Orta Çağ ve Yeni Çağ Türk Devletleri Tarihi Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Hangi olay sonrasında Timur, Osmanlılara karşı Anadolu'daki beylikleri yeniden canlandırmaya başlamıştır?
Malazgirt Savaşı |
İzmir'in fethi |
Eretna devletinin kurulması |
Kolonoros limanının fethi |
Ankara Savaşı |
Timur’un Ankara Savaşı’ndaki zaferinden sonra, diğer Anadolu beylikleri gibi, Karamanoğulları Beyliği de yeniden canlandırıldı.
Osmanlıların Ankara Savaşı’nda yenilmesinden sonra Timur, diğer beylikler gibi, Germiyanoğulları beyliğini de tekrar canlandırmıştır(1402).
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1277’den sonra Batı Anadolu’nun en güçlü beyliği, uc beylerinin önderi haline gelmişlerdir?
Karamanoğulları |
Saruhanoğulları |
Aydınoğulları |
Germiyanoğulları |
Karesioğulları |
Muhtemelen Anadolu Selçukluları hizmetinde ve Moğol işgali sürecinde Germiyanlılar Batı Anadolu’ya göç etmişlerdir. Nitekim bu dönemde başlarında olan Kerimüddin Alişir Bey, Karamanoğulları himayesinde isyan eden Cimri (Siyavufl)’yi yakalayıp Selçuklulara teslim etmiştir. Bu nedenle Kütahya ve Denizli tarafları yurt olarak kendisine verilmiştir. Başlangıçta Sahip Ata oğulları emrinde olan Germiyanlılar, Denizli’nin hakimiyeti konusunda onlarla anlaşmazlık yaşamışlardır. Ancak 1277’den sonra Germiyanoğulları Batı Anadolu’nun en güçlü beyliği, uc beylerinin önderi haline gelmişlerdir. Bu bölgedeki Aydın, Menteşe, Saruhan ve Ladik-İnançoğulları (Denizli) beyleri ilk zamanlarda Germiyanoğullarına tabi idiler.
3.Soru
Şahruh’un Karakoyunlu topraklarını Kara Yusuf’un oğulları arasında paylaştırmasının sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
Kara Yusuf’a bağlılığını göstermek. |
Kardeşleri birbirine düşürmek. |
Halkın şikayetlerini azaltmak. |
Oymak beylerini ortadan kaldırmak. |
Karakoyunlularla ortaklık etmek. |
İskender bey, 1427-1428’de Şirvan üzerine seferinden dönüşünde Sultaniye üzerine yürüdü. Şahruh, Irak-› Acem valisi Hoca Yusuf’u mağlup ederek şehri ele geçirdi. Bunun üzerine Şahruh büyük bir ordu ile Karakoyunluların üzerine yürüdü. Karakoyunlular Selmas yakınlarında Şahruh’un ordusunu karşıladılar. İki gün savaşın sonunda Karakoyunlular üstün gelemeyeceklerini anlayıp Van tarafına çekildiler. Şahruh ise güçlükle kazandığı bu zaferden sonra kendilerine bağlı kalmak şartıyla Karakoyunlu topraklarını Kara Yusuf’un oğulları arasında paylaştırdı. Bundan amacı onların arasında rekabet yaratarak devletin zayıflamasını sağlamaktı. Nitekim bu planında başarılı oldu. Doğru cevap B’dir.
4.Soru
Harezmşahlar Devleti ne zaman kurulmuştur?
11. yüzyılın sonlarında |
12. yüzyılın başlarında |
13. yüzyılın başlarında |
10. yüzyılın sonlarında |
11. yüzyılın başlarında |
Harezmşahlar Devleti, XI. yüzyılın sonlarında Büyük Selçuklu İmparatorluğu yöneticilerinden Kudbeddin Muhammed b. Anuş-Tigin’in, gelenek icabı, Harezmşâh unvanı ile Harezm valiliğine tayini ile başlayan ve oğlu Atsız devrinde, onun Selçuklulardan bağımsız hareket etmeye başlamasıyla gelişen süreçte kurulmuş oldu. Bu devlet, Selçuklu Sultanı Sancar’ın ölümünden sonra (1157), İl-Arslan (1156- 1172) ve Tökiş/Tekiş (1172-1200) zamanlarında güçlendi. Türk kökenli sülale tarafından kurulan bu devlet, Alâeddin Muhammed (1200-1220) devrinde büyük bir imparatorluğa dönüştü fakat Moğol istilası ile de çöktü.
5.Soru
Alâeddin Muhammed’in karşısında duran başlıca siyasi ve askeri güç hangisidir?
