Orta Asya ve Kafkaslarda Siyaset Ara 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Rusya’nın temel dış politik yönelimi Batı’ya doğru olmalıdır ve bu çerçevede Rusya, Batı’yla
olan ekonomik işbirliğini hızla tamamlamalıdır. Rusya Federasyonu bu amaç doğrultusunda ‘çatışmacı’ dış politika tutumundan vazgeçmelidir.
Yukarıda Bahsedilen politikanın ismi aşağıdakilerden hangisidir?
Slav görüşü |
Atlantikçi görüş |
Soğuk savaş anlayışı |
BDT yapılanması |
Putin anlayışı |
Rus dış politikasındaki Atlantikçi paradigmaya göre, Rusya’nın temel dış politik yönelimi Batı’ya
doğru olmalıdır ve bu çerçevede Rusya, Batı’yla olan ekonomik işbirliğini hızla tamamlamalıdır.
Rusya Federasyonu bu amaç doğrultusunda ‘çatışmacı’ dış politika tutumundan vazgeçmelidir.
Atlantikçilere göre Rusya’nın bu dış politik tutumu, ülkenin uluslararası sisteme entegre olmasını
engellemiş, Rusya’yı düşman ülke algılamasından öteye götürmemiştir (Saraç, 2008: 65). Atlantikçiler, uluslararası demokratik değerler ve ekonomik determinizm temelinde hareket etmektedirler.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Sovyetler Birliği’nin tek taraflı olarak 1925 tarihli anlaşmanın yenilenmeyeceğini açıkladığında Türkiye Dışişleri Bakanlığını yapmaktaydı?
Tevfik Rüştü Aras |
Hasan Saka |
Şükrü Saraçoğlu |
Necmettin Sadak |
Fatin Rüştü Zorlu |
19 Mart 1945 günü Sovyetler Birliği tek taraflı olarak 1925 tarihli anlaşmanın “açık şekilde günün şartlarına artık cevap vermediği” gerekçesiyle yenilenmeyeceğini açıkladı. Sovyet tarafı, belgede belirtildiği üzere kısa süre önce Londra’da gerçekleştirilen bir basın toplantısında “Çanakkale Boğazı’nın geleceği ve Türk-Sovyet Anlaşması’nın gözden geçirilmesinin birbiriyle hiçbir bağlantısı olmayan iki farklı konu olduğunu ifade eden” Türkiye Dışişleri Bakanı Hasan Saka ile aynı fikirde değildi. Doğru cevap B’dir.
3.Soru
Aşağıdaki liderlerden hangisi Rusya’da “Glasnost ve Perestroyka” politikasını başlatmıştır?
Gorbaçov |
Malenkov |
Brejnev |
Andropov |
Çernenko |
Rusya, özetle, başlangıçta Gorbaçov’un başlattığı “Glasnost ve Perestroyka - Yeniden Yapılanma ve Açıklık’’ politikasındaki demokratikleşme sürecinde acı reçeteyi uygulayarak merkezî ekonomik modelden, liberal sisteme geçişte hiper enflasyonun neden olduğu bir sancılı geçişi yaşamak zorunda kalmıştır.
4.Soru
Truman Doktrini olarak adlandırılan açıklamanın konusu ne ile ilgiliydi?
