Osmanlı Merkez ve Taşra Teşkilatı Final 17. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki padişahlardan hangisinin XVII. yüzyıl başında yaşanan değişimin toplumsal, askeri^ ve ekonomik alanlardaki etkilerine karşın ilk köklü ıslahat hareketine teşebbüs ettiği belirtilir?
II. Osman |
IV. Murad |
IV. Mehmed |
Sultan İbrahim |
V. Mehmed |
Osmanlı Devletinde XVII. yüzyıl başında yaşanan değişimin etkileri toplumsal, askeri^ ve ekonomik alanlarda ağır sorunları beraberinde getirmişti. Buna karşı ilk köklü ıslahat hareketine II. Osman’ın (1618-22) teşebbüs ettiği belirtilir. Doğru cevap A‘dır.
2.Soru
Osmanlı tarihinde klasik dönemin hangi padişaha kadar sürdüğü söylenir?
II. Osman |
III. Selim |
IV. Murad |
IV. Mehmed |
III. Murad |
Esasen meseleye daha geniş ölçekte baktığımızda, Osmanlı tarihinin temelde iki ana döneme (Kuruluş ve Klasik dönem ile Modernleşme ve Dağılma dönemi) ayrılabileceği ve Klasik dönemin III. Selim’e kadar sürdüğü de söylenebilir.
3.Soru
Kişinin kendi mülkü olan bir malı gelir kaynağı olarak bir hayır kuruluşuna vakfetmesine ne denir?
Tahsis ve irsad kabilinde vakıflar |
Sahih vakıflar |
Para vakıfları |
Ehli vakıflar |
Aile vakıfları |
Tahsis ve irsad kabilindenolmayan, yani kişinin gerçekten kendi mülkü olan bir malı gelir kaynağı olarak bir hayır kuruluşuna vakfetmesine ise, vakfı sahih (gerçek vakıf) denmiştir. Sahih vakıflar, kurucusu ve hükümdar da dahil, kimsenin müdahale edemeyeceği nitelikte bulunmaları dolayısıyla bu isimle anılmışlardır.
4.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde ayan aileleri ve etkili oldukları coğrafya doğru eşleştirilmiştir?
Yanya - Alemdar Mustafa Paşa |
Vidin - Tepedelenli Ali Paşa ve oğulları |
Kuzey Irak - Babanzadeler |
Çukurova - Çapanoğulları |
Rize - Kalyoncuoğulları |
Babanzadeler'in etkili olduğu coğrafya Kuzey Irak'tır. Öte yandan Kalyoncuoğulları Bilecik'te, Çağanoğulları Yozgat'ta, Tepedelenli Ali Paşa ve oğulları Yanya'da ve Alemdar Mustafa Paşa Rusçuk'ta etkin bir konumdaydı.
5.Soru
Âşıkpaşazade’nin Fatih devri uygulamalarına yönelttiği eleştiriler aşağıdaki hangi görüşü yansıtır?
Uygulamaların yanlışlığını
|
Menfaatlerini kaybeden grupların görüşlerini
|
Kendi şahsi görüşünü
|
Ulemanın görüşlerini
|
Osmanlı tarihçilerinin düşünce
|
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlılar'ın vakıf uygulamalarını devraldığı devletlerden biridir?
Karamanoğulları |
Karesi Beyliği |
Bizans İmparatorluğu |
Oğuzlar |
Abbasi İmparatorluğu |
Daha önce Anadolu’ya gelip yerleşen ve İslâm dünyâsının bir parçası olan Müslüman Türklerin yaşayış tarzları, ahlâk, iktisat, örf, âdet ve diğer uygulamaları Osmanlılar tarafından yadırganmadan iktibas edildi; geliştirildi ve en yüksek seviyesine çıkarıldı. Osmanlılar, Abbâsî İmparatorluğu’nun vakıf uygulamalarını olduğu kadar, Büyük Selçuklu ve Anadolu Selçukluları’nın uygulamalarını da devraldılar; bu devletlerin çok zengin teşkilât ve müesseselerinden geniş ölçüde faydalanma imkânı buldular
7.Soru
Kasaba ve kentlerde yeterli iş imka^nlarının bulunmadığı durumlarda işsiz kalan gençlerin ne olarak medreselere girmişlerdir?
Kasaba ve kentlerde yeterli iş imka^nlarının bulunmadığı durumlarda işsiz kalan gençlerin ne olarak medreselere girmişlerdir?
Cizye |
Ava^rız |
Sarıca |
Suhte |
Sekban |
Ancak kasaba ve kentlerde yeterli iş imka^nlarının bulunmadığı durumlarda işsiz kalan gençlerin ya suhte (medrese öğrencisi) olarak medreselere ya da sekban-sarıca olarak bey kapılarına yığıldıklarını ve bu grupların da çeşitli sebepler yüzünden bir huzursuzluk kaynağı oluşturduklarını biliyoruz
8.Soru
İda^re merkezi Ba^yezid İma^reti’nde bulunan ve ülke genelindeki bütün vakıflara neza^retten sorumlu olan bakanlık hangisidir?
