Medyada Eleştirel Yaklaşımlar Final 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Avrupalı ekonomi politikçi teorisyenler medyanın ürettiği anlamları “meta”ları, tıpkı diğer üretim süreçlerinden geçen “meta”lar gibi görmeleri aşağıdaki isimlerden hangisi tarafından eleştirilmiştir?
S. Hall |
M. Foucault |
L. Althusser |
N. Garnham |
A. Mattelart |
Avrupalı ekonomi politikçi teorisyenler medyanın ürettiği anlamları “meta”ları, tıpkı diğer üretim süreçlerinden geçen “meta”lar gibi görmeleri S. Hall tarafından eleştirilmiştir. Nitekim Hall'e göre, Avrupalı ekonomi politikçilerin anlamın üretilmesi sürecinin doğrudan doğruya diğer ürünlerin süreci ile aynıymış gibi değerlendirilemez.
Dolayısıyla doğru cevap A şıkkıdır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi küreselleşmeyi getiren ekonomik nedenlerden biridir?
İnsanların denizaşırı iletişim kurma isteği |
Fordizmin verimliliğini tamamlaması ve kısırlaşması |
Post-Fordist dönemin bitmesi |
Kapitalizmin tüketimi artırma isteği |
Kültürlerarası paylaşımın artırılması isteği |
Verimliliğini tamamlayan Fordizm kısırlaşmış, aynı dönemde patlak veren ve tüm dünyayı etkisi altına alan petrol krizinin yarattığı ekonomik bunalımla da kapitalizmin nüfuz alanı daralmıştır. Bu gelişmelerle birlikte üretim ve tüketim anlayışında yeni bir düzenlemeye gereksinim duyulmuş- tur. C¸ok ulusluluğun sağlanabilmesi, global ölçekte yer edinebilmek öncelikli amaç olarak belirlenmiş, bu doğrultuda Fordizmin katı prensipleri esnekleş- tirilmiş, kitlesel üretim ve tüketimin bağlayıcılığı aşılarak, bireysel üretim ve tüketimin geçişkenliğini öngören Post-fordist ya da küresel döneme geçilmiştir. Doğru cevap B'dir.
3.Soru
Yeni medyaya yönelik eleştirel yaklaşımlar ile ilgili olarak hangisi yanlıştır?
İnternet güçlüleri daha da güçlendirirken, güçsüzler üzerinde yeni kontrol mekanizmaları getirmiştir. |
Eleştirel yaklaşımlar temelde Karl Marx ve Max Weber’in teorilerinden temellenmiş bir bakıma kapitalizm eleştirisidir. |
İnternet ve yeni medya, medyadaki güç ilişkilerini değiştirmemiş, aksine pekiştirmiştir. |
Yeni medya düzeni kapitalizmin dijitalleşmesi olarak açıklanmaktadır. |
Medyaya egemen olan ideoloji küreselleşme sonrası yeni medyada değişime uğramış, medya-sermaye ve devlet üçlüsünün işleyişi son bulmuştur. |
Küreselleşme ve ardından yeni medyanın geli- şimi medyanın geleneksel paradigmasında önemli değişiklikler yapmamıştır. Yeni medya ile birlikte kitle iletişim araçlarında yaşanan gelişim medyanın toplumsal etkileri ve siyasi/ekonomik iktidar odaklarıyla olan ilişkisinde esasen büyük değişiklik olmamış dolayısıyla eleştirel yaklaşımlar ve medya ilişkisi geçmişten farklı bir yönelim göstermemiştir. Sürecin esas yönetenleri geçmişte olduğu gibi medya profesyonelleri değil, medya sahipleridir; dolayısıyla medya yine egemen çevrelerin kontrolünde, halkı siyasi ve ekonomik olarak yönlendirme gayretine devam etmektedir. Bu değişmeyen denklem de eleştirel teorinin medyaya bakışını yaşanan büyük radikal teknolojik değişimlere rağmen değiştirmemiş ve medyaya dönük karamsar tavrının devamını beraberinde getirmiştir. Geçmişteki sömürü mekanizması ve medyaya egemen olan ideoloji küreselleşme sonrası yeni medyada da devam etmekte, dolayısıyla önceki medya-sermaye ve devlet üçlüsünün işleyişi aynısıyla korunmaktadır.
