Medyada Eleştirel Yaklaşımlar Final 23. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
İnsanı anlamak ve anlatmak aşağıdakilerden hangisinin işlevidir?
Mimarlık |
Heykel |
Sanat |
Resim |
Fotoğraf |
Sanatın öncelikli işlevi, insanı anlamak ve anlatmaya
çalışmaktır.
2.Soru
Yeni medyada içerik oluşturulurken çoğu zaman şablonlardan ve algoritmalardan faydalanılması, bu sebeple insan emeğinin yaratıcılığı kısmen geri plana atılması Lev Manovich tarafından belirlenen hangi özelliğe karşılık gelmektedir?
Dijital temsil |
Modülerlik |
Otomasyon |
Değişkenlik |
Kod çevrimi |
Yeni medyada içerik oluşturulurken çoğu zaman şablonlardan ve algoritmalardan faydalanılması, bu sebeple insan emeğinin yaratıcılığı kısmen geri plana atılması yeni medyanın otomasyon özelliğini ifade etmektedir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi iletişime radikal eleştirel yaklaşımlardan yapısalcı yaklaşımcılara göre doğrudur?
Medya kapitalist sınıfın bir aracıdır. |
Kapitalist sınıfın medya üzerindeki etkilerine odaklanır. |
Medya politikalarının kapitalist ekonominin genel dinamikleri tarafından kontrol edildiğini vurgular. |
İletişim endüstrilerinde üretim sürecini mülkiyet yapısının belirlediğini iddia eder. |
Kurumsal politikaları mülkiyet yapısının belirlediğini iddia eder. |
Medyanın ekonomi politik yaklaşımı araçsalcı ve yapısalcı olmak üzere iki farklı yönelime ayrılabilir (Yaylagül, 2014, s.152). Her iki yaklaşım da iletişime radikal eleştirel yaklaşımlar olarak görülür. Araçsalcı yaklaşımcılar medyayı kapitalist sınıfın bir aracı olarak görürler. Kapitalist sınıfın medya üzerindeki etkileri ve üretim sürecindeki çıkarlarını korumak için bir kontrol aracı olması üzerine odaklanırlar. Bu yaklaşım iletişim endüstrilerinde üretim sürecini ve kurumsal politikaları mülkiyet yapısının belirlediğini iddia eder. Althusser ve Marksist ekonomi politik yaklaşımın medyaya uygulanmasına dayanan yapısalcı yaklaşım ise, medya politikalarının kapitalist ekonominin genel dinamikleri tarafından kontrol edildiğini vurgular. Murdock’a göre her iki yaklaşım da burjuva çoğulcu yaklaşımların karşısında yer alır (1980’den Aktaran Yaylagül, 2014, s.153). Yapısalcı analize göre, iktidar/ideoloji tarafından desteklenen ekonomik dinamikler, medyayı biçimlendirir. Kapitalistlerin doğrudan kültür endüstrilerinin üretim sürecine müdahale etmelerine gerek yoktur. Çünkü zaten egemen işleyiş biçimi medya ürünlerinin kapitalistlerin çıkarlarına hizmet etmelerine dayanır. Böylece medya kapitalist sistemin emrinde değil, doğrudan onun yerine ve onun adına hareket eder (Yaylagül, 2014, s.153). Doğru cevap C'dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Marx'ın politika ve kültürü ihmal ettiğini savunan düşünür ve sosyalist kuramcıdır?
Max Horkheimer |
Walter Benjamin |
Jürgen Habermas |
Antonio Gramsci |
Theodor Adorno |
Antonio Gramsci, 1891'de İtalya Sardunya'da Arnavut kökenli bir ailenin üyesi olarak dünyaya gelmiştir. İtalyan Komünist Partisi' nin bir üyesi, yöneticisi ve milletvekili olarak aktif bir şekilde eylemler içinde yer almıştır. Gramscii MarX'ın politika ve kültürü ihmal ettiğini savunmuştur. Marx komünizmin geliştirilmesi için siyasal strateji oluşturulmamış ve bunu gereksiz görmüştür. Marx, devrimin kaçınılmaz olduğunu ekonomik koşullar olgunlaştığında engellenemeyeceğini düşünmüştür. Gramsci ise, Marksist bir siyasal stratejist ve aktivitist olarak başka etkenlerin devrimi etkilediği görmüştür. Özellikle kültür ve politikanın devrimin meydana gelişini geciktirebileceğini, geriletilebileceğini ve hatta engellenebileceğini anlamış, bu engellerin asıl aşılabileceğini düşünmüştür. Doğru cevap D'dir.
