Medyada Eleştirel Yaklaşımlar Ara 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Eleştiri anlayışının, doğrudan doğruya akıl ve akılcılıkla temellendirilmesinde önemli rol sahibi olan XVIII. yüzyıl Aydınlanma Felsefesinin önde gelen filozoflarından ve eleştirel felsefenin kurucusu kimdir?
Immanuel Kant |
Rene´ Descartes |
Jean Paul Sartre |
Albert Camus |
Sigmund Freud |
Eleştiri anlayışının, doğrudan doğruya akıl ve akılcılıkla temellendirilmesinde önemli rol sahibi olan XVIII. yüzyıl Aydınlanma Felsefesinin önde gelen filozoflarından ve eleştirel felsefenin kurucusu Immanuel Kant'tır. Doğru cevap A'dır.
2.Soru
Seçeneklerden hangisi, eleştirinin özünü içeren dar anlamıdır?
Kınama |
Ayıplama |
İnceleme |
Yargıya varma |
Değerlendirme |
Eleştirinin yalnızca özünü içeren dar anlamı vardır. Bu da "değerlendirme"dir.
3.Soru
Scrunity hareketinin kurucusu aşağıdakilerden hangisidir?
Stuart Hall |
Raymond Leavis |
Lawrence Grossberg |
Angela McRobbie |
David Morley |
Scrunity hareketi: Marksist, seçkinci ve akademik bir oluşum olan Scrunity hareketinin ana temasını “organik topluma duyulan özlem” oluşturmaktadır. Scrunity, üç ayda bir çıkan bir edebiyat/eleştiri dergisidir ve bu yayında yer alan yazarlar kültüre ana hatlarıyla aynı pencereden bakmaktadırlar. Hareketin kurucusu Frank Raymond Leavis’tir.
4.Soru
Raymond Williams'ın "televizyonda yer alan farklı programlarının aynı bütünün bir parçası olduklarını ve süregelen bir akış içerisinde yer aldıklarını" ifade ettiği teorisi aşağıdakilerden hangisidir?"
Televizyon teorisi |
Yayın teorisi |
Program teorisi |
Medya teorisi |
Akış teorisi |
Raymond Williams’ın “akış teorisi” televizyonda yer alan farklı programların aynı bütünün bir parçası olduklarını ve süregelen bir akış içerisinde yer aldıklarını ifade eder. Doğru cevap E'dir.
5.Soru
Althusser’e göre aşağıdakilerden hangisi devletin ideolojik aygıtlarının işlevlerinden biridir?
İnsanların, gerçek varlık koşullarıyla gerçek ilişkiler kurmasını sağlamak |
İdeolojiyi zor ve baskı aracılığıyla yaymak |
Bireyleri yurttaş olarak konumlandırmak |
Toplumun doğası ve örgütlenmesine ilişkin yanılsamaları yaymak |
Üretim ilişkilerinin yeniden üretiminin siyasal koşullarını baskı ile sağlamak |
Devletin ideolojik aygıtları (DİA) din, okullar, hukuk kurumları, siyaset kurumu, sendikalar, medya kurumları, kültürel yapılar gibi kurumlardan oluşur. Bu kurumlar toplumun doğası ve örgütlenmesine ilişkin yanılsamaları yayan yapıdadırlar. DİA’ların devletin baskı aygıtlarından (DBA) farkı, zor kullanmak yerine ideoloji kullanarak işlemeleridir. Bu aygıtlar, insanların, gerçek varlık koşullarıyla hayali ilişkiler kurmasını sağlayan ve aslında toplumsal olarak belirlendikleri halde kendilerini bağımsız özneler olarak algılamalarını sağlayan ideolojileri üretirler. Baskı aygıtları zor kullanarak; ideolojik aygıtlar ise ideoloji kullanarak işler. Doğru cevap D’dir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi eleştirel felsefenin kurucusu olarak kabul edilmektedir?
