Osmanlı İktisat Tarihi Final 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
I. Selim ve I. Süleyman zamanlarında tekrar Müslüman bir imparatorluğun hâkimiyetine girmiş olan Akdeniz'deki bir önceki Müslüman hakimiyeti hangi yüzyıllardaydı?
5. ve 6. Yüzyıllar |
5. ve 7. Yüzyıllar |
6. ve 7. Yüzyıllar |
6. ve 8. yüzyıllar |
7. ve 9. Yüzyıllar |
16. yüzyılda Portekizlilere karşı yürütülen savaşlar yanında devlet, Akdeniz’deki mücadelelerini devam ettirmekteydi. 7. ve 9. yüzyıllar arasında Müslümanların hâkimiyetinde olan Akdeniz, yaklaşık beş yüz yıllık bir aradan sonra, I. Selim (1512-1520) ve I. Süleyman (1520-1566) zamanlarında tekrar Müslüman bir imparatorluğun hâkimiyetine girmiştir.
2.Soru
Ticaret ve sanatkârlığın geliştirilmesi için zaman zaman dıştan tedbirler alınması amacıyla Osmanlı'da aşağıdakilerden hangi Padişah döneminde Kahire ve Tebriz'den 1500 sanatkar getirilmiştir?
Yavuz Sultan Selim |
Fatih Sultan Mehmed |
Yıldırım Beyazıt |
l. Murat Han |
ll. Murat Han |
Esnaf teşkilatı nispeten dışa kapalı bir nitelik taşır. Ancak Yavuz Selim’in Kahire ve Tebriz’den getirilen 1500 tüccar ve sanatkârı İstanbul’da iskân etmesi, ticaret
ve sanatkârlığın geliştirilmesi için zaman zaman dıştan tedbirler alındığını gösterir.
3.Soru
Belli bir meblağ ödeme, belli bir süre hizmet verme veya belli miktarda mal üretme karşılığında kölelere özgürlüklerini sağlayan sözleşmeye ne ad verilir?
Mükatebe |
Mukabele |
Ferman |
Bildirge |
Veraset |
Mükâtebe belli bir meblağ ödeme, belli bir süre hizmet verme veya belli miktarda mal üretme karşılığında kölelere özgürlüklerini sağlayan bir sözleşmeydi.
4.Soru
Selçuklu Devleti'nde perakende ticareti denetleyen ve devlet tarafından maaşı ödenen memur aşağıdakilerden hangisidir?
Şahne |
Müstevfi |
Hass |
Defterdar |
Müfettiş |
Perakende ticareti denetleyen ve vergileri toplayanlar hükümet tarafından maaşşlı
olarak veya iltizâm usûlüyle tayin olunan şahne adı verilen kişilerdi. Bazen büyük
bir şehrin vergilerinin bile tek bir şahneye iltizâma verildiği oluyordu. Bu kişiler
bazen vali yetkisine de sahip idiler.
5.Soru
19. yüzyıl sonralarına doğru çalışanlar için sosyal güvenliğin ayrı bir kurum olarak ortaya çıkmasının sebebi hangisi olabilir?
Sendikaların güç sahibi olmaya başlaması |
Sanayi devrimi ile başlayan ağır çalışma şartları |
İşverenler tarafında ortak talep haline gelmesi |
Artan işçi ve çalışan grevleri |
Ticaret örgütlerinin çalışanları desteklemesi |
Hem doğu, hem batı dünyası sanayi devriminden önce sosyal yardım, güvenlik ve harcamalarla ilgili kurumlara sahipti. Ancak sanayileşmenin gelişmesi, geleneksel küçük sanayinin yerini büyük sanayinin alması, çalışanların sayısının yanı sıra maruz kaldıkları iş ve meslek kazalarını da arttırmıştır.19. yüzyıl sonralarına doğru bu tehlikelere karşı tedbirler almak gerekmiş, çalışanlar için sosyal güvenlik başlı başına bir kurum olarak belirmeye başlamıştır.Doğru cevap B'dir.
6.Soru
I) Vasiyetname ya da vakıf yoluyla aktarılan para ve mülkler II) Sandıkta işletilen sermayenin faizi III) Ticaretten elde edilen gelirler Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri loncaların teavün sandığının gelir kaynaklarındandır?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
Teavün sandıklarının başlıca gelir kaynakları arasında vasiyetname ya da vakıf yoluyla aktarılan para ve mülkler, bir defaya mahsus olmak üzere yapılan bağışlar ve sandıkta işletilen sermayenin neması yer almaktadır. Doğru cevap C'dir.
7.Soru
İlk sanayi çarşıları Selçukluda hangi şehirde kurulmuştur?
