Orhon Türkçesi Ara 11. Deneme Sınavı

1.Soru

Tonyukuk'a ait yazıtlarda geçen şu cümle ile ne denmek istenmiştir? "ötüken yir olurup arkış tirkiş ısar ne? bu?ug yok ötüken yış olursar be?gü il tuta olurtaçı sen "

Kendi topraklarında oturup kervanlar gönderirsen hiç sıkıntı yok. Ötüken yaylasında oturursan, sonsuza kadar devlet sahibi olup hükmedeceksin.

Ötüken topraklarında oturup kervanlar gönderirsen hiç kışın yok. Yaylada oturursan, Bengü Kağan devletin sahibi olup hükmeder.

Ötüken topraklarında oturup kervanlar gönderirsen hiç sıkıntı yok. Ötüken yaylasında oturursan, sonsuza kadar devlet sahibi olup hükmedeceksin.

Ötüken ilinde oturup kervanlar gönderirsen hiç sıkıntı yok. Ötüken yaylasında oturursan, hükmedeceksin.

Ötüken ilinde oturup kervanlar gönderirsen hiç sıkıntı yok. Ötüken yaylasında oturursan, bengüye kadar taç olup hükmedeceksin.

2.Soru

I. Söz başı veiçindeki a/e ünlüleri genellikle yazılmaz. II. Söz sonundaki bütün ünlüler yazılır. III. İlk hecenin düz ünlüsünden sonraki düz-dar ünlüler genellikle yazılmaz. Orhun Yazıtlarındaki yazım kuralları ile ilgili yukardaki maddelerden hangisi ya da hangileri doğrudur?

I

I ve II

II ve III

I, II ve III

I ve III

3.Soru

Eski Türkçe dönemi hangi yazı dillerini kapsar?

Orhun Türkçesi, Karahanlı Türkçesi, Harezm Türkçesi

Karahanlı Türkçesi, Harezm Türkçesi, Çağatay Türkçesi

Orhun Türkçesi, Uygur Türkçesi, Karahanlı Türkçesi

Uygur Türkçesi, Karahanlı Türkçesi, Harezm Türkçesi

Orhun Türkçesi, Harezm Türkçesi, Çağatay Türkçesi

4.Soru

Aşağıdaki isimlerden hangisi 583’te Batı Türklerinin devletini kurarak, devleti yönetim açısından olarak ikiye ayırmıştır?

Nivar

Tardu Kağan

Apa Kağan

Muhan Hağan

Taspar Kağan

5.Soru

Költigin ile Bilge Kağan arasındaki akrabalık bağını aşağıdakilerden hangisi tanımlar?

Kardeş

Oğul

Baba

Kayınpeder

Amca oğlu

6.Soru

Türk dilinin dönemlendirme çalışmalarından bir diğeri de Louis Ligeti (1902-1987)’ye aittir. Aşağıdakilerden hangisi Ligeti'nin ifade ettiği Orta Türkçe dönemine girmez?

Çağatayca

Kıpçakça

Kırgızca

Oğuzca

Uygurca (Mani ve Buda tercümeleri ile)

7.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Ural Dillerindendir?

Korece

Japonca

Mançu

Moğolca

Ugorca

8.Soru

Türkçedeki “tuz” sözcüğündeki “z” sesinin tarihsel olarak Çuvaşçadaki “pîr” sözcüğündeki “r” sesinden türediğini öne sürdüğümüzde aşağıdaki görüşlerden hangisini savunmuş oluruz?

sigmatizm

zetasizm

lambdaizm

rotasizm

determinizm

9.Soru

Aşağıdakilerden hangisi, Orhun alfabesinin özelliklerinden biri değildir?

Ünlü işaretlerinden her birinin iki farklı ünlüyü göstermesi

Alfabede yer alan on ünsüzün art (kalın) ve ön (ince) olmak üzere iki biçiminin olması

Ünlü+ünsüz+ünsüz veya ünsüz+ünlü+ünsüz şeklinde oluşturulmuş hece değerinde ünsüz işaretlerinin olması

Artlık-önlük (kalınlık-incelik) ayrımının yapılmadığı yani nötr durumda olan ünsüz işaretlerinin de olması

Çift ünsüz veya ünlü+ünsüz değerinde olan hece işaretlerinin olması

10.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Ural-Altay dil ailesinin Altay dilleri grubuna dahildir?

