Metafizik Ara 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Benzerlik Adcılığı Kuramı’nın temel kategorileri arasında yer alır?
Olgu |
Zihin |
Durum |
Kavram |
Somut nesne |
Benzerlik adcılığı kuramı’nın temel kategorileri somut nesne kategorisi ile küme kategorisi, temel ontolojik ilişkisi ise, somut nesneler arasındaki benzerlik ilişkisidir.
2.Soru
Çoklu tropa ne ad verilir?
Nitelik tropu |
Bağıntı tropu |
Sıkı trop adcılığı |
Trop kümesi adcılığı |
Gerçekçi trop |
Troplar, her türlü özellik gibi, tekli trop ve çoklu trop olmak üzere ikiye ayrılırlar. Tekli tropa nitelik tropu, çoklu tropa bağıntı tropu diyoruz
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sıkı adcılık kuramının kabul ettiği temel ontolojik kategorilerden biri olabilir?
İnsan |
Kırmızı |
Erdem |
Tanrı |
Zeka |
Sıkı adcılık kuramında kabul edilen tek temel ontolojik kategori, “somut nesne” kategorisi olup, temel ontolojik ilişki yoktur. Bu kuramda, “Ahmet insandır”, “Ahmet kumraldır”, “Ahmet koşuyor” ve “Bu karanfil pembedir” gibi yalın sağduyusal bilgi ileten özneyüklem önermeleri temel önermelerdir. Genel olarak, öznesi somut nesne gösteren, yüklemi ise yalnız somut nesnelere uygulanabilen özneyüklem önermelerine temel önerme diyoruz. Sıkı adcılıkta, doğru olan temel önermelerin metafizik açıklamaya gereksinmesi olmadığı için, bu önermelerin kendileri metafizikçe temel önermelerdir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi adcı tümel kuramların hepsinde kabul edilen bir temel kategoridir?
Soyut küme |
Doğal küme |
Yüklem tipi |
Somut nesne |
Önerme |
Benzerlik adcılığı kuramı’nın temel kategorileri somut nesne kategorisi ile küme kategorisi, temel ontolojik ilişkisi ise, somut nesneler arasındaki benzerlik ilişkisidir. Doğal Küme Adcılığı kuramının temel kategorileri, somut nesne, (soyut) küme ile doğal küme kategorileridir. Sıkı adcılık kuramı’nda kabul edilen tek temel ontolojik kategori, “somut nesne” kategorisi olup, temel ontolojik ilişki yoktur. Yüklem adcılığı kuramı’nda, sıkı adcılık kuramı’nda olduğu gibi, tek temel ontolojik kategori nesne kategorisidir.
5.Soru
Aşağıdaki önermelerden hangisi analitik a priori bir önerme değildir?
Bütün dişi atlar dişidir.
|
Bütün kısraklar dişidir.
|
Bütün metaller ısıyı iletirler.
|
Kare biçimindeki bütün şeyler dörtgen biçimindedir.
|
Bütün anneler ebeveyndir.
|
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi somut bir şeydir?
Sarı-olma
|
Armut
|
Elimde tuttuğum beyaz tebeşir parçası
|
Daha-ağır-olma
|
Uzunluk
|
7.Soru
Neden troplar somut şeyler sayılmalıdır?
Ampirik olmalarından |
Yer ve zaman içinde bulunmalarından |
Reel olmalarından |
Örnek verilebildiklerinden |
Fiziksel olmalarından |
Belli bir somut nesne tarafından belli bir zamanda taşınan tropun, o somut nesnenin o zamanda kapladığı yerin bütününde ya da bir bölümünde bulunduğunu söyleriz. Buna göre troplar, yer ve zaman içinde bulunduğundan somut şeyler sayılmalıdır.
8.Soru
"Günlük dilin özne-yüklem önermelerinin içinde geçen özellik adları elenir, yani bu önermeler, içinde özellik adları geçmeyen başka önermelere dönüştürülür." şeklindeki tanım aşağıdakilerden hangisine aittir?
Trop Kümesi Adcılığı |
Sıkı Trop Adcılığı |
Doğal Trop Kümesi Adcılığı |
Trop-Benzerliği Kümesi Adcılığı |
Çekirdekli Trop |
Sıkı Trop Adcılığı'nda, günlük dilin özne-yüklem önermelerinin içinde geçen özellik adları elenir, yani bu önermeler, içinde özellik adları geçmeyen başka önermelere dönüştürülür.
9.Soru
Aşağıdakilderden hangisi doğal trop kümesi adcılığının temel ontolojik ilişkilerinden biri değildir?
