Medyada Eleştirel Yaklaşımlar Final 20. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Marx'ın kendi içinde epitemolojik bir kopuş yaşadığına inanan, bu nedenle Marx'ın sonraki dönem çalışmalarına odaklanıp özellikle ' kapital 'i temel alan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Antonio Gramsci |
Louis Althusser |
Herbert Marcuse |
Jürger Harbermas |
Theodor Adorno |
Louis Althusser 1918 yılında Cezayir'de doğmuştur. Paris'te iyi okullarda felsefe eğitimi almıştır. 1948'de Fransız komünist partisine girmiştir. Önemli bir akademisyen, düşünür ve Marksizm'e getirdiği yorumlar ile 1960 sonrasının düşünce ortamını etkileyen biri olmuştur. Althusser 1960'larda, Marksizm üzerine yazdığı eserlerde ve verdiği konferanslarda Marx'ın tamamen yanlış anlaşıldığı, yeterince değerlendirilmediği iddiası ile ortaya çıkmıştır. Althusser'e göre Marx kendi içinde epistemolojik bir kopuş yaşamıştır. Marx, erken dönem yazılarında felsefenin düşük ve olgunlaşmamış bir boyutunu ortaya koyar. Bu nedenle Marx'ın sonraki dönem çalışmalarına odaklanır. Özellikle daha materyalist bir görüşün olduğuna inandığı ' kapital 'i temel alır. Doğru cevap B'dir.
2.Soru
"Reklamverenlerin etkisi", Propaganda modelinin kaçını süzgecinde yer alır?
1. |
2. |
3. |
4. |
5. |
Propaganda Modelindeki ikinci haber süzgeci ise reklamverenlerin etkisidir. Doğru cevap B'dir.
3.Soru
“Büyük bir eleştirmen hem sanatçıdır, hem de değildir. Sanatçıdır, çünkü sanatın nasıl oluştuğunu, yaratıcılığın çırpınışlarını, biçimlendirmenin gücünü çok iyi tanır bilir. Ne var ki, sanatçının kendini düş gücünün büyüsüne kaptıran tek yönlülüğü uzaktır ondan. Yargısında bütünüyle özgürdür. Ondan beklenen hem coşkudur, hem akılcılık, hem sevgidir, hem tarafsızlık, hem sanattır hem bilim, hem sanata duyulan saygıdır, hem yargılama gücü.” şeklindeki sözlerle eleştirinin önemini, eleştirmenin taşıması gereken nitelikleri aktaran kişi aşağıdaki hangi şıkta belirtilmiştir ?
Ernest Hemingway |
Jane Austen |
Charles Dickens |
Stefan Zweig |
Franz Kafka |
Dünya edebiyatının önemli yazarlarından biri olan Stefan Zweig ise eleştirinin önemini, eleştirmenin taşıması gereken nitelikleri şu sözlerle aktarır: “Büyük bir eleştirmen hem sanatçıdır, hem de değildir. Sanatçıdır, çünkü sanatın nasıl oluştuğunu, yaratıcılığın çırpınışlarını, biçimlendirmenin gücünü çok iyi tanır bilir. Ne var ki, sanatçının kendini düş gücünün büyüsüne kaptıran tek yönlülüğü uzaktır ondan. Yargısında bütünüyle özgürdür. Ondan beklenen hem coşkudur, hem akılcılık, hem sevgidir, hem tarafsızlık, hem sanattır hem bilim, hem sanata duyulan saygıdır, hem yargılama gücü.” Dolayısıyla cevap D şıkkıdır.
4.Soru
İnternet doğası gereği, geleneksel kitle iletişim modelindeki ‘kaynak-mesaj-alıcı’ rolünü tek başına üstlenmektedir. Bu doğrultuda, sözü edilen işlevi bazen geleneksel yayıncılık şablonuyla yerine getirmekte; bazen de kaynak-mesaj-alıcı ögeleriyle; yeni iletişim modelleri konfigüre etmektedir. Bu durum nasıl adlandırılır?
İletişim ortamı |
İletişim dönencesi |
Çok yönlü iletişim |
Eş zamanlı iletişim |
Eş zamansız iletişim |
İnternet doğası gereği, geleneksel kitle iletişim model indeki ‘kaynak-mesaj-alıcı’ rolünü tek başına üstlenmektedir. Bu doğrultuda, sözü edilen işlevi bazen geleneksel yayıncılık şablonuyla yerine getirmekte; bazen de kaynak-mesaj-alıcı ögeleriyle; yeni iletişim modelleri konfigüre etmektedir. Bu durum, bir tür iletişim ‘dönencesi’ olarak da adlandırılmaktadır.