4.Soru
I- 1929 yılına doğmuştur.
II- Frankfurt Okulu’nda eğitim almıştır.
III-Adorno’nun asistanlığını yapmıştır.
Seçeneklerden hangisi/hangileri Jürgen Habermas’ın özellikleri arasında yer alır?
I, II ve III |
II ve III |
I ve III |
Yalnız II |
Yalnız III |
Seçeneklerin tamamı Jürgen Habermas’ın özellikleri arasında yer alır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi medyayı meta üretip dağıtan endüstriyel ve ticari örgütler olarak tanımlamaktadır?
Louis Althusser |
Graham Murdock |
Herbert Schiller |
Noam Chomsky |
Robert McChesney |
1970’li yıllardan başlayarak iletişim ve medyanın eleştirel ekonomi politiğini temel alan çalışmalar gerçekleştiren Peter Golding ve Graham Murdock da her şeyden önce medyanın, meta üretip dağıtan endüstriyel ve ticari örgütler olduğu vurgusunu yaparlar. Ancak hemen ardından, medyanın eleştirel ekonomi politiğinin sadece metaların üretimi ve dağıtımına odaklanmadığını; ayrıca bu metaların kendine özgü doğasının ve bunun ideolojik rolünün de hesaba katılması gerektiğini belirtirler. Doğru yanıt B'dir.
6.Soru
I. Golding
II. Murdock
III. Herman
IV. Chomsky
Medyaya eleştirel ekonomi politik yaklaşımın ABD ve Avrupa kaynaklı iki odağı bulunmaktadır.
Yukarıdaki isimlerden hangisi/hangileri medyaya yapısalcı ve bütüncül yaklaşım geliştiren Avrupa’daki öncü isimler arasında gösterilebilir?
Yalnız I |
I ve II |
I ve III |
Yalnız III |
III ve IV |
Medyaya eleştirel ekonomi politik yaklaşımın ABD ve Avrupa kaynaklı iki odağı bulunmaktadır. Genellikle araçsalcı olarak anılan ABD’deki ekonomi politikçilerin önde gelen isimlerini Schiller, Smythe, Herman ve Chomsky oluştururken, medyaya yapısalcı ve bütüncül yaklaşım geliştiren Avrupa’daki öncü isimler ise Golding ve Murdock, Garnham ve Mattelart’tır.
Dolayısıyla doğru cevap B şıkkıdır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi medya sektöründe tahsisatla ilgili kontrol düzeyinde alınan kararlardan biri değildir?
Temel politikanın oluşturulması |
Anahtar personelin işe alınması ve işten çıkarılması |
Kullanılacak içeriklerin seçimi |
Şirketin genişleme ve daralma momentlerinin seçimi |
Şirketi, gerektiğinde elden çıkarmak ya da tamamen kapatmak |
Tahsisatla ilgili olan kontrol düzeyinde alınan kararlar şunlardır: 1. Temel politikanın oluşturulması, 2. Anahtar personelin işe alınması ve işten çıkarılması, 3. Şirketin genişleme ve daralma momentlerinin seçimi, 4. Şirketi, eğer gerekiyorsa elden çıkarmak ya da tamamen kapatmak. C seçeneğinde ifade edilen operasyonel kontrol kapsamında yer almaktadır. Doğru yanıt C'dir.
8.Soru
Bir şeyi yapı özelliği olan değerini görmeye, yani onu anlamaya ve kendi alanı içindeki yerini bulmaya, belirlemeye ne ad verilir?