Boğazlar sorunu ile ilgili bir çözüm önerisi. |
Gürcistan’ın tutumu ile ilgili eleştiri. |
Sovyet büyükelçisinin açıklamaları. |
Türkiye ve Yunanistan’a maddi yardım yapılması. |
Marhsall-Truman planının detaylarının açıklanması. |
ABD Dışişleri Bakanı, Harp ve Donanma Bakanlarıyla yaptığı toplantı temelinde, 27 Şubat’ta Başkan Truman’a bir bilgi notu gönderdi. Notta, Rusların sinir harbi gerçekleştirmek suretiyle, Türk ordusunu mobilize hâlde tutarak ekonomisinde, mevcut zayıf iktisadi yapısıyla uzun süre destekleyemeyeceği bir açığa neden olduğu kayıtlıydı. Başkan Truman notu ciddiye aldı, aynı gün Yunanistan ve Türkiye’nin ekonomik ve maddi yardım almaya devam edeceğini açıkladı. Truman, dış yardım için tahsis edilen 400 milyon dolardan 150 milyon doların Türkiye’ye ayrılmasını talep etti. Bu açıklama Truman Doktrini olarak adlandırıldı. Konunun 22 Nisan’da Senatoda, 9 Mayıs’ta Temsilciler Meclisinde tartışılmasından sonra, Kongre 22 Mayıs 1947’de “Yunanistan ve Türkiye’ye Yardıma Dair Kanunu” onayladı. Doğru cevap D’dir.
5.Soru
Kıbrıs
Ermenilerin toprak talepleri
Küba krizi
Türkiye’nin NATO’ya girmesi
Yukarıdakilerden hangisi 1960’lı yıllarda Türk Sovyet ilişkilerini etkileyen konular arasındadır?
Yalnız I |
I ve II |
I, II ve III |
II, III ve IV |
I, II, III ve IV |
Sorunun yanıtı "1950-1989 ARASI TÜRK-SOVYET İLİŞKİLERİ" başlığında yer almaktadır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1990’lı yıllarda SSCB’nin dağılmasından sonra yaşanan gelişmelerden biri değildir?
Türkiye’nin, Karadeniz ve Kafkaslarda önemi azalmıştır |
Türkiye ABD ve NATO’nun stratejik ortağı olmuştur |
Türkiye Gürcistan’ın toprak bütünlüğü ve bağımsızlığına destek vermiştir |
Türkiye, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Konseyinin temel üyelerinde biri olmuştur |
Türkiye Rusya Federasyonu ilişkileri açısından yeni bir dönem başlamıştır |
Sosyalizmin yaşadığı kriz, 1990’lı yıllarda SSCB’nin dağılmasına neden oldu. ABD ve Türkiye arasında Soğuk Savaşı’n başında gelişen iş birliği, stratejik bir ortaklığa dönüştü ve güçlendi. SSCB’nin dağılmasıyla Türkiye, Karadeniz ve Kafkaslarda (Hazar Denizi bölgesinde) daha da önemli bir aktör hâline geldi. Soğuk Savaş’ın sona ermesi, Türkiye Rusya Federasyonu ilişkileri açısından yeni bir dönemi başlatmıştır. Soğuk Savaş’ın zor yılları ardından Türkiye, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Konseyinin temel üyelerinden ve hem siyasi hem iktisadi açıdan en büyük ortaklarından ve bölge ülkelerinden biri olmuştur. Stalin’in politikalarına hedef olmuş olan Türkiye, Gürcistan’ın toprak bütünlüğü ve bağımsızlığına destek veren ilk ülkeler arasında yer almış, ABD ve NATO’nun stratejik ortağı olmuştur.
7.Soru
Kırım hangi antlaşma ile Osmanlı hakimiyetinden çıkıp bağımsızlığını kazanmıştır?
Küçük Kaynarca Antlaşması |
Büyük Kaynarca Antlaşması |
Yaş Antlaşması |
Moskova Antlaşması |
Paris Antlaşması |
Rusya ile 1774’te Küçük Kaynarca Antlaşması yapılmıştır. Böylece Osmanlı Kırım’daki hâkimiyetini kaybetmiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.
8.Soru
Atlantik Okulu, Rusya’nın tehdit algılamasının Soğuk Savaş sürecinde düşman olarak tanımladığı NATO ve Batı’dan değil, Çin ve Orta Asya’da radikal İslam’ın yayılmacı kimliğinden kaynaklandığı hipotezini benimsemesi sonucunda Rusya’yı tedirgin eden bazı gelişmeler olmuştur. Aşağıdakilerden hangisi Rusya’nın karşılaştığı durumlardan biri ile ilgili olarak yanlış bilgi içermektedir?
