Osmanlı Türkçesi Grameri 1 Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi infi'âl bâbının ism-i fâ'iline örnek olarak gösterilemez?
انكسار inkisâr “kırılma” → منكسر münkesir “kırılan, gücenen” |
انعكاس in'ikâs “yansıma, aksetme” → منعكس mün'akis “yansıyan, akseden” |
انقالب inkılâb “dönme, değişme” → منقلب munkalib “dönen, değişen” |
انفساخ” bozulma, hükmü kalmama” → منفسخ münfesih “hükmü kalmayan” |
مباركه mübâreke “tebrikleşme, birbirini kutlama” → مبارك mübârek “kutlu, uğurlu” |
Bu bâbdaki masdarların ism-i fâ'illeri münfa'il منفعل vezninde gelir:
انكسار inkisâr “kırılma” → منكسر münkesir “kırılan, gücenen”
انعكاس in'ikâs “yansıma, aksetme” → منعكس mün'akis “yansıyan, akseden”
انقالب inkılâb “dönme, değişme” → منقلب munkalib “dönen, değişen”
انفساخ” bozulma, hükmü kalmama” → منفسخ münfesih “hükmü kalmayan”
مباركه mübâreke “tebrikleşme, birbirini kutlama” → مبارك mübârek “kutlu, uğurlu” ise Müfâ'alet Bâbının İsm-i Mef'ûlüne örnektir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “Kerem” kelimesinin İf'âl Bâbından İsm-i Fâ'ilidir?
Tekarüm |
İkram |
Ekrem |
Mükrem |
Mükrim |
“Mükrim”, “Kerem” kelimesinin İf'âl Bâbından İsm-i Fâ'ilidir. Doğru cevap E’dir.
3.Soru
I. Elif
II. He
III. Vav
IV. Ye
V. Hemze
Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri kelime türetilirken içinde bulundukları kelimelerde çeşitli değişikliklere uğrayan veya düşen illetli harflerdendir?
I-III |
II-IV |
III-V |
II-IV-V |
I-III-IV |
Elif, vav, ye harfleri, içinde bulundukları kelimelerde çeşitli değişikliklere uğrayan harfler olup bunlara illet harfleri denir. Aslî harflerin içinde bu harflerden biri veya ikisi bulunursa böyle kelimelere de mu'tell kelimeler denir. Söz konusu illet harfleri, kelime yapımı sürecinde başka harflere dönüşür veya düşer. Bunların dönüştükleri harfler de yine bu üç harften biridir.
4.Soru
“Aksâm-ı seb’a” terimi ne demektir?
İçinde illet harfi bulunan kelimedir.
|
Aslî harflerden ikincisi illet harfi olan kelimedir.
|
İçinde illet harfi bulunmayan kelimedir.
|
İçinde hemze harfi olan kelimedir.
|
Kelimelerin, aslî harflerin niteliklerine göre ayrıldıkları bölümlerdir.
|
5.Soru
Aşağıdakilerin hangisinde kelimelerin masdar, ism-i fâ’il, ism-i mef’ûl sıralanışı yanlıştır?
İkrâm = mükrim = mükrem
|
temsîl = mümessil = mümessel
|
tebrîk = mübârik = mübârek
|
istikbâl = müstakbil = müstakbel
|
tahammül = mütehammil = mütehammel
|
6.Soru
قطع kat' “kesme” → انقطاع inkıtâ' “kesilme, kesintiye uğrama”
Yukarıda verilen örnek hangi bâbda görülebilir?
if'ilâl |
tef'îl |
tefa''ul |
ifti'âl |
infi'âl |
İnfi'âl انفعال Bâbı
Bu bâbda baştaki elif “ ا”, nûn “ ن” ve ortadaki elif “ ا” eklemedir. Bu bâbdan türeyen masdarların çatıları özneleri bakımından genellikle dönüşlü, bazen de edilgendir. Nesneleri bakımından ise geçişsizdir, yani nesne almazlar.
بسط bast “açma” → انبساط inbisât “açılma, ferahlanma”
جذب cezb “çekme” → انجذاب incizâb “çekilme, çekim”
حصر hasr “bir şeye mahsus kılma” → انحصار “hasrolunma”
دفع def' “kovma” → اندفاع indifâ' “defolma, ortadan kalkma”
ضم zamm “katma, ilâve etme” → انضمام inzimâm “ilâve olunma”
عكس 'aks → انعكاس in'ikâs “yansıma, aksetme”
قطع kat' “kesme” → انقطاع inkıtâ' “kesilme, kesintiye uğrama”
كشف keşf “açma” → انكشاف inkişâf “açılma, meydana çıkma”
Doğru yanıt E'dir.
7.Soru
Aşağıdakilerden sözcüklerden hangisi vezni gereği diğerlerinden farklıdır?
İbâdet |
Vikâye |
Cehâlet |
Şikâyet |
Himâye |
A, B, D ve E şıklarındaki sözcükler fi'âlet kalıbıyla türetilirken, C şıkkındaki sözcük fa'âlet kalıbıyla türetilmiştir. Bu nedenle doğru cevap C şıkkıdır.