5.Soru
Sunday Express gazetesi hangi yılda kurulmuştur?
1830 |
1860 |
1888 |
1918 |
1920 |
1830’larda kârlı bir haftalık gazete çıkarmanın maliyeti bin sterlini aşmazken, 1860’lara gelindiğinde Londra’da bir günlük gazete çıkarmanın maliyeti 50.000 sterlini bulmaktaydı. 1918’de kurulan Sun-day Express gazetesi için 2 milyon sterlin harcanmıştı. Sayılar, yüz yıl içinde bir gazete çıkarmanın maliyetinin artışını ortaya koyarken, bu sermaye gerekliliğinin işçi sınıfının ya da güçsüz grupların basın alanına girmesinin imkânsızlaştığını da göstermektedir.
6.Soru
Eleştirel ekonomi politik yaklaşım temelinde medya sektöründeki hangi iki ayrı sahiplik ve kontrol düzeyinden söz edilir?
Operasyonel ve Tahsisata Dair Kontrol |
Operasyonel ve Üretime Dair Kontrol |
Operasyonel ve Tüketime Dair Kontrol |
Operasyonel ve Dağıtıma Dair Kontrol |
Operasyonel ve Paylaşıma Dair Kontrol |
Eleştirel ekonomi politik yaklaşım temelinde medya sektöründe iki ayrı sahiplik ve kontrol düzeyinden söz edilir: Operasyonel Kontrol ve Tahsisata Dair kontrol.
7.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisi Ortodoks Marksizm'in önde gelenleri arasında yer almaz?
Dallas Smyte |
Herbert Schiller, |
Edward S. Herman |
Marshall McLuhan |
Noam Chomsky |
Marshall McLuhan Teknolojik Determinizm kuramı içerisinde yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.
8.Soru
Toplumsal Araştırmalar Enstitüsü ne zaman kurulmuştur?
1920 |
1921 |
1922 |
1923 |
1924 |
Sonradan Frankfurt Okulu olarak anılacak olan Frankfurt Üniversitesine bağlı Toplumsal Araştırmalar Enstitüsü 1923’te kurulmuş olmakla birlikte, 1933’e kadar olan dönem, bir okul olarak adlandırılmamıştır. Doğru cevap D'dir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sanatın öncelikli işlevleri arasında yer almaz?
Sürekli oluşumu sınırlandırma |
Yorumlama |
Değerlendirme |
Yeni bakış açısı kazandırma |
İdrak etme |
Sanatın öncelikli işlevi dünyayı, insanı, insanın anlam dünyasını anlamaya ve anlatmaya çalışmaktır. İnsan yaşamını yeni bir açıdan görme, idrak etme, yorumlama ve değerlendirme biçimi sunmasıdır. Doğru seçenek A seçeneğidir.
10.Soru
I. Küreselleşme ile birlikte büyüyen hizmet sektöründe yüksek ücretlerle çalışan yeni orta sınıf oluşmuştur.
II. Küreselleşmenin tetiklediği teknolojik gelişim iletişim ortamını etkileyerek yeni bir medyanın doğmasına öncülük etmiştir.
III. Küreselleşme ile birlikte ulus devletler dünya çapındaki hakimiyetin tek sahibi olmuşlardır.
Yukarıda verilen bilgilerden hangisi veya hangileri küreselleşmenin sonuçlarındandır?
Yalnız II |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Küreselleşme ile birlikte ulus devletler, hâkimiyetlerini çok uluslu şirketlerle paylaşmak zorunda kalmışlardır. Doğru cevap B'dir.
11.Soru
Herman ve Chomsky’nin propaganda modeline göre insanların kapitalist sisteme olan inançları nasıl yenilenir?
Bireysel özgürlük, girişimcilik, çoğulculuk, yansızlık gibi bazı mitler tekrarlanarak |
Pasif eğlence ve tüketime yönlendirilerek |
Medyada izleyicinin beğendiği formatlar geliştirilerek |
Egemenlerin ürettiği bilgilerle |
Propaganda yoluyla |
Medya, kapitalizmin doğurduğu sorunları gizlemek ve sıradan insanların bu çelişikleri fark edip, direnmesini önlemek için sürekli olarak beyinleri yıkar. Bireysel özgürlük, girişimcilik, çoğulculuk, yansızlık gibi bazı mitler tekrarlanarak, insanların sisteme olan inançları yenilenir.
12.Soru
Eleştirel ekonomi politik yaklaşım, yöntem olarak aşağıdakilerden hangisini temel alır?