NATO Kafkasya ve Orta Asya bölgelerinde etkili olmuştur |
Pembe Devrimler Ukrayna ve Gürcistan’ı etkisi altına almıştır |
11 Eylül sonrasında Afganistan’da NATO askerî gücü yer almıştır |
NATO kısa sürede Doğu Avrupa ekseninde Rusya sınırlarına doğru genişlemiştir |
Rusya eski Varşova Paktı üyelerini ve bu devletlerin silah pazarını da NATO ve ABD’ye kaptırmıştır |
NATO kısa sürede Doğu Avrupa ekseninde Rusya sınırlarına doğru genişlerken Balkanlar ve Karadeniz- Kafkasya bölgesinde etkili olmuştur. Özellikle Pembe Devrimlerin Ukrayna ve Gürcistan’ı etkisi altına alması, 11 Eylül sonrasında Afganistan’da NATO askerî gücünün yer alması Rusya için diğer endişe kaynağı gelişmeler olmuştur. Rusya bu noktada, eski Varşova Paktı üyelerini kaybettiği gibi bu devletlerin silah pazarını da NATO ve ABD’ye kaptırmıştır.
9.Soru
2005 yılında Kırgızistan’da gerçekleşen devrimin adı nedir?
Turuncu |
Kadife |
Lale |
Kırmızı |
Gül |
Bu dönemde Gürcistan’da başlayıp Ukrayna ve Kırgızistan’da yönetim değişikliğine neden olan halk hareketlerine renkli devrimler denmiştir. 2003’te Gürcistan’dakine Gül (veya Kadife), 2004 Ukrayna’da Turuncu ve 2005 Kırgızistan’daki harekete Lale Devrimi denmektedir. Başta Özbekistan olmak üzere bazı diğer ülkelerde başlayan hareketler ise başarıya ulaşamamış, yönetim tarafından bastırılmıştır. Doğru cevap C’dir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü'nün kurucu üyelerinden biri değildir?
Belarus |
Ermenistan |
Tacikistan |
Özbekistan |
Kazakistan |
Örgüt, 23 Haziran 2006’da Özbekistan’ın da katılmasıyla yedi ülkeden oluşan bir güvenlik örgütüne dönüşmüştür. Bu nedenle doğru cevap D'dir.
11.Soru
21 Şubat 1985 tarihinde Komünist Parti Politbüronun, Ermeni soykırımının 70. yılı gündemli toplantısını yöneten Sovyet lider aşağıdakilerden hangisidir?
Gorbaçov |
Malenkov |
Brejnev |
Andropov |
Çernenko |
21 Şubat 1985 tarihinde Komünist Parti Politbüronun, Ermeni soykırımının 70. yılı gündemli toplantısını Gorbaçov yönetmiş ve bu toplantıda Ermeni Komünist Partisinin 24 Nisan’ın soykırım günü olarak kabulü önerisi görüşülmüştü.
12.Soru
Aşağıdaki hangi antlaşmanın imzalanmasıyla Sovyetler Birliği resmen dağılmıştır?
Almatı Deklarasyonu |
Varşova Paktı |
Daimi Tarafsızlık Stratejisi |
Bağımsız Devletler Topluluğu |
Avrasya Ekonomik Topluluğu |
8 Aralık 1991’de Rusya, Ukrayna ve Beyaz Rusya arasında Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) anlaşması imzalanarak Sovyetler Birliği’ne son verildi. Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in girişimiyle 21 Aralık’ta Gürcistan, Litvanya, Letonya ve Estonya dışındaki 11 cumhuriyetin temsilcileri Alma Ata Deklarasyonu ile BDT sözleşmesini imzaladılar. Böylece 1991 sonu itibariyle Sovyetler Birliği resmen dağılmış oldu. BDT, Sovyetler Birliği’nin kansız bir şekilde dağılması yolunda önemli bir araçtır. Doğru cevap D’dir.
