Medyada Eleştirel Yaklaşımlar Final 15. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
"Amerikan sistemi zihin yönlendirme temeline dayalıdır ve temel amaç, insanları kendi çıkarlarına ters düşen yönde oy kullanmaya ikna etmek olduğunu belirtir." İfadesi aşağıdaki yaklaşımcılardan hangisinin eserinde yer alır?
Dallas Smyte |
Herbert Schiller |
Edward S. Herman |
Noam Chomsky |
Rupert Murdoch |
Schiller’e göre Amerikan sistemi zihin yönlendirme temeline dayalıdır. Bu ismi taşıyan kitabında, temel amacın, insanları kendi çıkarlarına ters düşen yönde oy kullanmaya ikna etmek olduğunu belirtir. Yönlendirme süreci çok yetenekli, zeki, seçilmiş bir topluluk tarafından yürütülür. Yönlendirmenin en önemli yöntemlerinden biri haber akışını denetim altında tutmaktır. Bu amaçla haber üreten kuruluşların sahipliği, sistemi sürdürmek isteyen ekonomik ve politik güç sahipleri tarafından üstlenilir ya da kontrol edilir.
Schiller’e göre, çekici yöntemlerle hedef kitleyi etkileyebilen Amerikan iletişim sistemi ve Kuzey Amerika kültürü, diğer dünya ülkelerine de ihraç edildiği için
benzer yapıların tüm dünyada ortaya çıkması kaçınılmazdır.
2.Soru
Medya sektöründe özelleştirme politikalarının yaygınlaşması hangi yıldan itibaren başlamıştır?
1960 |
1970 |
1980 |
1990 |
2000 |
Medya sektöründe 1970’lerin sonlarından beri özel şirketlerin egemenliği söz konusudur.
3.Soru
İçerisinde sanayiciler, aristokratlar, küçük burjuva yer aldığı bir hegemonik blokta söz eden ve bu hegemonik bloğun sınıfsal konumların üzerini örtmek için milliyetçi ve ortak düşünüşün görünümlerini birleştiren ideoloji yaydığını ifade eden Frankfurt Okulu üyesi aşağıdakilerden hangisidir?
H. Marcuse |
A. Gramsci |
J. Habermas |
W. Benjamin |
T. Adorno |
Gramsci, bir hegemonik bloktan söz eder. Hegemonik blok toplumdaki egemen güçlerin bloğudur. Bu blokta sanayiciler, aristokratlar, küçük burjuva yer alır. Hegemonik blok sınıfsal konumların üzerini örtmek için milliyetçi ve ortak düşünüşün görünümlerini birleştiren ideoloji yayar.
Dolayısıyla doğru cevap B şıkkıdır.
4.Soru
Eski ile bir karşıtlığı ve geleneksel olandan kopuşu ifade ede kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Demokrasi |
Çağdaşlık |
Modernite |
Laiklik |
Eleştiri |
Modernite de eski ile bir karşıtlığı ve geleneksel olandan kopuşu ifade eder.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kitle iletişiminin özelliklerinde değildir?
Kamusaldır, yani içeriği herkese açıktır. |
Karmaşık biçimsel kurumları gerektirir . |
Halkın çoğunluğu için kolayca elde edilebilir. |
İletişim çift yönlüdür. |
İzlerkitle kimliksiz bir topluluktur. |
İletişim geri döndürülemezcesine tek yönlüdür ve izlerkitlenin anında yanıt verme olasılığını fiilen dışlamaktadır, böylelikle iletişim sisteminde göndericiyle alıcı arasında keskin bir kutuplaşma söz konusudur. Doğru cevap D' dir.
6.Soru
Eleştirel ekonomi politik yaklaşımın ekonomiye bakışı nasıldır?
Ekonominin kültür endüstrisi ve anlam inşası boyutuna yoğunlaşır |
Medya çalışanlarının ekonomik düzeylerini inceler |
Medya sahiplik yapısını inceler |
Medya içeriklerinin üretim süreçlerine yoğunlaşır |
Matbaa sürecini inceler |
Eleştirel ekonomi politik, ekonominin kültür endüstrisi ve anlam inşası boyutuna yoğunlaşır. Doğru cevap A'dır.
