Osmanlı İktisat Tarihi Final 13. Deneme Sınavı
Toplam 14 Soru1.Soru
"Narh Nizamı" ne anlama gelir?
Usta-çırak ilişkisi |
Ticarette uyulması öngörülen etik kurallar |
Esnaf birliği |
Ehil esnaf eğitimi |
Fiyat ve kalite denetimi |
Osmanlıların bazen esnaf nizamı bazen de narh nizamı dedikleri şeyle kastedilen fiyat ve kalite denetim ile standardizasyon sistemidir. Bunun için ihtikâr gibi tekelciliklerin önlenerek, aracıların ortadan kaldırılması ve malların üreticiden tüketiciye en kısa yollardan intikal etmesi sağlanmaya çalışılmıştı.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1867 tarihli Dilaver Paşa Nizamnamesi'nin sosyal politika düzenlemelerinden değildir?
İşçi ücretlerinin ödenmesinin diğer ödemelere göre öncelikli olması |
Günlük çalışma saatinin 10 saat olması |
İşçilerin barınması için işçi koğuşları yapılması |
İşçilerin çalışmaları boyunca denetlenmesi |
İşçilere tıbbi ilaç ve hizmet sağlanması |
1867 tarihli Dilaver Paşa Nizamnamesi, temel olarak işçilerin çalışma koşullarında iyileştirmeler önermektedir. İşçilerin denetlenmesi bunlardan birisi değildir. Doğru cevap D'dir.
3.Soru
Sınırlı sayıdaki dükkanlardan herhangi bir nedenle boşalan bir dükkan olursa bu boş dükkan, esnaf birliğince, ancak kefilli ve ustalık hakkına sahip kişilerden bir ustaya verilmesi hangi kavramla açıklanabilir?
Gedik Hakkı |
Narh Hakkı |
Göz Hakkı |
Kethuda Hakkı |
İhtiyar Hakkı |
Bu sınırlı sayıdaki dükkanlardan birini tasarruf etmek veya ona sahip olmak demek o meslek ve san’atı müstakil icra edebilmek hakkına (imtiyaz›na) sahip olmak demekti. Böylece sınırlı sayıdaki dükkan ile meslek ve san’at› müstakil icra edebilme hakkı (imtiyazı) arasında doğrudan bir ilişki kurulmuş oluyordu.
Nitekim bu gelişme ile birlikte, gedik kelimesinin de esnafla ilgili olarak imtiyaz
anlamında kullanılmaya başlandığını görüyoruz.Doğru cevap A'dır.
4.Soru
- Bedesten: kapalı çarşı
- Kadı, muhtesip: iç ticaretin denetiminde görevliler
- İç tüketimin /ticaretin merkezi: sancak
- Narh: fiyat tespiti
İç ticaretin örgütlenme şekli ile ilgili olarak yukarıda verilen bilgilerden hangisi/hangileri doğrudur?
I,II |
I,II,III |
I,II,IV |
III,IV |
I,III,IV |
I, II,IV doğrudur. İç ticaretin merkezi ve tüketimin temel alanı sancak değil kazadır.
5.Soru
Osmanlılarda,Fatih Sultan Mehmet Döneminde basılmış olan ilk altın paraya ne ad verilmekteydi?
Esedi |
Real |
Flori |
Yaldız |
Sultani |
Osmanlılarda, Fatih Sultan Mehmet döneminde basılan ilk altın paraya sultani ya da hasene-i sultaniye adı verilirdi.
6.Soru
"Üçüncü önemli gelir kaynağı, olağandışı vergilerdir. Bunlar başlangıçta savaş harcamalarını finanse etmek için konmuş 17. yüzyılın sonlarından itibaren olağan vergiler haline gelmişti" Aşağıdaki seçeneklerden hangisi tanıma ait doğru cevaptır?
İhrâcât |
Avârız |
|
Teslimât |
Mevâcib |
Üçüncü önemli gelir kaynağı, ‘avârız-ı divaniye’ veya kısaca ‘avârız’ denen olağandışı vergilerdir. Bunlar başlangıçta savaş harcamalarını finanse etmek için konmuş 17. yüzyılın sonlarından itibaren olağan vergiler haline gelmişti.
7.Soru
Osmanlı sisteminde, piyasadaki para miktarını artırmak için çeşitli yöntemler uygulanmıştır. Bu yöntemlerden biri de tağşiş adı verilen uygulamadır. Tağşişin uygulanma amacı aşağıdakilerden hangisi olamaz?