5.Soru
Bireysel bağlamda da toplumsal bağlamda da eleştirinin, eleştirel düşüncenin temelinde aşağıdakilerden hangisi vardır?
Akıl |
Mantık |
Düşünce |
Yargılama |
Beğenme |
Bireysel bağlamda da toplumsal bağlamda da eleştirinin, eleştirel düşüncenin temelinde “akıl” ve “akılcılık” olduğu söylenebilir.
6.Soru
“Kapitalist bir toplumda ekonomik sisteme (alt yapıya) sıkı sıkıya bağımlı olan üst yapı bağımsız veya özerk bir biçimde toplumda var olamaz” görüşünü savunan sosyal bilimci kimdir?
Herbert Schiller |
Graham Murdock |
Armand Mattelart |
Noam Chomsky |
Adam Smit |
Garnham’a göre kapitalist bir toplumda ekonomik sisteme (alt yapıya) sıkı sıkıya bağımlı olan üst yapı bağımsız veya özerk bir biçimde toplumda var olamaz. Kitle iletişimi ekonomi politik olarak analiz edilmesi gereken bir olgudur. Buna göre doğru Cevap B’dir.
7.Soru
Nesnel dünyaya ve bu dünyada yer alan olgulara ilişkin yansız gözlem ve sistemli deneye dayalı nedensel ilişkileri araştıran zihinsel etkinliklerin ortak adına ne denir?
Felsefe |
Sanat |
Kültür |
Bilim |
Sosyoloji |
Nesnel dünyaya ve bu dünyada yer alan olgulara ilişkin yansız gözlem ve sistemli deneye dayalı nedensel ilişkileri araştıran zihinsel etkinliklerin ortak adına “bilim” diyebiliriz. Doğru cevap D'dir.
8.Soru
I. Özel mülkiyet alanındaki iletişim araçlarını, kapitalist sınıfın araçları olarak görürler.
II. Medyanın, belli bir sınıf tarafından kontrol edildiğine inanırlar.
III. İdeoloji, kültür ve kültürel örgütleri içeren üst yapıya vurgu yaparlar.
IV. Medyayı, egemen sınıfın toplumun geri kalanı üzerinde hâkimiyet kurmak için kullandığı bir araç olarak görürler.
Araçsalcılar ve yapısalcılar, medyanın eleştirel ekonomi politiğine yine ‘eleştirel’ bakış açısıyla farklı katkılarda bulunan iki gruptur.
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri araçsalcı ekonomi politik yaklaşımı açıklarken kullanılabilir?
I ve II |
I, II ve III |
I, II ve IV |
Yalnız III |
III ve IV |
Medyanın eleştirel ekonomi politiğine yine ‘eleştirel’ bakış açısıyla farklı katkılarda bulunan iki gruptan söz etmek mümkündür: Araçsalcılar ve yapısalcılar. Araçsalcılar, kapitalistelerin piyasadaki ekonomik güçlerini kullanma şekillerine odaklanır. Onlara göre özel mülkiyet alanındaki iletişim araçları, kapitalist sınıfın araçlarıdır ve medya, belli bir sınıf tarafından kontrol edilir. Araçsalcılara göre medya, egemen sınıfın toplumun geri kalanı üzerinde hâkimiyet kurmak ve onların rızasını alarak kendi düşüncelerini meşrulaştırmak için kullandıkları bir araç konumundadır.
İdeoloji, kültür ve kültürel örgütleri içeren üst yapıya vurgu yapanlar ise yapısalcılardır.
Dolayısıyla doğru cevap C şıkkıdır.
9.Soru
Eleştirilen şeyi değerlendirme uğraşı, eleştirinin hangi boyutu ile ilgilidir?
Eylem olarak eleştiri |
Kavram olarak eleştiri |
Kuram olarak eleştiri |
Kişisel eleştiri |
Olumlu eleştiri |
Eleştirilen şeyi değerlendirme uğraşı, eylem olarak eleştiri boyutudur.
10.Soru
Kapitalist sistemde ortaya çıkan toplumsal ve bireysel çatışmaların sistem sorunu olarak görülmemesi, tekil olaylar olarak algılanması Schiller’in hangi mitini desteklemektedir?