7.Soru
İnsanların maddi çevreleriyle etkileşimine odaklanır ve maddi kaynaklar üzerindeki eşit olmayan yapıyla da yakından ilgilenen kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Eleştirel göz |
Eleştirel kuram |
Eleştirel insan |
Eleştirel değerlendirme |
Eleştirel sanat |
Eleştirel kuram, insanların maddi çevreleriyle etkileşimine odaklanır ve maddi
kaynaklar üzerindeki eşit olmayan yapıyla da yakından ilgilenir.
8.Soru
Dallas Smythe ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
Kapitalist sistemde zamanı iş zamanı ve boş zaman olarak ikiye ayırmaktadır. |
Avrupalı ekonomi politikçilerin kitle iletişimi materyalist bir yaklaşımla ele almamalarını eleştirir. |
İzleyicilerin boş zamanının reklamcılara satıldığını ileri sürmektedir. |
İdeoloji, bilinç gibi kavramların Amerikalı ekonomi politikçiler tarafından ihmal edildiğini düşünmektedir. |
Tekelci kapitalizmde talebin, kitle iletişim araçları ile yönlendirildiğini öne sürmektedir. |
Dallas Smythe, Avrupalı ekonomi politik görüşün kültürün ve ideolojinin önemini kabul etme eğilimine tepki göstererek maddi temelin belirleyici gerçeklerini göremediklerini ileri sürmüştür. Bu anlamda Avrupa’daki Marksistleri körlükle suçlayan Smythe, Amerika’daki kapitalist iletişim düzenini incelemiş ve bu sistemi görmezden gelen Avrupalı Marksistlerin de yakında aynı düzenle karşı karşıya kalacaklarını belirtmiştir. Avrupalı Marksistlerin kitle iletişimini materyalist bir yaklaşımla ele almadığını ve izleyicilerin tekelci kapitalizm içinde işleyen ve reklamla finanse edilen medyanın meta işlevi görmesini gözden kaçırdıklarını ileri sürmüştür. Smythe'ye göre kapitalist sistemde zamanı iş zamanı ve boş zaman olarak ikiye ayırmakta ve izleyicilerin boş zamanının reklamcılara satılmaktadır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir bütün olarak medya şirketinin yapısı ve gelişimi, eylemlerinin ölçeği ve kapsamı ile kaynakların kullanımı ve tahisisiyle ilgili olan tahsisatla ilgili kontrol düzeyinde alınan kararlardan biri değildir?
Şirketi, eğer gerekiyorsa elden çıkarmak ya da tamamen kapatmak |
Çalışanların bireysel gelişimi |
Temel politikanın oluşturulması |
Anahtar personelin işe alınması ve işten çıkarılması |
Şirketin genişleme ve daralma momentlerinin seçimi |
Doğru cevap B'dir. Çalışanların bireysel gelişimidir.
10.Soru
Smythe, ortaya koyduğu ve tarihsel materyalist olarak değerlendirdiği yaklaşıma göre izleyiciler kaç tür hizmet görürler?
6 |
5 |
4 |
3 |
2 |
Smythe, ortaya koyduğu ve tarihsel materyalist olarak değerlendirdiği yaklaşıma göre izleyiciler 3 tür hizmet görürler. Birincisi tüketici mal ve hizmetlerini kendilerine pazarlarlar. İkincisi çeşitli siyasal adaylara oy vermeyi öğrenirler. Üçüncüsü içinde bulundukları siyasi ve ekonomik sistemin doğruluğuna inanmayı ve onaylamayı öğrenirler.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Richard Hoggart’ın Kültürel Çalışmalar Okulu'na temel oluşturan kitabıdır?
Edebiyatın Kullanımı |
Kültürel Çalışmalar Bildirgeleri |
İngiliz İşçi Sınıfını Anlamak |
Popüler Sanat |
Kültür ve Toplum |
Richard Hoggart’ın The Use of Literacy -Edebiyatın Kullanımı-; 1957, Raymond Williams’ın Culture and Society -Kültür ve Toplum-; 1958, Stuart Hall’un Pady Whannel ile Popular Arts -Popüler Sanat-; 1964 ve tarihçi E.P. Thompson’un The Making of the English Working Class -İngiliz İşçi Sını- fını Anlamak-;1968 isimli kitapları Kültürelciler’in bir araya gelmesine neden olan ve özünde kültürü, özellikle de sıradan insanın kültürünü sorgulayan temel kitaplar olmuştur.