Tedavüldeki para miktarını artırmak. |
Bütçe açıkları ve devletin ek gelir sağlama ihtiyacı. |
Çeşitli toplumsal kesimlerden kar etmek |
Değişik para modellerini deneme isteğinden dolayı. |
Madeni paralar sık kullanımdan dolayı eskidiği için. |
Bütçe açıkları ve devletin ek gelir sağlama ihtiyacı duyması gibi mali nedenlerle; ekonomide para talebinde meydana gelen artış nedeniyle tedavüldeki para miktarını artırma ihtiyacının ortaya çıkmasıyla; bazı toplumsal kesimlerden kâr elde etme amacıyla gelen enflasyon taleplerini karşılama amacıyla; darphanelerin kötü işletilmeleri nedeniyle; tedavüldeki madeni paralar sık kullanımdan dolayı eskimesi için sikkelerin kenarlarının kırpılması zorunluluğu nedeniyle tağşiş yapılmıştır. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.
8.Soru
Osmanlıda elektrik üretimi ilk hangi santralle yapılmıştır?
Elbistan Termik Santrali |
Yatağan Termik Santrali |
Fatih Sultan Mehmet Han Termik Santrali |
Silahtar Ağa Termik Santrali |
Valide Sultan Termik Santrali |
1914 yılında elektrik üretimine başlayan Silahtar Ağa Termik Santralı’nın yapımı kömür ihtiyacını arttırmıştır.
9.Soru
Narh sistemi hangi dönemde kaldırılmıştır?
Tanziman Döneminde |
Islıhat Döneminde |
1. Meşrudiyet Döneminde |
2. Meşrudiyet Döneminde |
Cumhuriyet Döneminde |
Tanzimat ile kaldırılan narh sistemi yerine serbest fiyat sistemine geçiş süreci başlamıştır. Doğru cevap A'dır.
10.Soru
Osmanlı sosyal güvenlik sisteminin temelini oluşturan, toplumsal yardımlaşma ve kredi arzı sağlama gibi işlevleri olan kurumun adı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Lonca |
Müsadere |
Belediye |
Vakıf |
Akile |
Tanımı verilen kurumlara vakıf denmektedir. Özellikle Tanzimat'tan önceki klasik dönemde Osmanlı sosyal ve ekonomik hayatında çok önemli bir yer teşkil etmektedir. Doğru cevap D'dir.
11.Soru
I. 1867 tarihli Dilaver Paşa Nizamnamesi
II. 1869 tarihli Maadin Nizamnamesi
III. İbrahim Paşa Düzenlemeleri
Yukarıdakileriden hangileri Osmanlı Devleti'nde yenileşme döneminde alınan sosyal politika önlemleri arasında yer alır?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
II ve II |
I, II ve III |
Osmanlı Devleti yenileşme döneminde alınan sosyal politika önlemleri şu şekildedir:
I. 1867 tarihli Dilaver Paşa Nizamnamesi
II. 1869 tarihli Maadin Nizamnamesi
III. İbrahim Paşa Düzenlemeleri
Verilen üç bilgi de doğrudur. Doğru cevap E'dir.
12.Soru
Buharlı gemilerin denizlerde kullanılmaya başlaması hangi yüzyılda gerçekleşmiştir?
16. Yüzyıl |
17. Yüzyıl |
18. Yüzyıl |
19. Yüzyıl |
20. Yüzyıl |
19. yüzyılda buharlı gemilerin devreye girmesine kadar denizlerde hem kürekli
hem de yelkenli gemiler seyrüsefer yapmıştır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi orducu esnaf arasında değildir?
Kuyumcu |
Aşçı |
Bakkal |
Kasap |
Demirci |
Sefer zamanlarında ordunun ihtiyaç duyduğu esnaf (kasap, ekmekçi, bakkal, berber, saraç, demirci, arabacı, nalbant, aşçı gibi) seferlere katılırdı. Bunlara orducu esnaf denirdi. Doğru cevap A'dır.
14.Soru
Osmanlıda bir kimsenin isteyerek veya istemeden başka birinin ölümüne neden olması durumunda sorumlu olan kişi ölen kişinin yakınlarına belirli bir bedel ödemek durumundaydı. Ortaya çıkan kötü durumu telafi etmek fikriyle oluşturulan bu yapıya ne ad verilir?
Nafaka |
Kefalet |
Akile |
Zekat |
Kefaret |
Akile: Sosyal dayanışmayı aile ve en yakınlardan başlatan İslâm geleneği, kişinin ilgili olduğu toplum kesimlerini ondan sorumlu tutar. Bunlardan birincisi akile olgusudur. Uygulamanın ilk zamanlarında ve temelinde kaza, ölüm ve yaralanma gibi zarar görülen bir olayın sonuçlarını telafi etmeye yönelik kan bedeli olgusu bulunmaktadır. Bu bedel önce fiili işleyen kişi tarafından, gücü yetmez ise akilesi tarafından ödenmekteydi. Akileyi oluşturan gruplar meslek kuruluşu, mahalle ve köy halkı, akrabalar veya devlet olabilir.