Osmanlı Türkçesi Grameri 1 Ara 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki kalıplardan hangisi mezîdünfih masdarların Osmanlı Türkçesinde sıkça karşılaşılan dokuz bâbından biri değildir?
Fu’ûlet |
İstif’âl |
Müfâ’alet |
Tefâ’ul |
İnfi’âl |
"İstif’âl", "Müfâ’alet", "Tefâ’ul", "İnfi’âl" kelimelerindeki kalıplar mezîdünfih masdarların kalıplarındandır. Ancak "fu’ûlet" kalıbı sülâsî mücerred masdar vezinlerindendir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "istif'al babının ism-i mef'ulü'dür?
|
|
|
|
|
3.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi Arapça’da ism-i mef‘ûl kalıbındaki bir kelimedir?
mekteb |
mektûb |
mekâtib |
kâtib |
kütüb |
Ketebe “yazdı” fiil kökünün ism-i fâ'ili كاتب kâtib (yazan, yazıcı), ism-i mef'ûlü مكتوب mektûb (yazılan şey)'dur.
4.Soru
Aşağıdaki masdarlardan hangisi özellik bakımından diğerlerinden farklıdır?
Merhamet |
Maksad |
Mülkiyyet |
Meşgale |
Muhabere |
Kelime başındaki mim harfinin zâid olduğu durumlarda bu kelimeye mimli masdar denmektedir. +iyyet son ekiyle isim ve sıfatlardan yapılan soyut isimlere ise mec’ûl masdar denmektedir. Bu bilgi doğrultusunda bakılınca "Merhamet", "Maksad", "Meşgale", "Muhabere" kelimeleri mimli masdar, "Mülkiyyet" mec’ûl masdardır.
5.Soru
Aşağıdaki terimlerden hangisi sahih kelime sınıflandırmasına girer?
Misâl
|
Nâkıs
|
Mehmûz
|
Ecvef
|
Lefîf
|
6.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde “özetleyen / özetlenen” anlamlarına gelen kelimeler bir arada verilmiştir?
Muhbir/Muhber |
Muhric/Muhrec |
Mücmil/Mücmel |
Müsbit/Müsbet |
Mükrim/Mükrem |
Özetlemek anlamına gelen kelime “icmâl”dir. İf’âl bâbındaki bu kelimenin ism-i fâ’ili “mücmil”; ism-i mef’ûlü ise “mücmel” olmaktadır.
7.Soru
Gerçekte olmayan bir hâli varmış gibi göstererek yapmacıklık ifade eden kelimeler türetebilen mezîdünfih masdar kalıbı aşağıdakilerden hangisidir?
Tef‛îl |
İstif‛âl |
Tefâ‛ul |
Tefa‛‛ul |
İf‛âl |
Gerçekte olmayan bir hâli varmış gibi göstererek yapmacıklık ifade eden kelimeler türetebilen mezîdünfih masdar kalıbı tefâ‛ul kalıbıdır.
8.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
İsm-i fâ’il, ism-i mef ’ûl, sıfat-ı müşebbehe, übâlağa-i fâ’il, ism-i tafdîl, ism-i mensûb cinsinden kelimeler ise sıfattırlar. |
İsm-i fail grubuna giren bütün kelimeler, masdarlar, ism-i mekân, ism-i zaman, ism-i âlet, ism-i tasgir cinsinden kelimeler isimdirler. |
Edat ve harf-i cerler hariç bu kelimeleri dilbilgisel görevlerine göre isim ve zarf olarak da sınıflandırmak mümkündür. |
Asıl isimler (ism-i müstak) grubuna giren kelimeler özel isimler, cins isimleri ve sayı isimleridir. |
Fiilden türemiş isimler (ism-i camid) ise masdar isimleri, ism-i fâ'il, ism-i vb. olarak gruplara ayrılır. |
Asıl isimler (ism-i câmid) grubuna giren kelimeler özel isimler, cins isimleri ve sayı isimleridir.
