İç kontro sisteminin incelenmesi standardına göre; denetçinin çalışmalarının ilk aşamasında finansal tabloları hakkında görüş oluşturmaya çalıştığı işletmenin iç kontrol sistemini incelemesi gerekir.

Kanıt Toplama Standardı
Çalışma alanı standartlarından üçüncüsü kanıt toplama standardıdır. Kanıt toplama standardına
göre denetçi görüşünü oluşturabilmek için yeterli ve güvenilir kanıt toplamalıdır.

Herhangi bir denetim alanında toplanacak kanıt miktarını etkileyen unsurlar şunlardır:
• İncelenen denetim alanı için belirlenen önemlilik düzeyi,
• İncelenen denetim alanı için belirlenen kontrol riski düzeyi,
• İncelenen denetim alanının doğal risk düzeyi,
• Toplanabilecek kanıt türünün güvenilirlik düzeyi veya kalitesi,
• Toplanacak kanıtın maliyeti.

ABD’de muhasebe denetimi alanında düzenlemeler yapan diğer bir kurum da Sermaye Piyasası Kurulu’dur (Securities an Exchange Commission - SEC). Bu kurulun muhasebe denetimi alanında yaptığı düzenlemeler de sadece ABD içinde değil diğer ülkeler üzerinde de etki yaratmaktadır. Bunun son örneği
2000’li yıllardaki Muhasebe Denetimi alanında yaşanan krizlerle ilgili olarak SEC tarafından çıkartılan Sarbanes Oxley Yasası’dır. Yasa uyarınca, ABD’de bağımsız denetçileri ve denetim firmalarını denetlemek üzere Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu (PCAOB) oluşturulmuştur. Ülkemizde de Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) bu yasaya benzer düzenlemeler yapmıştır.

Denetim sözleşmesi imzalandıktan sonra, denetim planlamasının yapılması gerekir. Doğru yanıt B’dir.

Her denetimi ve her denetçiyi ilgilendiren en üst kurallar bütünü genel kabul görmüş denetim standartlarıdır. Genel kabul görmüş denetim standartları her denetçinin her denetim sırasında uymak zorunda olduğu genel kuralları oluşturur.

Doğru Cevap A seçeneğidir

TÜRKİYE’DE DENETÇİLİK MESLEĞİYLE İLGİLİ DÜZENLEMELER

Sermaye Piyasası Kurulu’nun Yapmış Olduğu Düzenlemeler

Ülkemizdeki muhasebe denetimi mesleğiyle ilgili ilk önemli adım 1981 yılında çıkartılan Sermaye Piyasası Kanunu’dur. Bu kanunun 16. ve 22. Maddelerinde ülkemizde ilk kez yasal olarak muhasebe denetimi konusuna yer verilmekte ve bağımsız denetleme kuruluşlarından söz edilmektedir.

Doğal risk, işletmede hiçbir kontrol mekanizması olmadığı varsayımı altında, işletmenin finansal tablolarında önemli yanlışlıklar bulunması riskidir.

Denetim kanıtı, denetlenen bilgilerin önceden saptanmış ölçütlere uygunluk derecesini belirlemek amacıyla, denetçinin görüşüne etki eden her türlü bilgi ve belgedir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

0,50

Denetimin Yürütülmesi Denetimin yürütülmesi sırasında denetçiler iki önemli test gerçekleştirirler. Bu testler uygunluk testleri (kontrol testleri) ve tözel testlerdir (maddi doğruluk testleri). Uygunluk testleri (kontrol testleri) işletmenin iç kontrol sistemi ile ilgilidir. İç kontrol sisteminin üç temel amacı vardır: işletmenin faaliyetlerinin yasalar ve diğer tüm düzenlemelere uygun olarak yürütülmesini sağlamak, finansal tabloların güvenirliğini sağlamak, işletmedeki faaliyetlerin etkin ve etkili bir şekilde yürütülmesini sağlamak.

