Osmanlı Merkez ve Taşra Teşkilatı Ara 7. Deneme Sınavı
Toplam 12 Soru1.Soru
Sipahilerin timar gelirlerindeki fazlalığı hazine namına tahsil eden kişiler kimlerdir?
Sâhib-i arz |
Resm-i arûs |
Beylerbeyi |
Mevkufât emini |
Defter kethüdası |
Sipahilerin timarları içerisindeki defterde yazılı olan veya olmayan çeşitli gelirleri tam bir muhtariyetle tasarruf edebilmesi söz konusu değildir. Otuz, kırk senede bir yaptırılmakta olan genel sayımlar (tahrirler) sonunda il-yazıcıları, bölgedeki gelir kaynaklarını yeni baştan tesbit etmekte ve sipahilerin beratlarındaki yazılara göre timarın gelirlerini yeniden gözden geçirmektedir. Şayet gelir fazlalığı söz konusu ise mevkufât emini denilen memurlarca hazine namına tahsil edilmektedir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nin “Ordu Geri Hizmeti Elemanları” arasında yer almaz?
Tatarlar
|
Yörükler
|
Cerehorlar
|
Deliler
|
Köprücüler
|
3.Soru
Enderun’un amiri aşağıdakilerden hangisidir?
Babüssaade Ağası |
Hazinedar |
Veziriazam |
Haseki |
Bostancıbaşı |
Enderun’un amiri Babüssaade Ağasıdır.
4.Soru
Tanzimat’tan sonra Şer’iyye mahkemeleri hangi görev alanıyla yetkilidir?
Askerî |
Beledî |
Malî |
Miras |
Ticari |
Tanzimat’tan sonra Şer’iyye mahkemelerinin görev alanı daraltıldı. Kadılar askerî, malî, beledî görevleri kaldırıldığı gibi yargıç olarak da yetkileri sınırlandı. Sadece evlenme, boşanma, nafaka ve miras meselelerine bakmaya başladılar.
5.Soru
Yeniçeriler hangi yüzyıldan itibaren tüfek kullanmaya başlamışlardır?
XV. yüzyıl |
XIV. yüzyıl |
XVI. yüzyıl |
XIII. yüzyıl |
XVII. yüzyıl |
Ocağın ve ocak sisteminin iyi işlediği devirlerde çok sıkı bir eğitimden geçirilen yeniçeriler, zamanlarının harp âletlerini en iyi kullanacak şekilde yetiştirilirlerdi. Ok, yay, kılıç, balta, gürz ve benzeri silâhları kullanmada son derece usta idiler. Ocakta, muhtelif harp âletlerinin kullanımını öğretmek üzere tâlimhâne bulunuyordu. Burada kılıç kullanma, kabza tutma, ok atma ve benzeri bilgiler tâlim ediliyordu. XV. yüzyılın ortalarından îtibâren bu silâhlara tüfek de eklendi.
6.Soru
Aşağıdaki savaşlardan hangisinde topun kullanılmadığı söylenebilir?
Sırpsındığı Savaşı |
I. Kosova Savaşı |
Çaldıran Savaşı |
Mohaç Savaşı |
Ridaniye Savaşı |
Osmanlıların topu ilk defa 1389’da, I. Kosova Savaşı sırasında kullandıkları bilinir. 1396’da Niğbolu Savaşı ile, üç kez tekrarlanan İstanbul kuşatmaları sırasında Sultan Yıldırım Bâyezid (1389-1403)’in de top kullandığı bilinmektedir. Kezâ, II. Murad devrinde Mora ve Arnavudluk seferleri sırasında top kullanılmış, Semendire kuşatması esnâsında, kale önünde bizzat sultanın huzûrunda toplar dökülmüştü. Bu bilgiler, Topçu Ocağı’nın en azından Sultan I. Murad devrinde kurulduğunu göstermektedir.Top, Osmanlı ordusunda İstanbul’un fethi sırasında en etkili silâh olarak kullanıldı. Çaldıran (1514), Mercidâbık (1516), Ridâniye (1517) ve Mohaç (1526) meydan savaşlarında top, sonucu belirleyen silâh olmuştu. Avrupadaki bir çok kalenin fethi de top sâyesinde mümkün olmuştu.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi veya hangileri için Osmanlı Devletinde Şeyhülislamdan görüş alınırdı?
