Osmanlı Devleti Yenileşme Hareketleri (1876-1918) Ara 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Goltz Paşanın Osmanlı ordusunda yaptığı değişikliklerden biri değildir?
Askerî mekteplerin ders programlarına Almanca ve Rusçayı koydurdu. |
Erkân-ı Harbiyye Sınıflarının programlarında değişiklik yaptı. |
Genelkurmay Başkanlığının yetkilerinin kısıtlanmasını sağladı. |
Kurmay subay adaylarına teorik derslerin yanında sahada pratik yaptırdı. |
Yeni bir askere alma kanununun çıkartılmasına sebep oldu. |
1885 yılında Goltz Paşa’ya Osmanlı ordusunda biri Askerî Mektepler Umumî Müfettişliği ve diğeri de Erkân-ı Harbiyye İkinci Reisliği olmak üzere iki resmi görev verildi. Orduya subay yetiştiren okulların programlarında değişiklik yaptı. İleriki yıllarda kıta ve karargâhlarda üst düzey görevler alacak olan kurmay subay adaylarının teorik derslerin yanı sıra sahaya inip pratik yapmalarının da yolunu açtı. Osmanlı ordusunda o güne kadar daha ziyade Fransız talimnameleri esas alınmışken, Goltz Paşa, askerî mekteplerin ders programlarına Fransızcanın yanı sıra Almanca ve Rusçayı da koydurduğu gibi, Alman talimnamelerinin Türkçeye çevrilmesine de ön ayak oldu. Yine Goltz Paşa’nın etkisiyle 1886 yılında yeni bir askere alma kanunu çıkartıldı; askerlik yaşı 20-40 arası olarak belirlenirken, muvazzaflık ve yedeklik süreleri de yeniden düzenlendi. Savaş seferberliğini milletin bütün unsurlarıyla güç kaynaklarının harekete geçirilmesi şeklinde anlayan Goltz, Alman ordusunda olduğu gibi, Osmanlı ordusunda da genelkurmayın daha etkin bir role sahip olmasını istiyordu. Genelkurmay Başkanlığının savaş durumuna uygun seferberlik, yığınak ve harekât planlarının hazırlanmasını teşvik etti. Doğru cevap C’dir.
2.Soru
II. Meşrutiyetin ilan edilmesini sağlayan ilk adım aşağıdakilerden hangisidir?
Ermeni olaylarının toplum üzerindeki etkileri. |
Kürt aşiretlerin Osmanlı ordusuna katılması. |
Osmanlı maliyesinin ciddi bir dış borç krizi içinde olması. |
Osmanlı subaylarının dağa çıkarak isyan başlatması. |
Abdülhamid’in ordunun ıslahında başarısız olması. |
1877-78 Osmanlı-Rus Harbi’nin çıkışını gerekçe göstererek 1876 Kanun-ı Esasisini (anayasa) askıya alan Sultan Abdülhamid, dış ve iç siyasi şartların zorlamasıyla 23 Temmuz 1908’de Meşrutiyet’i ilân etmek zorunda kaldı. Makedonya’da Enver ve Niyazi Beyler gibi Osmanlı subaylarının dağa çıkarak isyan başlatmasıyla fitili ateşlenen süreç, kısa zamanda II. Abdülhamid’in geri adım atarak otuz senelik tek adam idaresine son vermesiyle neticelendi. Bunun ardından 13 Nisan 1909’da çıkan ve Rumî takvimdeki karşılığıyla “31 Mart Vakası” olarak bilinen II. Abdülhamid taraftarı askerî ayaklanma, padişahın tahtan indirilmesiyle neticelendi. Doğru cevap D’dir.
3.Soru
Meşrutiyet döneminin siyasi ve askerî tarihinde, Ekim-Aralık 1912 tarihleri arasında cereyan eden hangi savaştan sonra Osmanlı ordusunun uğradığı ağır mağlubiyet bir dönüm noktası olur ?
Çanakkale Savaşı |
Trablusgarp Savaşı |
1.Dünya Savaşı |
Balkan Savaşları |
Kurtuluş Savaşı |
Meşrutiyet döneminin siyasi ve askerî tarihinde, Ekim-Aralık 1912 tarihleri arasında cereyan eden Balkan Savaşlarından sonra Osmanlı ordusunun uğradığı ağır mağlubiyet bir dönüm noktası olur.
4.Soru
1877-78 Osmanlı-Rus Savaşının ardından Osmanlı devletinin Avrupa devletleriyle imzaladığı antlaşmanın adı nedir?
