Osmanlı Türkçesi Grameri 2 Ara 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Farsça سفيد (sefîd) kelimesinin Türkçe karşılığı nedir?
İyi |
Beyaz |
Büyük |
Güzel |
Zeki |
Farsça سفيد (sefîd) kelimesi Türkçede “ak, beyaz” manasına gelmektedir. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.
2.Soru
Farsça "na" ön eki aşağıdakilerden hangisine olumsuzluk anlamı katmamıştır?
نامتناهی |
نامرد |
نافذ |
نابکار |
|
Nâfiz kelimesi etkileyici nüfuz eden anlamında olup, anlam itibariyle olumludur. Doğru cevap C'dir.
3.Soru
فرمودن fermûden fiilinin emir gövdesi hangisidir?
فرمو |
فرموى |
فرما |
فرم |
فرمه |
فرمودن fermûden "emretmek" fiilinin emir gövdesi فرما fermâ "buyuran, emreden" olur: : فرمان فرما fermân-fermâ, حکم فرما hüküm-fermâ
4.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden verilen tamlamalardan hangisi yapı bakımından diğerlerinden farklıdır?
Merkad-i pâk-i Muhammed |
Devlet-i âl-i Osmân |
Fikr-i zülf-i diber |
Deryâ-yı dürer-i 'irfân |
Nizâmât-ı cedîde-i hayriyye |
A, B, C ve D şıklarındaki tamlamalar isim tamlaması, E şıkkındaki ise sıfat tamlamasıdır. Bu nedenle doğru cevap E şıkkıdır.
5.Soru
Aslî masdarlardan -den ve -ten ekleri atılınca ortaya çıkan şekil hangisine tekabül eder?
geniş zaman 1. teklik şahıs |
geniş zaman 2. teklik şahıs |
emir 1. teklik şahıs |
emir 2. teklik şahıs |
gelecek zaman 3. teklik şahıs |
Aslî masdarlardan -den ve -ten ekleri atılınca ortaya çıkan şekil hâl gövdesi veya geniş zaman gövdesi olarak da adlandırılır. Bunların bir kısmında fiil gövdesinin son ünsüzü birtakım ses değişmelerine uğrar. Ortaya çıkan bu gövdeler Farsça fiil çekiminde emir ikinci teklik şahsa tekabül eder.
6.Soru
Aşağıdaki Farsça sözcüklerin hangisinde Türkçe –An ekine karşılık gelen bir anlam vardır?
pesendîden |
hânden |
şikâften |
derîden |
bûs |
Kelimelerin Türkçe anlamları şöyledir: pesendîden "beğenmek", hânden "okumak", şikâften "yarmak" ve derîden "yırtmak". Bu kelimeler masdar biçimindedir. bûs kelimesi ise "öpen" anlamına gelmektedir. Doğru cevap E’dir.
7.Soru
Hangisi “oralı olma, o şehirden olan” anlamındaki Türkçedeki “+lı/+li ekinin işlevini yapan bir ek vardır?
دردمند |
شيرازى |
سنبلى |
غمكين |
اميدوار |
Seçeneklerdeki kelimelerin okunuşları ve anlamları şöyledir: دردمند derdmend "dertli", سنبلى sünbülî "sümbül renginde", غمكين gam-gîn "gamlı" ve اميدوار ümîdvâr "umutlu". شيرازى Şirâzî biçiminde okunan kelimedeki –i eki İran’daki bir şehir adı ile birlikte kullanılmış ve "Şirazlı" anlamını vermektedir. Doğru cevap B’dir.
8.Soru
Aşağıdakilerin hangisi isim ve sıfattan oluşmuş bir Farsça bir birleşik sıfat değildir?
سينه صاف |
دلشاد |
سركردان |
خانه خراب |
جنت مكان |
Kelimelerin okunuşları ve Türkçe karşılıkları şöyledir: صاف سينه sîne-saf "temiz yürekli, kalbi temiz", دلشاد dil-şâd "gönlü sevinçli", سركردان sergerdân "başı dönmüş, şaşkın" ve خانه خراب hâne-harâb "hânesi harab". Bu kelimeler isim ve sıfattan oluşmuş birer birleşik sıfattır ancak جنت مكان cennet-mekân “cennet mekânlı kelimesi isim + isim biçiminde oluşmuş bir birleşik sıfattır. Doğru cevap E‘dir.
9.Soru
"Tamlanan kelime /â/ okunan elif “? “ ve /û/ okunan vav “? “ ile bitiyorsa izafet esresi yerine ye “? “ yazılır izafet esresi –yı biçiminde okunur."
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde yer alan tamlama yukarıdaki açıklamaya uygun bir örnek olamaz?
Ulemâ-yı İslâmiyye |
Şu'arâ-yı Osmâniyye |
Asâ-yı Mûsâ |
Sefîne-i belâgat |
Ârzû-yı muhâl |
D şıkkındaki tamlama soru kökündeki açıklamaya değil "Tamlanan kelime /a/ veya /e/ okunan güzel he “?” ile bitiyorsa sondaki
güzel he’nin üstüne hemze işareti konur" açıklamasına uygundur. Bu nedenle doğru cevap D şıkkıdır.
10.Soru
Hangisi Farsçada -den دن veya -ten تن eklerinden biriyle türetilmiş mastardır?