Maveraünnehir Kara-Hanlıları |
Kara-Hıtaylar |
Gurlular |
Türk Memlûkleri |
Kanglı-Kıpçak |
Alâeddin Muhammed’in karşısında duran başlıca siyasi ve askeri güç Kara-Hıtaylardır.
6.Soru
Kronolojik olarak incelendiğinde aşağıdaki olaylardan hangisi en son gerçekleşmiştir?
Kara Yusuf'un Tebriz'e girerek Celayirli idaresine son vermesi |
Kara Yusuf'un Alıncak Kalesini ele geçirmesi |
Bağdat hakimi Celayirli Ahmet ile Kara Yusuf'un Bağdat'ı tekrar zapt etmesi |
Timur'un Irak-ı Arap'a sefer düzenlemesi |
Kara Yusuf'un Osmanlı Sultanı Yıldırım Bayezid'e sığınması |
Yukarıdaki şıklardaki olaylar kronolojik olarak incelendiğinde olaylar sırasıyla şöyle gerçekleşmiştir.
1.Kara Yusuf'un Tebriz'e girerek Celayirli idaresine son vermesi,
2.Timur'un Irak-ı Arap'a sefer düzenlemesi,
3.Bağdat hakimi Celayirli Ahmet ile Kara Yusuf'un Bağdat'ı tekrar zapt etmesi
4.Kara Yusuf'un Osmanlı Sultanı Yıldırım Bayezid'e sığınması
5. Kara Yusuf'un Alıncak Kalesini ele geçirmesi
Doğru Cevap B'dir.
7.Soru
Sivil veya askerî büyük mevki sahipleri aleyhinde vaki olacak şikayetlerin tetkiki yahut bunlar tarafından devlete karşı işlenen suçların muhakemesi aşağıdakilerden hangisinde yapılırdı?
Tuğra Divanı |
İnşa Divanı |
Arz Divanı |
Mezalim Divanı |
İstifa Divanı |
Sivil veya askerî büyük mevki sahipleri aleyhinde vaki olacak şikayetlerin tetkiki yahut bunlar tarafından devlete karşı işlenen suçların muhakemesi Ortaçağ İslam Devletlerinde mezalim divanı mahiyetinde bir yüksek mahkeme bulunurdu. Celaleddin devrinde, Türklerin “yuluk” adını verdikleri bir divan-ı mezâlim bulunduğu ve Harzemşahlar teşrifatında Amir ve Malik unvanlarının üstünde bulunan han unvanlı birisinin bu divan başında olduğu belirtilmektedir.
8.Soru
Alâeddin Muhammed döneminde Harezmşahlar Devleti'nin karşısındaki en büyük siyasi ve askeri güç hangisidir?
Gurlular |
Selçuklular |
Kara-Hanlılar |
Moğollar |
Kara-Hıtaylar |
Alâeddin Muhammed’in karşısında duran başlıca siyasi ve askeri güç, Maveraünnehir Kara-Hanlılarını da hâkimiyetlerine almış bulunan Kara-Hıtaylar idi. İslam dünyasının en güçlü hükümdarı haline gelen Alâeddin için en büyük gaye artık, Harezmşahlar'ın metbuu durumunda bulunan ve onlardan her yıl vergi alan Kara-Hıtayların nüfuzunu kırmak ve Mâverâünnehir’i onlardan kurtarmaktı.
9.Soru
Harezmşahlar Devleti kaçıncı yüzyılda kurulmuştur?
IX. yüzyıl |
X. yüzyıl |
XI. yüzyıl |
XII. yüzyıl |
XIII. yüzyıl |
Bu bölgede daha önce kurulan devletler bulunmakla birlikte Harezmşahlar Devleti olarak üzerinde ittifak edilen siyasi teşekkül, XI. yüzyılda Türkler tarafından kurulan Harezmşahlar Devletidir. İdare merkezi Gürgenc’tir. Harezmşahlar Devleti, XI. yüzyılın sonlarında Büyük Selçuklu imparatorluğu yöneticilerinden Kudbeddin Muhammed b. Anuş-Tigin’in, gelenek icabı, Harezmşâh unvanı ile Harezm valiliğine tayini ile başlayan ve oğlu Atsız devrinde, onun Selçuklulardan bağımsız hareket etmeye başlamasıyla gelişen süreçte kurulmuş oldu. Doğru cevap C’dir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi babasının vasiyetine aykırı olarak, tahta çıkarak Harezmlilerin kaderi üzerinde olumsuz bir tesire neden olmuştur?