Uygulama
|
Örnekleme
|
Ait olma
|
Sahip olma
|
Hiçbiri
|
10.Soru
“Ali ile Veli arkadaştır” önermesinin sıkı trop adcılığına göre metafizik açıklaması aşağıdakilerden hangisidir?
(Ali, Veli) 2-lisi, (Ali, Veli)’nin arkadaşlığı tropunu dolaysız olarak taşır.
|
(Ali, Veli) 2-lisi, (Ali, Veli)’nin arkadaşlığı tropunu dolaylı olarak taşır.
|
(Ali, Veli) 2-lisi arkadaşlık doğal trop kümesini örnekler.
|
(Ali, Veli) 2-lisi arkadaşlık doğal trop kümesinin elemanıdır.
|
(Ali, Veli) 2-lisi arkadaşlık trop benzerliği kümesini örnekler.
|
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi nitelik tropuna ait bir örnektir?
Aslı ile Kerem'in aşkı |
Behçet'in Ayşe'ye yardım etmesi |
Everest Dağı'nın Ağrı Dağı'ndan yüksek olması |
Sokrates'in bilgeliği |
Ali ile Ayşe'nin evliliği |
Nitelik troplarına şu örnekleri verelim: Elimdeki karanfilin pembeliği, Sokrates’in
bilgeliği, Ahmet’in çalışkanlığı, Ağrı Dağı’nın yüksekliği, Odamdaki bronz
heykelin ağırlığı. 2-li bağıntı troplarına da şu örnekleri verelim: Aslı ile Kerem’in
aşkı, Behçet’in Ayşe’ye yardım etmesi, Everest Dağı’nın Ağrı Dağı’ndan daha yüksek olması.
12.Soru
Aşağıdaki çiftlerden hangisinde birincisi ikincisine aittir?
Gezegen, Güneş
|
2 sayısı, Dünya
|
Akıl, İnsan
|
Ahmet, İnsan
|
Canlı, İnsan
|
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Bir tropu taşıyan somut nesneye tropun taşıyıcısı diyoruz. |
Trop, “yinelenemez tikel özellik” olarak tanımlanır. |
Troplar, yer ve zaman içinde bulunduğundan somut şeyler sayılmalıdır. |
Troplar, tam somutturlar. |
Trop, taşıyıcısının içindedir. |
Trop, Ünite 1’de “yinelenemez tikel özellik” olarak tanımlanmıştı. Buna göre her
trop bir ve yalnız bir tek somut nesne tarafından (dolaysız) olarak taşınan, yani yinelenemez olan bir belirlenmiş özelliktir. Bir tropu taşıyan somut nesneye tropun taşıyıcısı diyoruz. Tropun ise taşıyıcısının içinde olduğunu söylüyoruz.
Belli bir somut nesne tarafından belli bir zamanda taşınan tropun, o somut nesnenin o zamanda kapladığı yerin bütününde ya da bir bölümünde bulunduğunu söyleriz. Buna göre troplar, yer ve zaman içinde bulunduğundan somut şeyler sayılmalıdır. Ancak her trop, tam somut nesne olan taşıyıcısının o trop dışında kalan ve yer ve zamana ilişkin olmayan diğer özelliklerinin soyutlaması ile elde edilir. Dolayısıyla tropların tam somut değil yarı-somut olduklarını söylemiştik.
Buna göre D şıkkındaki cevap yanlıştır. Tropların tam somut değil yarı-somuttur.
14.Soru
Doğal Trop Kümesi Adcılığının Küme Adcılığı’na göre en önemli üstünlüğü nedir?
Somut nesne, trop, küme, doğal nesne-kümesi ve doğal trop kümesi kategorini de kapsamasıdır. |
Doğal Küme Adcılığı’nda çıkan ikinci sorunu çözümlemesi |
Kaplamları aynı olan farklı özelliklere ilişkin güçlüğü önleyebiliyor olmasıdır. |
“Metafizik neden” sorununu daha iyi açıklamasıdır. |
Tümel özelliklerin işlevini daha iyi açıklaması |
Doğal Trop Kümesi Adcılığının Küme Adcılığı’na göre en önemli üstünlüğü, kaplamları aynı olan farklı özelliklere
ilişkin güçlüğü önleyebiliyor olmasıdır. Doğru cevap C'dir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kavramsal olarak diğerlerinden farklı niteliktedir?
