Osmanlı İktisat Tarihi Ara 11. Deneme Sınavı
Toplam 14 Soru1.Soru
- Tedavüldeki kâğıt paranın sınırlı olması
- Ulaşımın zor ve pahalı olması
- Verimliliğin düşük ve artırılmasının zor olması
- İhracatın zor ithalatın teşvik edilmesi
Yukarıda verilen bilgilerden hangisi /hangileri iaşe(provisyonozim) ilkesine ait doğru bir bilgidir?
I,II |
II,III |
I,II,III |
II,III,IV |
I,II,III,IV |
II,III,IV doğrudur. Kağıt para 1840 yılında kullanıma sunulmuştur. Bu tarihe kadar Osmanlı ekonomisi madeni para üzerinden işlem görülürdü.
2.Soru
1914 yılı idari bölümlemesi esas alınarak bu tarihteki nüfuslarına göre yapılacak bir sıralamada Osmanlı Türkiye’sinin en kalabalık vilayeti aşağıdakilerden hangisidir?
Aydın |
Hüdavendigar |
Balıkesir |
Kütahya |
Eskişehir |
1914 yılı idari bölümlemesi esas alınarak bu tarihteki nüfuslarına göre yapılacak bir sıralamada Osmanlı Türkiye’sinin en kalabalık vilayetlerinin sırası ile Hüdavendigar, Aydın, Konya, Ankara, Kastamonu, Sivas, Trabzon ve İstanbul oldu¤u görülür. Karahisar-ı Sahip (Afyon), Karesi (Balıkesir), Kütahya, Eskişehir ve Bursa Merkez’i içine alan bir büyüklüğe sahip olan Hüdavendigar vilayeti bu tarihte 1.844.637 nüfusa sahip olan en büyük vilayettir.
3.Soru
Osmanlı teşkilat geleneğinde tımar sistemi içerisinde yer alan Haslı eyaletlerin dirlikleri aşağıdakilerden hangisine verilmemiştir?
Kadılara |
Beylerbeylerine |
Sancakbeylerine |
Vezirlere |
Bazı hanım sultanlara |
Osmanlı teşkilat geleneğinde eyaletler haslı ve salyâneli olarak ikiye ayrılmaktaydı. Haslı eyaletler tımar sistemi içerisindedir. Bunların beylerbeylerine ve sancakbeylerine tıpkı merkez teşkilatındaki vezirlere ve bazı hanım sultanlara verildiği gibi has büyüklüğünde dirlikler verilirdi. Bunlar haslarını mültezim veya eminler eliyle yönetir, gelirlerini onlar eliyle tahsil ederlerdi. Eyalet gelir ve giderlerinin, ilke olarak, kendi bünyeleri içerisinde yönetilmeleri söz konusuydu. Dolayısıyla mâlî açıdan özerk idiler.
4.Soru
Osmanlı’da şehrin yönetiminden kim sorumlu idi?
İmam |
Beylerbeyi |
Subaşı |
Dizdar |
Kadı |
Osmanlı’da şehir, kadı veya kadı naibi tarafından yönetilmektedir. En küçük idarî birimleri oluşturan mahallelerin başında imamlar bulunmaktadır. İmam mahallenin yöneticisi ve temsilcisi olarak kadı tarafından atanır. Muhtar ise, başlangıçta, imama vekâlet edebilecek cami cemaatinin seçkin kişisini ifade eder. Osmanlı Mahallesi cami veya kilise etrafında biçimlenmiştir. Eğitim ve alt yapı gibi konularda her mahalle, özellikle vakıfları ile kendi kendine yeterlilik gösterir. Güvenlik işlerinden de beylerbeyi veya sancakbeyi tarafından kadının güvenlik yardımcısı olarak atanan ve sanıkları mahkemeye sevk eden adli zabıta olarak görev yapan subaşı; bunun yardımcısı olan asesler, kale dizdarları ve erleri sorumludur. Şehrin imar düzeninin denetiminde, mimarbaşı, kadının başyardımcısıdır. Doğru cevap E’dir.
5.Soru
I. Osmanlı nüfusunun yüzde 80 ‘ni kırsalda yüzde 20’si kentte yaşar
II. Dağınık toplu ve hat tipi köy yerleşimlerine kırsalda görülür.
III.Köylerdeki yapılaşma bölgenin malzemesi ile doğrudan bağlantılıdır.
IV. Konar göçer16. Yy da yerleşik hayata geçmiştir.
V. Köyün idaresinin başkanı muhtardır.
Osmanlı kısal yapısı ile ilgili olarak yukarıda verilen bilgilerden hangisi/hangileri doğrudur?
I,II |
I,II,III |
I,III,IV |
II,III,IV |
I,II,III,IV,V |
DOĞRU CEVAP I,II, III’dür.19. yy da hala yerleşik olmayan göçerler vardır. Köyün idarecisi olan muhtar 19. Yy ikinci yarısından itibaren tesis edilmiştir.
6.Soru
Osmanlı ekonomisinde ziraî faaliyetlerin ve emekten başka temel üretim faktörü olan toprağın hukukî çerçevesini aşağıdakilerden hangisi çizer?
Fiskalizm |
Provizyonizm |
Tımar sistemi |
Merkantelizm |
Tradisyonalizm |
Osmanlı ekonomisinde ziraî faaliyetlerin ve emekten başka temel üretim faktörü olan toprağın hukukî çerçevesini tımar sistemi çizer. Fiskalizm (Gelircilik), Tradisyonalizm (Gelenekçilik), Provizyonizm (iaşecilik), Merkantelizm (anaparanın miktarına bağlı refah)
7.Soru
- Çift bozan ve öşür vergisini, tımar sahibini öder.