8.Soru
Hangisi mehmûz kelimedir?
|
|
|
|
|
Aslî harflerinden biri hemze olan kelimelere mehmûz denir. Hemze birinci, ikinci veya üçüncü aslî harf olabilir.
9.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisinde mim(م) ve vav(و) birlikte zâid olmuştur?
مظلوم |
حمکمه |
منکسر |
مستقبل |
عدوه |
مظلوم-zulme uğrayan anlamında olup, z-l-m kökünden mim ve ve vav ekleriyle türemiştir.
10.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi mef'alet veznindedir?
|
|
|
|
|
11.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde “düzenleyen / düzenlenmiş” anlamlarına gelen kelimeler bir arada verilmiştir?
Müderris/Müderres |
Müfessir/Müfesser |
Mü’ellif/Mü’ellef |
Mü’essir/Mü’esser |
Mürettib/Müretteb |
Düzenleme anlamına gelen kelime “tertîb”dir. Tef’îl bâbındaki bu kelimenin ism-i fâ’ili “mürettib”; ism-i mef’ûlü ise “müretteb” olmaktadır.
12.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi sülâsî mücerred masdar kalıplarından “fu’let” ile türetilmiştir?
Hikmet |
Gurbet |
Rahmet |
Fikret |
Gayret |
Rahmet ve gayret kelimeleri fa’let kalıbıyla; fikret ve hikmet kelimeleri ise fi’let kalıbıyla türetilmiştir. Fu’let kalıbıyla türetilen tek kelime gurbettir.
13.Soru
مكتوب mektûb kelimesinin çokluk eki almış hali aşağıdakilerden hangisidir?
محاسبات |
تسليمات |
مخابرات |
محاسبات |
مكتوبات |
Fiillerin masdar şekillerinin pek çoğu ile ism-i fâ'il ve ism-i mef'ül kategorisinden kelimelerinin bazıları +ât ekiyle çokluk haline getirilir.
مكتوب mektûb مكتوبات mektûbât olduğu için doğru cevap E'dir.
14.Soru
Aşağıdaki Türkçe kelimelerden hangisi Arapça’da ism-i mef’ul kalıbındaki bir kelimenin karşılığı olabilir?
kırık |
kıran |
yazıcı |
çizer |
dikiş |
İsm-i mef'ûl, fiilde belirtilen hareket, oluş ve kılışa maruz kalanı, etkileneni ifade eden kelime türlerine verilen isimdir. Türkçede kırılmış, kırık, kırgın, bozuk, bozulmuş gibi kelimelerin ifade ettiği anlamlar ism-i mef'ûl kategorisini oluşturur.
15.Soru
تعلم kelimesi hakkında verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
Geçişsiz ve işteştir. |
Geçişli ve etkendir. |
Geçişsiz ve edilgendir. |
Geçişsiz ve dönüşlüdür. |
Geçişli ve dönüşlüdür. |
Ta‛allüm kelimesinin anlamı öğrenmedir. Kelime bu haliyle geçişli ve dönüşlüdür.
16.Soru
Arapçada hangi cins kelimeler dilimizde sıfat kabul edilir?
masdar |
ism-i tafdîl |
ism-i mekân |
ism-i zaman |
ism-i tasgir |
İsm-i fâ’il, ism-i mef'ûl, sıfat-ı müşebbehe, mübâlağa-i fâ’il, ism-i tafdîl, ism-i mensûb cinsinden kelimeler sıfattırlar.
17.Soru
Mec’ûl masdarlar genellikle Türkçedeki hangi ekle karşılanır?
+ça / +çe |
+lı / +li |
+çı / +çi |
+sız / +siz |
+lık / +lik |
Bazı sıfat ve isimlerin sonuna /iyyet/ eki getirilerek Türkçede +lık/+lik ekiyle karşıladığımız anlamlarda kelimeler yapılır. Bu kategorideki kelimelere mec'ûl (yapma) masdarlar denilmektedir.
18.Soru
Aşağıdaki kelimelerin hangisi kelimesinden zaid harfler ile türetilmiştir?
|
|
|
|
|
19.Soru
Hangisi tef’îl babındaki تعليم ta'lîm “öğretme” kelimesinin ism-i fâ’ilidir?
عالم |
علام |
معلوم |
معلم |
علما |
Tef'îl bâbının ism-i fâ'ili müfa''il مفعل vezninde gelir. Buna göre تعليم ta'lîm “öğretme” kelimesinin ism-I fâ’ili معلم mu'allim “öğretmen” olur.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Arapça fiilden türemiş isim gruplarından biri değildir?
Sıfat-ı müşebbehe |
İsm-i Âlet |
İsm-i Câmid |
İsm-i Tafdîl |
Mübâlağa-i Fâil |
Fiilden türemiş isimler (ism-i müştak) ise masdar isimleri, ism-i fâ'il, ism-i mef'ûl, sıfat-ı müşebbehe, mübâlağa-i fâ'il, ism-i tafdîl, ism-i mekân, ism-i zamân, ism-i âlet, ism-i tasgîr, ism-i mensûb olarak gruplara ayrılır. İsm-i câmid ise asıl isimlerin kavram adıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