Celaleddin Harezmşah |
I. Kaykubad |
II. Giyaseddin Keyhusrev |
İzzeddin Kılıç-Arslan |
Kemaleddin Kamyar |
II. Giyaseddin Keyhusrev’in, babasının vasiyetine aykırı olarak, tahta çıkması, Harezmlilerin kaderi üzerinde olumsuz bir tesir yaptı: diğer birçok büyük emirler gibi, Kırhan’ın da İzzeddin’e, veliaht olarak, sadakat yemini etmiş olmasını bahane eden Saadettin Köpek’in kışkırtması sonucu Harezmlilerin bu en büyük emiri tevkif edilerek, Zamantu kalesine gönderildi ve pek az sonra orda hastalandığı ve öldüğü haberi yayıldı.
11.Soru
Malazgirt Savaşından sonra Karasu-Kelkit Irmakları arasında Erzincan, Kemah, Divriği ve Şebinkarahisar kentlerini içine alan bölgede kurulmuş olan beylik aşağıdakilerden hangisidir?
Artuklular |
Saltuklular |
Mengücükler |
Danişmendliler |
Sökmenliler |
Mengücük Beyliği, Karasu-Kelkit Irmakları arasında Erzincan, Kemah, Divriği ve Şebinkarahisar kentlerini içine alan bir sahada kurulmuştur.
12.Soru
1071 Malazgirt zaferinin ardından Yeşilırmak havzasında hangi Türkmen beyliği hüküm sürmüştür?
Saltuklar |
Mengücükler |
Danişmendliler |
Harput Artukluları |
Çubuk Oğulları |
1071 Malazgirt zaferinin ardından Anadolu’nun doğusunda mahalli Türkmen beyliklerinin ortaya çıkışına tanık oluyoruz. Erzurum ve çevresinde Saltuklular, Erzincan ve Kemah’ta Mengücükler, Yeşil Irmak havzasında Danişmendliler, Van Gölü havzasında Sökmenliler, Diyarbekir bölgesinde İnal Oğulları, Dilmaç Oğulları, Mardin ve Hısn-ı Keyfa Artukluları, Elazığ yöresinde de Çubuk Oğulları ve ardından Harput Artukluları, XI. asrın son çeyreğinde tarih sahnesine çıkmışlar, yaklaşık olarak iki asır boyunca bölgenin kaderine hakim olmuşlardır. Bu uzun sayılamayacak zaman dilimi içinde her bir beylik hakim oldukları coğrafyada günümüz Türkiye’sinin yaratılmasına da katkıda bulunan büyük bir değişimi başlatmışlardır.
13.Soru
I. Memlukler ve Dulkadirler gibi iki önemli güç arasında kalmışlardır.
II. Yavuz Selim zamanından itibaren Osmanlı'nın yanında yer almışlardır.
III. 17.yüzyıldan itibaren Osmanlı Beylerbeyliği olarak devam etmiştir.
Yukarıda verilen bilgiler hangi Beyliğe aittir?
Ramazanoğulları |
Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti |
Taceddinoğulları |
Pervaneoğulları |
Canik Beylikleri |
Verilen bilgiler doğrultusunda bu beylik Ramazanoğullarıdır.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İl-Arslan’ın yaptığı faaliyetlerden biri değildir?
Doğu İran’da birbirleriyle çarpışan eski Selçuklu emirlerinin mücadelelerine kendi menfaatine müdahale etti. |
Semerkand Kara-Hanlı hükümdarlarının Karluk kabilesi reisleri ile yaptıkları iç çekişmelerde bir hakem rolü oynadı. |
Kara-Hıtayların istila ve müdahale hareketlerini önlemekle uğraştı. |
Irak Selçuklu Sultanı ile daima çekişme ve çatışma içinde oldu. |
Bağdad halifesi ile sultan arasındaki ihtilaflarda da bir aracı rolü oynamaya çalıştı. |
İl-Arslan, saltanatı boyunca, doğu İran’da birbirleriyle çarpışan eski Selçuklu emirlerinin mücadelelerine zaman zaman kendi menfaatine müdahale etmek; Semerkand Kara-Hanlı hükümdarlarının Karluk kabilesi reisleri ile yaptıkları iç çekişmelerde bir hakem rolü oynamak; Kara-Hıtayların istila ve müdahale hareketlerini önlemekle uğraştı. Bunun dışında il-Arslan, Irak Selçuklu Sultanı ile daima dostça münâsebetler kurmaya, Bağdad halifesi ile sultan arasındaki ihtilaşarda da bir aracı rolü oynamaya çalıştı. Bağdad’a gönderdiği mektuplarında, halifenin sultana ihtiyacından ve Maveraünnehr’i Kara-Hıtayların elinden ancak sultanın kurtarabileceğinden bahseder. Fakat Irak Selçuklularının burada etkili bir askerî müdahalelerine fiilen imkân yoktu; Harezmşah il-Arslan, onlara karşı gösterdiği hürmet ve bağlılık sayesinde, daha ziyade, Horasan halkı ve büyük Selçuklu emirleri arasında mânevi bir sevgi kazanmaya çalışıyordu. Kara-Hıtaylara vergi vermek mecburiyetinden bir türlü kurtulamayan il-Arslan, bütün çabalarına rağmen, Maveraünnehr işlerinde herhangi bir başarı elde edemediği gibi, Horasan’da da Oğuzlara ve Selçuklu emirlerine karşı da etkili bir şey yapamamıştır. Doğru cevap D’dir.
