Osmanlı Türkçesine Giriş 1 Ara 15. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Türkçe söyleyişte değiştirilmiş, bir diş-dudak sesi olan (v) ile söylenen sesin Farsçadaki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
f |
w |
g |
j |
l |
Farsçaya özgü v, çift dudak v’sidir (= w). Türkçe söyleyişte değiştirilmiş, bir diş-dudak sesi olan v ile söylenmiştir.
2.Soru
"Yazıda bir harfle varlığı belirtilmez, bir ünsüz harf ـِ esre (kesre) denilen harekeyle okunduğunda duyulmuş olur" olarak tanımı verilen ses aşağıdakilerden hangisidir?
ortalama a |
uzun u |
ortalama i |
uzun e |
uzun a |
Ortalama i. Yazıda bir harfle varlığı belirtilmez, bir ünsüz harf ـِ esre (kesre) denilen harekeyle okunduğunda duyulmuş olur: ,ziyâret زيارت ,diyâr ديار ,ticâret جتارت ,bilâl بالل كبار kibâr, لسان lisân, مثال misâl, وصال visâl gibi.
3.Soru
Farsça ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur?
i. Farslar Müslüman olduktan sonra Arap alfabesini almışlardır.
ii. Bu alfabeyi olduğu gibi kullanmışlardır.
iii. Farslar Türk alfabesini alıp geliştirip kullanmışlardır.
iv. Farsça'da üç ünlü vardır.
v. Farsça'da hem nitelik, hem de nicelik bakımından ünlü çeşitleri bulunmaktadır.
vi. Farsça’da uzunluk değerinin yazıya yansıtılmasına gerek yoktur.
i, iii, vi |
i, iv, v |
ii, iv, vi |
iii, v, vi |
i, ii, v |
Farsça’nın Ünlüleri ve Yazılışları Daha önce de söz ettiğimiz gibi, Farslar Müslüman olduktan sonra Arap alfabesini almışlar,
kendi dillerine özgü ünsüz sesler için kimi işaretlere küçük eklemeler yaparak bu alfabeyi genişletip kullanmışlardır.
Türkler’in daha sonra alıp benimsedikleri alfabe, bu alfabedir.
Farsça’ya alınmış olan çok sayıda Arapça kelimenin yazılışının korunması, üç dilin yazımında büyük ölçüde ortaklık meydana getirmiştir. Türkçe’de olduğu gibi, Farsça’da da yazıda görülen ayrılık alfabenin kendi kelimelerine uygulanmasında, daha doğrusu kendine özgü seslerin aktarılmasında ortaya çıkar. Farsça’da üç ünlü vardır: a, i, u.
Bunların hem nitelik, hem de nicelik bakımından çeşitleri bulunmaktadır: a, â, é, î, ê, û, ô. Nicelik bakımından çeşitlilik olağan olarak Farsça’da da uzunluk değerinin yazıya yansıtılması ihtiyacını doğurmuştur.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Arapça ortalama a ünlüsüyle yazılmıştır?
باطل |
خالق |
طالع |
ظفر |
نادر |
Harekelerle işaretlenmiş metinlerde üstün (fetha) ile gösterilir. Bu üstün kalın ünsüz harfleri denilen ح ha, خ hı, ص sad, ض dad, ط tı, ظ zı, ع ayın, غ gayın, ق kaf harflerinden sonra, Türkçe a’dan biraz farklı, kapalıca ve incelmiş bir a (= á) gibi seslendirilir. Doğru cevap D'dir.
5.Soru
D ve z diş sesleriyle iki türlü söylenen, örneğin “darb”, “kadı”, “kazâ”,“izâfet”, “Fuzûlî” ve “Ramazan” kelimelerinde yer alan Arapçadaki harf aşağıdakilerden hangisidir?
ع ayın |
ی ye |
ص sad |
ق kaf |
ض dad |
Arapçadaki “dad” sesi söylenirken hava dilin iki yanından avurtlara sürtünerek geçer. Bu sırada dil ucu boşta kalır. Türkçede söyleyişte var olmamıştır, d ve z diş sesleriyle iki türlü söylenir.