"Tarihsel sosyalizm"i |
"Tarihsel kapitalizm"i |
"Tarihsel sanat"ı |
"Tarihsel araştırma"yı |
“Tarihsel materyalizm”i |
Eleştirel ekonomi politik yaklaşım, yöntem olarak “tarihsel materyalizm”i temel alır.
13.Soru
İlki epistemolojik (bilgikuramsal) ve ikincisi de tarihsellik olan iki merkezi özelliği ile çalışırken, gerçek dünyada var olan olgularla ilgilenen kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Eleştirel çözümleme |
Eleştirel bakma |
Eleştirel değerlendirme |
Eleştirel göz |
Eleştirel sanat |
Eleştirel çözümleme, ilki epistemolojik (bilgikuramsal) ve ikincisi de tarihsellik olan iki merkezi özelliği ile çalışırken, gerçek dünyada var olan olgularla ilgilenir.
14.Soru
Post-fordizmin temel amacı nedir?
Moda yaratmak |
Tüketimi kışkırtmak |
Bireylerin meta karşısındaki dirençlerini artırmak |
Bireylere huzur vaad etmek |
Bireylere yeni bir kimlik kazandırmak |
Post-fordizmin kökenini daha fazla ‘tü- ketim’ oluşturmaktadır; hatta denilebilir ki, postfordizmde amaç tüketimi arttırmak bile değildir, amaç tüketimi kışkırtmaktır. Bu bağlamda özellikle moda yoluyla bireyleri uyarma ve duyguları sermayeye kanalize etme kitle iletişim medyaları tarafından büyük bir ustalıkla uygulanmış ve tüketicilerin ‘ayartılarak çoğaltılması’ öncelikli hedef haline gelmiştir. Bu bağlamda post-fordizmin tüketimi kışkırtan yapılanması, bireylerin meta karşısındaki dirençlerini yumuşatmakta ve bireylere ancak meta yoluyla elde edebileceklerini düşündükleri ‘satılık kimlikler’ sayesinde ‘huzur’ vaad etmektedir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi küreselleşmenin neden olduğu ekonomik ve kültürel değişimler arasında yer almaz?
Küresel şirketlerin yükselişe geçmesi |
Bankacılık, finans, turizm sektörlerinin gelişmesi |
Hizmet sektörlerinin çeşitlenmesi |
Bireyci düşüncenin geri plana itilmesi |
Kitlesel üretimin yerini esnek uzmanlaşmanın alması |
Küreselleşme sadece ekonomide değil, sosyal, siyasal, kültürel ve ekonomik alanda da önemli değişimlere neden olmuştur. Bu dönemde küresel şirketler yükselişe geçmiş, etkin üretim ve düzenleme birimleri olarak ulusal girişimler çöküntüye uğramıştır. Kitlesel pazarlama ve kitlesel üretimin yerini alan esnek uzmanlaşma ev merkezli yaşamı yaygınlaştırmıştır. Fabrika düzeninde çalışan insanların yerini, kendi kendinin patronu olarak evinde çalışan insanlar almıştır. Bankacılık, finans, turizm sektörü serpilmiş, hizmet sınıfları çeşitlenerek artmış, buna karşılık kol işçiliği azalmıştır. Bu dönemde ayrıca, bireyci düşünce yükselmiş, girişimcilik teşvik edilmiş ve yaşam tarzları bireysel farklılaşma açısından merkezi bir öneme sahip olmuştur.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Golding ve Murdock'a göre ekonomi politiğin araştırma alanlarından biri değildir?
İktidar ilişkileri |
Ticari kurumların söylemsel pratikler üzerindeki etkileri |
Kamusal kurumların söylemler pratikler üzerinde etkileri |
Mülkiyet ve denetim ilişkileri |
Toplumun kültürel yapısının ekonomiye etkileri |
Golding ve Murdock’a göre ekonomi politik yaklaşımcılar, mülkiyet ve denetim ilişkilerine gömülü biçimde yapılandırılmış iktidar ilişkilerini incelemeye, bu maddi ilişkileri tarihsel bir bağlam içine yerleştirmeye, ticari ve kamusal kurumların söylemsel pratikler üzerindeki etkilerini açığa çıkarmaya çalışırlar. Doğru cevap E'dir.
17.Soru
Değerlendirme, değerlendirilecek objesine göre farklı şekillerde anlamlandırılıp, sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırmada hangisi yer almaz?