15.Soru
"Bundan böyle divanda, dergahta ve bargahta Türkçeden başka dil konuşulmaya..." diye başlayan fermanı hazırlatan Türk beyi hangisidir?
Karasi Bey |
Kerimeddin Karaman Bey |
Karamanoğlu Mehmet Bey |
Muzafferüddin Alişir Bey |
Gazi Umur Bey |
Konya’yı ele geçirdikten sonra Karamanoğlu Mehmet Bey, Farsça konuşan devlet adamlarına ve Moğollara tepkisini göstermek için, ‘Bundan’ böyle divanda, dergahta ve bargahta Türkçeden başka dil konuşulmaya... diye başlayan fermanı ile hatırlanır.
16.Soru
I. Danişmendliler
II. Artuklular
III. Saltuklular
IV. Mengücükler
V. İnal Oğulları
Yukarıdaki beyliklerden hangilerinin kuruluşu Sultan Alparslan zamanında gerçekleşmiştir?
I-II-III-IV |
I-III-IV |
I-III-V |
II-III-IV |
III-IV-V |
Daha Alp Arslan zamanında kurulan Danişmendliler, Saltuklular ve Mengücükler ile beraber bölgenin siyasi oluşumu tamamlandı. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Harezmşahlar ülkesinde XII. yüzyılda, Seyhun ötesi bozkırlarında yaşayan Türk göçebelerinin İslamlaşmasında ve bunlar arasında bir Türk tarikatının kurulmasında, en büyük rolü oynamıştır?
Ahmet Yesevi |
Ebu’l-Fazl Kirmani |
Ebu Mansur Abbadi |
Ebu Muhammed Heraki |
Seyyid İsmail Cürcani |
Ahmet Yesevi, Harezmşahlar ülkesinde XII. yüzyılda, Seyhun ötesi bozkırlarında yaşayan Türk göçebelerinin İslamlaşmasında ve bunlar arasında bir Türk tarikatının kurulmasında, en büyük role sahiptir.
18.Soru
1256'da Ermenekte kurulan beylik aşağıdakilerden hangisidir?
Germiyanoğulları. |
Karamanoğulları. |
İnançoğulları. |
Saruhanoğulları. |
Aydınoğulları. |
Karamanoğulları.Cevap B'dir.
19.Soru
Karakoyunlu tahtına oturduktan sonra ilk iş olarak Tebriz üzerine yürüyen ve Tebriz'e girerek Celayirli idaresine son veren Karakoyunlu hükümdarı aşağıdakilerden hangisidir?
Kara Yusuf |
Kara Mehmet |
Bayram Hoca |
İskender Bey |
Cihan Şah |
Kara Yusuf Karakoyunlu tahtına oturduktan sonra ilk iş olarak Tebriz üzerine yürüdü. Çünkü Karakoyunlular Tebriz’den ayıldıktan sonra Celayirliler şehri yeniden ele geçirmişlerdi. Kara Yusuf Tebriz’e girerek Celayirli idaresine son verdi. Doğru cevap A'dır.
20.Soru
I. İskender Bey, saltanatının ilk yıllarında Şahruh'a bağlı kalmıştır. II. İskender Bey, 1423 yılında Ahlat'ı kuşatmıştır. III. İskender Bey, 1427-1428’de Şirvan üzerine seferinden dönüşünde Sultaniye üzerine yürümüştür. Yukarıda Karakoyunlu hükümdarı İskender Bey hakkında verilen bilgilerden hangileri doğrudur?
Yalnız I. |
Yalnız II. |
I. ve II. |
II. ve III. |
I. II. ve III. |
Üç maddede de Karakoyunlu beyi İskender Bey hakkında verilen bilgilerin hepsi doğrudur. Doğru cevap E'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