Moders Felsefe 1 Ara 1. Deneme Sınavı
Toplam 7 Soru1.Soru
"Leibniz'e göre karmaşık yapılı terimler yalın terimlere doğru çözümlenmeliydi. Ele alınan terim şekilsel olarak onu oluşturan parçalarına geri götürülecek ve böylece terim tanımlanmış olacak, ardından eldeki parçalar da kendi parçalarına ayrılarak onlar da tanımlanmış olacaklardır. Bu süreç daha fazla tanımlanamaz terimlere doğru devam edecektir ve insan düşüncesinin temelini oluşturacaktır. Bu tanımlanamaz terimler matematiksel simgelerle gösterilecektir." Bu tür bir yöntem anlayışı aşağıdakilerden hangisi ile tanımlanabilir?
Tümevarımcı-informel ve sezgisel mantık |
Tümevarımcı-formel ve sezgisel mantık |
Tümevarımcı-formel ve matematiksel mantık |
Tümdengelimci-informel ve matematiksel mantık |
Tümdengelimci-formel ve matematiksel mantık |
Karmaşık yapılı terimler yalın terimlere doğru çözümlenmeliydi: Ele alınan terim şekilsel olarak onu oluşturan parçalarına geri götürülecek ve böylece terim tanımlanmış olacak, ardından eldeki parçalar da kendi parçalarına ayrılarak onlar da tanımlanmış olacaklardı. Bu tarz bir çözümleme ile ilk tanımın terimlerinin tanımları verilecek, süreç daha fazla tanımlanamaz olan öğelere dek devam edecektir. Bu tanımlanamaz öğeler ya da terimler insan düşüncesinin abecesini oluşturacaktır; tıpkı tüm sözcüklerin Abecenin tanımlanamayan harflerinin şu ya da bu şekilde birleşimleri olmaları gibi. İkinci adımda ise bu tanımlanamaz terimler matematiksel simgelerle gösterilecektir. Bu simgeleri bileşik haline getirebilmenin doğru yolu bulunabilirse, yeni sonuçlar çıkarmaya yarayan bir buluş mantığı oluşturulmuş olacaktır. Ayrıca bu yöntem zaten bilinenleri de tanıtlamaya- doğruluklarını göstermeye yarayacaktır. Leibniz bu tanımlanamayan terimlere ilk olanaklar (Primae possibilitates) adını verir çünkü bunlar kendilerinden türetilecek olan bütün önermelerin temelini oluşturmaktadır. Bu yöntem yeni önermelerin ve bunları da birleştirerek yeni önermelere ulaşmanın bir sanatını -birleştirme sanatını (ars combinatoria) ortaya koymaktadır. Görüldüğü gibi bu yöntem tümdengelimci-formel ve matematiksel bir mantık oluşturma çabasını sergilemektedir. Bunun 20. yüzyılda Bertrand Russell’ın oluşturduğu matematiksel mantığı önceleyen bir çalışma olduğu söylenebilir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Cucanus'un evrene ilişkin görüşlerinden biridir?
Evrenin bir sınırı yoktur |
Evrende yetkin bir daire vardır |
Evrenin merkezi vardır |
Gezegenlerin yörüngeleri düzgün bir dairedir |
Evrenin belirli bir çevresi vardır |
Cusanus bilim konusundaysa Aristotelesçi evren anlayışını yadsıyan bir tutum takınmıştır: Ona göre evrende yetkin bir daire bulunamaz, bu nedenle gezegenlerin yörüngelerinin düzgün bir daire olması düşünülemez. Bu görüş Kepler’e giden yolu açmıştır. Ona göre evrenin bir sınırı olduıu görüşü de kabul edilemez. Evrenin ne bir merkezi, ne de çevresi vardır. Öznenin durduğu yer merkez görevi görür. Bu gezegende bulunduğumuz için burasını merkez kabul etmişizdir. Cusanus’un tüm bu görüşleri bilim adına ilerici görüşlerdir ama evrenin bilimsel bir kuramını sistematik olarak ve haklı çıkarılabilir nitelikte ortaya koyamamıştır.
3.Soru
Paralelizm kuramı aşağıdaki düşünürlerden hangisine aittir?
Descartes |
Leibniz |
Spinoza |
Malebranche |
Geulincx |
Spinoza
4.Soru
Malebranche’a göre insan yanılgısının temeli, aşağıdakilerden hangisidir?
Duygular |
İdeler |
Akıl |
İstenç |
Duyular |
Kartezyen Düşünürler
5.Soru
Ethica’da Spinoza’nın uyguladığı yöntemle ilgili, aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
Kategorik ve mutlak yapıdadır. |
Tümevarımsal bir niteliği vardır. |
Descartes’ın yönteminin birebir kopyasıdır. |
Yepyeni bir mantıksal çıkarım modeli içerir. |
Geometrik tanıtlamaları model alır. |
Baruch De Spinoza
6.Soru
Tüm rönesans hümanistelirinin ortak özelliği aşağıdaki şıklardan hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Tümü Latince ve Grekçe eğitimi almıştır. |
Hukuk okumuşlardır. |
Kiliseye bağlılık yeminleri vardır. |
Otoriteye isyan etmişlerdir. |
Skolastik düşünceyi savunmuşlardır. |
Tüm rönesans hümanistleri küçük yaşlarda Latince ve Grekçe öğrenmiştir. Doğru yanıt A'dır.
7.Soru
Bruno'naya göre hangisi doğalaştırılmış doğadır?
Sonsuzluk |
Varlık |
Süreklilik |
Tanrı |
Evren |
Bruno Copernicusçu evren açıklamasından evrenin süreklilik gösteren bir varlık olduğu sonucunu çıkarmıştır. Evren her noktasından dışa doğru yayılan bir sürekliliktir (continuum). Evren aynı zamanda sonsuzdur; sonsuz olan Tanrının sonsuzluğunu sınırsız büyüklüğü içinde yansıtır. Böylece o da sonsuz olur. Tanrı doğalaştıran doğadır (natura naturans), evren ise doğalaştırılmış doğadır (natura naturata).