Konya |
Kayseri |
Erzurum |
Diyarbakır |
Sivas |
Ahi Evren fütüvvet felsefesinden ilham alarak kendi oluşturduğu Ahi üretim teori- sine ve Ahi felsefesine dayalı ilk debbağ esnaf-sanayi birliğini Kayseri’de kurdu. Bu örneği bölgedeki esnafı alt meslek grupları halinde örgütleyerek oluşturdu. Aynı meslekten olanların oluşturduğu esnaf birlikleri ile ilişkili tamamlayıcı üretim yapan esnaf-sanayi meslek birliklerini kümelenme modeli ile bir araya getirerek Kayseri sanayi çarşısını/sitesini kurdu.
8.Soru
İlk altın sikkeler hangi hükümdar döneminde basılmıştır?
I. Bayezid |
I. Mehmed |
II. Murad |
II. Mehmed |
II. Bayezid |
Osmanlıların kendi adlarına bastırdıkları ve sultani ya da hasene-i sultaniye adı verilen ilk altın sikkeler, Fatih Sultan Mehmed döneminde (1477-78) basıldı. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.
9.Soru
Aşağıdaki Osmanlı coğrafyalarından hangisi Batı Avrupa ülkeleri ile ticari ilişkilerini diğerlerinden daha önce geliştirmiştir?
Balkanlar |
Mısır |
Suriye |
Batı Anadolu |
İç Anadolu |
Batı Avrupa ile ticarette imparatorluğun Balkan coğrafyasındaki bölgeler nispeten daha erken tarihlerde gelişme göstermesine rağmen, Anadolu’nun durumu oldukça farklıydı. Örneğin; İzmir, 19. yüzyıl başlarında Anadolu’nun Avrupa’ya yönelik mütevazı
ihracatında tek önemli limandı.
10.Soru
- Müruriye
- Geçit
- Bac
- Derbent
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri Osmanlı karayolu yapımı ile ilgili bir vergi türüdür?
I |
II |
II,III |
II,III, IV |
I,II,III,IV |
Tümü karayolu yapımı onarımı ve korunması ile ilgili olarak halktan alınan örfi vergilerdendir
11.Soru
Osmanlı'da Müslümanların özel mülkiyetleri altındaki topraklara verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?
Harâcî |
Öşrî |
Mîrî |
Yurtluk |
Ocaklık |
Fıkıh ve siyaset kitaplarında topraklar öşrî, harâcî ve mîrî (emîrî) olarak üçe ayrılmıştır. Bu nazarî ayrıma göre, öşrî topraklar Müslümanların özel mülkiyetleri altındaki topraklardır. Bunların sahipleri elde ettikleri ürünlerinden zekâtın bir çeşidi olarak öşür (1/10) vergisi öderler. Harâcî toprakların sahipleri ise gayrimüslimlerdir. Bunlar 1/10-1/2 arasında harâc vergisi öderler. Mîrî topraklar ise silah ile fethedilip devlet mülkiyeti altına alınan topraklardır. İşte ikta ve tımar sistemi bu tür topraklara uygulanmıştır. Bununla birlikte gerekli görülen hallerde ve belirli şartlarda öşrî ve harâcî topraklar da bu sistem içerisine alınabilir.
12.Soru
Daha çok rikâb ağaları, emekli Enderûn ağaları, müteferrikalar, hazine memurları, bazı defterhâne kâtipleri, hassa tabipleri gibi müflâherehoran (aylık alan) bazı görevlilerin maaş hesaplarını tutan Osmanlı gider kalemi aşağıdakilerden hangisidir?
Küçük Ruznamçe |
Piyade mukabelesi |
Tezkire-i kal’a-i evvel; Tezkire-i kal’a-i küçük |
Süvari mukabelesi |
Teşrifat kalemi |
Piyade mukabelesi; merkez ve kalelerdeki yeniçeri, cebeci, topçu, top arabacılarla alemdar, hassa terzileri, câmeşûylar (çamaşırcılar), matbah ve kiler hizmetçileri, hayme (çadır) mehterleri, ehl-i hıref gibi görevlilere verilen mevâciblerle ilgiliydi. Tezkire-i kal’a-i evvel; Tezkire-i kal’a-i küçük; Büyük kal’a ve Küçük kal’a da denen bu iki kalem hemen hepsi Rumeli’de bulunan bazı kale muhafızlarına verilen mevâciblerle ilgiliydi. Süvari mukabelesi; sipahi, silahtar ve dört bölüğe (sağ ve sol ulufeciler, sağ ve sol garipler) verilen mevâciblerle ilgilenirdi. Teşrifat kalemi; bu büro adından da anlaşılacağı gibi teşrifatla ilgili harcamaların hesaplarını tutuyordu. Daha çok rikâb ağaları, emekli Enderûn ağaları, müteferrikalar, hazine memurları, bazı defterhâne kâtipleri, hassa tabipleri gibi müflâherehoran (aylık alan) bazı görevlilerin maaş hesaplarını tutan kalem Küçük Ruznamçe’dir. Doğru cevap A’dır.
13.Soru
Azledildiklerinde önceleri arpalık, Tanzimat’tan sonra ise mazuliyet akçesi alan Osmanlı devlet görevlileri aşağıdakilerden hangisidir?