12.Soru
I. Vatandaş merkezli bir iletişim ortamından müşteri merkezli bir iletişim ortamına geçilmiştir. II. Çokuluslu medya şirketleri giderek güçlenmiş, dünyanın her köşesindeki insanlar bu medya gruplarının hedef kitlesi haline gelmiştir. III. Küreselleşme ile birlikte ulus devletin gücü artmış, ulus devlet çokuluslu şirketlerin karşısındaki tek güç konumuna gelmiştir. IV. 1980’li yıllarda kamu yayıncılığını yerini hızla özel teşebbüslere bırakmış, medya şirketleri tüketici taleplerine cevap verir hale gelmiştir. 1980’li yıllarda küreselleşmenin yaygınlaşmasıyla birlikte ortaya çıkan gelişmelerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
I-III |
I-II-III |
I-II-IV |
I-III-IV |
II-III-IV |
80’li yıllarda hukuki, ekonomik ve teknolojik değişimlerin karmaşık etkileşimi sonucu medya sanayilerinde muazzam karışıklıklar meydana gelmiş ve yeni medya düzeni diye adlandırılan bir düzenin esası oluşmuştur. Vatandaş merkezli iletişimden, müşteri merkezli iletişime geçilmiştir. Çok uluslu medyanın hedef kitlesi sadece ulus devletin vatandaşları değildir; dünyanın her köşesindeki insanlar, bu medya gruplarının muhtemel hedef kitlesi haline gelmiştir. Bu süreçte, medya şirketleri ve holdingleri herhangi bir kamu felsefesi taşımadıkları ya da kamusal bir sorumluluk duygusuyla sınırlandırılmadıkları için artık sadece tüketici taleplerine cevap vermeleri ve tüketicinin seçme talebini azami kılmaları istenmektedir. Doğru cevap C'dir.
13.Soru
Modernitenin politik temeli hangi tarihi olaya dayanmaktadır?
Sanayi Devrimi |
I. Dünya Savaşı |
Fransız Devrimi |
Aydınlanma Hareketi |
II. Dünya Savaşı |
Bireyi olduğu kadar toplumu ve tüm toplumsal kurumları aklın ve akılcılığın araçlarıyla düzenleyerek örgütleyen modernitenin felsefi temeli XVIII. yüzyıl Aydınlanma Felsefesine bağlanırken, politik olarak Fransız Devrimine ve ekonomik olarak da Sanayi Devrimi ile kapitalizme bağlanır.
14.Soru
Sermayenin bir bölümünün özel, bir bölümünün ise kamuya ait olduğu şirketlere ne ad verilir?
Özel şirket |
Kamu şirketi |
Karma şirket |
Bireysel şirket |
Grup şirketi |
Sahiplik yapılarına göre şirketler kamu, özel ve karma olarak üç grupta incelenir. Kamu şirketlerinde sermayenin tamamı veya büyük kısmı kamu tüzel kişilerine aittir. Özel şirketlerde, sermayenin tamamı veya bir bölümü özel kişilere aitken, karma şirketlerde ise sermayenin bir bölümü özel, bir bölümü kamuya aittir (Atılgan, 1999: 26).
15.Soru
"Hegemonya" kavramını kim geliştirmiştir?
Hall |
Gramsci |
Hoggart |
Williams |
Thompson |
Gramsci’nin geliştirdiği hegemonya, medya ve kültürel çalışmalarda hâkim sınıfın kitleler üzerinde nasıl fark ettirmeden kültürel, sosyal ve ekonomik bir tahakküm kurduğunu ortaya çıkaran merkezi bir kavramdır.
16.Soru
Aşağıdaki kuramcılardan hangisi/hangileri 1970 yılında ekonomi politik yaklaşımı medya ve kitle iletişim çalışmalarına uyarlamıştır?
