Osmanlı Merkez ve Taşra Teşkilatı Final 18. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Defterdar kavramı ilk defa hangi Osmanlı padişahı döneminde kullanılmıştır?
Yıldırım Bayezid |
I. Murad |
Orhan Bey |
Çelebi Mehmed |
Fatih Sultan Mehmed |
Defterdâr unvanının hangi tarihte kabul edildiğine dair açık bir bilgi yoktur. Ancak bu kavram Yıldırım Bayezid devrinde kullanılmıştır. II. Murad zamanında bir defterdârdan bahsedilmektedir. Ayrıca aynı tabire XV. asrın ilk yarısında yazılmış olan Yazıcızâde Ali’nin Selçuknâme’sinde de rastlanmaktadır. Bu durumda Osmanlılarda XIV. yüzyılın sonlarından beri defterdârlık mevcut demektir.
2.Soru
Hicri takvime göre kapıkullarına üç ayda bir yapılan maaş ödemesine ne ad verilir ?
Aşar |
Muaccele |
Müeccele |
Mevâcib |
Mâl |
Hicri takvime göre kapıkullarına üç ayda bir yapılan maaş ödemesine Mevâcib adı verilir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi zengin-fakir gözetilmeden “herkesin faydalanabileceği” hayır eserleri arasında yer almaktadır?
İmaretler |
Aşevleri |
Daruşl-şifalar |
Cami |
Sadece ihtiyaç sahiplerinin faydalanmaları için kurulmuş yardıma yönelik vakıflar |
Cami, mescid, medrese, mektep, kabristan, han, çeşme, bir tür karakol demek olan ribatlar ve benzerleri bu türden vakıflar zengin-fakir gözetilmeden “herkesin faydalanabileceği” hayır eserleri arasında yer almaktadır.
4.Soru
Nushatü’s-Selâtin isimli eser kime aittir?
Veysi |
İbn-i Haldun |
Mustafa Ali |
Lütfi Paşa |
Aşıkpaşazade |
Nushatü’s-Selâtin Mustafa Ali'ye aittir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nde XVI. Yüzyılın sonlarında meydana gelen değişiklilerden etkilenmemiştir?
Harem
|
Yeniçeri ordusu
|
Kul sistemi
|
Medrese
|
Vakıf
|
6.Soru
Osmanlı ordusu içerisinde bilinen son devşirme uygulaması hangi yüzyılda gerçekleştirilmiştir?
XV. Yüzyıl |
XVI. Yüzyıl |
XVII. Yüzyıl |
XVIII. Yüzyıl |
XIX. Yüzyıl |
IV. Murad devrinde ocakta ıslahat yapılmaya çalışıldıysa da devşirme yöntemi giderek terk edilmiştir.
XVIII. yüzyıl ortalarında son kez devşirme yapıldığı belirtilmektedir.
7.Soru
Önemli bir kısmı devlet adamları tarafından kurulmuş olan ve mülklerini vakıf şemsiyesi altında dış saldırılara veya müsâderelere karşı korumayı amaçlayan vakıflar aşağıdakilerden hangisidir?
Şer-i vakıflar, |
Hayrî vakıflar, |
Âile Vakıfları, |
Yarı Aile Vakıfları, |
Hizmet üreten vakıflar |
Âile Vakışarı (Ehlî veya Âdî Vakışar): Bu gruba giren vakışarı, bir tür âile işletmeleri gibi düşünmek de mümkündür. Böyle bir yolun tâkip edilmesinin zaman zaman tartışmalara ve tenkitlere sebep olduğu görülür. Kişilerin mülklerini vakfederken, esas îtibâriyle tahsis ettikleri müesseseleri değil âilelerini düşündükleri, mal ve mülklerini vakıf şemsiyesi altında dış saldırılara veya müsâderelere karşı korumaya çalıştıkları ileri sürülmüştür. Çünkü vakıf hukûku, vakfedilen bir mülke müdâhaleyi yasaklamakta, bu da devlet dahi olsa-vakıf mallarına kimsenin el sürememesi anlamına gelmektedir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi âyân ve eşrafın güçlenmesine yol açmıştır ?
İltizam sisteminin yaygınlaşması |
Mirî mukataalaşma |
Sosyal, idarî ve malî düzende değişim |
Hepsi |
Askerî sistemde değişim |
Hepsi âyân ve eşrafın güçlenmesine yol açmıştır .
