Orhon Türkçesi Ara 12. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
I. Türk Kağanlığı’nın batı kısımlarının idaresi kim tarafından yapılmaktadır?
Bumın |
İştemi |
Kara |
Muhan |
Köl Tigin |
Bumin Kağan, 552 yılında beklenmedik bir şekilde Avarlar üzerine baskın yapar ve onları mağlup eder. Bumin Kağan’ın kazandığı bu zaferden sonra Köktürk Kağanlığı tam olarak bağımsızlığına kavuşmuş olur. Yeni kurulan devletin batı kısımlarının idaresi, Bumin tarafından kardeşi İştemi’ye verilir.
2.Soru
Orhun Türkçesinde söz içinde aşağıdaki hangi sesler arasında nöbetleşme vardır?
k-g
|
?-n
|
b-v
|
ç-c
|
n-g
|
3.Soru
Aşağıdaki ünlü+ünsüz ya da ünsüz+ünlü hece değerlerinden hangisi için Orhun Alfabesi'nde işaret bulunmaz?
ak-ka |
iç-çi |
ık-kı |
ok-ko |
ök-kö |
iç-çi
ık-kı
ok-ko / uk-ku
ök-kö / ük-kü
4.Soru
Yenisey Yazıtları hakkında ilk bilgiyi kim vermiştir?
Daniel Gottlieb Messerschmidt |
Philipp Johann Tabbert von Strahlenberg |
Wilhelm Radloff |
Nikolay Mihayloviç Yadrintsev |
Matthias Alexander Castrén |
Philipp Johann Tabbert von Strahlenberg, Daniel Gottlieb Messerschmidt’in yanına yardımcı olarak verilir. Sibirya’da toplamış olduğu bilgi ve gözlemlerle ülkesine dönünce kısa adı Türkiye Türkçesine Asya ve Avrupa’nın Kuzey ve Doğu Kısımları olarak çevrilen bir kitap yayımlar. Strahlenberg’in eserinin 13. bölümünde Türklerden kalan mezar taşları ve yazıtlardan söz edilmekle birlikte bunların çizim ve gravürlerine de yer verilmiş olması eseri, Türkoloji açısından önemli kılan bir özelliktir. Bu yazıtlar, bugün bilim çevresinde Yenisey Yazıtları olarak tanınır.
5.Soru
Yenisey yazıtları hakkında ilk bilgileri vermesi bakımından önem taşıyan araştırmacı aşağıdakilerden hangisidir?
D. G. Messerschmidt |
W. Schott |
M. A. Castrén |
Strahlenberg |
W. Radloff |
Yenisey yazıtları hakkında ilk bilgileri vermesi bakımından Strahlenberg ve eseri önemlidir.
6.Soru
Altayca konusunda özellikle “zetasizm” ve “sigmatizm” konularında en çok makalesi olan Türkiyeli bilim adamı aşağıdakilerden hangisidir?
Osman Nedim Tuna
|
Tuncer Gülensoy
|
Talat Tekin
|
Ahmet Temir
|
Saadet Çağatay
|
7.Soru
İlk olarak Strahlenberg ve Messerschmidt tarafından 1721-1722 yılları arasında bulunan yazıtlar aşağıdakilerden hangileridir?
Yenisey yazıtları |
Hoytu-Tamir yazıtları |
Talas yazıtları |
Doğu Türkistan yazıtları |
Uygur yazıtları |
Yenisey yazıtları, ilk olarak 1721 ve 1722 yıllarında Strahlenberg ve Messerschmidt tarafından Yenisey nehrinin yukarı mecrasında bulunur.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi isimden fiil yapım eklerine örnektir?
Tegr-e |
Buln+a |
Yog+çı |
Kurı+dın |
Ed+gü |
Buln+a- ‘tutsak etmek’ isimden fiil yapım eklerine örnektir. Diğerleri isimden isim yapım eklerine örnektir.
9.Soru
İştemi'nin bütün faaliyetinin doğudaki kağanlık adına olması neyi göstermektedir?
Devletin doğu kısmını idare etme görevinde bulunmasını
|
Merkezleşen doğu kısmının batıya üstünlüğünün bulunmasını
|
Merkezleşen batı kısmının doğuya üstünlüğünün bulunmasını
|
Türk devletlerinin baştan beri yönetim olarak ikiye bölünmesini
|
Doğudaki yönetimi de kendi himayesine almak istemesini
|
10.Soru
Orhun Türkçesindeki söz içi ve söz sonu /b/ sesi, Türkiye Türkçesinde aşağıdakilerden hangisidir?
/g/
|
/v/
|
/m/
|
/n/
|
/?/
|
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Wiedemann'ın belirlediği Ural-Altay dil ailesinin ortak özelliklerinden biri değildir?