Rene Descartes |
Immanuel Kant |
Albert Camus |
Auguste Comte |
Sigmund Freud |
Söz konusu bu eleştiri anlayışının, doğrudan doğruya akıl ve akılcılıkla temellendirilmesini ise XVIII. yüzyıl Aydınlanma Felsefesine ve bu felsefenin önde gelen filozoflarından birisine; eleştirel felsefenin kurucusu olan Immanuel Kant’a(1724-1804) borçlu olduğumuzu söyleyebiliriz.
7.Soru
Karl Marks’a göre yönetici sınıfın fikirlerinin toplumda doğal ve normal görünmesini sağlayan araç aşağıdakilerden hangisidir?
Hegemonya |
Alt Yapı |
Üst Yapı |
İdeoloji |
Kültür Endüstrisi |
Marx, ideolojiyi temelde yönetici sınıfın fikirlerinin toplumda doğal ve normal görünmesini sağlayan bir araç olarak değerlendirmiştir. İşçi sınıfı, kendilerini, kendilerine ait olmayan fikirler aracılığıyla anlamaya yönlendirilir. Bu fikirler yöneten sınıfların yanlış bilinç üreten burjuva ideolojisinin ürünüdür.
8.Soru
Toplumun tümünü kapsayan bir süreç olarak kentleşme temelde kaçıncı yüzyıl olgusudur?
Toplumun tümünü kapsayan bir süreç olarak kentleşme temelde kaçıncı yüzyıl olgusudur?
15 |
16 |
17 |
19 |
20 |
Toplumun tümünü kapsayan bir süreç olarak kentleşme temelde 18. ve özellikle de 19. yüzyıl olgusudur. Doğru cevap D' dir.
9.Soru
Aşağıdaki romanlardan hangisi sanatın insanlık için önemine vurgu yapmaktadır?
Körleşme |
Dönüşüm |
Dreyfus Olayı |
Gençliğe Mektup |
Bir İmzanın Hikayesi |
Elias Canetti’nin “Körleşme” isimli romanı, ilim ve felsefenin yanı sıra eleştirinin hem kavram hem de eylem (degerlendirme) olarak varlık nedenini, görevini, işlevini tüm bir insanlık için daha anlamlı, önemli, “degerli” kılan şeyin sanat olduğunu göstermektedir. Doğru cevap A’dır.
10.Soru
Dreyfus Davası dikkate alınarak Emile Zola'nın aydın kimliği hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
Yurtseverlik |
Bağnazlık |
Özerklik |
Suçluluk |
Milliyetçilik |
Dreyfus Olayı’nda hakikatin, gerçeğin ortaya çıkarılmasında en önemli pay Emile Zola’nındır. Zola’nın kimliğinde aydın olmanın gerektirdiği sorumluluk, eylem, özerk duruş ve eleştirel bakış, eleştirel düşünce varlık kazanmış ve yalnızca Fransa’ya değil, tüm dünyaya örnek olmuştur. Doğru cevap C'dir.
11.Soru
Kavram olarak eleştiri ne anlama gelmektedir?
Kötülemek |
Yermek |
Özgün niteliklerin, belli bir ölçüt esas alınarak saptanması |
Kusur bulmak |
Hatalarını açığa çıkartmak |
Kavram olarak eleştiri; bir olgunun, bir durumun ya da nesnenin, onu o yapan özgün niteliklerinin, belli bir ölçüt esas alınarak saptanması ve orta konması demektir
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi eleştirinin özünde yer alan anlamı ifade eder?
Tartışma |
Araştırma |
Değerlendirme |
Yargılama |
İnceleme |
Eleştiri sözcüğünü en geniş anlamıyla tanımlamak istersek, gerçeği ortaya koymak amacıyla yapılan yargılayıcı inceleme ya da tartışma diyebiliriz. Sözcüğün bu geniş anlamıyla, yaşamın her alanında, her konuda, yöntemli yöntemsiz, araştırma, inceleme, yargılama yani eleştiri vardır ve sürüp gidiyor diyebiliriz. Öte yandan eleştirinin bir de yalnızca özünü içeren dar anlamı vardır. Bu özü tek bir sözcükle ifade etmek istersek, “değerlendirme”dir diyebiliriz.