Olayların ve durumların değerlendirilmesi |
İnsan başarılarının (Sanat, teknik-teknoloji, bilim, felsefe vb.) değerlendirilmesi |
İnsanların inanç sistemlerinin değerlendirilmesi |
Bir insanın değerlendirilmesi |
Kişi değerlerinin ve kişilerarası ilişkilerde değerlerin değerlendirilmesi |
Değer yakıştırmadan ve değer biçmeden ayrı olarak, “değerlendirme” ya da doğru değerlendirme (değerini bulma) dediğimiz şey doğru ölçüt kullanarak, ölçüt verilerini doğru okuyarak ve ifade edilerek yapılan değerlendirmedir diyebiliriz. De- ğerlendirme, değerlendirilecek nesnesine (objesine) göre farklı şekillerde anlamlandırılıp, sınıflandırılabilir. Buna göre; a. Olayların ve durumların değerlendirilmesi b. İnsan başarılarının (Sanat, teknik-teknoloji, bilim, felsefe vb.) değerlendirilmesi c. Tek tek yapıtların değerlendirilmesi d. Bir insanın değerlendirilmesi e. Kişi değerlerinin ve kişilerarası ilişkilerde değerlerin değerlendirilmesinden söz edilebilir.
18.Soru
Propaganda modeline göre seçeneklerden hangisi medyaya yönelik sürekli tepki üretimi özellikleri arasında yer almaz?
Tepkiler medyada yayınlanan içeriğe karşı çeşitli yollarla gösterilebilir. |
İzleyici ya da okuyucunun yayın kuruluşuna telefon etmesi, dilekçe vermesi, dava açması gibi geniş çaplı tepkiler olabilir |
Tepki bireysel ya da örgütlü gruplar tarafından oluşturulabilir. |
Tepki vermek istenilen bir durum değildir. |
Medya yöneticileri yayınlarını, mahkemelerde veya çeşitli platformlarda savunmak zorunda kalabilir, reklam desteği geri çekilebilir. |
"Tepki vermek istenilen bir durum değildir" seçeneği propaganda modeline göre medyaya yönelik sürekli tepki üretimi özellikleri arasında yer almaz.
19.Soru
Küresel medyanın hayatın her alanını kuşatan tektipleştirici etkisine karşılık pasif direniş yerine aktif direniş yöntemini öneren ekonomi politik kuramcı aşağıdakilerden hangisidir?
Murdock |
Golding |
Garnham |
Mattelart |
Althusser |
Mattelart’a göre uluslararası şirketlerin birleşmesiyle oluşan bilgi tekelleri ve küresel enformasyon düzeni büsbütün karşı konulamaz bir güç değildir. Emperyalizme ve özellikle Amerikancı emperyalizme karşı devrimci bir mücadele tarzının benimsenmesi gerekmektedir. Yerelliğin önemi öne çıkarılmalıdır. İletişimde gelişmekte olan (çevre) ülkeler arasında oluşturulacak olan yeni dayanışma biçimlerinin merkez karşısında mücadele etmeyi kolaylaştıracağını ve küresel iletişim düzeninin demokratikleşmesine katkı sağlayacağını, “evrensel iletişim birliğinin” sağlanmasına anti-küreselleşme hareketleriyle, STK’ların desteğinin önemli olduğunu savunmaktadır (Köse, 2007, s.132). Mattelart’ı özellikle Frankfurt Okulu düşünürlerinden ayıran temel fark, küresel medyanın hayatın her alanını kuşatan tektipleştirici etkisine karşılık pasif direniş yerine aktif direniş yöntemini önermesidir. Mattelart, mücadele için alan bırakmayan toplam etki yaklaşımlarını eleştirerek işe başlar. Emperyalist küresel işgalin her yerde ve her zaman, direnilemez bir biçimde, kitle kültürünün güdümünde kitleler yarattığı fikri ile mücadele etmek gerektiğini dile getirir (Erdoğan ve Korkmaz, 2002, s.468). Mattelart’ın eleştirisi kitle iletişim araçlarına karşı radikal eleştiri getiren okula değil, kapitalist kültür endüstrilerinin kuşatıcılığı karşısında okulun etkin ideolojik mücadeleyi terk etmesine karşıdır. Doğru cevap D'dir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kitle kültürünün özelliklerinden biri değildir?
Klişelere yaslanır. |
Demokratik değildir. |
Estetik bir forma sahiptir |
Tüketicilerin katılımı satın alıp-almama ile sınırlıdır. |
Diğer kültürleri tehdit eder ve onları kitle kültürü içinde asimile etmek arzusundadır. |
Kitle kültürü estetik bir forma sahip değildir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