Orhon Türkçesi Ara 8. Deneme Sınavı

1.Soru

Anlam farkı yaratan ses birimine ne denir?

Harf

Hece

Rekonstrüksiyon

Fonem

Ses

2.Soru

Orhun Türkçesindeki söz içi ve söz sonu /b/ sesi, Türkiye Türkçesinde hangi sese dönüşmüştür?

/k/

/m/

/n/

/v/

/g/

3.Soru

Altay dilleri arasında tespit edilebilen en eski yazılı kaynak hangi dile aittir?

Moğolca

Japonca

Korece

Çuvaşça

Türkçe

4.Soru

I. Moğol dilinin en eski yazılı belgesi “Yesünke Taşı”dır.

II. “Moğolların Gizli Tarihi” adlı eser Ahmet Temir tarafından Türkiye Türkçesine aktarılmıştır.

III. Çuçen dili, ölü dil olarak sayılmaktadır.

IV. Korecenin en eski yazılı belgesi Çuçen dili ile yazılmıştır.

Yukarıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

Yalnız I

Yalnız III

II, IV

I, II, III

I, III, IV

5.Soru

Çin kaynaklarına göre, genç Bilge Kağan, Tonyukuk'tan millete ev yaptırıp şehirler kurdurmayı ve Çin'deki dinlerden birinin kabülünü ister. Tonyukuk'un verdiği yanıtın göçebe ve akıncı bir siyaseti ortaya koymasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

Sayıca çok az oduklarından milli kimliklerini sürekli yerleşim merkezleri kurmamakla koruyabileceklerine inanması

Sayıca çok az olan Türklerin hayatta kalabilmesi ancak iklimsel değişimleri izlemeleri sayesinde mümkündür.

Göçebe yaşam ve kendi kimliklerine sahip çıkmaları, sayılarını ve ordu güçlerini artıracaktır.

Yerleşik, merkezi yaşam Çin saldırılarılarına açık hale gelmek demektir.

Çin'deki dinlerden birinin reddi kendi millik kimliklerinin inşası için kaçınılmazdır. Üstelik göçebe yaşam, ırkın saflığını artıracaktır.

6.Soru

Aşağıdakilerin hangisinde öl- fiili III. tekil kişi ile Orhun Türkçesinde belirli geçmiş zamanda çekimlenmiştir?

ölti

öldi

ölmiş

öltü

ölzün

7.Soru

Tonyukuk’un Köktürk Kağanı’nın ağzından söylettirdiği “il tutsık yir ötüken yış ermiş!” cümlesinin Türkiye Türkçesindeki anlamı aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir?

İl, devlet tutacak yer Ötüken dağ, çayırları imiş.

En güzel tutsak şehri Ötüken’miş.

Ötüken ovaları tutsaklar için güzel yermiş.

Ötüken yaşamak için en güzel yermiş.

Ötüken, yer (devlet) tutmak için iyi yerimiş.

8.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Ural-Altay dillerinin özelliklerinden biri değildir?

Sayı sözlerinden sonra çokluk eki kullanılır.

Ses uyumu vardır.

Sözcük yapımı eklerledir.

Son ek kullanılır.

Soru eki bulunur.

9.Soru

Eski Türkçe dönemi, Türk dilinin yazıya geçirildiği Köktürkçe (Orhun Türkçesi), Uygurca ve Karahanlı yazı dillerini (VII-XIII. yy) kapsar. XIII. yy’a kadar Türk dünyasının doğu kolunda iki ayrı bölgede iki ayrı yazı dili oluşmuştur. Bunlardan biri Ötüken’de ve daha sonra Doğu Türkistan’daki Tarım Bölgesi’nde kullanılan Köktürkçe ile Uygurca, diğeri de Kaşgar’da ortaya çıkan Karahanlı Türkçesidir. Uygur ve Karahanlı Türkçeleri birbirinin devamı olmakla beraber yan yana iki ayrı medeniyeti temsil ederek ürünlerini vermişlerdir.Yukarıdaki paragrafdan aşağıdaki ifadelerden hangisi çıkarılamaz?

Eski Türkçe döneminin başlangıç aşaması Köktürkçedir.

Yaşanılan coğrafya özellikleri dili etkilemektedir.

Uygurca ve Karahanlı yazı dilleri Köktürkçe'den etkilenmiştir.

Tarım bölgeleri dilin zenginleşmesi açısından önemlidir.

Dilllerin birbirlerinin devamı olmaları ayrı medeniyetler kurulmasına engel değildir.

10.Soru

İsimden İsim Yapım Eklerinden hangisi Yön zarfları yapan sözcükler türetir?

+dem

+dXn

+gaç

+daş

+kInA

11.Soru

Türk dilinin tarihinde en erken dönem aşağıdakilerden hangisidir?

Altay Dil Birliği Dönemi

İlk Türkçe Dönemi

Ana Türkçe Dönemi

Ana Çuvaşça Dönemi

Köktürk Dönemi

12.Soru

Köl Tigin ve Bilge Kağan aşağıdaki isimlerden hangisinin oğullarıdır?

İlteriş Kağan

Kapgan Kağan

Muhan Kağan

Tonyukuk

İştemi Kağan

13.Soru

Bilge Kağan ve Köl Tigin yazıtlarını taşlar üzerine kazıyarak yazan aşağıdakilerden hangisidir?

Bilge Kağan

Köl Tigin

Talat Tekin

Tenri Tigin

Yolluğ Tigin

14.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Orhun harfleriyle yazılmış Köktürk Yazıtları’dan biridir?

Karabalgasun

Küli Çor

Mayan Çor

Suci

Tez

15.Soru

Orhun Abidesi kim adına dikilmiştir?

Köl Tigin

Bilge Kağan

Attila

Mete Han

Alpaslan

16.Soru

Bilge Kağan’ın ölüm nedeni nedir?

Hastalanarak ölmüştür.

Yaşlanarak ölmüştür.

Savaş sırasında ölmüştür.

Zehirlenerek ölmüştür.

Tutsak olduğu sırada ölmüştür.

17.Soru

1225 yılında yazılmış olan ve dilinin en eski yazılı belgesi olan 'Yesünke Taşı' hangi dile aittir?

Korece

Tunguzca

Çince

Moğolca

Japonca

18.Soru

Karahanlılar devrinden itibaren Kaşgar şivesinde inkişaf eden Türkçe’ye ne denir?

Altın Ordu

Çağatay

Hakaniye

Harezm

Eski Oğuz

19.Soru

Aşağıdaki görüş hangi tarihçimize aittir?Dil ve edebiyat tarihini dönemlere ayırırken filolojik karakterleri ihmal etmemek, ancak birinci koşul olarak toplayıcı tarihî ve edebî karakterleri göz önünde bulundurmanın gerekliliğini vurgulamıştır.

Mehmet Fuat Köprülü

Ahmet Caferoğlu

Nuri Yüce

Halil İnancık