13.Soru
1945-1953 yılları arasında, Sovyetler Birliği bir süper güce dönüşürken Baltıklardan Karadeniz’e kadar olan bölgede Sovyet etkisinden kaçabilen tek ülke aşağıdakilerden hangisidir?
Ermenistan |
Türkiye |
Gürcistan |
Azerbaycan |
Bulgaristan |
1945-1953 yılları arasında, Sovyetler Birliği bir süper güce dönüşürken Türkiye Baltıklardan Karadeniz’e kadar olan bölgede Sovyet etkisinden kaçabilen tek ülke durumundaydı.Doğru yanıt B'dir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü'ne üye ülkelerden değildir?
Kazakistan |
Kırgızistan |
Tacikistan |
Türkmenistan |
Ermenistan |
Türkmenistan bu askeri işbirliği çemberinin dışında kalmayı tercih etmiştir. Doğru cevap D'dir.
15.Soru
Asya-Pasifik bölgesinde hangi ülkelerin ekonomilerinin önem kazanmaları, Rus dış politikasını yakından etkilemiştir?
Çin ve Japonya |
Çin ve Kore |
Çin ve Hindistan |
Kore ve Japonya |
Kore ve Hindistan |
Diğer yandan, Asya-Pasifik bölgesinde Çin ve Japonya ekonomilerinin önem kazanmaları, Rus dış politikasını da yakından etkilemiştir.
16.Soru
Rusya, Soğuk Savaş sonrasında küreselleşen dünya ekonomisinde insan hakları ve demokratikleşme hareketleri ile ve Avrupa-Atlantik bölgesinde eski “sosyalist” coğrafyanın kapitalist ekonomik sisteme eklemlenmesinin askerî boyutunu teşkil eden NATO ile bütünleşmenin sonuçlarını büyük bir dikkatle takip etmiştir. Diğer yandan, Asya-Pasifik bölgesinde Çin ve Japonya ekonomilerinin önem kazanmaları, Rus dış politikasını da yakından etkilemiştir. Rus siyasal elitin bu noktada takip etmediği husus aşağıdakilerden hangisidir?
Liberal esasları benimsemek |
Daha katılımcı ve özgür olmak |
İdeolojik denklemden uzaklaşmamak |
Batı ile geleneksel ayrılıklarını ortadan kaldırmak |
Batı ile siyasal ve ekonomik entegrasyonu desteklemek |
Rus siyasal eliti bu noktada; ideolojik denklemden uzak, liberal esasları benimseyen, daha demokratik, şeffaf, katılımcı ve özgür bir Rus siyasal modelini kurmak için Batı ile yakın güvenlik ve ekonomi düzleminde işbirliğinin geliştirilmesi ana fikrinde yoğunlaşmıştır. Bu noktada Atlantikçi Okul’un temel dış politika eğilimi, Rusya’nın Batı ile geleneksel ayrılıklarını ortadan kaldırmak, siyasal ve ekonomik entegrasyonu desteklemek olmuştur. Yeltsin dönemi Rus dış siyasetinde Atlantikçi görüş hâkim unsur olmuştur.
17.Soru
Türk-Sovyet ilişkilerini etkileyen Küba krizi hangi iki ülke arasında olmuştur?
Bulgaristan-Sovyetler Birliği |
Romanya-Bulgaristan |
ABD-Sovyetler Birliği |
Yunanistan-ABD |
İngiltere-Romanya |
ABD ve Sovyetler Birliği arasındaki Küba krizi, Türk-Sovyet ilişkilerini etkileyen bir diğer gelişme olmuştur. Ekim 1962’de Türkiye’deki Amerikan üslerinin Küba’daki Sovyet füzelerinin kaldırılması karşılığında kapatılacağı söylentileri yayılmıştı. Bu fikrin Beyaz Saray’a yakınlığı ile bilinen Walter Lippman’a ait olduğu düşünülmekteydi. Lippman’ın, The Washington Post gazetesinde 23 ve 25 Ekim tarihlerinde yayınlanan yazıları bu kaynağa dayanıyordu. 16 Ekim tarihinde Başkan John Kennedy, yaptığı kapalı basın toplantısında bu fikri ve gerçekleştirilebileceğini açıklamıştı. Başkan, Sovyet yetkilileriyle yaptığı görüşmelerde, Türkiye’deki füzelerin 4-5 ay içerisinde geri çekileceği sözünü verdi. Doğru cevap C’dir.