9.Soru
I. Kadızâde Mehmed Efendi
II. Üstüvanî Mehmed Efendi
III. Türk Ahmed
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri önderliğinde tasfiyeci (selefiyeci) görüşlere sahip bir vaizan grubu bid’atlere (dine sonradan eklenen yeniliklere), tekkelere ve Kur’an’ın makamla okunmasına karşı bir mücadeleye giriştiler?
Yalnız I |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
I ve III |
Bu dönemde, IV. Murad devrinde Kadızâde Mehmed Efendi’nin, müteakip devirlerde de Üstüvanî Mehmed Efendi ve Türk Ahmed gibi kişilerin önderliğinde tasfiyeci (selefiyeci) görüşlere sahip bir vaizan grubu bid’atlere (dine sonradan eklenen yeniliklere), tekkelere ve Kur’an’ın makamla okunmasına karşı bir mücadeleye giriştiler.
10.Soru
Sadaret kethüdalığı hangi tarihte Mülkiye Nezaretine dönüştürülmüştür?
1833 |
1834 |
1835 |
1836 |
1837 |
Bu süreçte daha önce Divan bürokrasisinde özel önemi olan üç makamın önemi artmaya başladı. En önemli memuriyet sadaret kethüdalığı idi. Daha önce sadrazamın maiyetinde birisi olan kethüda özellikle XVIII. yüzyıl başlarında, Nevşehirli Damad İbrahim Paşa’nın sadrazamlığı döneminden başlayarak reisülküttabın bile üstünde, önemli bir memuriyet halini aldı. Bütün işler, sadrazamdan önce, yardımcısı olan sadaret kethüdasının elinden geçerdi. Sadaret kethüdalığı 1835’de Mülkiye Nezaretine dönüştürülecektir.
11.Soru
Vergi veren şahısların isimleri, üretilen ürünlerin miktarı ve vergilerin etraflıca yazılı olduğu tahrir defterlerine ne ad verilir?
Defter-i icmâl
|
Defter-i mufassal
|
Defter-i munzam
|
Defter-i cedid
|
Defter-i atîk
|
12.Soru
- Reâyâ Çiftlikleri
- Hassa Çiftlikler ve Çayırlar
- Zeminler
- Mülk arazisi
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri mîri arazinin tasarruf şekillerindedir?
Yalnız I |
I ve II |
I,II ve III |
II, III ve IV |
I, II, III ve IV |
Mîrî Arazinin Tasarruf Şekilleri;
- Reâyâ Çiftlikleri
- Hassa Çiftlikler ve Çayırlar
- Zeminler
- Mezraalar
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Enderun’da padişahın giyimini üstlenen odadır?
Has Oda |
Seferli Oda |
Kiler |
Büyük Oda |
Küçük Oda |
Önce küçük ve büyük odalarda eğitim gören devşirmeler, yapılan elemeden sonra padişahın şahsî hizmetlerini ifa eden yüksek odalara geçerlerdi. Bunlar has odabaşının yönetiminde padişahın giyimini üstlenen has oda, özel hazinesinin muhafaza edildiği hazine odası, padişah ve haremin yiyecek ve içecekleriyle ilgilenen kiler odası ile müzisyenler, pehlivanlar vb.nin yetiştirildiği seferli odasıydı.
14.Soru
Divan-ı Hümayunun etkisinin azalması sonucunda aşağıdakilerden hangisi güç kazanmıştır?
Bab-ı asafi
|
Babü’s saade
|
Bab-ı ali
|
Reisülküttap
|
Sadaret kethüdası
|
15.Soru
I. Harem-i Hümayun II. Yeniçeri Ocağı III. İlmiye IV. Sipahi Ocağı Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri II. Osman’ın ıslahat yapmayı düşündüğü belirtilen alanlardandır?
Yalnız I |
Yalnız II |
II ve IV |
I, II ve III |
I, II, III ve IV |
Bütün seçenekler II. Osman’ın ıslahat yapmayı düşündüğü belirtilen alanlardan biridir.
16.Soru
Mısır Memlukları Osmanlı hükümdarlarına, halifeye bağlı anlamında hangi ad ile bakarlardı?
Merzban-ı âfâk |
Hüdavendigar |
Hakanü’l-bahreyn |
Sahibü’l-ucat |
Sultanü’l-berreyn |
Mısır Memlukları Osmanlı hükümdarlarına, halifeye bağlı sahibü’l-ucat yani uçların yöneticisi gözü ile bakardı.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı'da eğitim ve kültür işlerine yardımcı olan vakıflardan biridir?