Vezir Neza^reti |
Topha^ne U¨mera^sı Neza^reti |
İstanbul Kadıları Neza^reti |
S¸eyhülisla^m Neza^reti |
Haremeyn Neza^reti |
S¸eyhülisla^m Neza^reti, Sultan II. Ba^yezid tarafından ülke genelinde kurduğu bütün vakıflara neza^retten sorumluydu. İda^re merkezi Ba^yezid İma^reti’nde bulunan na^zırlık, sultanın 1506’da vakıflarının neza^retini S¸eyhülisla^m Ala^eddin Ali Efendi’ye havalesiyle kurulmuş sayılır.
9.Soru
Vakıfların nizâm-nâmesi durumundaki kayıtlara ne denir?
Vakfiye
|
Tüzük
|
Kanun-nâme
|
Kadı Sicili
|
Yönerge
|
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tahrir işlemini yürütecek kişiye verilen isimlerden biri değildir?
Tahrir emini |
Mübaşir |
İl yazıcısı |
Muharrir |
Kâtip |
Bir bölgenin tahririne karar verildiği zaman tahrir işlemini yürütecek bir tahrir emîni tayin edilirdi. Mübâşir, il yazıcısı, muharrir gibi isimlerle de zikr edilen eminin yanına bir de kâtip atanırdı. Bu kişiler, rüşvet ve iltimas gibi yolsuzluklara meydan verilmemesi için, her yönüyle mükemmel bir şahsiyete sahip, dürüst, âdil, dindâr ve tahrir tekniğini iyi bilenler arasından seçilirdi. Doğru cevap E’dir.
11.Soru
Gelenekçi Islahat düşüncesine sahip olanlar Kanun-ı kadime riayet etmek gerektiğine inanıyorlardı. Buna göre aşağıdakilerden hangisi riayet edilmesi gereken Kanun-ı kadim arasında gösterilemez?
İltimas yoluyla mevki ve makam edinme
|
Padişahın devlet işleri ile bizzat ilgilenmesi
|
Azledilme korkusundan uzak veziriazamların atanması
|
Timar ve zeametlerin hak sahiplerine verilmesi
|
Veziriazamların kanunlara uygun hareket etmesi
|
12.Soru
Köprülü Mehmed Paşa öncelikle durumunu güçlendirmek üzere düşmanlarını ve muhtemel rakiplerini temizleme siyaseti güttü. Yerine getirilmek istenen Kaptan-ı derya Seydi Ahmed Paşa’yı Bosna valiliğine atayıp İstanbul’dan çıkardı; maaşlarını bahane edip isyan hazırlıklarına girişen sipahilere karşı yeniçeri ocağını tarafına çekti ve hükümdarın bir hatt-ı hümayunuyla, kendi ağalarının evlerini taşlayarak isyan eden sipahi zorbalarının temizlenmesine girişildi. Bu olaylar hangi yılda gerçekleşmiştir?
1655 |
1656 |
1657 |
1658 |
1659 |
Ocak 1657'de Köprülü Mehmed Paşa öncelikle durumunu güçlendirmek üzere düşmanlarını ve muhtemel rakiplerini temizleme siyaseti güttü. Yerine getirilmek istenen Kaptan-ı derya Seydi Ahmed Paşa’yı Bosna valiliğine atayıp İstanbul’dan çıkardı; maaşlarını bahane edip isyan hazırlıklarına girişen sipahilere karşı yeniçeri ocağını tarafına çekti ve hükümdarın bir hatt-ı hümayunuyla, kendi ağalarının evlerini taşlayarak isyan eden sipahi zorbalarının temizlenmesine girişildi
13.Soru
- Harem
- Adalet
- Selamlık
- Kalem
- Birun
Aşağıdakilerden hangisi Paşakapısı dairelerindendir?
I-III-IV-V |
I-III-IV |
II-III-IV-V |
III-IV-V |
I-II-IV-V |
Paşakapısı devlet yönetimini yürütmek için zaman içinde değişen bir örgüte sahipti. Sadrazamın bu teşkilatı Harem, Selamlık ve Kalem dairelerinden oluşuyordu.
14.Soru
Ankara’da bulunan âyân ailesi aşağıdakilerden hangisidir?
Canik |
Müderriszadeler |
Kalyoncuoğulları |
Tuzcuoğulları |
Çapanoğulları |
Ankara’da bulunan âyân ailesi Müderriszadelerdir. Çevre illerde ise Canik (Samsun ve çevresi)’te Canikli Ali Paşa ve evladı Bilecik’te Kalyoncuoğulları, Rize’de Tuzcuoğulları ve Yozgat’ta Çapanoğulları vardır.
