Osmanlı Tarihi (1789-1876) Final 13. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Kütahya Barışı ile ilgili verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?
İbrahim Paşa ile yapılmıştır. |
Mehmed Ali Paşa’ya Mısır ve Girit valiliği verilmiştir. |
İbrahim Paşa’ya Adana valiliği verilmiştir. |
İbrahim Paşa’nın Anadolu harekâtı sırasında kendisine destek verenler affedilmiştir. |
Mehmed Ali Paşa tazminat şartlarından vazgeçmemiştir. |
İbrahim Paşa’nın Anadolu harekâtı sırasında kendisine destek verenler affedilecek ve İbrahim Paşa, Sultandağı’nın gerisine çekilecektir. Mehmed Ali Paşa veraset ve tazminat şartlarından vazgeçecekti.
2.Soru
18. yüzyılın sonlarına doğru Hindistan ile Avrupa arasındaki en kısa yol Akdeniz’den geçtiğinden buranın ekonomik ve jeopolitik önemini anlayan ve temel politikası Akdeniz egemenliğini kimseye kaptırmamak olan devlet aşağıdakilerden hangisidr?
Avusturya |
Fransa |
Rusya |
Prusya |
İngiltere |
18. yüzyılın sonlarına doğru Hindistan ile Avrupa arasındaki en kısa yol Akdeniz’den
geçtiğinden bu deniz, İngiltere için hayati önemdeydi. İngiltere, bu yolun ekonomik olduğu kadar jeo-politik değerini de kavramıştı. İstanbul ve Boğazlar dolayısıyla Akdeniz egemenliğini kimseye kaptırmamak İngiltere’nin temel politikasıydı.
3.Soru
Rusya 7 yıl için Memleketeyn’de Osmanlı Devleti ile hemen hemen eşit haklara sahip olma hakkını hangi antlaşma ile elde etmiştir?
Paris Barış |
1841 Boğazlar |
Hünkar İskelesi |
Balta Limanı |
Küçük Kaynarca |
Rusya, sınırlarının yanıbaşında bir ihtilal gerçekleşmesine taraftar olmadığı için bölgenin statüsünü belirleyen 1829 Edirne Antlaşması’nın 5. Maddesine aykırı olarak 28 Haziran 1848’de Eflâk-Boğdan’ın kuzeyini işgal etti. Osmanlı Devleti bu durumu protesto ederken Ömer Lütfi Paşa’nın komutasındaki Osmanlı orduları da Eflâk-Boğdan’ın güneyine girdi. Böylece Temmuz 1848’den itibaren Memleketeyn Osmanlı-Rus kontrolü altına girdi. Mayıs 1849’da Rusya’nın, Macar İhtilali’ne müdahale etmek üzere gönderdiği ordu Eflâk İsyanı’nı kısa sürede bastırdı. Osmanlı ise Rusların fırsattan istifade bölgeyi işgal edeceğinden kaygılanmaktaydı. Rusya, Osmanlı hükümeti’ne işgalin geçici olacağı hususunda teminat vermişti. Rusya bu sırada Babıâli’ye, Memleketeyn işlerini yeniden düzenlemek için bir anlaşma önerdi ve 1 Mayıs 1849’da Balta Limanı Sözleşmesi imzalandı. Bu antlaşmaya göre; 1- Rusya 7 yıl için Memleketeyn’de Osmanlı Devleti ile hemen hemen eşit haklara sahip olacaktı. 2- Sultan yedi yıl için iki yeni bey seçecek, Boyar meclisleri dağıtılacak ve bunların yerine bir divan kurulacaktı. 3- Anayasayı gözden geçirmek için Yaş’ta ve Bükreş’te olmak üzere iki komisyon kurulacaktı. 4-Dirlik ve düzen sağlanıncaya kadar her iki devlet yeterli miktarda kuvveti Memleketeyn’de bulunduracaktı. 5- Bu antlaşma sürdükçe her iki devlet, beylere danışman göreviyle delegeler gönderecekti. Bu antlaşma ile iki devletin arası yeniden düzelirken savaş çıkmasını önleyecek yeni bir statü kuruluyordu. Ancak Rusya’nın Eflâk ve Boğdan’a müdahalesi, bölgedeki nüfuzunun artmasına ve Osmanlı nüfuzunun azalmasına neden oldu. Doğru yanıt D’dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi II. Mahmud döneminde malî alanda yapılan yeniliklerdendir?