- Sipahiyi kadıya ve devlete şikâyet edebilir
- Kurallara uyduğu sürece toprağı bir çeşit özel mülkiyet şeklinde kullanabilirdi.
- Terk ettiği toprağı on yıl içinde geri dönme olasılığı vardı.
Osmanlı köylüsü ve hakları bağlamında yukarıda verilen bilgilerden hangisi/hangileri doğrudur?
I |
I,II,III |
II,III |
II,III,IV |
I,II,III,IV |
Tümü doğrudur. Osmanlı Köylüsü serf ya da köle değildir. Hakları sancak kanunnameleri, örfi hukuk kuralları çerçevesinde belirlenmişti. Öşür vergisi de şeri bir vergilendirme idi.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi köy yerleşimlerinin devlet tarafından desteklenmesinin sebebidir?
Eşkıyalık hareketlerini önlemek |
Askeri teşkilatın oluşturulması |
Siyasal nüfusu kurmak |
Tımar gelirinin korunması |
Otorite boşluğunu doldurmak |
Reayanın geriye getirilme, aşiretlerin iskânı gibi uygulamalarla köylerin yeniden şenlendirilmesi çabası vardır. Bu hususta iki öncelik önem taşımıştır. Birincisi terkedilen tımar gelirinin korunması, ikincisi de reayanın zirai üretimde tutulmasıdır. Bu amaçla daha önceki yerleşim yerini terk eden reayanın sahib-i arzı tarafından takip edilerek bulunduğu yerden, on yılı geçmemişse alınarak geri getirilebilmesi istenmiştir. Doğru cevap D’dir.
9.Soru
Geçimlerini sağlamak veya hizmetlerine ait masrafları karşılamak üzere bir kısım asker ve memurlara belirli bölgelerden kendi nam ve hesaplarına tahsil yetkisi ile birlikte tahsis edilmiş, çoğunluğu toprak olan vergi kaynaklarına ne ad verilir ?
Haraç |
Tımar |
Öşür |
Cizye |
Çift bozan |
Tımar, “geçimlerini sağlamak veya hizmetlerine ait masraşarı karşılamak üzere bir kısım asker ve memurlara belirli bölgelerden kendi nam ve hesaplarına tahsil yetkisi ile birlikte tahsis edilmiş, çoğunluğu toprak olan vergi kaynaklarına” verilmiş isimdir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi devlet kontrollü nüfus hareketlerinde Osmanlı’nın beklediği avantajlardan biri değildir?
İslamlaştırma |
Gelir elde etme |
Göçleri durdurma |
Üretim artışı |
Askeri güç |
Devlet kontrollü nüfus hareketlerinde devletin beklediği bazı önemli yararlar söz konusu olmuştur. Bunlar; • Üretim artışı • Gelir elde etme • Askeri yarar • İslamlaştırma • Bölgenin sistemle bütünleştirilmesi • Terkedilen bölgedeki bazı olumsuzlukların ortadan kaldırılmasıdır. Doğru cevap C’dir.
11.Soru
Hazine-i Âmire’nin yanında İrâd-ı Cedîd Hazinesi ne zaman kuruldu?
1792 |
1793 |
1794 |
1795 |
1796 |
1793 yılında kuruldu.
12.Soru
Avrupa’da yer alan devletler merkantalist ekonomi politikaları benimserken aynı dönemde Osmanlı’nın ithalatı teşvik etmesinin sebebi hangi seçenekte yer almaktadır?
Osmanlının merkantalizmi kendi topraklarına uyarlaması |
İhraç malları Avrupa’ya pahalı biçimde satılırken dışarıdan alınan ürünlerin ucuza gelmesi |
İlgili dönemde ithalat vergilerinin az olması |
Osmanlının yeterli değerli madene sahip olmaması |
İhtiyaç ürünlerini ithalat yoluyla da olsa karşılanma isteği |
Osmanlının klasik dönemde benimsediği provizyonist yaklaşımlar sonucu önemli olan unsur ihtiyaç mallarının bulunmasını sağlamaktır. Bu durumda yapılacak ithalat ülke içindeki mal miktarını arttıracağı için ithalatı azaltmak gibi bir ekonomi politikası uzun bir süre izlenmemiştir. Doğru cevap E seçeneğidir.
13.Soru
I. Maden Mukâtaası
II. Anadolu Muhasebesi
III. Yeniçeri kalemi
IV. Salyâne Mukâtaası
V. Bursa Mukâtaası
Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı merkez maliyesinin gider kalemleri arasında yer almaktadır?
I ve II |
II ve III |
III ve IV |
I, II, III, IV |
II, III, IV, V |
Osmanlı merkez maliye kalemlerinden gider kalemlerini oluşturanlar; Yeniçeri kalemi, Piyade mukabelesi, Süvari mukabelesi, Tezkire-i kal’a-i evvel; Tezkire-i kal’a-i küçük, Küçük Ruznamçe, Teşrifat kalemi ve Salyâne Mukâtaası’dır. Maden Mukâtaası, Anadolu Muhasebesi ve Bursa Mukâtaası ise gelir kalemlerindendir. Doğru cevap C’dir.
14.Soru
Nüfus hareketlerinin bir neticesi olarak, 93 Harbi öncesi toplam nüfus içindeki oranı %
70 olan müslüman nüfusun I. Dünya Savaşı öncesi ulaştığı oran aşağıdakilerden % kaç'tır?
% 75 |
%80 |
%85 |
%90 |
%95 |
Nüfus hareketlerinin bir neticesi olarak, 93 Harbi öncesi toplam nüfus içindeki oranı %
70 olan müslüman nüfusun I. Dünya Savaşı öncesi ulaştığı oran % 85'tir.