlenmesi olarak tanımlanan görüntü manipülasyonu medya etiği bağlamında doğruluk ve güvenilirlik ilkelerinin çiğnenmesine neden olmaktadır. Görüntü manipülasyonunda fotoğrafta veya görüntüde olmayan birini ya da bir nesneyi ekleme, fotoğrafta veya görüntüde olan birini ya da bir nesneyi çıkarma gibi yöntemler kullanılmaktadır. Görüntü manipülasyonunda ayrıca görüntüyü karartıp açma, iki objeyi birleştirme, birinin yüzünü başka bir yüzle değiştirme, önemli olduğu düşünülen bir bölümü daha belirgin hale getirme, arka planı değiştirme gibi düzeltme ve yeniden düzenleme yöntemleri de kullanılmaktadır.
3.Soru
Aşağıda sıralanan seçeneklerden hangisi ahlak tanımına dahil değildir?
Toplumdan topluma farlılık gösteren |
Toplum içindeki farklı gruplara göre değişen |
Farklı dinsel, cinsel ve etnik kimliklere göre değişen |
Yazılı olamayan |
Soyut kavramlara dayalı, evrensel ve genel geçerliliğe sahip olan |
Toplumdan topluma, toplum içindeki farklı gruplara, bu grupların farklı dinsel, cinsel, etnik kimliklerine göre değişen, yazılı olamayan, insanlar arasında uyulması gereken kuralları işaret eden ahlak ise toplum içinde kişilerin benimsedikleri, uymak zorunda bulundukları davranış biçimleri ve kuralları ifade eder.
4.Soru
Aşağıda sıralanan seçeneklerden hangisi medyanın sahibine sağlaması beklenen hizmetler arasındadır?
Sahibini tanınır kılma |
Toplumun çeşitli güç odakları ile bağ kurmanın aracı olma |
Sahibine öncelik |
Sahibine kolaylık sağlama |
Hepsi |
Medya sahiplerinin diğer ticari faaliyetleri veya prestij için medya sektörüne girmiş olmaları etik sorunlara kapı aralayan bir başka konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Sahibini tanınır kılma, toplumun çeşitli güç odakları ile bağ kurmanın aracı olma ve böylece diğer faaliyetleri için sahibine öncelik,
kolaylık sağlama medyanın sahibine sağlaması beklenen hizmetler arasındadırlar.
5.Soru
Gazetelerin gelir kaynağını belirleyen şey gazetenin satışından elde edilenden daha fazla neyden elde edilir?
Bağış |
Reklâm ve ilanlardan |
Promosyon |
Aracılık |
Dağıtım |
Gazetelerin gelir kaynağını belirleyen şey gazetenin satışından elde edilenden ziyade reklâm ve ilanlardan kazanılandır.Doğru cevap ''B'' şıkkıdır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kitle iletişim araçlarından değildir?
Telefon |
Gazete |
Televizyon |
Dergi |
Radyo |
Geniş kitlelere hitap eden; gündelik yaşamda gazete, televizyon, radyo, dergi, internet gibi görsel, yazılı, işitsel basın yayın organları, kitle iletişim araçları en kısa adıyla medya olarak tanımlanmaktadır.
7.Soru
Haber kaynaklarından para ödeyerek bilgi alma ne anlama gelir?
Çek defteri gazeteciliği |
Ödeme |
Satış |
Sponsor bulma |
Tiraj |
Çek defteri gazeteciliği haber kaynaklarından para ödeyerek bilgi alma anlamına gelir.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.
8.Soru
Günümüz Türkiye’sinde basında etik ilkeler bağlamında oluşturulmuş olan "Basın Konseyi", ne zaman "Basın Meslek İlkeleri"ni yayınlamıştır?
1988 |
1998 |
2000 |
1985 |
1987 |
Günümüz Türkiye’sinde basında etik ilkeler bağlamında oluşturulmuş olan kurallara bakıldığında, 2 önemli kurum karşımıza çıkmaktadır. Bu iki kurum, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ile Basın Konseyi’dir. Basın Konseyi, “Basın Meslek İlkeleri”ni (http://basinkonseyi.org.tr/lang_tr/pressOccupationPrinciples.asp) 1988’de, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti “Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi”ni (http://www.tgc.org.tr/bildirge.html) 1998’de yayımlamıştır.