6.Soru
Aşağıdaki kelimelerin hangisinde son ses, Türkçe söyleyişte düşürülür?
ﺭﺃﻯ |
رﻋﻨﺎ |
ﺍﻋﻤﺎﺭ |
ﺩﻋﻮﻯ |
سماع |
Vedâ ﻭﺩﺍﻉ, semâ سماع gibi ünlüsü uzun kapalı hecenin son sesi Türkçe söyleyişte düşürülür. Bu nedenle doğru cevap E şıkkıdır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yalnızca kendisinden önce gelen diğer harflerle bitişen; içinde kendisi de yer almak üzere, sonra gelen harflerle ise bitişmeyen harflerdendir?
ن
|
ل
|
ذ
|
ض
|
ف
|
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dudak ünsüzlerinden biridir?
d |
t |
ş |
z |
m |
Dudaklardan gırtlağa kadar uzanan yoldaki oluşum noktalarına (boğumlanma yerlerine) göre de birtakım ortak nitelikler taşırlar. Buna göre de üç öbeğe ayırılırlar: a. dudak ünsüzleri: b p m v f.
9.Soru
I. Dış Malzemeler II. Alıntı Kelimelerin Söylenişi III. Seslerin Edebiyatta Kullanımından Elde Edilen Deliller IV. Yaşamakta Olan Ses Değerleri Yukarıdaki seçeneklerdekilerden hangileri ses sistemini tanımaya kılavuzluk edebilecek dolaylı verilerdendir?
I ve II |
I, II ve III |
II ve III |
III ve IV |
II, III ve IV |
Geçmişteki bir dil, ya da bir dilin belli bir dönemi söz konusu olduğunda durum değişir. Bu durumda yapılması gereken iş, dolaylı veriler elde etmek ve sistemi kurma yolunda bunların kılavuzluğuna dayanmaktır. Bu durumda başvurulacak iki ana kaynak vardır: İlk kaynağı dış malzemeler oluşturur. Bu da o dönemde yaşayıp da söyleyişi dolaysız tanıma yoluyla tasvir etmiş kimselerin tanıklığına dayanır. İkinci kaynak, seslerin dilde iç gelişimi, belli seslerin yazıda gösterilmesindeki çeşitlilik ve edebiyatta kullanımından elde edilen delillerdir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde harekenin veya yardımcı işaretin adı yanlış verilmiştir?
ـَ üstün |
ـُ ötrü |
ـْ cezm |
ـّ şedde |
ـِ tenvin |
E seçeneğinde yer alan işaret esredir. Tenvin iki çizgi ile gösterilir.
11.Soru
Oğuz boylarının konuşma diline dayanan yazı diline verilen isimler hangi şıkta doğru olarak verilmiştir?
Batı Türkçesi, Batı Oğuzcası, Türkiye Türkçesi |
Eski Osmanlıca, Eski Anadolu Türkçesi, Türkmence |
Batı Oğuzcası, Eski Osmanlıca, Eski Türkiye Türkçesi |
Batı Türkçesi, Eski Türkiye Türkçesi, Türkmence |
Türkiye Türkçesi, Eski Anadolu Türkçesi, Yeni Oğuzca |
Oğuz boylarının konuşma diline dayanan ve “Batı Türkçesi”, “Batı Oğuzcası”, “Türkiye Türkçesi” gibi adlarla anılan bu yazı dilinin ilk dönemine “Eski Osmanlıca”, “Eski Türkiye Türkçesi” ve “Eski Anadolu Türkçesi” gibi adlar verilmiştir. Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap A şıkkıdır.
12.Soru
Dilcilik alanında sesçil terimi uluslar arası hangi terimin Türkçe karşılığıdır?