Bireyselcilik ve kişisel tercih miti |
İnsan doğasının değişmeyeceği miti |
Medyada çoğulculuğun egemen olduğu miti |
Amerika’da toplumsal çatışmanın bulunmadığı miti |
Yansızlık miti |
İnsan doğasının değişmeyeceği mitine göre insan davranışının saldırgan yanları değişmez. Kapitalist sistemde ortaya çıkan toplumsal ve bireysel çatışmalar, sistem sorunu olarak görülmez ve insan davranışının değişmeyeceği iddiasıyla açıklanır. Çatışmalar ve sorunlar insan doğasının kusurlarından kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla sistemin bu sorunlarla bir ilgisi bulunmamaktadır.
11.Soru
Yeni medya, iletişim ortamını çok daha ideolojik bir ortama nasıl dönüştürmüştür?
Halkın katılımını artırarak |
Sayfa tasarımındaki farklılıklarla |
Aşırı enformasyon, reklam ve siyasi manipülasyonla |
Güçlüleri daha da güçlendirerek |
Kamusal endişeleri unutturarak |
Yeni medya aşırı enformasyon, reklam ve siyasi manipülasyonla adeta iletişim ortamını terörize ederek çok daha ideolojik bir alana dönüştürmüştür.
12.Soru
“Postmodernizm ve Popüler Kültür”, “Feminizm ve Gençlik Kültürü” çalışmalar Kültürel Çalışmalar'a katkı sağlayan hangi isme aittir?
Dick Hebdige |
Angela McRobbie |
David Morley |
Raymond Williams |
Lawrence Grossberg |
“Postmodernizm ve Popüler Kültür”, “Feminizm ve Gençlik Kültürü” çalışmalar Kültürel Çalışmalar'a İngiltere'den katkı sağlayan Angela McRobbie'ye aittir.
13.Soru
I. Toplumsal eşitsizliğin bir sınıf eşitsizliği olduğunu vurgular.
II. Ekonomi, diğer disiplinlerden bağımsız bir alan olarak görülür.
III. Adalet, eşitlik, kamu yararı gibi temel ahlaki sorunlarla ilgilenir.
IV. İktidar ve toplumsal ilişkiler mercek altına alınır.
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri eleştirel ekonomi politik ile ilgili olarak kullanılabilecek doğru bir ifade değildir?
I ve II |
I, II ve III |
Yalnız II |
II ve IV |
II, III ve IV |
Eleştirel ekonomi politik, klasik iktisattan farklı olarak toplumsal eşitsizliğin aslında bir sınıf eşitsizliği ve tarihin de bir sınıf mücadeleleri tarihi olduğunu vurgular. Verimlilik gibi teknik olguların ötesine geçerek adalet, eşitlik, kamu yararı gibi temel ahlaki sorunlarla ilgilenir.
Buna karşın, bu yaklaşımda ekonomi, diğer disiplinlerden bağımsız bir alan olarak görülmez; aksine onlarla bütünleşmesi gereken bir çözümlemeye olanak tanır.
Bu sebeple doğru cevap C şıkkıdır.
14.Soru
Toplumsal ve felsefi temelleri eleştirel akıl ve eleştirel bakış üzerine kuran kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Pozitivizm |
Determinizm |
Modernizm |
Sürrealizm |
Rasyonalizm |
Modernizmin toplumsal ve felsefi temelleri eleştirel akıl ve eleştirel bakış üzerine kurulmuştur. Doğru seçenek C'dir.
15.Soru
Ekonomi politik terimi ilk kez kim tarafından kullanılmıştır?
Antoine de Montchrestien |
Adam Smith |
David Ricardo |
Alfred Marshall |
Karl Marx |
“Ekonomi politik” Yunanca politikos (devlet, toplumsal), oikos (ev ya da onun yönetimi) ve nomos (kural ya da yasa) sözcüklerinden türemiştir. “Devlet yönetimin yasaları” anlamına gelen ekonomi politik, ilk kez 1615 yılında Fransız iktisatçı Antoine de Montchrestien tarafından, ülkenin zenginliğini arttırmak için devlet ekonomisinin işletilmesi üzerine önerileri içeren Ekonomi Politik Broşüründe kullanılmıştır.
16.Soru
Golding ve Murdock, kapitalizm eleştirisinde hangisini merkeze koymuştur?