Köpek |
Kalem |
Yeşil |
Bulut |
Toprak |
Örnekleyenleri olabilen bir kavrama tür kavramı, taşıyıcıları olabilen bir kavrama da özellik kavramı denir. Örnekleyenleri somut nesne olan tür kavramlarına nesne türü kavramı, örnekleyenleri özellik olanlara ise özellik türü kavramı denir. Özellik türü kavramları belirlenebilir özellik kavramları olup, bunların örnekleyenleri bu belirlenebilirlerin altındaki belirlenmiş özellik kavramlarıdır. Köpek, kalem, bulut ve toprak kavramlarını örnekleyebilen somut nesneler kümesini oluştururken “yeşil” yükleminin kaplamı, bu yüklemin gösterdiği yeşil belirlenebilir özellik kavramını (dolaylı olarak) taşıyan yeşil renkli tüm somut nesnelerin kümesidir. BU sebeple yeşil kavramı diğerlerinden ayrılmaktadır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir nesne türüdür?
Daha-ağır-olma
|
Altın
|
Arasında-olma
|
Yeşil-olma
|
Hafif-olma
|
17.Soru
Tümellerin varlığını kabul etmeyen kuramlara ne ad verilir?
Kavramcı kuram |
Adcı kuram |
Redci kuram |
Akılcı kuram |
Meta kuram |
Adcı kuramlar, tümellerin varlığını kabul etmeyen kuramlardır. Bu kuramların bir kısmında tümellere yer verilmediği gibi onların işlevini görecek türetilmiş bir kategoriye de yer verilmez. Bu tür kuramların sıkı adcılık ile yüklem adcılığı olarak adlandırılan iki çeşidi vardır. Diğer gruptan olan adcı kuramlarda ise, tümeller temel kategori sayılmaz, ama onların ontolojik işlevini gören türetilmiş bir kategori ortaya konulur. Bu tür kuramların ise doğal küme adcılığı ve benzerlik adcılığı olmak üzere iki biçimi vardır.
18.Soru
Platon’un ..........................'nda iki kategori ile ilkel olan bir temel ontolojik ilişki vardır. Boşluğa hangisi gelmelidir?
Mimesis kuramı |
Yaratma kuramı |
Akılcılık kuramı |
İdealar kuramı |
Pozitivizm kuramı |
Platon’un idealar kuramı’nda iki kategori ile ilkel olan bir temel ontolojik ilişki vardır. Kategorilerden biri çıplak gözle gözlemlenebilen tam somut nesnelerin oluşturduğu tikel kategorisi, kısaca duyumsanan kategorisi, öbürü de tümellerden oluşan, dil dışı, zihin dışı ve tikellerden ayrı ve bağımsız olarak varolan İdea (eidos) kategorisidir. Doğru cevap D'dir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yalın sağduyusal bilgileri ileten bir örnektir ?
Aşağıdakilerden hangisi yalın sağduyusal bilgileri ileten bir örnektir ?
Ahmet bir insandır |
Ahmet kumraldır |
Ahmet koşuyor |
İnsan düşünebilen bir varlıktır. |
Eskişehir Ankara ile Istanbul'un arasındadır. |
(3) Ahmet koşuyor.
önermesi, yüklemi fiil olan, dolayısıyla “dır” gibi bir bağ soneki bulunmayan, bir ad ve fiilden oluşan bir özneyüklem önermesi örneğidir. Bu örnekteki “koşuyor” yüklemi, ilk bakışta, herhangi bir dil dışı veya zihin dışı bir şeyi göstermez gibi görünür. DOğru cevap C şıkkıdır.
20.Soru
Sokrates bir somut nesne, bu nesnenin örneklediği kavram ise İnsan'dır. Peki, Sokrates’in taşıdığı Pembe ten rengi aşağıdaki kavramlardan hangisidir?
Tür kavramı |
Özellik kavramı |
Nesne türü kavramı |
Özellik türü kavramı |
Belirlenebilir özellik kavramları |
Örnekleyenleri olabilen bir kavrama tür kavramı, taşıyıcıları olabilen bir kavrama da özellik kavramı denir. Örnekleyenleri somut nesne olan tür kavramlarına nesne türü kavramı, örnekleyenleri özellik olanlara ise özellik türü kavramı denir. Özellik türü kavramları belirlenebilir özellik kavramları olup, bunların örnekleyenleri bu belirlenebilirlerin altındaki belirlenmiş özellik kavramlarıdır. Örneğin, Sokrates bir somut nesne, bu nesnenin örneklediği kavram ise İnsan nesne türü kavramıdır. Öte yandan Sokrates’in taşıdığı Pembe ten rengi bir belirlenebilir özellik türü kavramı, Sokrates’in M.Ö. 460 yılı boyunca taşıdığı Pembe’nin bir tonu olan kendine-özgü-ten-rengi ki bundan böyle bu renk tonuna Membe diyeceğiz, bir belirlenmiş özellik kavramıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