Berlin Antlaşması |
Versay Antlaşması |
Paris Antlaşması |
Moskova Antlaşması |
Yeşilköy Antlaşması |
Osmanlı Devleti 1877- 78 Osmanlı- Rus Savaşından yenilgiyle çıkmış ancak Osmanlı’nın geleceğini Rusya’ya bırakmak istemeyen Büyük Avrupa Devletleri Berlin’de bir kongre toplayarak uzun bir antlaşma metni üzerinde uzlaşmaya varmışlardır. Berlin Antlaşması, Sultan II. Abdülhamid’in 1878 tarihinde kabul etmek zorunda kaldığı antlaşmadır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi II. Abdülhamid’in Yıldız sistemiyle ilgilidir?
Padişah egemen iradeden çok kanuna itaati önemsiyordu |
Egemen irade ise İttihatçıların temsil ettiği Bâbıâli idi |
Yıldız sarayında kurduğu sistem özü itibariyle tepedeki bir şahsa bağlı değildi |
Esneklik göstermeyen kuralsız hayli karmaşık bir yapıydı |
Bâbıâli’nin yetkilerini doğrudan kullanmaya başladı |
II Abdülhamid, hem iktidarda olduğu dönemlerde hem de sonraki devirlerde, devleti Yıldız Sarayı’nda oluşturduğu bir ekiple yönettiği ve Sultan Abdülmecid döneminden itibaren Mustafa Reşid Paşa, Mehmed Emin Âli Paşa, Keçecizade Fuad Paşa ve Midhat Paşa tarafından devlet işlerinin merkezi haline getirilen Bâbıâli’yi devreden çıkardığı konularında eleştirilmiştir. Zeki, inatçı, evhamlı, çalışkan, dedesi II. Mahmud’u kendisine örnek alıp onun gibi iktidarı talep eden bir padişah olan II. Abdülhamid, gerçekten de iktidarını sağlamlaştırdıkça yavaş yavaş Bâbıâli’nin yetkilerini doğrudan kullanmaya veya Yıldız Sarayı’nda güvendiği şahıs ve ekiplere aktarmaya başladı. Aslında, padişah, kanundan ziyade, egemen iradeye itaati önemsiyordu. O egemen irade ise, kendisinin temsil ettiği padişahlık makamıydı. Yıldız Sarayı’nda kurduğu bu sistem esasında ilginç; özü itibariyle tepedeki bir şahsa bağlı olduğu için de şartlara göre değişiklik ve esneklik gösterebilen kuralsız, hayli karmaşık bir yapıydı. Öte yandan padişahın Bâbıâli’yi devreden çıkarıp iktidarı sarayda toplama siyasetinin Küçük Said Paşa’nın fikri olduğu ve padişahı onun yönlendirdiği yönünde iddialar vardır.
6.Soru
1876 Anayasasına göre milletvekilleri, nazırlardan biri hakkında şikayetçi olduklarında şikayet edilen nazır aşağıdakilerden hangisine sevkedilirdi?
Meclis-i Mebusan |
Divan-ı Âli |
Meclis-i Âyân |
Sadrazamlık |
Meclis-i Vâlâ |
1876 Anayasasına göre milletvekilleri, nazırlardan biri hakkında şikayetçi olduklarında şikayet edilen nazır Divan-ı Âli (Yüce Divan) ye sevkedilirdi.
Doğru Cevap: B seçeneğidir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi adeta Osmanlıcılık ideolojisinin bir deney laboratuvarı olan ve Fransızcayı etkin bir şekilde kullanabilen insanlar yetiştirme amacını güden okuldur?
Darülfünun |
Rüştiyeler |
Mekteb-i Sultani |
Mekteb-i iptidai |
İdadiyye |
İlk sultani 1868 yılında Galatasaray’da açılan Mekteb-i Sultani, yani bugünkü Galatasaray Lisesi’dir. Kuruluş amacı, devlet ve milletle ilgili konularda ortak duygu ve düşüncelere ve Batı medeniyetinin insanlığın ortak değerleri haline gelen felsefe ve düşünce birikimine sahip Fransızcayı etkin bir şekilde kullanabilen insanlar yetiştirmek olan bu okul, Osmanlıcılık ideolojisinin deney laboratuvarı gibiydi. Maarif-i Umumiyye Nizamnamesi, vilâyet merkezlerinde ortaöğretimin üst basamağını oluşturmak üzere sultani adı verilen okulların (mekâtib-i sultaniyye) açılmasını öngörüyordu.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat döneminde tam bir örgün eğitim kurumu niteliğine sahip olmayan eğitim ve öğretim kalitesi düşük okullara verilen isimdir?