Değerlendirme |
Değer yakıştırma |
Değer biçme |
Nitelik belirleme |
Nitelendirme |
Bir şeyi doğru değerlendirmek, onun yapı özelliği olan değerini görmek, yani onu anlamak ve kendi alanı içindeki yerini bulmak, belirlemektir. Değer yakıştırmadan ve değer biçmeden uzak durabildiğimiz ölçüde doğru değerlendirme yapabiliriz. Çünkü değer yakıştırma ve değer biçme değerlendirileni değil, olsa olsa değerlendireni ele verir ya da değerlendirenin kendisine ilişkin bilgi verir.
9.Soru
Medyanın eleştirel ekonomi politiğine yine "Eleştirel" bakış açısıyla farklı katkılarda bulunan hangi iki gruptan söz etmek mümkündür?
Araçsalcılar ve Revizyonistler. |
Araçsalcılar ve Manipülatörler. |
Araçsalcılar ve İdeologlar. |
Araçsalcılar ve Yapısalcılar. |
Araçsalcılar ve Kanaat Önderleri. |
Medyanın eleştirel ekonomi politiğine yine ‘eleştirel’ bakış açısıyla farklı katkılarda bulunan iki gruptan söz etmek mümkündür: Araçsalcılar ve Yapısalcılar.
10.Soru
Ülkemizde yayınlanan ilk kitaplardan biri olan, "İletişim ve Teknoloji - Uluslararası Birikim Düzeninde Yeni Medya" adlı kitabın yazarı kimdir?
İrfan Erdoğan |
Korkmaz Alemdar |
Erol Mutlu |
Sevilay Çelenk |
Haluk Geray |
Haluk Geray’ın "İletişim ve Teknoloji - Uluslararası Birikim Düzeninde Yeni Medya" kitabı yeni medya üzerine ülkemizde yayınlanan ilk kitaplardan biridir. Konunun ekonomik ve siyasi boyutlarına odaklanmaktadır.
11.Soru
"Sömürü temeline dayanarak yayılma" olarak bilinen kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Küreselleşme |
Emperyalizm |
Medya |
Postfordizm |
Neo-liberalizm |
Türk Dil Kurumu’na göre bir milletin sömürü temeline dayanarak başka bir milleti siyasi ve ekonomik egemenliği altına alıp yayılmasına emperyalizm denir.
12.Soru
Kültürü oluşturan üç temel öğe seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Bilim, teknoloji, felsefe |
Sanat, teknoloji, tarih |
Bilim, sanat, felsefe |
Gelenek, felsefe, bilim |
Ahlak, felsefe, teknoloji |
Kültürün saç ayağını oluşturan üç temel öğe; bilim, sanat ve felsefedir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi eleştirel ekonomi politik yaklaşımın özelliklerinden değildir?
Temel ilgi alanları ekonomi, iktidar ve siyaset ilişkileridir
|
Medya üretiminin ekonomik yapısı ve süreçlerine odaklanır
|
Medyanın mülkiyet yapısını ve kontrolünü sorgular
|
Ticari ve kamusal kurumların söylemsel pratikler üzerindeki etkilerini açığa çıkarmaya çalışır
|
Medyanın ideolojik rolünü anlamak için medya metinlerinin dilbilgisel çözümlemesini yapar |
Eleştirel ekonomi politik, ekonominin kültür endüstrisi ve anlam inşası boyutuna yoğunlaşır. Ekonomik ve politik gücü elinde bulunduranların düzenli propaganda kampanyalarıyla kamuoyunu yönlendirme gücü, ekonomi, iktidar ve siyaset ilişkileri eleştirel ekonomi politiğin ilgilendiği temel alanlardır. Tarihsel maddecilik üzerine temellenen ekonomi politik yaklaşım, medya üretiminin ekonomik yapısı ve süreçlerine odaklanır. Kitle iletişim araçlarının mülkiyeti, kontrolü, diğer sektörlerle ilişkisi, tekelleşme, medya içeriğinin farklılaşması, metalaşma, ticarileşme, reklam ve kâr güdüsü gibi konuları sorgular. Doğru cevap E’dır.