15.Soru
III. Murad’a (1574-1595) eserini sunan ve Yavuz Sultan Selim ve Fatih Sultan Mehmed’den sitayişle bahseden yazar, Yavuz’un başarısının temelinde Allah’a tevekkül etmesinin ve hayırlı işlerde “bu kanûn-ı Osmanî’ye muhaliftir dimeyüp heman icra idüp Selatin-i izam her ne iderlerse kanun olur” diye buyurmasının yattığını vurgular. Sunulan bu eserin adı nedir?
Hırzü’l-Mülûk |
Kanun-u Kadim |
Kitab-ı Müstetab |
Nüshatü's-Selatin |
Düsturul-Amel |
III. Murad’a (1574-1595) sunulan Hırzü’l-Mülûk’ta, Yavuz Sultan Selim ve Fatih Sultan Mehmed’den sitayişle bahseden yazar, Yavuz’un başarısının temelinde Allah’a tevekkül etmesinin ve hayırlı işlerde “bu kanûn-ı Osmanî’ye muhaliftir dimeyüp heman icra idüp Selatin-i izam her ne iderlerse kanun olur” diye buyurmasının yattığını vurgular.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi vakıf yapan kişide ve vakfedilen malda bulunması gereken şartlardan değildir?
Vakıf yapan kişinin akıl sağlığının yerinde olması
|
Vakıf yapan kişinin mirasçısının olmaması
|
Vakıf yapan kişinin malını tasarruf edecek ehliyette olması
|
Vakıf yapan kişinin hür iradesini kullanabilmesi
|
Vakıf yapan kişinin hayır yapmak amacında olması
|
17.Soru
Osmanlı klasik düzeninin iki temel kurumundan biri olarak kabul edilen kul sisteminde XVII. yüzyılda önemli bir değişim yaşandı. XVII. yüzyılda Enderun’a alınanların bir kısmının kullukla veya devşirmelikle alakası yoktu. Osmanlı ıslahat
layihası yazarları bu gelişmede özellikle ................’ın-in bazı uygulamalarını eleştirirler.
Boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
II. Selim |
Yavuz Sultan Selim |
III. Murad |
III. Mehmed |
Kanuni Sultan Süleyman |
Osmanlı klasik düzeninin iki temel kurumundan biri olarak kabul edilen kul sisteminde XVII. yüzyılda önemli bir değişim yaşandı. XVII. yüzyılda Enderun’a alınanların bir kısmının kullukla veya devşirmelikle alakası yoktu. Osmanlı ıslahat
layihası yazarları bu gelişmede özellikle III. Murad’ın bazı uygulamalarını eleştirirler.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde Tımar Sistemi’nde kapsamlı bir ıslahat yapan padişahın adı doğru olarak verilmiştir?
IV. Murat |
Kanuni Sultan Süleyman |
Fatih Sultan Mehmet |
Yavuz Sultan Selim |
III. Murat |
IV. Murat
19.Soru
Yeniçeri Ocağı’nın en üst âmiri kimdir?
Ocak ağası |
Vezîr-i âzam |
Ocak kethüdâsı |
Baş-çavuş |
Yeniçeri Ocağı kâtibi |
Yeniçeri Ocağı’nın en üst âmiri olan ocak ağasının Osmanlı protokolünde önemli bir yeri vardı. Kendisi bizzat pâdişâha bağlıydı. Bu sebeple, protokolde sultanın mutlak vekili durumundaki vezîr-i âzamın bile önünde yer alır, ondan önce pâdişah huzûruna arza çıkardı.
20.Soru
Osmanlı'da mülk edinmenin bir yolu olarak kullanılan ve Hazîneye âit gelirkaynaklarının özel şahısların eline geçmesine yol açan vakıf türü aşağıdakilerden hangisidir?
Şer-i vakıflar |
Ehli vakıflar |
Sahîh vakıflar |
Gelirleriyle intifâ olunan vakıflar |
Tahsîs ve irsâd kabîlinden vakıflar |
Sözkonusu vakıflar tahsîs ve irsâd kabîlinden vakıflardır. Bu usûl, Osmanlı döneminde yaygın olarak kullanılmıştır; aynı zamanda mülk edinmenin en kestirme yollarından biri olarak kullanılmıştır. Şöyle ki: Bir takım hayır eserleri kuran, meselâ câmi, medrese, mektep veya benzeri bir müessese yaptıran bir kişi, sultana başvurarak, yaptırdığı müesseseyi zikrettikten sonra, bunlara gelir kaynağı tahsis etmek istediğini, ancak buna imkânı olmadığını; geliri devlet hazînesine âit olan bir arâzinin mülkiyetinin kendisine verilmesini (temlîkini) ister. Doğru seçenek "E" şıkkıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