“Muhtarlık” teşkilatı kurulmuştur. |
1831 tarihli ilk nüfus sayımı yapılmıştır. |
Memurlar düzenli maaş uygulamasına geçirilmiştir. |
Mekatib-i Rüştiye mektepleri açılmıştır. |
“Tarîk-i İlmiyeye Dair Ceza Kanunnamesi” yayımlanmıştır. |
Maliyede yapılan önemli bir düzenleme de rüşveti önlemek ve işlerin düzgün yürütülmesini sağlamak üzere memurlara “maaş” bağlanmasıdır. Daha önce tımar, zeamet gelirleri, harç, bahşiş, kağıt, ilâm vs. ücretleri ile geçinen memurlar düzenli maaş uygulamasına geçirilmiştir. Gelirleri arttırmak ve tasarrufa dikkat etmek gibi malî tedbirlerin yanı sıra yeni memur alımı ve maaş bağlanması da sıkı kurallara tâbi tutulmuştur.
5.Soru
'Sırbistanın özerkliği onaylanacak ve bir anayasa verilecek. 'cümlesi aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?
Akkerman sözleşmesi. |
Mora isyanı. |
Fliki eterya cemiyeti. |
Navarin baskını. |
Tercüme odasının kuruluşu. |
Akkerman sözleşmesi. Cevap A'dır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat döneminin ortaya çıkmasının iç nedenlerindendir?
Osmanlı devletinin güvenliğini sağlamak için izlediği denge politikası |
Batının yarattığı kapitalist sistem |
Çok uluslu bir yapıya sahip olma |
Rusya'nın Akdeniz'e inmesini engelleme |
Mısır meselesi |
Osmanlı Devleti, özellikle Fransız İhtilali’nin doğurduğu “Milliyetçilik” akımının etkisiyle Osmanlı sınırları içindeki çeşitli ulusların bağımsızlık talepleriyle karşılaştı. Milliyetçilik etkisini öncelikle imparatorluğun gayrimüslim unsurları üzerinde göstermişti. Ayrılıkçı eğilimler taşıyan gayrimüslim unsurların çoğunlukla imparatorluğun Avrupa topraklarında yaşaması, milliyetçilik akımının etkisini kolaylaştırdığı gibi Avrupa devletlerinin müdahalelerine de gerekçe oluşturmaktaydı. Bu anlamda ilk büyük hareket Sırp İsyanları’ydı. 1812’de Bükreş Anlaşması ile Sırbistan özerklik kazandı. Benzer şekilde, Osmanlı-Rus Savaşı sonrası 14 Eylül 1829’da imzalanan Edirne Antlaşması’yla Yunanistan bağımsızlığını elde etmişti. Ayrıca Mısır’da Mehmed Ali Paşa’nın iki defa merkezi otoriteye isyan ederek Osmanlı Sultanı’nın varlığını tehdit etmesi de bir başka büyük sorundu. Giderek ağırlaşan bu sorunların üstesinden gelmenin yolu devletin yeniden organize edilmesinden geçiyordu. Böylece Osmanlı Devleti’ni modern bir devlet ve toplum yapısına dönüştürürken Müslüman ve gayrimüslim bütün unsurları da eşit haklar ve eşit yurttaşlık temelinde bir arada tutmayı amaçlayan Tanzimat Fermanı ilan edilmişti. Doğru cevap C'dir.
7.Soru
Tanzimatın ilanından sonra Osmanlı İmparatorluğu’nun çeşitli eyaletlerinde çıkan isyanlarda aşağıdakilerden hangisinin etkisi görülmez?
Tanzimat'a duyulan tepki |
Kötü yönetim |
Milliyetçiliğin yayılması |
Vergi imtiyazları sağlanması |
Yabancı devletlerin tahrikleri |
Tanzimatın ilanından sonra Osmanlı İmparatorluğu’nun çeşitli eyaletlerinde isyanlar çıkmıştı. Arnavutluk, Girit, Bulgaristan, Suriye ve Lübnan’da patlak veren isyanlar, Tanzimat’a duyulan tepki, kötü yönetim, milliyetçiliğin yayılması ve yabancı devletlerin tahrikleri gibi nedenlere dayanmaktaydı. Vergi imtiyazlarının sağlanması değil kaybedilmesi zengin toplulukların işine gelmemiştir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İngiltere ile Osmanlı Devleti arasında imzalanan Kala-i Sultaniye Antlaşması'nın önemli maddelerinden biridir?