Ses uyumunun olması
|
Karşılaştırmanın -den bulunma durumu (=ablative) eki ile yapılması
|
Sıfatların isimlerden önce gelmesi
|
İsim çekiminde iyelik eklerinin kullanılması
|
Gramatikal cinsiyetin olmaması
|
12.Soru
F. Klementz tarafından 1897’de Moğolistan’da, Tola ırmağı kenarında bulunmuş olan yazıt aşağıdakilerden hangisidir?
Bilge Kağan yazıtı |
Köl Tigin yazıtı |
Tonyukuk yazıtı |
Yenisey Yazıtları |
Talas Yazıtları |
Tonyukuk yazıtı, F. Klementz tarafından 1897’de Moğolistan’da, Tola ırmağı kenarında bulunmuştur.
13.Soru
Altay dilleri arasında yazı dili kimliğini kazanmış en eski dil, aşağıdakilerden hangisidir?
Türkçe
|
Moğolca
|
Korece
|
Mançu-Tunguzca
|
Japonca
|
14.Soru
I. O dili konuşanlar tarafından yapılır.
II. Herkes tarafından aynı şekilde yapılır, fikir farkı hiçbir zaman görülmez.
III. O dilin konuşulduğu zamanlarda yani eş zamanlı yapılır.
IV. Rekonstrüksiyon yani yeniden kurma, yeniden oluşturma metodu dilin tanıklayamadığımız dönemleri ile ilgili çalışmalarda kullanılabilir.
Yukarıdaki ifadelerden hangisi dil dönemlendirmeleri ile ilgili olarak doğrudur?
Yalnız II |
Yalnız IV |
I, II |
II, III, IV |
I, III, IV |
Dil dönemlendirmeleri, o dili konuşanlar tarafından yapılmaz. Çok daha sonraları o dille uğraşan dilbilimciler tarafından yapılır. O yüzden bazen birbiriyle örtüşmeyen değerlendirmelere rastlanabilir veya bir dönem için geçerli olan bir görüş daha sonra eskiyebilir; yerini yenilerine bırakmak zorunda kalabilir. Rekonstrüksiyon yani yeniden kurma, yeniden oluşturma metodu dilin çıkış noktası ya da tanıklayamadığımız dönemleri ile ilgili çalışmalarda kullanılabilir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Altay dil teorisini kabul edenler için Türk dilinin, Altay dilleri arasında en önemlisi olduğu tezini açıklamaz?
Orta Asya'dan Doğu Avrupa'ya çok geniş bir coğrafyada konuşuluyor olması
|
Bu dili konuşanların sayısı
|
Yazılı metinlerin eskiliği
|
Yazılı metinlerin çokluğu
|
Dönemin yerli edebiyatçılarının bu dilde eser vermesi
|
16.Soru
Aşağıdakilerden hangileri Eski Türkçe dönemine girer?
I. Köktürk
II. Uygur
III. Karahanlı
IV. Çağatay
I, II, III, IV |
I, II, III |
II, III, IV |
III, IV |
I, III, IV |
Eski Türkçe dönemi, Türk dilinin yazıya geçirildiği Köktürkçe (=Orhun Türkçesi), Uygurca ve Karahanlı yazı dillerini (VII-XIII. yy) kapsar.
17.Soru
"........’te son Türk kağanının başı, Uygurların kurduğu devletin hükümdarı tarafından Çin hanedanına sunulur." cümlesindeki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
743 |
745 |
744 |
765 |
785 |
745’te son Türk kağanının başı, Uygurların kurduğu devletin hükümdarı tarafından Çin hanedanına sunulur."
18.Soru
+lXg eki kelimeye hangi anlamı kazandırır?
Renk adları yapar. |
‘sahip, sahip olan’ anlamında sıfatlar yapar. |
Soyut adlar yapar. |
Yokluk sıfatları türetir. |
Zarflar türetir. |
+Il: Renk adları yapar. yaş+ıl ‘yeşil’ (KT D17, BK D15) < yaş ‘yaş, taze, yeşil ot’ (Irk Bitig 18, 54) +lXg: ‘sahip, sahip olan’ anlamında sıfatlar yapar. el+lig ‘devletli, devlet sahibi’ (BK D24) < el ‘devlet; memleket’ (KT D4), +lXk: Soyut adlar yapar. eşi+lik ‘eş olmaya layık, hanım olası’ (KT D24) < eşi ‘hanım, soylu kadın’, +sXz: Yokluk sıfatları türetir..buŋ+suz ‘bunsuz, dertsiz, tasasız’ (BK K12) < buŋ ‘dert, sıkıntı, sıkıntı’ (KT G3), +DI: Zarflar türetir. katıg+tı ‘sıkıca’ (Irk Bitig 33), katıg+dı (KT G2) < katıg ‘katı, sıkı’
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ilk defa bilimsel ölçütlerle ortaya koyduğu 1850’deki çalışması ile Ural ve Altay dillerine akraba gözüyle bakılamayacağını ileri sürmüştür?
a. M. A. Castrén
|
W. Schott
|
P. J. T. von Strahlenberg
|
G. J. Ramstedt
|
N. Poppe
|
20.Soru
Ural-Altay dil ailesi alanında ilk çalışma yapan kişi aşağıdaki hangi seçenekte verilmiştir?
G. Clauson
|
P. Aalto
|
G. J. Ramsted
|
P. J. T. Strahlenberg
|
D. G. Messerschmidt
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