Orta Asya Türk Tarihi Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
1. Göktürk Devleti'nin kurucusu aşağıdakilerden hangisidir?
Bumin Kağan |
İstemi Yabgu |
Mukan Kağan |
Tonyukuk |
İlteriş |
Göktürklerin ilk dönemlerinde başında bulunan Bumin, 546 yılında Juan-Juanlara karşı isyan eden Tölesleri mağlup ederek, nüfus ve asker bakımından gücünü arttırdı. Artık kendisini tâbi oldukları Juan-Juan hükümdarı ile denk gördüğünden, Juan-Juan Hükümdarı A-na-kui’nin kızını istedi. A-na-kui bunu redetti. Bunun üzerine Bumin 552 yılında ani bir baskın düzenleyerek Juan-Juanları bozguna uğrattı. Bu zafer sonrasında İl Kagan unvanını alan Bumin, Ötüken merkezli Göktürk Devleti’ni resmen kurdu.
2.Soru
Hangi devlet veya millet Basmıl, Karluk ve Uygur hanlarının kendisine bağlanmasını istemiş ve bunun sonucu olarak adı geçen ülkeye karşı Uygurlar, Basmıl ve Karluklar ile ittifak yapmışlardır?
Oğuzlar |
Sasaniler |
Doğu Roma |
Çin |
Moğollar |
Çin hanedanları, Göktürklerde çıkan iç karışıklıklardan faydalanıp Göktürklere bağlı ve komşu bu milletlere ciddi bir tehdit oluşturmuşlar, bu da üçlü ittifakın yolunu açmıştır. Doğru yanıt 'D'
3.Soru
I. ................. 1399’da Ruslarla yaptıkları savaşı kaybedince tamamen
dağıldılar. Halkın büyük kısmı Kama Nehri’nin kuzeyindeki Kazan Nehri boyunca göç
ederek buralara yerleştiler ve bölgeyi tamamıyla Türkleştirdiler. 1437 senesinde kurulan
Kazan Hanlığı’nın esas nüfusunu Bulgar-Kıpçak karışımı Müslüman halk meydana
getirmiştir. Bugün de bu Müslüman Bulgarlar, “.................” diye anılmaktadır.II. Karadeniz kuzeyindeki bozkıra, Doğu Avrupa- Batı Sibirya bozkır bölgelerinin tamamına Deşt-i Kıpçak yani .............. Bozkırı denilmektedir. Boşluklara gelicek uygun kelimeler aşağıdakilerden hangisidir?
Uzlar- Peçenekler- Kuman |
Peçenek- Tuna Bulgarları- Kazan |
Tuna Bulgarları- Kazan Türkleri- Kıpçak |
Peçenekler- Kıpçak Türkleri- Kazan |
İtil Bulgarları- Kazan Türkleri- Kıpçak |
I. İtil Bulgarları 1399’da Ruslarla yaptıkları savaşı kaybedince tamamen
dağıldılar. Halkın büyük kısmı Kama Nehri’nin kuzeyindeki Kazan Nehri boyunca göç
ederek buralara yerleştiler ve bölgeyi tamamıyla Türkleştirdiler. 1437 senesinde kurulan
Kazan Hanlığı’nın esas nüfusunu Bulgar-Kıpçak karışımı Müslüman halk meydana
getirmiştir. Bugün de bu Müslüman Bulgarlar, “Kazan Türkleri” diye anılmaktadır.
II. Karadeniz kuzeyindeki bozkıra, Doğu Avrupa- Batı Sibirya bozkır bölgelerinin tamamına Deşt-i Kıpçak yani Kıpçak Bozkırı denilmektedir.
4.Soru
Asya Hunlarından beri devam eden Dulo isimli hükümdar ailesi soyundan gelen, Avarlara tabii yaşayan Bulgarları istiklal mücadelesi için bir araya getiren, Büyük Bulgar Devletini'nin kurucusu ve ilk hanı kimdir?