Denetimde Kanıt Toplama Yordamları Denetçiler denetim işlerini yürütürken görüşlerini oluşturacak kanıtları toplamaları gerekmektedir.şu şekilde sıralanabilir: • Fiziki inceleme • Gözlem • Soruşturma • Doğrulama • Belgeleri inceleme • Yeniden hesaplama • Analitik inceleme

Kanıtın güvenilirliğini etkileyen en önemli faktörlerin başında, kanıtın ilgili olması gelir. Bir kanıt, incelenen kalem için belirlenmiş denetim amaçlarını gerçeklediği ölçüde ilgili kabul edilir. Örneğin stoklar kalemi için fiziksel inceleme yoluyla elde edilen bilgiler, geçerlilik, tamlık, dönemsellik ve değerleme amaçları için kanıt sağlayabilir. Dolayısı ile fiziksel inceleme yoluyla elde edilen kanıtların stoklar kalemiyle ilgili olduğu kabul edilebilir. Ancak fiziksel inceleme ile elde edilen kanıtlar, stokların sahipliği konusunda bilgi sağlamayacağı için ilgili kabul edilemez. Bu nedenle Doğru Cevap D seçeneği olur. 

Yıllık dosya: Denetçinin inceleme yapılan yıla ait çalışma kağıtlarından oluşan dosyadır. Her yıl yeniden oluşturulan bir dosyadır. Bu dosyada yer alabilecek bilgilere aşağıdakiler örnek olarak verilebilir;
• Denetim sözleşmesi,
• Finansal tabloların örneği,
• Denetim planı ve programı,
• İç kontrol ile ilgili incelemeler, akış şeması, soru formu,
• Düzeltici ve yeniden sınıflandırıcı günlük defter kayıtlar,
• Hesap analiz tabloları,
• Çalışma mizanı,
• Yazışmalar, notlar, listeler,
• Denetim raporunun bir örneği.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Denetim riskine ilişkin yargısını oluşturmak

Muhasebe denetimini yerine getiren bağımsız dış denetçinin iyi anlaşılabilmesi açısından denetçi türlerini, iç denetçi, kamu denetçisi ve dış denetçi olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır. Bu nedenle Doğru Cevap E seçeneği olur. 

3568 sayılı yasaya göre muhasebe denetimi görevi Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlere (S.M.M.M) ve Yeminli Mali Müşavirlere (Y.M.M) verilmiştir. SMMM’ler denetimin dışında işletmelerin muhasebe kayıtlarını tutma hakkına da sahiptirler. YMM’lerin kayıt tutma hakkı yoktur ancak onların da ayrıca tasdik adı verilen bir görevleri vardır. YMM’ler işletmelerin vergi beyannameleri ve bu beyannameye dayanak teşkil eden finansal tabloların, muhasebe belge ve kayıtlarının vergi mevzuatı açısından denetlerler ve onaylarlar. 

Muhasebe kayıtlarının gerçekleştirilmesi

Kanıtın güvenilir olmasına etki eden faktörler, kanıtın güvenilir olması, nesnel olması, elde edilme zamanı ve kaynağıdır. Kanıt toplama maliyeti, kanıtın güvenirliğini etkileyen faktörlerden biri değildir. Doğru yanıt A’dır.

İç kontrol sisteminin değerlendirilmesi faaliyeti denetimin yürütülmesi aşamasında gerçekleştirilir. Doğru yanıt A’dır.

I-II-IV-V

Denetçi müşteri işletmeyi tanıyabilmek için öncelikle işletmenin içinde bulunduğu çevreyi ve koşulları anlamalı, buna göre gereklilikleri belirlemelidir. Müşterinin faaliyet gösterdiği endüstri ve dış çevre yapısının incelenmesi denetçinin, işletmenin amaçlarını gerçekleştirmesine engel olabilecek, maruz kalabileceği tüm işletme risklerini anlamasını ve kendisinin bu ortamda üstlenebileceği riskinin ne olacağını yani daha sonra bileşenleri ile birlikte incelenecek olan, kabul edilebilir denetim riskine ilişkin yargısı oluşturmasını sağlayacaktır. Doğru yanıt B'dir.