Osmanlı Devleti'nin elinde, İngiliz tüccarlarına ait mal ve eşya varsa bunlar hemen iade edilecektir. |
Fransa'nın, Osmanlı DEvleti'ne savaş açması ya da tehdit etmesi halinde İngiltere, Osmanlı'ya yardım etmek amacıyla Akdeniz ve diğer kıyılarda alınacak önlemleri kararlaştırmak üzere İstanbul'da Osmanlı yetkilileri ile görüşmeler yapacak. |
Fransa'nın, düşmanca tavırlarının artması durumunda İngitere Bosna ve Dalmaçya kıyılarının güçlendirilmesi için Osmanlı Devleti'nin yapacağı çalışmalara destek olacak ve mühimmat yardımında bulunacak |
İngiltere'nin İskenderiye'yi boşaltması sırasında İngiliz Komutanlarıyla Osmanlı yetkilileri arasında yapılan anlaşma gözden geçirilerek yeniden düzenlenecek. |
İngiltere, Osmanlı Devleti'nden önce Rusya ile bir barış anlaşması imzalarsa buna karşılık olarak Osmanlı ile Rusya arasında, padişahın şanına yakışır bir anlaşmanın kayda geçirilmesi sözünü vermekteydi. |
İngiltere ile Osmanlı Devleti arasında imzalanan Kala-i Sultaniye Antlaşması'nın önemli maddelerinden biri, "Osmanlı Devleti'nin elinde, İngiliz tüccarlarına ait mal ve eşya varsa bunlar hemen iade edilmesidir". B,C,D ve E seçeneklerindeki maddeler, Fransa'nın İngiltere ile Osmanlı Devleti arasında böyle bir metne tepki koyması ihtimaline karşı, Osmanlı DEvleti ile İngiltere arasında yapılan gizli ittifak maddeleridir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tuna Nizamnamesi'ne göre kazalarda görev yapacak meclislerden biridir?
İdare Meclisi |
Temyiz-i Hukuk Meclisi |
Cinayet Meclisi |
Ticaret Meclisi |
Devai Meclisi |
Nizamnameye göre A, B, C ve D seçeneklerindeki meclisler, vilayet ve liva merkezlerinde daimi olarak hizmet verecek meclislerdir. Kazalarda kurulacak meclislerden biri de Devai meclisidir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kabakçı Mustafa isyanının ardından isyancıların gerçekleştirdiği olaylardan biri değildir?
Nizâm-ı Cedîd hareketine son verildi |
İrâd-ı Cedîd hazinesi ortadan kaldırıldı |
Hazine için yürürlüğe konulan yeni vergilerin geçersiz olduğu belirtildi |
Ordudan ihraç edilenler yeniden askere alındı. |
Kamuoyunun isyana ve isyancılara karşı duyabileceği öfkenin önüne geçilmesi için halka yardım dağıtıldı |
İsyancılar, Nizâm-ı Cedîd hareketine son verildiğini ilân ettiler. Özellikle reform çabaları için gerekli olan maddi kaynağın sağlanması amacıyla oluşturulan İrâd-ı Cedîd hazinesi ortadan kaldırıldı. Bu hazine için yürürlüğe konulan yeni vergilerin de geçersiz olduğu belirtilerek halktan alınan fazla verginin iptal edileceği propagandası yapıldı. Böylece kamuoyunun isyana ve isyancılara karşı duyabileceği öfkenin önüne geçilmesi planlanıyordu. İrâd-ı Cedîd hazinesi dışında III. Selim’in ıslahat programı çerçevesinde oluşturulan diğer kurumlar da kaldırıldı. Ordudan ihraç edilenler yeniden askere alındı.
11.Soru
ll. Meşrutiyet'in ilanı aşağıdakilerden hangi tarihte yapılmıştır?
1905 |
1906 |
1907 |
1908 |
1909 |
II. Meşrutiyet’in ilanını (1908) dönemin sonu olarak kabul eden tarihçiler de vardır.
12.Soru
II.Mahmud döneminde yapılan değişiklikler ile ilgili hangisi yanlıştır?
Askeri değişikliklerde Avrupa’dan örnekler almaktan kaçınmış ve kendi geleneğini tercih etmiştir. |
Sadece askeri alanda yapılan değişikliklerin yeterli olmadığına inanmaktaydı. |
Diğer padişahlardan farklı olarak halkla doğrudan temasta bulunmuştur. |
Sadrazam ve şeyhülislâmda toplanmış olan yetkileri, çeşitli bakanlıklar arasında paylaştırmıştır. |
Sadrazam, padişahın mutlak vekili olmaktan çıkarılmıştır. |
Ordunun modernleştirilmesine karar verildikten sonra Avrupa’ya askerlik ve yeni silahla- rın öğrenilmesi için adamlar gönderildiği gibi oradan da yetişmiş elemanlar getirilmiştir.