İdadi |
Rüştiye |
İptidai |
Sıbyan mektebi |
Medrese |
Sıbyan mektepleri geleneksel Osmanlı eğitim sisteminden devralınan ilkokullardı. Bu okullarda ilk köklü reformlar, 1850’lerde gerçekleştirilirdi. Zamanla yeni usulde eğitim veren ilkokullara mekteb-i iptidai veya sadece iptidai adı verilirken, sıbyan mektepleri ismi daha ziyade halkın imkanlarıyla açılmış tam bir örgün eğitim kurumu niteliği kazanmamış; eğitim ve öğretim kalitesi düşük okullar için kullanılmıştır.
9.Soru
Osmanlı ordusunda Harp Okulu mezunu olmaksızın sıradan onbaşı veya çavuşluktan yüksek rütbelere yükselen ve komuta kademesine getirilen askerlere ne ad verilirdi?
Mektepliler |
Saraylılar |
Paşalar |
Sipahiler |
Alaylılar |
Osmanlı ordusunda subay olabilmek için olmazsa olmaz şart, Harp Okulu mezunu olmak değildi. Kıdem, tecrübe, becerinin yanı sıra komutanların ya da padişahın güvenini kazanmak gibi kriterlerle sıradan bir onbaşı veya çavuş yükselerek paşalığa kadar çıkabilirdi. Dönemin Kara Harp Okulu olan Mekteb-i Harbiyye’den mezun olmaksızın komuta kademesine getirilmiş olanlara “alaylı” denirdi.
10.Soru
Osmalıda Orduya subay yetiştiren Mektebin adı nedir?
Muzika-i humayün |
mekteb-i sebil |
Mekteb-i Harbiyye |
Mekteb-i Osmani |
Mekteb-i Tıbbiye |
Osmalıda Orduya subay yetiştiren Mektebin adı Mekteb-i Harbiyye dir.
11.Soru
Osmanlıların havacılığa ilgisinin artmasına sebep olan, dünya hava harp tarihinde ilk bombardıman Trablusgarp Savaşı’nda hangi ülke tarafından gerçekleştirilmiştir?
Almanya |
İtalya |
Rusya |
Fransa |
Yunanistan |
Dünya hava harp tarihinde ilk bombardımanın Trablusgarp Savaşı’nda 1 Kasım 1911’de İtalyan uçaklarınca gerçekleştirilmesi Osmanlıların havacılığa olan ilgisini arttırdı. Ertesi sene Fransa, İngiltere ve Almanya’dan keşif uçakları satın alındı.
12.Soru
Meşrutiyet’in ilânı sonrasında askerî ataşe olarak Fransa’ya gönderilen kişi aşağıdakilerden hangisidir?
Meşrutiyet’in ilânı sonrasında askerî ataşe olarak Fransa’ya gönderilen kişi aşağıdakilerden hangisidir?
Fethi Okyar |
Yusuf Kenan |
Yarbay Süreyya |
Yüzbaşı Fesa |
Mehmed Kamil |
Meşrutiyet’in ilânı sonrasında askerî ataşe olarak Fransa’ya Fethi Okyar gönderilmiştir.
13.Soru
Deniz kuvvetlerinde 12 sene olan hizmet süresi toplam kaç seneye çıkartılmıştır?
20 |
15 |
18 |
14 |
11 |
Deniz kuvvetlerinde 12 sene olan hizmet süresi toplam 20 seneye çıkartılmıştır
14.Soru
Makedonya ve Doğu Anadolu bölgeleri olmak üzere kırsal kesimdeki asayiş hizmetlerini görmek üzere zaptiye askerlerinin yerine Jandarma teşkilâtının kuruluşu hangi yılda gerçekleşmiştir?
1876 |
1877 |
1878 |
1879 |
1880 |
Berlin Antlaşmasının bir gereği olarak 1879 yılında iç güvenlik teşkilâtında da bir düzenlemeye gidildi ve başta Makedonya ve Doğu Anadolu bölgeleri olmak üzere kırsal kesimdeki asayiş hizmetlerini görmek üzere zaptiye askerlerinin yerine Jandarma teşkilâtı kuruldu. Fransa model alınarak yapılandırılacak olan Jandarma teşkilâtı, zamanın Savunma Bakanlığı olan Seraskerliğe bağlı olacaktı.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kanun-i Esasi’de 1909 yılında gerçekleşen değişikliklerdendir?