Batbayan |
Asparuh |
Vineh |
Kubrat |
Tervel |
Asya Hunlarından beri devam eden Dulo isimli hükümdar ailesi soyundan gelen Kubrat (Kurt); VII. Yüzyılın ilk yarısında Karadeniz ve Kuzey Kafkasya arasında dağınık halde yaşayan ve bir kısmı sınırları Karadeniz’e dayanan Göktürklere; bir kısmı ise Pannonia merkezli devlet kuran, hakimiyetlerini Kafkaslara kadar genişleten Avarlara tabii yaşayan Bulgarları istiklal mücadelesi için bir araya getirdi. Mücadeleler sonucunda Kubrat, Azak Nehri’nin kuzeyindeki saha merkezli olmak üzere Dnyeper bölgesinde Büyük (Magna) Bulgar Devleti’ni kurdu(635) ve yeni devletin ilk Hanı oldu. Kısa sürede sınırlarını doğuda Don boylarına, batıda ise Bug Nehri’ne kadar genişletti. Kubrat Han devleti kurduktan sonra İstanbul’a elçi göndererek Bizans İmparatoru Herakleios (610–641)’la antlaşma imzaladı. İmparator Herakleios, Avar-Sasani ittifakına karşı yeni bir müttefik bulması açısından Büyük Bulgar Devleti’nin varlığını kabul etti ve Kubrat Han’a hediyeler göndererek ona Patrik unvanı verdi. Büyük Bulgar Devleti, kurucusunun 665 yılında ölümünden sonra fazla yaşayamadı.
5.Soru
Kırgızlar'ın Hunlara ve Göktürklere bağlı olduğu bilinmektedir. Ancak Uygur Kağanlığını tanımadıklarını, Dokuz Oğuz-Kırgız ittifakı kurduklarını, Uygurlara karşı isyan ettiklerini, zayıflayan Uygurların son Kağanı da öldürüldükten sonra Kırgız Kağanlığının kurulduğu bilinmektedir. Bu bilgilere göre hangi çıkarım doğrudur?
Kırgızlar hakkındaki bilgiler çok azdır |
Tanrı Dağlarının etrafından kurulmuştur |
Bazı Türk boyları arasında anlaşmazlıklar vardır |
Kırgızlar askeri olarak güçlüdür |
Moğol etkisi görünmektedir |
Bilgiler ışığında bazı Türk boyları arasında anlaşmazlıkların olduğu sonucuna ulaşılabilir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 24 Oğuz boyundan birisi değildir?
kayı |
peçene |
yüreğir |
yazır |
bozlu |
Kaşgârlı Mahmud’un Divânu Lügati’t-Türk (DLT)’ünde ayrı ayrı damgalarıyla 22 boy ve Reşîd üd-din’in Câmi’üt-tevârih’inde ise 24 boy hâlinde görebiliyoruz. Ayrıca Câmi’üttevârih’te
Boz-ok ve Üç-ok tasnifi yapılmıştır ve damgalardan başka her boyun “ongun”u yâni “uğuru” yer almıştır:
Boz-ok’lar: Kayı, Bayat, Alka-evli (Alka-bölük), Kara-evli (Kara-bölük), Yazır, Döğer, Dodurga, Yaparlı (DLT’de yok), Afşar, Kızık (DLT’de yok), Beğdili, Karkın (DLT’de yok.
Bunun yerine Çaruklu).
Üç-ok’lar: Bayındır, Peçene, Çavuldur, Çepni, Salur, Eymür, Alayuntlu, Yüreğir, İğdir, Büğdüz, Yıva (Iva), Kınık.
7.Soru
Arap ordularının Türkistan sahasındaki ilerlemelerinde en büyük engel kabul edilen ve Sulu’nun başlık ettiği ordu aşağıdakilerden hangisidir?
Uygur |
Karluk |
Kırgız |
Türgiş |
Çin |
Göktürklerle olan savaşlar esnasında Türgişler 717 yılında Sulu adlı bir Kara Türgiş çor’unu kagan seçtiler. Göktürklerden ayrılan bir kısım halk da bu yeni kagana tabi oldu. Talas’ın kuzeybatısındaki Balasagun Şehri’ni merkez yapan Sulu, batıdan gelen Arap akınlarına karşı durarak Maveraünnehir’deki Türklerin tutunmalarını sağladı. Arap ordularının Türkistan sahasındaki ilerlemelerinde yerli beylerin mukavemeti veya ittifak yapmak istememeleri bir yana en büyük engel Sulu’nun başlık ettiği Türgiş ordularıydı. Türgişler İslamiyet’e değil Arap sultasına karşı büyük mücadeleler verdi.