Fiilden türemiş isimler (ism-i müştak) ise masdar isimleri, ism-i fâ'il, ism-i
mef'ûl, sıfat-ı müşebbehe, mübâlağa-i fâ'il, ism-i tafdîl, ism-i mekân, ism-i zamân,
ism-i âlet, ism-i tasgîr, ism-i mensûb olarak gruplara ayrılır.
Edat ve harf-i cerler hariç bu kelimeleri dilbilgisel görevlerine göre isim ve sıfat
olarak da sınıflandırmak mümkündür:
İsm-i câmid grubuna giren bütün kelimeler, masdarlar, ism-i mekân, ism-i zaman, ism-i âlet, ism-i tasgir cinsinden kelimeler isimdirler.
İsm-i fâ’il, ism-i mef ’ûl, sıfat-ı müşebbehe, mübâlağa-i fâ’il, ism-i tafdîl, ism-i
mensûb cinsinden kelimeler ise sıfattırlar
9.Soru
"افلاس" fiilinin if'âl bâbındaki ism-i Fâ'ili aşağıdakilerden hangisidir?
مثبت |
مفلس |
مسرف |
مكرم |
مدرك |
"افلاس- مفلس fiilinin if'âl bâbındaki ism-i fâ'ilidir. Doğru cevap B'dir.
10.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi sayı kategorisi olarak diğerlerinden farklıdır?
|
|
|
|
|
Arapça kelimelerde sayı kategorisi teklik, ikilik (tesniye) ve çokluk (cem') şekillerinde yapılır. Sadece "iki harf" anlamındaki harfân kelimesi ikilik gösterir. Diğerleri çokluk sigalarıyla çekimlenmiştir.
11.Soru
"Bu bâbda baştaki ve ortadaki elifler “ ا” zâid, yani ekleme harflerdir. Bu bâbdaki masdarların çatısı geçişlidir, yani nesne alır. Geçişsiz bir fiil bu bâba nakledildiği zaman geçişli olur ve nesne alır"
Sözü edilen bâb aşağıdakilerden hangisidir?
tefâ'ul |
müfâ'alet |
if'âl |
tefâ'ul |
infi'âl |
Sözü edilen bâb if'âl bâbıdır.
<İf'âl افعال Bâbı
Bu bâbda baştaki ve ortadaki elifler “ ا” zâid, yani ekleme harflerdir. كرم kerem “cömertlik” → اكرام ikrâm “ağırlama” خروج hurûc “çıkma” → اخراج ihrâc “çıkarma, ihraç etme” سرف sarf “harcama, kullanma” → اسراف isrâf “boş yere kullanma”
Bu bâbdaki masdarların çatısı geçişlidir, yani nesne alır. Geçişsiz bir fiil bu bâba nakledildiği zaman geçişli olur ve nesne alır: علم ilm → اعلام i'lâm “(bir şeyi) bildirme” ظهور zuhûr “görünme” → اظهار izhâr “(bir şeyi) meydana çıkarma, gösterme”>
Doğru yanıt C'dir.
12.Soru
Aşağıdaki çoğul sözcüklerden hangisi vezni bakımından diğerlerinden farklıdır?
Umûr |
Mülûk |
Fünûn |
Ukûl |
Kütüb |
A, B, C ve D şıkları Fu'ûl vezninde çekimlenmiş çoğul sözcükler iken, E şıkkındaki sözcük Fu'ul vezninde çekimlenerek çoğul yapılmıştır. Bu nedenle diğerlerinden farklıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.
13.Soru
Aşağıdaki seçeneklerde yer alan harf gruplarından hangisi tamamen zâid harflerden oluşmaktadır?
ا - ن - ش |
و - ى - ف |
ت - س - م |
ر - ظ - ت |
ک - م - ٥ |
Kelime yapımı belli kalıplara göre olduğu için, bu zâid harflerin hangi harfler olabileceği bellidir. Aşağıdaki harfler, kelimenin kalıbına göre zâid harflerden olabilir:
أ (hemze) ,ا, ت, س, م, ن, و, ٥, ى
Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap C şıkkıdır.
14.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisinin anlamı yanlış verilmiştir?