Türkçe

Fince

Ugorca

Macarca

Samoyed dilleri

11.Soru

Aşağıdaki sözcüklerden hangisi isimden isim yapım ekiyle oluşturulmuştur?

tug

yana

ölüg

yazı

erdem

12.Soru

Aşağıdakilerden hangisi bir dilin, bir dil ailesi içerisinde bulununup/bulunmadığının tespitinde rol oynayan kriterlerden biridir?

O halkın tarihi, kültürü, coğrafyası ve arkeolojik çalışmalar.

Cümle bilgisi

Eski yazıtların ortaya çıkarılmış olması.

Dilin hala yaşayan bir dil olması.

O dili konuşan halkın diğer halklarla karışmamış olması.

13.Soru

I. Orhun Türkçesindeki söz içi ve söz sonu /v/ sesi, Türkiye Türkçesinde /b/’dir.
II. Türkiye Türkçesinde söz başında /d/’li ve /g/’li söylenen Türkçe kökenli tüm sözler Orhun Türkçesinde de /t/’li ve /k/’lidir.
III. Birden fazla heceli sözlerin sonunda bulunan /g/’ler korunur.
IV. Orhun Türkçesinde ikinci ve daha sonraki hecelerin başında bulunan /g/’ler korunur.
V. Söz içi ve sonundaki /d/ sesi korunur.
Yukarıdaki ses özelliklerinden hangileri Orhun Türkçesine aittir?

I, II, III, IV, V

I, III, IV, V

I, IV, V

II, III, IV, V

III, IV, V

14.Soru

Türk dilini ilk dönemlendirme çalışmalarında Eski Türkçe ile Orta Türkçe dönemini ayırt eden en önemli husus, aşağıdakilerden hangisidir?

Kavimler göçü

İslâmiyetin kabulü

Maniheizmin kabulü

Cengiz istilası

Budizmin kabulü

15.Soru

Hangisi Nicholas Poppe ‘un Altay dilleri konusundaki fikirlerinden biri değildir?

Altay dil birliğinden aynı zamanda dört dilin ortaya çıkmış olabileceği

Türkçe ile Moğolca ve Mançu-Tunguzca arasında Korece ile olduğundan daha fazla yakınlık olması

Moğolca ile Mançu-Tunguzca arasındaki yakınlığın diğer diller arasındaki yakınlıktan fazla olması

r // z ve ş // l ses denkliklerinin Ana Çuvaşça ve Ana Türkçe’yi içine alan bir Çuvaş-Türk dil birliğini yani Ön Türkçe dönemini gerekli kılması

Ana Altayca, Çuvaş-Türk-Moğol-Mançu-Tungaz Birlği ve Ana Korece olmak üzere ikiye ayrılır.

16.Soru

Orhun (Türk-runik, runik, Köktürk) harfleriyle yazılmış yazıtlar aşağıdaki altı grup içinde değerlendirilebilir. Aşağıdakilerin hangisi bu gruplardan biri değildir?

Köktürk Yazıtları

Yenisey Yazıtları

Hoytu-Tamir Yazıtları

Talas Yazıtları (Batı Türkistan Yazıtları)

Irk Bitig Yazıtları

17.Soru

Yukarıda gösterilen harf hangi ses değerlerini göstermek için kullanılmaktadır?

a-e

ı-i

o-u

b-p

18.Soru

Aşağıdakilerden hangisi "kapalı e" ünlüsüyle ilgili söylenemez?

"Beg", Yenisey yazıtlarnda /é/ harfi ile yazılan sözcüklerdendir.

Yenisey Yazıtlarında ayrı bir işaretle gösterilmiştir.

Bugün Azerbaycan Türkçesi'nde de ayrı bir harfle gösterilir.

E ve i sesleri arasında telaffuz edilir.

Türkiye Türkçesinde konuşma dilinde olsa da yaz dilinde gösterilmez.

19.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Orhun (Türk-runik, Runik, Köktürk) harfleriyle yazılmış olan ve yazmalar içinde hacim bakımından en önemlisi Irk Bitig olan ve W. Thomsen tarafından ilk defa yayınlanan eserin ait olduğu bölgedir?