Orta Asya ve Kafkaslarda Siyaset Final 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin Güney Kafkasya’nın güvenlik ve istikrarı için bölgede desteğini önemsediği uluslararası örgütlerden biridir?
NATO (Kuzey Atlantik Anlaşması örgütü ) |
Güney Kafkasya Güvenlik Antlaşması |
Güney Kafkasya’da İstikrar Üzerine Yuvarlak Masa |
Kafkasya Forumu |
Kafkas İstikrar Paktı |
Türkiye, Kafkasların hiçbir ülkenin tek başına arka bahçesi olmasına rıza göstermeyeceği imajını da elden geldiğince vermeye çalışmıştır. Dolayısıyla, Güney Kafkasya’nın istikrarı için, bölgede NATO (Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü) ve AB (Avrupa Birliği) gibi örgütlerin desteğini önemsemiştir.
2.Soru
‘Türk - Ermeni Barışma Komisyonu’ hangi yıl oluşturulmuştur?
1980 |
1987 |
1993 |
1998 |
2001 |
Türk ve 4 Ermeni temsilcinin katılımıyla 9 Temmuz 2001 tarihinde Cenevre’de ‘Türk - Ermeni Barışma Komisyonu’ oluşturulmuştur. Doğru yanıt E'dir.
3.Soru
Kazakistan Devlet Başkanı Nazarbayev, Türk yetkililer ile Stratejik Ortaklık Antlaşması’nı ne zaman imzaladı?
Kazakistan Devlet Başkanı Nazarbayev, Türk yetkililer ile Stratejik Ortaklık Antlaşması’nı ne zaman imzaladı?
Temmuz 2006 |
Ağustos 2007 |
Eylül 2008 |
Ekim 2009 |
Kasım 2010 |
21 - 24 Ekim 2009’da Türkiye’ye gelen Kazakistan Devlet Başkanı Nazarbayev, Türk yetkililer ile Stratejik Ortaklık Antlaşması’nı imzaladı.
4.Soru
Kafkas cumhuriyetleri ile Türkiye sınırı ne zaman belirlendi?
1918 |
1919 |
1920 |
1921 |
1922 |
Kafkas cumhuriyetleri ile Türkiye sınırı 16 Mart 1921 Moskova Antlaşması; 13 Ekim 1921 Kars Antlaşması ile belirlendi.
5.Soru
I. 1945-1947 arasında sürmüştür.
II. Türkiye’yi Amerika’nın stratejik ortağı hâline getirmiştir.
III. Türkiye'yi Soğuk Savaş için başlangıç noktası haline getirmiştir.
Hangisi ya da hangileri Sovyetler Birliği’nin sürdürdüğü yayılmacı politikalara ilişkin doğru ifadelerdendir?
I, II, III |
II, III |
I, II |
Yalnız II |
Yalnız I |
Verilen öncüllerin hepsi Sovyetler Birliği’nin sürdürdüğü yayılmacı politikalara ilişkin doğru ifadelerdendir. Doğru cevap A'dır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Soğuk Savaş sonrası Hazar'ın hukuki statüsü ile ilgili antlaşmalardan birisi değildir?
2003 Rusya Federasyonu - Azerbaycan - Kazakistan Üçlü Antlaşması |
1998 Rusya Federasyonu - Kazakistan Antlaşması |
1997 Azerbaycan - Kazakistan Antlaşması |
2001 Rusya Federasyonu - İran Antlaşması |
1995 Gürcistan - Azerbaycan Antlaşması |
Soğuk Savaş sona erdikten sonra kıyıdaş devlet sayısının artması, kıyıdaş devletlerin ABD, AB ve Çin gibi bölge dışı ve kıyıdaş olmayan devletlerle yoğun ilişkilerinin olması, başka bir ifadeyle Hazar’ın global ekonomik ve siyasi güç mücadelesinin alt bölgelerinden biri haline gelmesi statü tartışmalarını daha da karmaşık hale getirmiştir.