Armand Mattelart
|
Edward S. Herman
|
Herbert Schiller ve Dallas Smythe
|
Graham Murdock ve Peter Golding
|
Nicholas Garnham ve Graham Murdock |
Medyanın endüstrileşmesi sürecini inceleyen Murdock ve Golding, 1970’li yıllarda ekonomi politik yaklaşımı medya ve kitle iletişim çalışmalarına uyarlamışlardır. Golding, iletişime uygulanan modernleşme kuramlarının köktenci bir eleştirisini yapmıştır. Doğru cevap D’dir.
17.Soru
………………. anlayışına göre insanların varlığını belirleyen şey, bilinçleri değil, onların bilinçlerini belirleyen şey toplumsal varlıklarıdır.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yeri aşağıdaki kavramlardan hangisi doğru şekilde tamamlar?
Materyalist tarih |
Diyalektik idealizm |
Tarihsel idealizm |
Pozitivist |
Feminist |
Marksist materyalist tarih anlayışının özü, gerçek ve üretim halinde bulunan birey ve onun üretimini gerçekleştirdiği maddi dünyadır ve “fikirlerin, anlayışların ve bilincin üretimi, doğrudan doğruya insanların maddi faaliyetine ve karşılıklı maddi ilişkilerine bağlıdır. Diğer bir ifadeyle, materyalist tarih anlayışına göre insanların varlığını belirleyen şey, bilinçleri değil, onların bilinçlerini belirleyen şey toplumsal varlıklarıdır.
Dolayısıyla doğru cevap A şıkkıdır.
18.Soru
İdeolojinin “yanlışlığın egemenliği” olarak olumsuz ya da baskı altında tutulan bir şey olarak görülmek yerine “hakikat rejimi” olarak olumlu algılanması gerektiğini savunan ekonomi politik kuramcı aşağıdakilerden hangisidir?
Foucault |
Murdock |
Chomsky |
Mattelart |
Garnham |
Sholle’e göre, eleştirel yaklaşımlar ideolojiyi yanlış düşüncelerden oluşan bir gövde, biçim veya yanlış bir öznelliğin üreticisi olarak görmüşler ve bilim/ideoloji karşıtlığına saplanıp kalmışlardır (1993, s.227). Oysa Foucault’ya göre ideoloji, bilgi ve hakikat üretir. İdeoloji “yanlışlığın egemenliği” olarak olumsuz ya da baskı altında tutulan bir şey olarak görülmek yerine “hakikat rejimi” olarak olumlu görülmelidir (Sholle, 1993, s.227). Doğru cevap A'dır.
19.Soru
Eleştirel medya kuramlarına temel katkısı küresel enformasyon düzeninin ve enformasyon toplumunun ortaya çıkardığı karmaşık ilişkiler yumağının çözülmesi çabalarına yaptığı katkıyla olan kuramcı aşağıdakilerden hangisidir?
Peter Golding |
Graham Murdock |
Nicholas Garnham |
Armand Mattelart |
Noam Chomsky |
Doğru cevap D'dir. Armand Mattelart'dır.
20.Soru
Herman ve Chomsky, Kitle iletişimin Propaganda Modeli'ni hangi seçenekteki yılda ileri sürmüşleridir?
1975 |
1981 |
1988 |
1994 |
2001 |
Ekonomi-politik araçsalcı yaklaşımının en bilinen temsilcileri Herman ve Chomsky’dir. 1988 yılında ortaya attıkları Kitle İletişimin Propaganda Modeli ile Amerikan medyasını incelemişlerdir. Modele göre, medya, devlet ve özel sektörün çıkarlarına, mevcut iktidara hizmet eder. Haber, tekelleşmiş kuruluşlar tarafından üretilir. Haber endüstrisi kâr edebilmek için reklama, haber hammaddesi için hükümete bağımlıdır. Ayrıca güçlü baskı grup-ları tarafından sürekli denetim altında tutulur. Bu anlamda bağımsız gibi görünmekle birlikte, Ameri-kan basının Sovyet dönemindeki Pravda’dan hiçbir farkı yoktur.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