كفتن |
کردن |
کودن |
خويشتن |
آبستن |
Yalnızca A seçeneğinde verilen كفتن güften “söylemek” fiili Farsçada -den دن veya -ten تن eklerinden biriyle türetilmiş mastardır. Diğer seçeneklerde geçen کردن gerden "boyun", کودن gevden "ahmak, sersem", خويشتن hîşten "kendi", آبستن âbisten "hâmile" kelimelerinde ise böyle bir durum bulunmaz.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Farsça isim ve sıfatları Arapça isim ve sıfatlardan ayıran özelliktir?
Herhangi bir morfolojik özelliği yoktur. |
Türkçe'de de kullanılmaktadır. |
Özel kalıpları, yani vezinleri yoktur. |
Yalın, türemiş ve birleşik olarak ele alınabilirler. |
Özel kalıpları ve vezinleri vardır. |
Farsça isim ve sıfatların Arapçada olduğu gibi özel kalıpları, yani vezinleri yoktur. Doğru cevap C'dir.
12.Soru
Aşağıdaki Farsça birleşik isimlerden hangisi Türkçe'de özel isim olarak kullanılmaktadır?
دردست |
|
برگذار |
آبدست |
مرغاب |
Der-sa'âdet İstanbul'u simgelediğinden Türkçe'de özel isim olarak kullanılmaktadır. Doğru cevap B'dir.
13.Soru
Hangi ek kelimeye “gibi” anlamı katmaktadır?
غمناك |
بنده وار |
خشمكين |
لاله فام |
مشكلترين |
A seçeneğindeki غمناك gamnâk "gamlı", C’deki خشمكين hışmgîn "hışımlı, öfkeli", D’deki لاله فام lâle-fâm "lâle rengi, kırmızı” ve E’deki مشكلترين müşkilterîn "en zor" anlamındadır. Oysa B’deki بنده وار bendevâr "köle gibi, kul gibi" demektir. Dolayısıyla B doğru seçenektir.
14.Soru
Aşağıdakilerin hangisinde yer isimleri yapmak için kullanılan +sâr سار eki dağ anlamındaki kelimeye eklenerek “dağlık” anlamı katan bir kelime olmuştur?
سنكسار |
كوهسار |
نمكسار |
چشمه سار |
شاخسار |
Seçeneklerdeki kelimelerin okunuşu ve anlamları şöyledir: سنكسار sengsâr "taşlık", نمكسار nemeksâr "tuzla", چشمه سار çeşmesâr "sulak yer",شاخسار şahsâr “ağaçlık, koruluk”. Dağlık anlamına geleb kelime ise كوهسار “kûhsâr”dır. Doğru cevap B’dir.
15.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisinin anlamı yanlış verilmiştir?
آب âb "su" |
كوه kûh "dağ" |
ماه mâh "ay" |
روز rûz "yıl" |
دل dil "gönül, yürek" |
روز rûz kelimesi gün anlamına gelmektedir. Doğru cevap D’dir.
16.Soru
Aşağıdaki Farsça türemiş kelimelerin hangisinde kullanılan yapı geçmiş zaman gövdesi üzerinden türetilmiştir?
nâle |
bûse |
güftâr |
nâliş |
dâniş |
Nâle, bûse, nâliş ve dâniş kelimeleri fiilin emir gövdesi üzerine türetilmiş kelimelerdir. Güftâr ise fiilin geçmiş zaman gövdesi üzerine türetilmiştir.
17.Soru
Aşağıdaki fiillerin hangisinde geçmiş zaman kökü doğru verilmemiştir?
آﻣﺪن-آﻣﺪ |
آوردن-آورد |
ﻣﺎﻟﻴﺪن-ﻣﺎﻟﻴﺪ |
ﻛﺸﻴﺪن-ﻛﺸﻴﺪ |
يريندن-يريند |
E seçeneğinde yer alan "yerinden" kelimesi Türkçe olup, Farsça fiil ve kökü ile ilgili değildir. Doğru cevap E'dir.
18.Soru
Türkçede “taş” manasına gelen Farsça kelime aşağıdakilerden hangisidir?
آب âb |
كوه kûh |
سنگ seng |
گرم germ |
سرد serd |
Türkçede “taş” manasına gelen Farsça kelime سنگ seng kelimesidir. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.
19.Soru
Mihnet ü derd ü gam-ı aşkınla olmuş haste-dil
Bir belâ-keş âşık-ı dîdâr dersen işte ben
Yukarıdaki beyitte yer alan belâ-keş birleşik kelimesinin anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
Belâ çeken |
Belâ veren |
Belâ gideren |
Belâlı |
Belâya koşan |
Beyitte yer alan belâ-keş kelimesi belâ ve keşîden fiilinin emir çekimi olan keş kelimesinden oluşmuştur. Birleşik kelimenin anlamı belâ çeken şeklindedir.
20.Soru
Farsçada küçültme eki hangisidir?
كده |
سار |
وان |
گر |
چه |
Yalnızca D seçeneğinde verilen چه +çe küçültme isimleri yapar. Türkçedeki +cık/+cik, +cağız/+ceğiz eklerine karşılık gelir: باغچه bâğçe "+küçük bağ, bahçe", نايچه nâyçe "küçük ney", سراچه serâçe "küçük saray" vs. Dolayısıyla E doğru seçenektir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