Bu çerçevede Bölge, tarihinde olduğu gibi birtakım antlaşmaların konusu haline gelmiştir. Örneğin:
• 1994 Asrın Antlaşması ile Azerbaycan petrollerini bölge dışı güçlere açmıştır,
• 1997 yılında Azerbaycan ve Kazakistan Hazar’ın deniz yatağının paylaşılması hususunda antlaşma imzalamıştır,
• 1998 RF-Kazakistan Antlaşması ile Hazar’ın kuzeyindeki yer altı kaynaklarının
paylaşılması amaçlanmıştır,
• 2001 RF-İran Antlaşması ile iki devlet deniz statüsünde değişiklik olmadıkça resmi
olarak hiçbir sınırı tanımayacakları konusunda anlaşmıştır,
• 2003 yılında RF-Azerbaycan-Kazakistan Üçlü Antlaşması ile deniz dibinin milli sektörlere bölünmesi ve deniz yüzeyinde beş kıyıdaş devletin serbest dolaşım hakkı olacağı konusunda ortak karara varılmıştır.
7.Soru
Türkiye'nin 1991'de Orta Asya devletlerinin tamamını tanımasında hangi olay önemli ölçüde etkili olmuştur?
Türkiye'nin Avrupa Birliği başvurusunun reddedilmesi |
Türkiye'nin NATO'ya üye oluşu |
Sovyetler Birliği'nin dağılması |
ABD'nin bölgede söz sahibi olması |
Bölgeye gönderilen heyet raporlarının etkisi |
Türkiye'nin 1991'de Orta Asya devletlerinin tamamını tanımasında Sovyetler Birliği'nin dağılmasının etkisi büyüktür. Doğru cevap C seçeneğidir.
8.Soru
Aşağıdaki ilkelerden hangisi Türkiye'nin Orta Asya’ya yönelik dış politikasının temel hedeflerinden biri değildir?
Orta Asya devletlerinin devletleşme süreçlerine destek vermek |
Ekonomik ve siyasi reform süreçlerine katkıda bulunmak |
Dünya ile bütünleşmelerine yardımcı olmak |
İkili ilişkileri, karşılıklı çıkarlar ve egemen eşitlik ilkeleri temelinde geliştirmek |
Kuzey - Güney enerji koridorunu hayata geçirmek |
Türkiye, aşağıdaki ilkeleri, Orta Asya’ya yönelik dış politikasının temel hedefleri olarak benimsedi:
1. Orta Asya devletlerinin devletleşme süreçlerine destek vermek,
2. Ekonomik ve siyasi reform süreçlerine katkıda bulunmak,
3. Dünya ile bütünleşmelerine yardımcı olmak,
4. İkili ilişkileri, karşılıklı çıkarlar ve egemen eşitlik ilkeleri temelinde geliştirmek,
5. Doğu - Batı enerji koridorunu hayata geçirmek
9.Soru
Orta Asya ülkeleri ile ticari ve ekonomik ilişkileri geliştirmeye yönelik olarak TACIS programı kim tarafından hazırlanmıştır?
ABD |
Türkiye |
İngiltere |
Avrupa Birliği |
Rusya |
1990’larda Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerine teknik yardımda bulunmak üzere TACIS programını hazırlayan ve bu program dâhilinde Orta Asya devletleri de dâhil olmak üzere, Bağımsız Devletler Topluluğu üyesi ülkeler ile ticari ve ekonomik ilişkilerini geliştirmeye çalışan Avrupa Birliği, bu ülkelere yönelik olarak teknik yardım programları başlattı. Bu bağlamda, her bir Orta Asya devletiyle Ortaklık ve İşbirliği Anlaşmaları imzaladı
10.Soru
Lale Devrimi, 2005 yılında hangi ülkede gerçekleşmiştir?
Ukrayna |
Kazakistan |
Ermenistan |
Gürcistan |
Kırgızistan |
2005’de Kırgızistan’da gerçekleşen Lale Devriminde yaşanan olaylar üzerine, bağımsızlıktan beri ülkenin başında bulunan Asker Akayev ülkeyi terk etmek zorunda kalmış ve Bakıyev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı olmuştur.