Fonetik |
Fonoloji |
Alafon |
Fonem |
Metafoni |
Sesçil: Dilcilik alanında kullanılan bu terim uluslar arası bir terim olan fonetik (phonetic) kelimesinin karşılığıdır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "diş ünsüzleri"nden biridir?
l |
k |
g |
ğ |
p |
diş ünsüzleri: d t c ç j ş z s n l r.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde tonsuz ünsüzlerden biri yer almaktadır?
m |
n |
r |
k |
z |
Türkçe’nin ünsüz sesleri bir de gırtlaktan gelen soluk akımının tonlu (titreşimli, soluklu) ya da tonsuz (titreşimsiz, soluksuz) oluşuna göre öbekleşir. Tonlu ünsüzlerde tutulan soluğun hepsi ya da büyük bir kısmı salınmış olur ve bu sırada gerilmiş olan ses dudaklarında titreşime yol açarak boğumlanma noktasından güçlü bir gürültü olarak çıkar. Tonsuzlarda ise ses dudakları gerilmez; soluk, tutulmaksızın, olağan bir biçimde bir miktar açılan dudaklar arasından akarak boğumlanma noktasına gelir ve tükenirken donuk bir gürültü şeklinde duyulur. A. tonlu ünsüzler: b c d g ğ j l m n r v y z; tonsuz ünsüzler: ç f h k p s ş t.
15.Soru
I. Biçimsel Fayda Sağlaması II. Metnin Yapısını Çözümlemeyi Kolaylaştırması III. Metnin Yazımını Zorlaştırması IV. Metni Anlamca Açıklamayı Kolaylaştırması V. Yazımda Zaman Tasarrufu Sağlaması Yukarıdaki seçeneklerden hangisi veya hangileri çeviriyazı metinlerinde yazım kuralları ve noktalama işaretlerinin uygulanmasının yararlarındandır?
I ve III |
I ve IV |
II ve III |
I, II ve IV |
II, III ve IV |
Osmanlı Türkçesi yazımında kelimelerin ve kelime birliklerinin söz içinde görevlerini, işleyişçe değerlerini ayırmaya yarayan işaretlere yer verilmemiştir. Eski yazımda kelimelerin arası bile ayrılmazdı. Çeviriyazılı metinlerde yazım kurallarının uygulanması, daha çok biçim yönünden fayda sağlar; metni yapı birimleri bakımından çözümlemeye, kimi kelime öbeklerinde kurucu üyeler arasındaki ilişkiyi göstermeye, metni anlamca açıklamaya yarar. Özellikle büyük harf ve nokta kullanımının özel adları tanıtma, cümleleri ayırma bakımından değeri büyüktür.
16.Soru
Çeviriyazıda ķ şeklinde gösterilen ünsüz aşağıdakilerden hangisidir?
ق |
چ |
ژ |
ب |
ل |
Çeviriyazıda ķ şeklinde gösterilen ünsüz, Arap alfabesinde ق (kaf) şeklindedir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Türkçesi'ndeki "kalın ünsüz harfleri"nden biri değildir?
ذ zel |
ح ha |
خ hı |
ص sad |
ض dad |
ذ zel ince ünsüz harflerindendir.
18.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisinde kalın l sesi vardır?
Nal |
Lâzım |
Eylül |
Lâyık |
Laf |
B, C, D ve E şıklarındaki sözcüklerde yer alan l sesi ince l'dir. Bir tek A seçeneğindeki l sesi standart l sesidir. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.
19.Soru
Kaynak metin yazısındaki her işareti, kullanılmakta olan alfabenin yalın ya da işaretli bir harfiyle karşılamaya ne ad verilir?
Transliterasyon |
Çeviriyazı |
Transformasyon |
Fonetik |
Transkripsiyon |
Birincisi sesleri ve ses değerlerini göz önünde bulundurmaz, kaynak metin yazısındaki her işareti kullanılmakta olan alfabenin yalın ya da işaretli bir harfiyle karşılar. Harften harfe çeviri olduğu için bu tür uygulamaya
‘harf çevirisi (transliterasyon)’ denir.
20.Soru
Arap yazısının en önemli özelliği aşağıdaki şıklardan hangisinde belirtilmiştir?
Osmanlı Türkçesi alfabesi Arap alfabesine dayanması. |
28 harften oluşması. |
31 harften oluşması. |
Bitişen harflerden oluşması |
Sağdan sola doğru yazılması |
Arap yazısının en önemli özelliği sağdan sola doğru yazılmasıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