I. Sosyal alanlardaki düzenlemeler
II. Harp ilan edilmesi
III. Islahat uygulanması
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
II ve III |
Hepsi |
Osmanlı Devletinde mühim devlet işlerinde de şeyhülislâmın fikir ve düşüncelerinden istifade edilirdi. Harp ilan edilmesi, barış yapılması, ıslahat uygulanması, idarî, malî, askerî ve sosyal alandaki düzenlemeler hakkında görüşü alınırdı.
Buna göre doğru cevap E (Hepsi)
8.Soru
Geliri 100 bin akçe ve yukarısı olan dirlikler aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ifade edilmektedir?
Timar |
Has |
Zeamet |
Cebelü |
Paşmaklık |
Haslar: Geliri 100 bin akçe ve yukarısı olan dirliklere has denilmiştir. Bunlar
başta padişah olmak üzere şehzadeler, veziriazam, vezirler, valde sultan ve padişahın kız kardeşleri ve kızları ile beylerbeyileri, sancakbeyileri gibi yüksek dereceli
devlet adamlarına tahsis edilmektedir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Ordusu'nda Yeniçeri ağalarından biri değildir?
Turnacıbaşı |
Saksoncubaşı |
Subaşı |
Zağarcıbaşı |
Kul Kethüdâsı |
Yeniçeri ocağında, ağadan sonra, rütbe sırasıyla şu ağalar bulunuyorlardı: Ocak kethüdâsı veya kul kethüdâsı, zağarcıbaşı, saksoncubaşı, turnacıbaşı, baş-çavuş ve muhzır ağa.
Buna göre doğru cevap C (Subaşı) şıkkıdır.
10.Soru
İlk Osmanlı müderrisi kimdir?
Şerefüddin Davud-i Kayserî |
Şeyhülislâm Hamid Efendi |
Molla Hüsrev |
Molla Fenarî |
Hoca Sadeddin Efendi |
Günümüzde profesör karşılığında da kullanılan müderris; belirli bir tahsilden sonra icâzet, mülâzemet ve berât alarak medreselerde ders veren kimselere denilir. Tek dershaneli medreselerde bir, birden fazla dershanesi olan medreselerde her dershane için bir müderris bulunurdu. İlk Osmanlı müderrisi ise Selçuklu kültür havzasında yetişmiş devrin ünlü mutasavvıf ve mütefekkiri Şerefüddin Davud-i Kayserî’dir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi muayyen bir bölgeye ait vergi gelirlerinin belirli yükümlülükler
karşılığında padişah tarafından bir şahsa verilmesi olarak tanımlanmaktadır?
İkta |
Timar |
Dirlik |
Zeamet |
Cebelü |
Timar, en
kısa biçimiyle, muayyen bir bölgeye ait vergi gelirlerinin belirli yükümlülükler
karşılığında padişah tarafından bir şahsa verilmesi olarak tarif edilebilir.
12.Soru
Osmanlılardan önceki devletlerdeki ve Selçuklulardaki timar sistemi aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ifade edilmektedir?
Dirlik |
Sipahi |
İkta |
Zeamet |
Tahrir |
Bizans’ın, kökeni Roma’ya dayanan teşkilat ve müesseseleriyle çağdaşı bulunan
Türk ve İslâm devletlerini birçok bakımdan etkilemiş olması normaldir. Fakat diğer birçok konuda olduğu gibi timar sistemi konusunda da Osmanlılar Anadolu
Selçuklularındaki iktâ sistemini esas almışlardır.