9.Soru
- Gazeteciliği haber kaynaklarından para ödeyerek bilgi alma anlamına gelir.
- Etik açıdan yarattığı problem haberin parayla alınıp satılan bir meta haline dönüşmesidir.
- Buna bir örnek olarak Türkiye’de gazetecilerin Fadime Şahin’e konuşması için para ödemeleri gösterilebilir.
Yukarıda ifade edilen etik sorun seçeneklerin hangisinde verilmiştir?
Haberde Doğruluk Sorunu |
Tekelleşme |
İlan Reklâm Baskısı |
Çek Defteri Gazeteciliği |
Alıntı Sorunu |
Özellikleri verilen sorun "çek defteri gazeteciliği"dir. Doğru cevap D'dir.
10.Soru
Batı’da basının ortaya çıkışı ve yaygınlık kazanmasında en önemli rolü oynayan sınıf hangisidir?
Köylü |
Ruhban |
Feodal |
Burjuva |
Aristokrat |
Avrupa’da feodal yapının ortadan kalması, kentlerin gelişmesi, ticaretin yaygınlık kazanması ve hatta denizaşırı bir niteliğe ulaşması liberal düşünce ile desteklenip birleşince sonuçta Batı’daki gelişme çizgisinin temeli de atılmış olmaktaydı. Bu gelişmede, ticaretle uğraşan kapital birikimi sağlayan burjuva sınıfının kaçınılmaz ölçüde katkısı bulunmaktaydı.
11.Soru
Gazetecinin haber taraflarına eşit mesafede davranması hangi etik kuralı ile ilgilidir?
Doğruluk ve dürüstlük |
Objektif olmak |
Haber ve yorum ayrımı |
Cevap ve düzeltme hakkına saygı |
Gerçeklerin kurumsal çıkarlardan önce tutulması |
Gazetecinin objektif olabilmesi için haber taraflarına eşit mesafede olması gerekmektedir.
12.Soru
Başkasına ait içeriğin izinsiz ve kaynak gösterilmeden kullanılmasına ne ad verilir?
Görüntüyle oynama |
Görüntü manipülasyonu |
Aşırma |
Klonlama |
Çalma |
Yeni iletişim teknolojilerinin neden olduğu bir diğer sorun başkasına ait içeriğin izinsiz ve kaynak göstermeden kullanımı olan aşırmadır. Aşırma elbette yeni iletişim teknolojilerinin doğuşuyla beliren yeni bir sorun değildir ancak yeni iletişim teknolojilerinin içeriğin toplanmasına ve işlenmesine getirdiği teknolojik olanaklar sayesinde eskisinden daha da kolay hale gelmiştir. Yeni iletişim teknolojilerini kullanarak içeriği birkaç saniye içinde çok basit komutlarla kopyalamak mümkündür. Doğru cevap C'dir.
13.Soru
Jeremy Bentham’ın görüşlerini geliştirerek bu görüşlere derinlik kazandıracak düşünsel temeller de eklediği ve Bentham’ın erdemin, en geniş kitleye en büyük mutluluğu götürmek olduğu biçiminde açıkladığı ilkeye, ahlaki boyutu ekleyen kişi kimdir?
Franco |
Mussolini |
John Stuart Mill |
Marx |
Joseph Pulitzer |
John Stuart Mill, Jeremy Bentham’ın görüşlerini geliştirerek bu görüşlere derinlik kazandıracak düşünsel temeller de eklediği bilinmektedir. J. S. Mill, Bentham’ın erdemin, en geniş kitleye en büyük mutluluğu götürmek olduğu biçiminde açıkladığı ilkeye, ahlaki boyutu eklemiştir.
14.Soru
Basında etik konusunda bilinçli ya da bilinçsiz olarak kamuoyunu yanlış bilgilendirmek, yanıltmak aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ifade edilmektedir?
