Osmanlı Merkez ve Taşra Teşkilatı Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Osmanlı Devleti’nde ilk şeyhülislâmı kimdir?
Şeyhülislâm Hamid Efendi |
Molla Fenarî |
Molla Hüsrev |
Feyzullah Efendi |
Hoca Sadeddin Efendi |
Osmanlı Devleti’nde ilk şeyhülislâm, II. Murad zamanının meşhur ulemâsından Molla Fenarî’dir.
2.Soru
I- Kanun-ı kadimin ihyası
II- Rüşvetin kökünün kazınması
III- Mansıpların ehil kişilere verilmesi
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri IV. Murad'ın ülke yönetimini yeniden düzene sokabilmek için güvendiği kişilerden istediği, yapılacak ıslahata dair raporlarda teklif ve tavsiye edilen konular arasındadır?
Yalnız I |
I-II |
I-III |
II-III |
I-II-III |
IV. Murad, ülke yönetimini yeniden düzene sokabilmek için başta Koçi Beğ olmak üzere güvendiği kişilerden yapılacak ıslahata dair raporlar istedi. Bu raporlar daha ziyade kanunı kadimin ihyasını teklif ediyor ve bunun için de kul taifesinin zabt u rabt altına alınmasını, rüşvetin kökünün kazınmasını, mansıpların ehil kişilere verilmesini ve halka adil davranılmasını tavsiye etmekteydi. Esasen bu tür eserler daha XVI. yüzyılın son çeyreğinden itibaren aynı noktalara dikkati çekiyordu. Doğru cevap E’dir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devletinde kazânın en büyük ve en önemli âmiri idi?
Müfti |
Müderris |
Kadı |
Hâce-i Sultanî |
Nakibü’l-eşrâf |
XVI. yüzyılda Osmanlı devleti iki binden fazla kazâ’ya ayrılmıştı. Kadı, kazânın en büyük ve en önemli âmiri idi.
Buna göre doğru cevap C (Kadı) şıkkıdır.
4.Soru
Eser'e göre idaredeki bozukluğu gidermenin bir yolu da, veziriâzamın mansıp sahiplerini kendisinden başkasına bağımlı kılmamasıdır. Bu eserin yazarı, kendi mesleği olan defterdarlık’ın ehemmiyetini de özellikle vurgular ve veziriâzamın
bu makama getirdiği kişiye istiklâl vermesi ve onu azil korkusundan uzak tutması
gereği üzerinde durur. Ayrıca bu eserde mâliyenin düzelmesi için geliri arttırıp masrafları azaltmaya gayret etmek gerektiği de belirtilmektedir. Bahsedilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
Telhisü’l-Beyân |
Âsafnâme |
Nesayihü’l-Vüzera |
Hırzü’l-Mülûk |
Kavânîn-i Âl-i Osman der Hülâsa-i Mezâmin-i Defter-i Divan |
Bahsedilen eser Nesayihü’l-Vüzera'dır
5.Soru
Düzenin bozulmasından en fazla sorumlu tutulan padişah aşağıdakilerden hangisidir?
II. Osman |
III. Selim |
I. Abdülhamit |
II. Mahmut |
III. Murat |
Düzenin bozulmasından en fazla sorumlu tutulan padişah III. Murat'tır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi arızi vergilerden değildir?
Bâd-ı hevâ
|
Resm-i arûs
|
Resm-i cerâim
|
Âdet-i deştbâni
|
Bal öşrü
|
7.Soru
Osmanlı devletinin klâsik döneminde, Sultan Bâyezid, Hamidiye, Lâleli, Selîmiye, Mihrişâh Vâlide ve Sultan II. Mahmud vakıflarının mülhakât ve mukâtaatından oluşan ve Darphâne tarafından idâre edilen kuruluş aşağıdakilerden hangisidir?