13.Soru
Bireyin özgürlügünü, özerkliğini, temel haklarını garanti altına almayı amaçlayan düşünce sistemi hangisidir?
Sosyalizm |
Liberalizm |
Romantizm |
Klasizm |
Komünizm |
Bireyin özgürlüğünü, özerkliğini, temel haklarını garanti altına almayı amaçlayan ve bu nedenle siyasal iktidarın sınırlandırılması üzerinde duran düşünce sistemine liberalizm denir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 25 Şubat 1856’da toplanan Paris Kongresi’nde yer alan ülkelerden biri değildir?
İngiltere |
Fransa |
Rusya |
Portekiz |
Avusturya |
Kırım Savaşı’nı sonuçlandırmak ve barış antlaşmasını hazırlamak üzere Paris Kongresi, 25 Şubat 1856’da Osmanlı Devleti, İngiltere, Fransa, Rusya, Avusturya, Prusya ve Piyemonte’nin katılımıyla toplanmıştır. Doğru cevap D’dir.
15.Soru
Amerikan Bağımsızlık Bildirisi” ve 1789 tarihli Fransız “İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi” adını alan belgeler Amerikan Kongresi tarafından hangi yıl kabul edilmiştir?
1770 |
1772 |
1774 |
1776 |
1778 |
Amerikan Bağımsızlık Bildirisi” ve 1789 tarihli Fransız “İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi” adını alan belgeler 1776’da Amerikan Kongresi tarafından kabul edilmiştir. Doğru cevap D’dir.
16.Soru
Suçların kanuniliği ilkesini getirmesi ve keyfi ceza vermeyi engelleyici hükümleri içermesi bakımından ilk kanun olma özelliğini taşıyan genel ceza kanunu hangi yılda yayımlanmıştır?
1838 |
1840 |
1850 |
1858 |
1863 |
Kanunlaştırma adını verdiğimiz bu çabaların ilk adımlarını, II. Mahmud devrinde görmekteyiz. II. Mahmud’un son dönemlerine doğru Tarik-i İlmiyeye Dair Ceza Kanûnnâmesi yanında yine 1838’de Memûrine Mahsûs Ceza Kanûnu yayımlanmıştı. Böylece sınırlı da olsa modern hukukun “kanunsuz ceza olmaz” ilkesi gereği, belirli suçlara önceden belirlenmiş cezaların verileceği ifade edilerek idarede keyfiliğe varan uygulamalara son verme çabasının ilk adımları atılmıştır. Belirsiz zulüm kavramıyla ifade edilebilen suçlar ve cezalar, kanunlaştırılmıştır. Tanzimat Fermanı’nın ilanından kısa bir süre sonra da 3 Mayıs 1840’ta bu kez tüm Osmanlı toplumunu içeren genel bir ceza kanunu yayımlandı. Bu genel ceza kanunu, suçların kanuniliği ilkesini getirmesi ve keyfi ceza vermeyi engelleyici hükümleri içermesi bakımından ilk kanun olma özelliğini taşır. Toplumun bütün kesimlerini içeren bu kanunu, 1850 yılında Kara Ticareti Kanunu, 1858’de Arazi Kanunnamesi, 1863’te Deniz Ticaret Kanunu, 1876’da tamamlanan Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye isimli medeni kanunun yayını takip etmiştir. 1876’da ilk anayasa (Kanûn-ı Esâsî), 1879’da Ceza ve Hukuk Yargılama Usul Kanunları da yayımlandı. Tanzimat dönemi boyunca pek çok kanunlaştırma yapıldı. Öte yandan bu yeni kanunlara uygun bir yargı örgütü oluşturma çabasına da 1840’tan itibaren girişildi. Bir yandan da Kadı Mahkemeleri reforme edilirken, Nizamiye Mahkemeleri de oluşturuluyordu. Modern bir yargı örgütünün kuruluşu 1879’da tamamlandı. Bunlar dışında dönem boyunca herkese uygulanacak, eşit ve yazılı olan bir hukuk mevzuatı ortaya konacaktı.
17.Soru
Kanunlaştırma (Codification) hareketinin görüldüğü II. Mahmud devrinde ilk ceza kanunu hangi zümre için yayımlanmıştır?
Ulema |
Memur |
Asker |
Tüccar |
Köylü |
Kanunlaştırma adını verdiğimiz bu çabaların ilk adımlarını, II. Mahmud devrinde görmekteyiz. II. Mahmud’un son dönemlerine doğru Tarik-i İlmiyeye Dair Ceza Kanûnnâmesi yanında yine 1838’de Memûrine Mahsûs Ceza Kanûnu yayımlanmıştı. Doğru yanıt “A” şıkkıdır.