14.Soru
Ayıplama, kınama, azarlama, paylama anlamına gelen Arapça kökenli sözcük seçeneklerden hangisidir?
Muaheze |
Tenkid |
Münekkid |
Kritik |
Eleştiri |
Muaheze; ayıplama, kınama, azarlama, paylama anlamına gelen ve eleştiri anlamında kullanılan Arapça kökenli sözcüktür.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi medya sektöründe operasyonel kontrolünde söz sahibidir?
Personel işleri |
Muhabirler |
Editöryal kadro |
Muhasebe |
Kameramanlar |
Medya sektöründe operayonel kontrol, günlük üretimle ilgili rutin kontroldür. Örnek olarak haber medyasını ele alırsak, içeriğe dair karar alma süreçlerinde görevli olan editoryal kadronun her gün yaptığı standart işlemler bu düzeyle ilgilidir. Burada, medya içeriğinin gerek konuyla ilgili gerekse biçimsel özelliklerinin belirlenmesinde söz sahibi olan editoryal kadro, operasyonel kontrolün esas öznesi olarak konumlanmıştır. Doğru yanıt C'dir.
16.Soru
I. Medya kuruluşlarının mülkiyet yapısı
II. Haber üreten kuruluşların örgütlenme biçimi
III. Piyasanın ve siyasal iktidarın koyduğu sınırlamalar
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri Erward S. Herman ve Noam Chomsky’e göre medya içeriğinin güçlülerin tarafında olmasının nedenlerindendir?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve III |
I, II ve III |
II ve III |
Medya kuruluşlarının mülkiyet yapısı, haber üreten kuruluşların örgütlenme biçimi, piyasanın ve siyasal iktidarın koyduğu sınırlamalar, medya içeriğinin güçlüler aleyhinde olmasına kesinlikle izin vermez.
17.Soru
Marx’s göre yönetici sınıfın fikirlerinin toplumda doğal ve normal görünmesini sağlayan araç aşağıdakilerden hangisidir?
Eğitim |
Medya |
İdeoloji |
Dini kurumlar |
Kitle kültürü |
Marx, ideolojiyi temelde yönetici sınıfın fikirlerinin toplumda doğal ve normal görünmesini sağlayan bir araç olarak değerlendirmiştir. İşçi sınıfı, kendilerini, kendilerine ait olmayan fikirler aracılığıyla anlamaya yönlendirilir. Bu fikirler yöneten sınıfların yanlış bilinç üreten burjuva ideolojisinin ürünüdür.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi eleştirel ekonomik politik yaklaşımın özelliklerinden biri değildir?
Kültürle ilgilenir |
Bütüncüldür |
Tarihseldir |
Kamu yararıyla ilgilenir |
Eşitlikle ilgilenir |
Eleştirel ekonomik politiğin odak noktasında kültür yoktur. Doğru cevap A'dır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dikey tekelleşme örneğidir?
Bir şirketin iki gazeteye sahip olması |
Bir şirketin hem gazete hem de televizyona sahip olması |
Bir şirketin hem radyo hem de televizyona sahip olması |
Bir şirketin gazete, radyo ve televizyona sahip olması |
Bir şirketin gazete ve matbaaya sahip olması |
Aynı sektörde aynı türde birden fazla kuruluşun, tek bir kişinin yönetimi altında toplanmasına Dikey Tekelleşme denir. Doğru cevap E'dir.
20.Soru
Golding ve Murdock, medya-ideoloji ilişkisini nasıl açıklamaktadır?
İdeoloji, medyanın haber yapma türlerindendir |
Medya ideolojik bir yapılanmadır |
Medya ideolojiden bağımsızdır |
Medyada ideolojilerin ne olduğu anlatılır |
İdeoloji, medyayı yönlendirir |
Medya ideolojik bir yapılanmadır ve ideoloji, medyanın üstendiği işlevlerden ayrı ve bağımsız olarak açıklanamaz. Doğru cevap B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