13.Soru
I. İşçi sınıfının kapitalizmle bütünleştiğini savunurlar.
II. Eleştirileri kapitalist modern sistemleri eleştirirler.
III. Düşünceleri Ortodoks Marksistlere oldukça yakındır.
IV. Ekonomik belirlenimciliği reddederler.
Yukarıdakilerden hangisi/ hangileri Frankfurt Okulu’nu açıklarken kullanılabilecek doğru bir ifade değildir?
I ve III |
I ve IV |
Yalnız II |
Yalnız III |
III ve IV |
Frankfurt Okulu üyelerinin, Gramsci ve Althusser’in Marksizm’de göz ardı edilmiş olan kültür, ideoloji gibi etkenlerin rolü üzerinde durmaları, ekonomik altyapının belirleyiciliğini sorgulamaları sonucunda, devrimin kendiliğinden gerçekleşmemesinin nedeni olarak ideoloji gösterilmiştir. Gramsci ve Althusser, devletin ve sivil kuruluşların ideoloji oluşturarak ve yayarak işçi sınıfını kontrol ettiğini, egemen güçlerin baskı yanında, rıza kazanmak suretiyle hegemonyalarını kurdukları ve sürdürdükleri yönünde yaklaşımlar geliştirmişlerdir.
Gramsci, Marksist kaderciliğe karşı çıkmış, kültürün içeriği yerine işlevi üzerinde durmuş, politik ideolojilerin işleyişine ve toplumdaki etkisine dikkat çekerek, Batı Marksizmi’ne ve takipçilerine önemli bir temel kazandırmıştır.
Düşünceleri Ortodoks Marksizmin belli yönlerine eleştiri niteliğinde olduğu için doğru cevap D şıkkıdır.
14.Soru
Aşağıdaki isimlerden hangisi Frankfurt Okulu’nun önde gelen kuramcılarından biri değildir?
Theodor Adorno |
Anthony Giddens |
Walter Benjamin |
Jürgen Habermas |
Herbert Marcuse |
Theodor Adorno, Max Horkheimer, Herbert Marcuse, Walter Benjamin ve ikinci kuşak olarak Jürgen Habermas, Frankfurt Okulu’nun önde gelen kuramcıları arasındadır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi eleştirinin günlük dil dışındaki kullanımlarından birisidir?
Küçümseme |
Fikir yürütme |
Yerme |
Kötüleme |
Kusur bulma |
Gündelik dilde ya da günlük konuşmalarımızda “eleştiri” sözcük anlamıyla kullanılır ve kötülemek, yermek, küçümsemek, en hafif haliyle “kusur bulmak” gibi anlamlar taşır. Eleştiri sözcüğünü günlük dilde tek başına kullandığımız gibi, bazen de “eleştirel bakış”, “eleştirel yaklaşım” ya da “eleştirel düşünce” gibi tamlamalar şeklinde kullanırız. Bu tamlamalarda da eleştiriyi “sorgulama”, “fikir yürütme” ya da “yorum”la eş anlamlıymış gibi kullanırız. Doğru cevap B'dir.
16.Soru
Hangisi günlük dilde ya da gündelik konuşmalarda “eleştiri” sözcüğüne genellikle yüklenen anlamlardan biri değildir?
Değerlendirme |
Kötüleme |
Yerme |
Küçümseme |
Kusur bulma |
Gündelik dilde ya da günlük konuşmalarımızda “eleştiri” sözcük anlamıyla kullanılır ve kötülemek, yermek, küçümsemek, en hafif haliyle “kusur bulmak” gibi anlamlar taşır. Bunlar arasında A seçeneğinde verilen "değerlendirme" yer almamaktadır.