18.Soru
Aşağıdaki maddelerden hangisinde Balta Limanı Antlaşmasına göre Eflak ve Boğdan asilzadelerine verilen isim geçmektedir?
Rusya yedi yıl içinde Memleketeyn'de Osmanlı Devleti ile hemen hemen eşit haklara sahip olacak |
Anayasayı gözden geçirmek üzere Yaş ve Bükreş'te iki komisyon kurulacak |
Dirlik ve düzen sağlanıncaya kadar Rusya ve Osmanlı yeterli miktarda kuvveti Memleketeyn'de bulunduracak |
Sultan yedi yıl için iki yeni bey seçecek, Boyer meclisleri dağıtılacak ve bunların yerine yeni divan kurulacak |
Antlaşma sürdükçe, Rusya ve Osmanlı beylere danışman göreviyle delegeler gönderecek. |
Balta Limanı Antlaşması maddelerinin biri, Sultanın yedi yıl için iki yeni bey seçmesi ve Boyar meclislerinin dağıtılması ve bunların yerine yeni divanın kurulmasıdır. O zamana kadar denetim "Boyar" adı verilen Rus etkisi altındaki Eflak ve Boğdan asilzadelerine bırakılmıştı.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat döneminin amaçlarından biri değildir?
Hukuk devleti olma |
Bireyin haklarının korunması |
Milliyetçilik akımının güçlenmesi |
Devletin yeniden yapılanması |
Devletin tüm unsurlarını birarada tutma |
II. Mahmud öncesi reformlarda, Batı’nın temel yapısını oluşturan medenî değerler ile modern devletin temel özellikleri arasında yer alan hukuk devleti olma ve bireyin haklarının korunması gibi ilkeler göz önüne alınmamıştı. Oysa 19. yüzyılın ilk çeyreği boyunca Osmanlı Devleti, özellikle Fransız İhtilali’nin doğurduğu “Milliyetçilik” akımının etkisiyle Osmanlı sınırları içindeki çeşitli ulusların bağımsızlık talepleriyle karşılaştı. Milliyetçilik etkisini öncelikle imparatorluğun gayrimüslim unsurları üzerinde göstermişti. Ayrılıkçı eğilimler taşıyan gayrimüslim unsurların çoğunlukla imparatorluğun Avrupa topraklarında yaşaması, milliyetçilik akımının etkisini kolaylaştırdığı gibi Avrupa devletlerinin müdahalelerine de gerekçe oluşturmaktaydı. Bu anlamda ilk büyük hareket Sırp İsyanları’ydı. 1812’de Bükreş Anlaşması ile Sırbistan özerklik kazandı. Benzer şekilde, Osmanlı-Rus Savaşı sonrası 14 Eylül 1829’da imzalanan Edirne Antlaşması’yla Yunanistan bağımsızlığını elde etmişti. Ayrıca Mısır’da Mehmed Ali Paşa’nın iki defa merkezi otoriteye isyan ederek Osmanlı Sultanı’nın varlığını tehdit etmesi de bir başka büyük sorundu. Giderek ağırlaşan bu sorunların üstesinden gelmenin yolu devletin yeniden organize edilmesinden geçiyordu. Böylece Osmanlı Devleti’ni modern bir devlet ve toplum yapısına dönüştürürken Müslüman ve gayrimüslim bütün unsurları da eşit haklar ve eşit yurttaşlık temelinde bir arada tutmayı amaçlayan Tanzimat Fermanı ilan edilmişti. Fermanda insanların dinî veya etnik yapısı dikkate alınmaksızın bütün unsurlarıyla Osmanlı vatandaşlığı temelinde yeni bir toplum modeli öngörülüyordu. Tanzimat öncesi reform çalışmaları devlet ve bireylerin karşılıklı hakları bakımından hiçbir yenilik hedeflememişken Tanzimat Fermanı ile bu konuda yeni bir döneme giriliyordu.
20.Soru
Özel mülkiyetin herhangi bir bedel ödenmeden, devlet adına alınmasına ne ad verilir?
Ceyb-i Hümayun. |
Evkâf-ı Hümayun. |
Muhtarlık. |
Müsadere. |
Dâr-ı Şûrâ-yı Babıâli. |
Müsadere: Özel mülkiyetin herhangi bir bedel ödenmeden, devlet adına alınmasıdır. Osmanlı Devleti’nde 17. yy’dan itibaren ölen veya idam edilen yüksek dereceli devlet memurlarının malına el konulması şeklinde kullanılmıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