Şâhid --- Tanık Olan |
Mazlûm --- Zulm Eden |
Sârik --- Çalan |
Zâkir --- Zikr Eden |
Mechûl --- Bilinmeyen |
İsm-i fa?îl ve ism-i mef?ûl olarak verilen kelimelerin kök harflerinin anlamı bilin-mese de ne tür bir anlam grubuna dahil olduğu bilinir. İsm-i fâ?il yapan, eden; ism-i mef?ûl yapılan, işten etkilenen anlamlarını verir. mazlum kelimesine bakıldığında zulme uğrayan anlamını bulmamız gerekir. Diğer kelimelerin an-lamları doğrudur.
15.Soru
Aslî harflerinden herhangi ikisi illet harfi olan kelimelere lefîf denir. Aşağıdakilerden hangisinde bu türden kelime mevcut değildir?
Velâyet |
Şikâyet |
Vikaye |
Rivâyet |
Tayy |
Aslî harflerinden üçüncüsü illet harflerinden biri olan kelimelere nâkıs denir. Şikâyet bu türdendir. Doğru cevap B'dir.
16.Soru
Aşağıda "İnfi'al babı" ile ilgili olarak verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
Bu bâbda baştaki elif “ا", nûn “ن" ve ortadaki elif “ا" kelimenin köküdür. |
Bu bâbdan türeyen masdarların çatıları özneleri bakımından genellikle işteştir. |
Bu bâbdan türeyen masdarlar nesneleri bakımından geçişlidir. |
Bu bâbdaki masdarların ism-i fâ'illeri münf'all vezninde gelir. |
İnfi'âl bâbındaki kelimelerin ism-i mef'ûlü kullanılmaz. |
Bu bâbda baştaki elif “ا ,“nûn “ن “ve ortadaki elif “ا “eklemedir.
Bu bâbdan türeyen masdarların çatıları özneleri bakımından genellikle dönüşlü, bazen de edilgendir.
Nesneleri bakımından ise geçişsizdir, yani nesne almazlar.
Bu bâbdaki masdarların ism-i fâ'illeri münfa'il منفعل vezninde gelir.
İnfi'âl bâbındaki kelimelerin ism-i mef'ûlü kullanılmaz.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "ifti'al babının ism-i fa'ili"dir?
|
|
|
|
|
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi علم ilm kelimesi için yanlış bir yargıdır?
Kıyasî bir masdardır. |
Semâî/mücerred bir masdardır. |
Yalın isim gibidir. |
Anlamı konusunda yapısından doğan herhangi bir sezgiye sahip olamayız. |
Bu kelimenin anlamını sözlükten öğrenmiş olmalıyız. |
علم ilm “bilim” kelimesi semâî/mücerred bir masdardır. Yalın isim gibidir. Anlamı konusunda yapısından doğan herhangi bir sezgiye sahip olamayız. Bu kelimenin anlamını bir kaynaktan öğrenmiş olmalıyız.
19.Soru
Hangisi اكرام ikrâm kelimesinin ism-i fâ’ilidir?
mükerrem |
ekrem |
mükrim |
ikrâmîn |
kârim |
İf'âl bâbının ism-i fâ'ili مفعل müf'il vezninde gelir. Buna göre اكرام ikrâm kelimesinin ism-i fâ’ili مكرم mükrim “ikram eden, ikram edici” şeklindedir.
20.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde içerisinde illetli harf bulunan kökten türeyen bir sözcük vardır?
İhâfe |
Gurûb |
Sâlih |
Hitâb |
Cehâlet |
İlleti harfler elif, vav ve ye’dir. Seçeneklerde bulunan bütün kelimeler türemiş sözcüktür. Ancak sadece A şıkkındaki “ihâfe” sözcüğünün asli harfleri arasında illetli harf bulunmaktadır. Gurûb > gayn-ra-be, sâlih > sad-lam-ha, Hitâb > hı-tı-be, cehâlet > cim-he-lam aslî harflerinden türemişlerdir. İhâfe ise hı-vav-fe kökünden gelmektedir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