11.Soru
Sovyet devlet adamı Gorbaçov’un başlattığı Glasnost ve Perestroyka (Yeniden Yapılanma ve Açıklık) politikası aşağıdakilerden hangisi hedeflenmiştir?
Parçalanmayı önleme ve demokratikleşme |
Çarlığın yeniden canlandırılması |
Merkezi ekonomiye geçilmesi |
Komünizmin bitirilmesi |
Hiper enflasyon |
SSCB, II. Dünya Savaşı sonrasındaki uluslararası sisteme yön veren Süper Güç olarak Doğu Avrupa-Orta Asya eksenine hâkim mutlak egemen aktör olmuştur. Ancak, Sovyetler Birliği’nin dağılması ile ortaya çıkan anayasal sistemde başkanlık rejimi ve çok partili demokratik siyasal sisteme geçişteki zorluklar, dış politikanın temel önceliklerini değiştirmiştir. Rus dış politika sıralamasında, SSCB’den ayrılan devletlerin oluşturduğu artçı deprem dalgalarının yarattığı tehlike unsuru olarak Rusya topraklarının daha fazla parçalanma riskinin önlenmesi, acil ihtiyaç olarak ön plana çıkmıştır. Rusya, özetle, başlangıçta Gorbaçov’un başlattığı “Glasnost ve Perestroyka - Yeniden Yapılanma ve Açıklık’’ politikasındaki demokratikleşme sürecinde acı reçeteyi uygulayarak merkezî ekonomik modelden, liberal sisteme geçişte hiper enflasyonun neden olduğu bir sancılı geçişi yaşamak zorunda kalmıştır.
12.Soru
Aşağıdaki ülkelerden hangisi Türkiye’nin Türk dünyası ile doğrudan bağlantı kurabilmesinin önündeki coğrafi engellerden biridir?
Gürcistan |
Yunanistan |
Bulgaristan |
Irak |
Suriye |
Ermenistan, Gürcistan ve İran Türkiye’nin Türk dünyası ile doğrudan bağlantı kurabilmesinin önündeki coğrafi engellerdir. Doğru yanıt A'dır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1992 yılında başa gelen Azerbaycan lideri Ebulfez Elçibey’in Türkiye ile ilgili ilişkilere dair ideallerinden biri değildir?
Türkiye ile Azerbaycan arasında bir ‘konfederasyon’ kurulması, dolayısıyla iki ülke arasında sınırların kalkması ve iki ülke insanlarının birbirlerinin ülkelerinde serbestçe çalışabilmeleri |
İki ülke arasındaki askerî işbirliğinin Gürcistan ve Ermenistan arasında bulunan seviyeye çıkarılması |
Türkiye ve Azerbaycan arasında bir ‘ittifak antlaşmasının’ yapılması suretiyle Rusya’nın Azerbaycan’a müdahalesinin önüne geçilmesi |
Azerbaycan’da Türk Silahlı Kuvvetleri ve NATO’ya ait üslerin oluşturulması |
Türkiye’nin de yardımıyla Azeri ordusunun en modern silahlarla donatılması |
Ebulfez Elçibey’in Türkiye ile ilgili ilişkilere dair ideallerinden biri iki ülke arasındaki askerî işbirliğinin Rusya ve Ermenistan arasında bulunan seviyeye çıkarılmasıdır. Doğru yanıt B'dir.
14.Soru
Acaristan sorununun oluşmasında ilk olarak aşağıdaki gelişmelerden hangisi kaynak gösterilmektedir?