Haremeyn Nezâreti |
Vezir Nezâreti |
Tophâne Ümerâsı Nezâreti |
Şeyhülislâm Nezâreti |
İstanbul Kadıları Nezâreti |
Tophâne Ümerâsı Nezâreti: Sultan Bâyezid, Hamidiye, Lâleli, Selîmiye, Mihrişâh Vâlide ve Sultan II. Mahmud vakıflarının mülhakât ve mukâtaatından oluşmakta ve Darphâne tarafından idâre edilmekteydi
8.Soru
Geliri kimseye dirlik olarak verilmeyip, doğrudan merkez hazinesine alınan vergi ve gelir kaynaklarına ne ad verilir?
İspenç |
Mukâtaa |
Öşür |
İspenç |
Cizye |
Mukâtaa, geliri kimseye dirlik olarak verilmeyip, doğrudan merkez hazinesine alınan vergi ve gelir kaynaklarına denmektedir. Ayrıca mukâtaa usûlü, Osmanlı maliyesinin bir vergi toplama biçimidir. Buna göre maden işletmeleri, tuz, şap vs. gibi devlete ait kaynaklar; şehirlerdeki bedesten, tabakhâne, boyahâne, kasabhâne, şemhâne, meyhâne vs. gibi ticari ve sınaî işletmeler, damga, mizan, bâc vs. gibi gümrük vergileri ile iskeleler mukâtaa usûlü ile işletilmekte idiler. Bunların her birine ayrı ayrı boyahâne mukâtaası, tabakhâne mukâtaası, gümrük mukâtaası gibi adlar verildiği gibi bir sancak veya kazadaki merkeze ait bütün gelir kaynaklarını ifade etmek için de mukâtaa veya çoğulu olan mukâtaât tâbiri kullanılıyordu. Mesela, Harput mukâtaâtı, Çemişgezek mukâtaâtı, Hamid Mukâtaâtı, Diyârbekir mukâtaâtı vs. gibi. Doğru cevap B’dir
9.Soru
“XV. yüzyılın ortalarından XVI. yüzyılın sonlarına kadar olan devre, çoğu Osmanlı tarihçisi tarafından Osmanlı ‘…………………………………’ olarak tanımlanır.”
Aşağıdakilerin hangisinde yukarıdaki metinde boş bırakılan yere gelecek kelime doğru olarak verilmiştir?
Klasik Devri |
Duraklama Devri |
Lale Devri |
Alçalma Devri |
Düşme Devri |
Klasik Devri
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi şahıs başına alınan vergi ve resimlerdendir?
Resm-i Asiyâb ve Bezirhâne |
Âdet-i Ağnâm |
Bennâk Resmi |
Yaylak ve Kışlak Resimleri |
Maktû Vergiler |
Şahıs Başına Alınan Vergi ve Resimler;
- Resm-i Çift ve Resm-i Dönüm
- Bennâk Resmi
- Mücerred Resmi
- İspenç Resmi
- Cizye
- Âdet-i Irgadiye
11.Soru
Vakıf kurucusu (vâkıf) tarafından hazırlanan ve aynı zamanda hukukî belge niteliği taşıyan nizâm-nâmelere ne ad verilir?
Vakfiye |
Defterhane |
Mukataa |
Takrir |
İlam |
Vakıf kurucusu (vâkıf) tarafından hazırlanan ve aynı zamanda hukukî belge niteliği taşıyan nizâm-nâmelere vakfiye denir.
12.Soru
Mukataaların ömür boyu satılmaları yerine yıllık kârlarının esham (hisse senedi) çıkarılarak satılması uygulaması ilk kez hangi tarihte benimsenmiştir?
1772 |
1775 |
1780 |
1783 |
1788 |
Mali sistem açısından önemli bir değişim de 1768-74 Osmanlı-Rus savaşının yol açtığı masrafların baskısıyla mukataaların ömür boyu satılmaları yerine yıllık kârlarının esham (hisse senedi) çıkarılarak satılmasıdır. İlk kez 1775’de kârı yüksek görünen İstanbul Tütün Gümrüğünde denenen sistem, geliri başlangıçtaki tahminin altına düşen mukataalarda ödeme güçlüklerinin ortaya çıkması yüzünden beklenen sonucu vermeyecektir.