Ekonomi |
Medya |
İdeoloji |
Kamu |
İktidar |
Kapitalizm eleştirisinde medyayı merkeze koyan Golding ve Murdock, haber üretiminin (bir anlamda ideolojinin) gerçek bir çözümlemesinin medya denetiminin ekonomik bağlamı ve aynı zamanda sınıfsal temeli üzerinde yoğunlaşılmasıyla mümkün olduğunu öne sürer.
17.Soru
- Medya sistemelerin oluşumu
- Medyanın güçlenme yolu
- Toplumsal ilişkilere etkisi
- Mülkiyet ve hükümet politikaları
Medyanın eleştirel ekonomi politiği yaklaşımı yukarıdakilerden hangileri ile ilgilenir?
Hepsi |
I, III ve IV |
II ve III |
II, III ve IV |
I ve III |
Medya sistemlerinin nasıl oluştuğunu, nasıl güçlendiğini ve meydan okuduğunu ya da var olan sınıfsal ve toplumsal ilişkileri nasıl etkilediğini çözümlemeye çalışan yaklaşım, ayrıca reklam gibi destekleyici bazı mekanizmaların, mülkiyet ve hükümet politikalarının medya faaliyetlerini ve içeriğini nasıl etkilediğiyle ilgilenir. Dolayısıyla, yapısal faktörler ile medyanın üretim, dağıtım ve tüketimindeki emek sürecine vurgu yapar.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi gündelik dilde eleştiri örneklerinden biri sayılmaz?
“Bu işi yapabilmek için yeterli donanıma sahip değil.” |
“Yazdığı makalede büyük eksiklikler mevcut.” |
“Sayfanın tasarımını daha profesyonelce yapabilirdi.” |
“Bu konu için kapsamlı bir araştırma gerekli.” |
“Bu yazıyı anlamak için dil bilgisi yeterli değil.” |
Gündelik dilde “eleştiri” sözcük anlamıyla kullanılır ve kötülemek, yermek, küçümsemek, en hafif haliyle “kusur bulmak” gibi anlamlar taşır. Eleştiri sözcüğünü günlük dilde tek başına kullandığımız gibi, bazen de “eleştirel bakış”, “eleştirel yaklaşım” ya da “eleştirel düşünce” gibi tamlamalar şeklinde de çok sık kullanırız ya da yine kullanıldığına tanık oluruz, duyarız. Bu tamlamalarda da eleştiriyi “sorgulama”, “fikir yürütme” ya da “yorum”la eş anlamlıymış gibi kullanırız. Oysaki kavram olarak eleştiri; bir olgunun, bir durumun ya da nesnenin, onu o yapan özgün niteliklerinin, belli bir ölçüt esas alınarak saptanması ve ortaya konması demektir.
19.Soru
1960’larda, Marksizm üzerine yazdığı eserlerde ve verdiği konferanslarda, Marx’ın tamamen yanlış anlaşıldığını iddia eden düşünür kimdir?
Louis Althusser |
Theodor Adorno |
Jürgen Habermas |
Antonio Gramsci |
Max Horkheimer |
Louis Althusser, 1960’larda, Marksizm üzerine yazdığı eserlerde ve verdiği konferanslarda, Marx’ın tamamen yanlış anlaşıldığı, yeterince değerlendirilmediği gibi bir radikal iddia ile ortaya çıkmıştır.
20.Soru
I. Medya kuruluşları holdingleşerek büyük şirketlerin eline geçmiştir. II. Yeni iletişim ortamında reklamcıların etkileri minimum düzeydedir. III. Yeni iletişim ortamında kamusal endişeler unutulmuştur. IV. Yeni iletişim ortamında dünya küresel bir köye dönüştürülmüştür. Yeni iletişim ortamı ile ilgili yukarıda söylenenlerden hangileri doğrudur?
I-II-III |
I-III-IV |
II-III |
II-III-IV |
III-IV |
Yeni iletişim ortamı endüstrinin sürece hâkim olduğu, medya kuruluşlarının holdingleşerek büyük şirketlerin eline geçtiği, reklamcıların etkilerinin doğal sınırları zorlayarak maksimuma ulaştığı ve kamusal endişenin unutulduğu bir görünüm sergilemektedir. Tüm dünyayı etkisi altına alan yeni iletişim ortamları kısa sürede önemli bir yayılım göstermiş ve tam da Marshal McLuhan’ın ifade ettiği gibi “dünya küresel bir köye dönüştürülmüştür. Doğru cevap B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