17.Soru
Alımlama üzerine yapılan bir araştırmada tv de yayınlanan bir diziyi izleyenler bu diziyi neden izledikleri sorulmuş. Katılımcılar soruya verdikleri cevapta birbirinden farklı amaçlar ile aynı diziyi izlediklerini belirtmiş, benzer şekilde diziden aldıkları hazzın da farklı kaynakları oldu ortaya çıkmıştır. Yukarıda verilen örnek olaydan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
Egemen kültürel pratikler tarafından oluşturun yayınların sistemin yeniden üretimini sağladığı |
Dizinin çok katmanlı bir yapıya sahip olduğu |
Katılımcıların farklı kod açılımı gerçekleştirdiği |
İnsanların benzer dizilere aynı tepkiler geliştirdiği |
Kültürel pratiklerin temsilinde dizilerin önemli bir yer tuttuğu |
Metin analizlerine önemli bir açılım getiren Hall, bir metnin farklı biçimlerde okunabilme olanağına dikkati çekerek okurun her zaman egemen değerleri meşrulaştıran metnin "yeğlediği" okumayı yapmadığını ileri sürer. Bu modelde, televizyon programları gerçekliğin yansımaları ya da çarpıtımları olarak değil, kodlanmış anlamalar dizisi, özgül, estetik, siyasal, teknik ve profesyonel ideolojilerin ürünü olarak anlaşılırlar. Program bir kez üretildiğinde oldukça etkili ama belirsiz bir göstergeler yapısıdır. Program yapımcıları izleyicileri belli anlamları yeğlemeye özendirmek için tüm kodlama beceri, yetenek ve bilgilerini kullanırlar. Ancak seyirciler farklı kod açılımları gerçekleştirerek izledikleri programdan farklı anlamlar çıkarabilirler. Doğru cevap C'dir.
18.Soru
“Kitleler diğer insanlardır. Aslında kitleler yoktur, sadece insanları kitleler olarak görme biçimleri vardır” sözleriyle kitle kavramını sorumsuzca kullanan entelektüelleri eleştiren kuramcı aşağıdakilerden hangisidir?
S. Hall |
R. Hoggart |
R. Williams |
T. Adorno |
M. Horkheimer |
Williams, “Kültür ve Toplum (1958)” kitabında şu radikal tespiti yapmakta ve bu kavramı sorumsuzca kullanan entelektüellerin yüzüne cesurca ayna tutmaktadır: “Kitle oldukça komplike bir terimdir. Kendimizi, arkadaşlarımızı, iş arkadaşlarımızı ve yakın çevremizi kitle olarak görmeyiz de kitleleri hep ‘diğerleri’ olarak tanımlamaktan hoşlanırız. Kitle sözcüğü daima ‘ötekini’ çağrıştırır. Başka insanlar da bizleri kitle olarak tanımlarlar. Kitleler diğer insanlardır. Aslında kitleler yoktur, sadece insanları kitleler olarak görme biçimleri vardır (Williams 1993, s. 297-8).”
Dolayısıyla doğru cevap C şıkkıdır.
19.Soru
Hegomanya kavramı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Devlet ya da yönetici sınıfın toplumu düzenleme yetisidir. |
Yönetici sınıf güç değil rıza üretimine bağlı olmalıdır. |
Ekonomik liderlik yeterlidir. |
Ahlaki boyut önemlidir. |
Düşünsel boyut önemlidir. |
Gramsci’ye göre hegemonya devletin veya yönetici sınıfın sivil toplumu düzenleme yetisidir. Hegemonya, yönetici sınıfın tahakkümünün güç kullanımına değil rıza üretimine bağlı olmasını açıklar. Demokratik sistemlerde ekonomik liderlik yeterli değildir. Aynı zamanda ahlâkî ve düşünsel boyutu da bulunan bir hegemonya kurulduğu takdirde iktidar sürdürülebilir. Doğru cevap C'dir.
20.Soru
Eski Yunanca “entelecheia”dan geldiğine ve kendi amacını kendi içinde taşıyan demek olan terim hangisidir?
Artist |
Kübist |
Entellektüel |
Objektif |
Materyalist |
Aydının (entelektüel) kendi amacı olan ve bu amacı taşımanın sorumluluğunu üstlenen kişidir. Aydın kimliğini belirleyen en önemli şey, aydının özerk (bağımsız) duruşu ve ele aldığı konuyu eleştirel düşünceden kaynaklanan bir bakışla sorgulaması ve değerlendirmesidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