8.Soru
Klasik Türk nizamını devam ettiren Tao’ya göre, “Türk süvarileri ......, Çinliler .......... gibidir”.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
Kurt - Düve |
Kurt - Kuzu |
Aslan - Ejderha |
Aslan - Düve |
Kurt - Ejderha |
Tao klasik Türk nizamını devam ettirmiştir. Tao’ya göre, “Türk süvarileri kurt, Çinliler düve gibidir”.
9.Soru
İslamiyeti ilk kabul eden Karahanlılar devletinin etnik kökenleri, aşağıdaki Türk boylarından hangisine dayanmaktadır?
Oğuzlar |
Uygurlar |
Kırgızlar |
Türgişler |
Karluklar |
İslamiyeti ilk kabul eden Karahanlılar devletinin etnik kökenleri, Karluklara dayanmaktadır.
10.Soru
İzlediği siyaset ile Çin-Sasani-Bizans arasında Göktürk devletini emperyal bir güç haline getiren Mukan Kağan, gerçekleştirdiği seferler sonucunda ne olarak kabul edilmiştir?
Hükümdar |
Hünkar |
Fatih |
Şahinşah |
Efendi |
Gerçekleştirdiği seferlerin sonucu olarak Fatih kabul edilen Mukan Kağan, izlediği siyaset ile ÇinSasani-Bizans arasında Göktürk devletini emperyal bir güç haline getirmiştir.
11.Soru
Lebunium Savaşı'nda (1091) Peçeneklerin Bizans karşısında bozguna uğramasında etkin olan Türk boyu, aşağıdakilerden hangisidir?
Hunlar |
Kıpçaklar |
Avarlar |
Bulgarlar |
Sabirler |
Lebunium Savaşı'nda (1091) Peçeneklerin Bizans karşısında bozguna uğramasında etkin olan Türk boyu, Kıpçaklardır.
12.Soru
Uygurların, IV.-V. yüzyıllarda içerisinde yer aldıkları "yüksek arabalı" anlamına gelen boy hangisidir?
Gaoche |
Töles |
Weihe |
Yuanhe |
Weiwu |
Çin kaynaklarına göre başlarda Gaoche (Yüksek Arabalı) ve ardından Töles boyları arasında görülen ve 603 yılından itibaren Göktürklere karşı isyan ettiği bildirilen Uygurlar, Türk kaynaklarında ilk kez Orhun Yazıtları’nda 717 yılındaki isyanları sebebiyle anılmışlardır.
13.Soru
İlhanlı Devletinin kurucusu aşağıdakilerden hangisidir?
Hülagü Han |
Gâzân Han |
Kubilay Han |
Olcaytu Han |
Argün Han |
Möngke Han, aşırı genişleyen imparatorluğu daha kolay idare edebilmek için kardeşlerinden Kubilay’ı Çin’e, Hülâgü’yü ise İran’a göndermişti. Hülâgü’nün beraberindeki ciddi miktarda Moğol ile birlikte 1256 yılında Ceyhûn nehrini geçerek Horâsân’a girmesiyle Yakındoğu’da Moğol hâkimiyetinin ikinci devresi başlamış oldu. Hülâgü evvela 1256 yılında Alamût’u ele geçirerek buradaki İsmâîlî hâkimiyetine, ardından da 1258 yılında Bağdad’a girerek Abbâsî hilâfetine son verdi.
14.Soru
Babası Cengiz Handan altı ay kadar önce vefat eden Cuci Hanın oğlu Batu Han aşağıdakilerden hangi devleti kurmuştur?
Ögedeyliler |
Altın Ordu Devleti |
İlhanlılar |
Azerbaycan |
Memlükler |
Babasından altı ay kadar önce ölen Cuci’nin mirası oğlu Batu’ya intikal etti. Cuci’nin soyundan gelen hanların idare ettiği Altın Ordu Devleti iki buçuk asrı aşkın bir süre Karadeniz’in kuzeyine ve Deşt-i Kıpçak’a hâkim oldu.
15.Soru
Cengiz'in Moğol veraset yasasına göre veliaht ilan ettiği ve ölümünden sonra tahta çıkan oğlu, aşağıdakilerden hangisidir?