18.Soru
Yeltsin dönemi Rus dış siyasetinde Atlantikçi görüş hâkim unsur olmuştur. Bunun sonucunda Rusya’nın karşılaştığı olumsuz durumlar sonucunda Dışişleri Bakanlığına Avrasyacı Okul’un Dışişleri Bakanı atanmıştır. Yapılan bu değişiklik Rus dış politikasındaki dönüşün önemli bir göstergesi olarak yorumlanmıştır. Bu yeni dönemde Rus dış politikası, Amerikan hegemonyasına karşı duruşun, Avrasya ve BDT ekseni ile dengelenmesiyle tanımlanmaktadır. Dış İşleri Bakanı olarak kim atanmıştır?
Boris Yeltsin |
Vladimir Putin |
Andrei Kozirev |
Yevgeni Primakov |
Eduard Şevardnadze |
Yeltsin iktidarının 1996-99 yılları arasındaki döneminde, Orta Doğu ve Çin ilişkilerinden sorumlu KGB şefi Yevgeni Primakov’un 1996 Ocak ayında, Batı yanlısı ve liberal dış politika yürütmekle Duma (Rusya Parlamentosu’nun alt kanadı) tarafından eleştirilen Kozirev’in yerine Dışişleri Bakanlığına atanması, Rus dış politikasındaki dönüşün önemli bir göstergesi olarak yorumlanmıştır. 1996 yılında Yevgeni Primakov’un Dışişleri Bakanlığına gelişiyle başlatılan bu yeni dönemde Rus dış politikası, Amerikan hegemonyasına karşı duruşun, Avrasya ve BDT ekseni ile dengelenmesiyle tanımlanmaktadır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 18 Nisan 1945 tarihinde hazırladığı belgede, Montrö Sözleşmesi’nin gözden geçirilmesi konusunda dikkat çektiği konulardan biri değildir?
SSCB’de yaşayan Türklerin ülkeye geri gönderilmesi |
Türkiye’nin egemenliği ve bağımsızlığına etkisi |
Boğazlar aracılığıyla yapılan ticarete etkisi |
Uluslararası güvenlik sistemine uygunluğu |
Balkanlar ve Doğu Akdeniz bölgesindeki siyasi ve stratejik etkisi |
“ABD, Montrö Sözleşmesi’nin gözden geçirilmesi konusundaki herhangi bir öneri için tavrını (1) eğer olacaksa Türkiye’nin egemenliği ve bağımsızlığına etkisi, (2) Boğazlar aracılığıyla yapılan ticarete serbestlik prensibi açısından etkisi, (3) uluslararası güvenlik sistemine uygunluğu ve (4) daha geniş olarak Balkanlar ve Doğu Akdeniz bölgesindeki siyasi ve stratejik etkilerini dikkate alarak temellendirmelidir.”
20.Soru
Molotov
Kaganoviç
Malenkov
1950-1989 arası Türk-Sovyet ilişkileri dikkate alındığında Sovyetler Birliği Komünist Partisi Sekreteri Nikita Kruşev yukarıdaki kişilerden hangisinin Türkiye üzerindeki politik görüşlerine karşı çıkmıştır?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Sovyetler Birliği Komünist Partisi Sekreteri Nikita Kruşev, 1957 yılının Haziran ayında Stalin’in politikalarını gözden geçiren ve Georgi Malenkov, Viacheslav Molotov, and Lazar Kaganoviç’e karşı mücadele etmiştir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