Padişaha hükümeti atama yetkisinin verilmesi |
Padişaha meclisi açma yetkisini verilmesi |
Padişahın meclisi fesih yetkisi |
Padişahın sürgün yetkisinin kaldırılması |
Dernek ve toplanma özgürlüğünün kaldırılması |
A,B ve C şıklarındaki öncüller, Kanun-i Esasi’nin ilk halinde yer almıştır. Dernek ve toplanma özgürlüğü ise 1909 değişikliğiyle kaldırılmamış, bizzat bu anayasaya eklenmiştir. Padişahın sahip olduğu sürgün yetkisi 1909 değişikliği ile kaldırılmıştır.
16.Soru
Sultaniler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
İlk kez 1946’da açılmıştır. |
Amacı, Fransızca’yı etkin bir şekilde kullanabilen insanlar yetiştirmekti. |
İlmi ve idari özerkliğe sahipti. |
Maarif Nazırı Safvet Paşa’nın gayretleriyle açılmıştır. |
Uzum ömürlü olmuştur. |
Sultanilerin amacı Fransızca’yı etkin bir şekilde kullanabilen insanlar yetiştirmekti. Doğru yanıt B’dir.
17.Soru
Mukavelât Muharirliği Nizamnamesi (Noterlik) kurumu ilk olarak ne zaman oluşturulmuştur?
13 Ocak 1876 |
4 Ağustos 1879 |
14 Temmuz 1880 |
2 Haziran 1879 |
26 Mart 1877 |
4 Ağustos 1879 tarihli Mukavelât Muharrirliği Nizamnamesi ile noterlik kurumu oluşturuldu. Nizamnameye göre, noterler, bidayet mahkemelerinde görev yapacak; bu mahkemelerin olmadığı yerlerde ise görevlerini mahkeme kâtipleri üstlenecekti. Daha sonra, 1888’de noterlerin seçilme ve atama şekli belirlendi.
18.Soru
Tanzimat dönemi, usûl-i cedid hareketine paralel olarak yetişen ilk pedagoglardan Selim Sabit Efendi’nin Rehnümâ-yı Muallimîn adlı eserinin içeriği aşağıdakilerden hangisidir?
Öğretmenlerin öğrencilerle iletişimini güçlendirmek |
İlkokul öğretmenleri için müfredat belirlemek |
Öğretmenlere etkili öğretim ilke ve yöntemlerini tanıtmak |
Pedagoji eğitimi hakkında bilgi vermek |
Ebeveynleri eğitim konusunda aydınlatmaya çalışmak |
1848’de açılan Darülmuallimîn-i Rüşdi’nin ilk mezunlarından olan ve Paris’teki Mekteb-i Osmani’ de de öğretmenlik yapan Selim Sabit Efendi, Rehnümâ-yı Muallimîn (Öğretmenlere Rehber) adlı eserinde öğretmenlere etkili öğretim ilke ve yöntemlerini tanıtmıştır.
19.Soru
Tanzimat Fermanı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
Kanun-i Esasi’ye gidişte ikinci aşama olarak görülür. |
Sultan Abdülmecid döneminde ilan edilmiştir. |
Kişisel haklar ve dokunulmazlıkları yer verilmiştir. |
Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmıştır. |
Yeni bir aydın tipi ortaya çıkarmıştır. |
Kanun-i Esasi’ye gidişte ikinci aşama hiç şüphesiz II. Mahmud’un çeşitli alanlarda gerçekleştirdiği reformlarla Sultan Abdülmecid’in saltanatının başında ilân ettiği Tanzimat Fermanı gelir.. Tanzimat Fermanı, Sultan Abdülmecid döneminde ilan edilmiş, fermanda kişisel hak ve dokunulmazlıklara yer verilmiş, tanzimatla birlikte yeni bir bürokrat aydın tipi ortaya çıkmıştır. Yeniçeri Ocağı 1826’da Vaka-ı Hayriyye ile daha önceden ortadan kaldırılmıştı.
20.Soru
Seraskerlik olarak adlandırılmış olan ordunun bağlı olduğu en üst idare birimi aşağıdaki seçeneklerden hangisidir?
Erkân-ı Harbiyye |
Harbiye Nezareti |
Ahz-ı asker |
Teftiş-i Umumi-i |
Bâb-ı Seraskerî |
Düzenli ordunun kurulduğu 1826’dan beri kısa bir süre dışında, hep Seraskerlik (Bâb-ı Seraskerî) olarak adlandırılmış olan ordunun bağlı olduğu en üst idare birimi Harbiye Nezareti adını aldı.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