Müslüman Acarların Stalin döneminde göç ettirilmesi |
Batum Limanı ve Sarp Sınır Kapısı sebebiyle Acar bölgesinin güçlenmesi |
Batum-Erivan demiryolunun stratejik önemde olması |
Bağımsız Gürcistan'ın ilk yıllarında aşırı milliyetçi politikalar yürütmesi |
Gürcistan ve Rusya Federasyonu arasındaki anlaşmazlıklar |
Acaristan Sorunu, Rusya’nın SSCB Dönemi’nde uyguladığı politikalar sonucunda oluşmuştur. Nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan Acaristan 1921’de SSCB’ye, 1937’de Gürcistan’a bağlanmış ve Müslüman Acar halkı Stalin tarafından Kazakistan’a göç ettirilmiştir.
15.Soru
Haziran 2017'de aşağıdaki ülkelerden hangisi Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ)'ne tam üye olarak kabul edilmiştir?
İran |
Türkiye |
Azerbaycan |
Afganistan |
Pakistan |
Türkiye’nin diyalog ortakları arasında yer aldığı ŞİÖ, Haziran 2017’de Pakistan ve Hindistan’ı tam üye olarak kabul etti. Doğru cevap E'dir.
16.Soru
2012 yılındaki rapora göre Rus nüfus orta asya ülkelerinden hangisinde oran olarak en fazladır?
Türkmenistan |
Tacikistan |
Kazakistan |
Kırgızistan |
Özbekistan |
Rus Nüfusun Bölge Ülkelerine Dağılımı (2012)
Azerbaycan: %2, Kazakistan %25.6, Kırgızistan %12.5, Özbekistan %5.5, Türkmenistan %4, Tacikistan %1.1.
17.Soru
Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra Güney Kafkasya ülkelerini ilk tanıyan ülke aşağıdakilerden hangisidir?
Ermenistan |
Irak |
İran |
Türkiye |
Gürcistan |
Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra Güney Kafkasya ülkelerini ilk tanıyan ülke Türkiye olmuştur.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1993 yılından sonra Türkiye’nin Orta Asya’da etkisinin gerilemesine neden olan sebeplerden biri değildir?
Çin’in bölgede etkisini artırma gayretleri |
Rusya’da Avrasyacıların iktidara gelmesi |
Otoriter rejimlerlerden uzaklaşmaları |
Türkiye’nin finansal açıdan yetersizliği |
Orta Asya devletlerinin kendi kimliklerini inşa etmeleri |
Orta Asya devletlerinin kendi kimliklerini inşa etmeleri, otoriter rejimleri benimsemeleri, Türkiye’nin finansal açıdan yetersizliği, Rusya’da Avrasyacıların iktidara gelmesi, ABD’nin Yeni Orta Asya stratejisi, Çin’in bölgede etkisini artırma gayretleri ve AB’nin TACIS programı, Türkiye’nin bölgede etkisinin gerilemesine neden olmuştur. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Hazar'ın statüsü ile ilgili antlaşmalardan birisi değildir?
Reşt Antlaşması |
Türkmençay Antlaşması |
Gülistan Antlaşması |
Kars Antlaşması |
Moskova Dostluk Antlaşması |
Genel ve soyut olarak belirtirsek Hazar’ın Statüsü, 18. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren uluslararası hukukun konusu olmuştur. Aşağıda ismen belirttiğimiz antlaşmalar ile Hazar Denizi’ndeki balıkçılık faaliyetleri, seyrüsefer serbestliği ve Hazar’da donanma
bulundurma gibi konular düzenlenmiştir.
• 1723 Petersburg Antlaşması,
• 1729 Reşt Antlaşması,
• 1813 Gülistan Antlaşması,
• 1828 Türkmençay Antlaşması,
• 1921 yılında imzalanan Moskova Dostluk Antlaşması
• 1935 yılında imzalanan SSCB-İran Antlaşması,
• 1940 yılında imzalanan Tahran Antlaşması
20.Soru
Sorunlu bir dönemin ardından Türk-Sovyet yakınlaşmasının ilk işaretleri kaçlı yıllarda ortaya çıkmıştır?
1950 |
1960 |
1970 |
1980 |
1990 |
Uzun süren sürtüşme döneminin ardından Türk-Sovyet yakınlaşmasının ilk işaretleri 1960’larda ortaya çıktı. Doğru cevap B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