Camuka |
Ögedey |
Tuluy |
Cuci |
Çağatay |
Cengiz'in Moğol veraset yasasına göre veliaht ilan ettiği ve ölümünden sonra tahta çıkan oğlu, Ögedey'dir.
16.Soru
Yabgu Devleti zamanında Oğuzlar, Üç-ok ve Boz-ok diye ikili teşkilat halindeydiler. Aşağıdakilerden hangisi Boz-oklar arasında yer alan boylardandır?
Büğdüz |
Kayı |
Peçene |
Çepni |
Salur |
Oğuz Yabgu Devleti’nin tarihi hakkında bilgiler bu kadardır. Yabgu Devleti zamanında Oğuzlar, Üç-ok ve Boz-ok diye ikili teşkilat halindeydiler. Bu boyların adlarını iki kaynakta, Kaşgârlı Mahmud’un Divânu Lügati’t-Türk (DLT)’ünde ayrı ayrı damgalarıyla 22 boy ve Reşîd üd-din’in Câmi’üt-tevârih’inde ise 24 boy hâlinde görebiliyoruz. Ayrıca Câmi’üttevârih’te Boz-ok ve Üç-ok tasnifi yapılmıştır ve damgalardan başka her boyun “ongun”u yani “uğuru” yer almıştır:
Boz-ok’lar: Kayı, Bayat, Alka-evli (Alka-bölük), Kara-evli (Kara-bölük), Yazır, Döğer, Dodurga, Yaparlı (DLT’de yok), Afşar, Kızık (DLT’de yok), Beğdili, Karkın (DLT’de yok. Bunun yerine Çaruklu).
Üç-ok’lar: Bayındır, Peçene, Çavuldur, Çepni, Salur, Eymür, Alayuntlu, Yüreğir, İğdir, Büğdüz, Yıva (Iva), Kınık.
17.Soru
Batı Göktürk Devleti ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
İstemi Yabgu, Göktürk - Bizans ittifakını kurmuş ve Sasaniler ile mücadeleye girmiştir. |
İstemi Yabgu’nun ölümü üzerine yerine oğlu Tardu geçmiştir. |
Tardu, Bilge Kagan unvanıyla Doğu ve Batı Göktürklerini tek bayrak altında birleştirmiştir. |
Tardu Kagan’dan sonra torunu Ta-man Tekin Ch’u-lo Kagan unvanıyla Batı Göktürklerinin başına geçmiştir. |
Batı Göktürk Devleti T’ung Yabgu Kagan’ın ölümünden sonra en parlak dönemine girmiştir. |
E şıkkı yanlıştır. Batı Göktürk Devleti T’ung Yabgu Kagan’ın ölümünden sonra bir daha eski gücüne kavuşamamıştır. Ülkede büyük bir kargaşa hâkim olmuştur. Bu durum ileride Çin’in bölgeyi hâkimiyet altına almasını kolaylaştırmıştır.
18.Soru
Uygur Kaganlığı'nın kuruluşundan sonra sınırlarını genişleterek Yenisey ve Kerülen'e kadar genişleten Uygur Kaganı aşağıdakilerden hangisidir?
Bayan Çor |
Tay Bilge Tutuk |
Bilge Köl |
Kutlug Yabgu |
Ozmıs Kagan |
Uygur Kaganlığı'nın kuruluşundan sonra sınırlarını genişleterek Yenisey ve Kerülen'e kadar genişleten Uygur Kaganı Bayan Çor'dur.
19.Soru
İslamiyet öncesi Türk tarihi ile ilgili en nemli kaynak, aşağıdakilerden hangisidir?
Roma Kaynakları |
Bizans Kaynakları |
Çin Kaynakları |
Arap Kaynakları |
Rus Kaynakları |
Çin Kaynakları, İslamiyet öncesi Türk Tarihi için en önemli kaynak grubunu oluşturmaktadır.
20.Soru
İlhanlı - Moğol Devleti'nin Suriye'deki ilerleyişini durduran güç, aşağıdakilerden hangisidir?
Selçuklular |
Abbasiler |
Bizans |
Eyyübiler |
Memlükler |
İlhanlı - Moğol Devleti'nin Suriye'deki ilerleyişini durduran güç, Memlüklerdir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