13.Soru
Osmanlı devletinde genellikle halkın ürettiği mahsûllerden, bilhassa hubûbâttan alınan vergiye verilen ne isim verilmektedir?
Cizye |
Mukâtaa |
İspenç |
Öşür |
Mücerred |
Öşür, kelime olarak onda bir (1/10) anlamına gelen Arapça kökenli bir kelime olup, terim olarak Osmanlı devletinde genellikle halkın ürettiği mahsûllerden, bilhassa hubûbâttan alınan vergiye verilen isimdir. Ziraî ürünlerin dışında bal’dan da öşür alındığı görülür. Doğru cevap D’dir.
14.Soru
Sadaret kethüdalığı hangi tarihte Mülkiye Nezaretine dönüştürülmüştür?
1833 |
1834 |
1835 |
1836 |
1837 |
Daha önce sadrazamın maiyetinde birisi olan kethüda özellikle XVIII. yüzyıl başlarında, Nevşehirli Damad İbrahim Paşa’nın sadrazamlığı döneminden başlayarak reisülküttabın bile üstünde, önemli bir memuriyet halini aldı. Bütün işler, sadrazamdan önce, yardımcısı olan sadaret kethüdasının elinden geçerdi. Sadaret kethüdalığı 1835’de Mülkiye Nezaretine dönüştürülecektir.
15.Soru
Osmanlı devletinde genellikle halkın ürettiği mahsûllerden, bilhassa hubûbâttan alınan vergiye verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?
Cizye |
Öşür |
Haraç |
Bac |
Mizan |
Öşür, kelime olarak onda bir (1/10) anlamına gelen Arapça kökenli bir kelime
olup, terim olarak Osmanlı devletinde genellikle halkın ürettiği mahsûllerden,
bilhassa hubûbâttan alınan vergiye verilen isimdir. Ziraî ürünlerin dışında bal’dan
da öşür alındığı görülür.
16.Soru
I. Hapsetmek
II. Tasarruf etmek
III. Alıkoymak
IV. Yardım etmek
V. Durdurmak
Yukarıdakilerden hangileri vakıf kelimesinin sözlük anlamlarındandır?
I,II,III |
I,II,V |
I,III,V |
II,III,IV |
II,III,V |
Vakıf arapça bir kelime olup Sözlükte durdurmak, alıkoymak, hapsetmek mânâlarına gelir. Doğru seçenek "C" şıkkıdır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi XVI. yüzyılın sonlarında meydana gelen fiyat artışı ve devalüasyonun sebeplerinden biri değildir?
Keşifler sonucu Amerika’dan gelen kıymetli madenlerin etkisi
|
Osmanlı-İngiliz ticari ilişkilerinin kurulması
|
Nüfus artışı
|
Savaşlar
|
Maaşlı asker ve görevlilerin sayısındaki artış
|
18.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde yazar ve eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
Veysî-Hâbnâme |
Lütfi Paşa-Âsafnâme |
Mustafa Âli-Nushatü’s-Selâtin |
Koçibey-Kitâb-i Müstetâb |
Aşıkpaşazade-Tevârih-i Âl-i Osman |
Koçibey-Kitâb-i Müstetâb
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi iktisadi ve ticari alanda hizmet sunan vakıflardan biridir?
Daru’l-aceze |
Tophane |
Ribatlar |
Bedesten |
Daru’ş-şifa |
Daru’l-aceze ve Daru’ş-şifa sosyal hizmetler ifa eden vakıflardır. Ribat ve tophane sivil ve askeri alanda hizmet veren vakıflardır. Bedesten, han, arasta, çarşılar iktisadi ve ticari alanda hizmet sunan vakıflardır.
20.Soru
Sınırları düşman saldırısından korumak amacıyla teşkilatlanmış olan askerler için hudut boylarında inşa edilen kışla ve tekkeler aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ifade edilmektedir?
İmâret |
Tekke |
Kervansaray |
Ribat |
Han |
Ribat: Sınırları düşman saldırısından korumak amacıyla teşkilatlanmış olan askerler için hudut boylarında inşa edilen kışla ve tekkeler; müstahkem yapılar.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