Cami |
Mescid |
Ribat |
Medrese |
Bedesten |
Medrese eğtim amacıyla kurulan bir vakıftır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi vakfedilen malda bulunması gereken şartlardan birisi değildir?
Kişinin vakfedeceği mal-mülk, vakfın gerçekleştirildiği sırada bizzat kendi mülkiyetinde olmalıdır |
Vakfedilen mal, borç veya herhangi bir menfaate dayalı olmamalıdır |
Vakfedilen malın ev, dükkân, tarla gibi gelir getiren türden mülk veya mülkler olması gerekir |
Vakfedilecek mülk binâ veya ağaç türünden bir mal ise bunlar doğa dokularına zarar verecek bir tadilatta bulunulmaksızın vakfedilmelidir |
Yapılan vakıftan kimlerin veya hangi müessesenin faydalanacağı açıkça belirtilmeden vakıf yapılması mümkün değildir |
Vakfedilen Malda Bulunması Gereken Şartlar
a. Kişinin vakfedeceği mal-mülk, vakfın gerçekleştirildiği sırada bizzat kendi
mülkiyetinde olmalıdır. Kişi, kendi mülkü olmayan, başkasına âit bir malı
vakfedemez.
b. Vakfedilen mal, borç veya herhangi bir menfaate dayalı olmamalıdır.
c. Vakfedilen malın ev, dükkân, tarla gibi gelir getiren türden mülk veya
mülkler olması gerekir. Vakfın sürekliliği için bu husus çok önemlidir. Sürekli gelir getirmeyen, bir süre sonra bitecek olan vakıf, sunulması arzulanan hizmetlerin aksamasına sebep olacaktır.
d. Gerçekleştirilen vakfın, sonradan vazgeçme veya başka bir yöne tevcih gibi
bir şart taşımaması, hukukî ifâdesiyle muhayyerlik şartıyla sakatlanmaması
lâzımdır. Başka bir deyişle, vakfın esâsı mutlak ve ebediyyen tahsîse dayandığı için, vakfı yapan kişinin “gerekli gördüğüm takdirde yaptığım vakfı
iptal edebilirim” türünden bir şart ileri sürmemesi gerekir.
e. Vakfedilecek mülk binâ veya ağaç türünden bir mal ise, yıkılmaya veya sökülmeye mahkûm olmamalıdır. Vakfedilecek mülkler, bir müesseseyi ayakta
tutmak, onun sürekli hizmet üretmesini sağlamak üzere ve gelir getirmesi
maksadıyla tahsis edilecekleri için, bir süre sonra yıkılmaları veya kesilmeleri durumunda söz konusu gelir de elde edilemeyeceğinden, tahsis edildiği
müessesenin hizmet üretmesi sekteye uğrayacak demektir. Dolayısıyla, bu
türden vakfedilecek mülkler, süreklilik taşıyacak nitelikte olmalıdır.
f. Vakfedilen mülkün gelirlerinden faydalanacak olanların, hukukî ifâdesiyle
meşrûtun-lehinin belirtilmesi lâzımdır. Yapılan vakıftan kimlerin veya hangi müessesenin faydalanacağı açıkça belirtilmeden vakıf yapılması mümkün değildir
19.Soru
Hanedan mensuplarının unvanlarıyla ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?
İlk dönemlerde şehzadeler için çelebi sanı kullanılırdı |
Sultan kızlarının isimlerinden sonra sultan kelimesi gelirdi |
Erkek evlat doğuran padişah gözdelerine İkbal denirdi |
Valide sultanlara mehdi-i ulya-yı saltanat da denirdi |
Büyük valideye valide-i muazzama denirdi |
A,B,D ve E seçeneklerinde verilen ifadeler doğru iken C şıkkında verilen ifade yanlıştır. Çünkü erkek evlat doğuran padişah gözdelerine İkbal değil Haseki denirdi. Doğru seçenek "C" şıkkıdır.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi arızî vergilerden biri değildir?
Resm-i Arûs |
Resm-i Asiyâb |
Tapu Resmi |
Amediyye Resmi |
Avârız Vergisi |
A,C,D ve E şıklarında verilen vergi türleri arizi vergiler içerisinde yer almaktadır. Yani bu vergiler miktarı sabit olmayıp ne zaman ortaya çıkacağı bilinmeyen vergi ve resimlerdendir. Ancak B şıkkında verilen Resm-i Asiyâb maktû bir vergidir. Yani miktarı önceden belirlenmiştir ve değişkenlik göstermez. Dolayısıyla doğru seçenek "B" şıkkıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