Nesnelliği Sağlama |
Tiraj ve Reyting |
Dezenformasyon |
Tekelleşme |
Eleştiri Sınırının Aşılması |
Dezenformasyon bilinçli ya da bilinçsiz olarak kamuoyunu yanlış bilgilendirmek, yanıltmaktır. Dezenformasyon basın etiğinin ihlaline yol açmaktadır. Doğru cevap C'dir.
15.Soru
Organize edilmiş her meslekte etik kuralların varlığı o mesleğe aşağıdaki ifadelerden hangisini kazandırır?
Rekabet ortamı |
Saygınlık |
Mali güç |
Yeni çalışma alanları |
Gayrimenkul |
Çeşitli meslek gruplarının, mesleklerinin icrası sırasında uymak zorunda oldukları kurallar yasalarla, yönetmeliklerle, sık sık da yazılı ilkelerle belirlenmiştir. Bunların dışında yazılı olmayan, ancak yılların deneyimleri sonucu oluşturulan ve uyulan meslek kuralları vardır. Meslek etiği bu kurallardan oluşur. Organize olmuş her meslekte, etik kuralın amacı kötülükleri ve olumsuzlukları ortadan kaldırmaktır. Etik kural dizisi toplumu belirli bir iş hakkında bilgilendirirken davranış kuralları hakkında da bilgi verir. Böylece saygınlığını arttırır. Bu nedenle doğru cevap B'dir.
16.Soru
1450li yılların başında matbaa kim tarafından bulunmuştur?
William Caxton |
Johannes Gutenberg |
René Descartes |
Johannes Kepler |
Adam Smith |
Matbaanın bulunması ve kullanılması 1450’li yılların hemen başında Johannes Gutenberg tarafından kıta Avrupa’sında gerçekleştirilmiştir.
17.Soru
Gazetecilikte mesleki bilgilerin paylaşılması, etik ölçütlerin belirlenmesi, meslek üyeleri arasında dayanışma ve yardımlaşmanın gerçekleştirilmesi, çalışma koşullarının iyileştirilmesi yolunda bazı birliklerin kurulmasına, ilk kez hangi ülkede başlanmıştır?
Almanya |
İtalya |
İsveç |
İsviçre |
Fransa |
Gazetecilikte mesleki bilgilerin paylaşılması, etik ölçütlerin belirlenmesi, meslek üyeleri arasında dayanışma ve yardımlaşmanın gerçekleştirilmesi, çalışma koşullarının iyileştirilmesi yolunda bazı birliklerin kurulmasına, ilk kez 1874 yılında, İsveç Basın Birliği'nin oluşturulmasıyla başlanmıştır.Doğru cevap ''C'' şıkkıdır.
18.Soru
Kamunun Bekçisi olarak adlandırılan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Basın |
Televizyon |
İnternet |
Gazete |
Dergi |
Basının toplum içindeki varlığının “kamunun bekçisi” ve “dördüncü güç”
olarak kavramsallaştırılması çerçevesinde sansürden ve hükümet müdahalesinden uzak kalındığında özgür basının olabileceği ve basının
toplumsal sorumluluğunu yerine getirebileceği söylemleri medya etiği tartışmalarının vurgusunu oluşturmuştur.
19.Soru
Haberin ve program içeriklerinin magazinelleşmesi, sansasyonelleşmesine ne ad verilir?
Trolleme |
Garanti |
Haber |
Gizlilik |
Tabloidleşme |
Tabloidleşme haberin ve program içeriklerinin magazinelleşmesi, sansasyonelleşmesidir.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.
20.Soru
“Seçim kampanyaları döneminde bir siyasi partinin bir ilde düzenlediği mitinge katılımın yüksek olduğunu iddia edebilmek için miting alanından çekilen fotoğraflar bilgisayar ortamında photoshop programı kullanılarak düzenlenmiştir.” Bu durumu açıklayan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Gözetim |
Görüntü manipülasyonu |
Klonlama |
Kitlesizleştirme |
Bilgi yanılsaması |
Bir veya birden fazla kişinin, nesnenin fotoğraf karesinde birden fazla kez gösterilmesi olarak açıklanan yönteme Klonlama denilmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