İlmiye-Adliye |
Kapıkulları |
Bürokratlar |
Tımarlı Sipahiler |
Mütekaitler |
Bürokratlar azledildiklerinde önceleri arpalık, Tanzimat’tan sonra ise mazuliyet akçesi alan Osmanlı devlet görevlileridir. Doğru cevap C seçeneğidir.
14.Soru
1844 yılındaki Tashih-i Sikke işlemiyle 100 gümüş kuruş kaç altın liraya eşit tutulmuştur?
1 |
5 |
10 |
15 |
20 |
1844 tarihinde Tashih-i Sikke işlemiyle 100 gümüş kuruş 1 altın liraya eşit kabul edilmiş ve altın ile gümüş 15,09 oranı üzerinden birbirlerine bağlandıktan sonra Osmanlı altın ve gümüş sikkelerinin standartları değişmemiştir.
15.Soru
Hangisi Osmanlı Devletinin çalışma hayatındaki yenileşme döneminin özelliklerinden biridir?
Bu dönemde işçiler mülksüzleştirilmiştir |
Bu dönem Tanzimat ile başlamıştır |
Bu dönemde hakim iş gücü şehirlilerden oluşur |
Bu dönem Meşrutiyet ile başlamıştır |
Bu önemde sandıklar özelleşmiştir |
Tanzimat dönemi klasik dönemi kapatan yenileşme döneminin Nizam-ı Cedid’den sonra ikinci safhasıdır. Tanzimat’la birlikte klasik dönemin sandıkları devletleştirilip tek elden yönetilmeye başlanmıştır.Doğru cevap B'dir.
16.Soru
Merkezdeki maliye daireleri eyaletlerde ve merkezde oluşan gelirleri, giderleri veya her ikisini yönetmekte, bir kısmı da koordinasyon işlevi görmektedir. Gelir ve gider kalemleri mukâtaa denen kamu işletmelerinin özel sektör tarafından işletilmesi işlemleriyle ve cizye ve avârız vergilerinin tahsili, ödemelerin yapılması gibi işlerle uğraşırlardı. Aşağıdaki seçeneklerden hangisi Gelir Kalemlerinden birisi değildir?
Avlonya ve Ağriboz Mukâtaası |
Haslar Mukâtaası |
Cizye Muhasebesi |
Haremeyn Muhasebesi |
Vergi dairesi |
Gelir Kalemleri
1. Muhasebe-i evvel (Başmuhasebe)
2. Cizye Muhasebesi
3. Haremeyn Muhasebesi
4. Haremeyn Mukâtaası
5. Mevkûfât
6. Mukâtaa-i evvel (Başmukata)
7. Ziyade-i cizye
8. Maden Mukâtaası
9. Bursa Mukâtaası
10.İstanbul Mukâtaası
11. Avlonya ve Ağriboz Mukâtaası
12. Haslar Mukâtaası
13. Kefe Mukâtaası
14. Ana15. Ağnâm Mukâtaası
16. Şıkk-ı sânî
17.Soru
- Dokuma sektörü kırsala dayalı bir üretim biçimi idi. Kentlerdeki üretim hacmi çok düşüktü
- Savaş malzemelerinin imalatı ve gemicilik gibi sektörler daha çok devletin yatırım alanı kapsamında idi
- Buğday, deri, pamuk gibi hammaddelerin dışarıya satımında devletin tekel yetkisi vardı.
- 19.Yy’la kadar mamul mal üretimi kendine yeter koşullarda seyir izlemiştir.
Osmanlı sanayisi ile ilgili olarak yukarıda verilen bilgilerden hangisi/hangileri doğrudur?
I,II |
I,III,IV |
I,II,III |
II,III |
I,II,III,IV |
Tümü doğrudur.
18.Soru
18. yüzyıl boyunca ithalat ve ihracattan % kaç vergi alınıyordu?
%6 |
%4 |
%9 |
%3 |
%2 |
18. yüzyıl boyunca ithalat ve ihracattan %3 vergi alınıyordu
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'ndeki sosyal güvenlik yardımlaşmaları ve uygulamalarından birisi değildir?
Aile içi yardımlaşmalar |
Halk kesimi yardımlaşmaları |
Dini nitelikli yardımlar |
Vakıflar |
Meslek kuruluşları |
Osmanlık Devleti'ndeki sosyal güvenlik yardımlaşmaları ve uygulamaları, aile içi yardımlaşmalar, dini nitelikli yardımlar, vakıflar ve meslek kuruluşları olarak dört kategori altında incelebilir. Bu sebeple doğru cevap B'dir.
20.Soru
I- Değişim aracı olma
II- Hesap birimi olma
III- Değer muhafaza aracı olma
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri paranın bir ekonomik yapı içerisinde üstlendiği temel fonksiyonlar arasındadır?
Yalnız I |
I-II |
I-III |
II-III |
I-II-III |
Para bir ekonomik yapı içerisinde üç temel fonksiyon üstlenmektedir: Değişim aracı olma, hesap birimi olma ve değer muhafaza aracı olma. Doğru cevap E'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