Osmanlı Türkçesine Giriş 2 Final 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden fiil çekiminde 1. ve 2. kişiler kesin olarak doğrudur?
Çoğu zaman eksizdir. |
Her zaman ekli olur. |
Hem ekli hem eksizdir. |
Her zaman eksizdir. |
Yalnızca iyelik eki alırlar. |
Fiil çekiminde 1. ve 2. kişiler her zaman ekli olur. Doğru cevap B'dir.
2.Soru
Aşağıdaki fiil çekimlerinden hangisi niyetli gereklilik birinci çoğul kişi türündedir?
آتمق كركز |
آتمق كرك |
آتمق كركسكز |
آتمق كركدرلر |
آتمق كركم |
Doğru cevap A'dır.
3.Soru
Hangisi i- fiilinin (isim fiilinin) geniş çekimidir?
سوسم |
كوررم |
باقه يوررم |
كوزل ايم |
آلدم |
Türkçede iki tip kişi ekleri bulunmaktadır. a. Zamirlerden Gelen Kişi Ekleri ve b. İyelik Eklerinden Gelen Kişi Ekleri. Bu kişi ekleri i- fiiliyle kullanımı şöyledir:
a. Zamirlerden Gelen Kişi Ekleri
i- fiilinin (isim fiilinin) geniş ve dolaylı geçmiş zamanlarında:
كوزلم , كوزل ايمgüzel-em, güzel-im, كوزلمشمgüzel-miş-em, güzel-miş-im;
b. İyelik Eklerinden Gelen Kişi Ekleri:
İsim fiilinin geçmiş ve şart çekiminde:
كوزل ايدم güzel idi-m, كوزلدم güzel-di-m, كوزل ايسم güzel ise-m, كوزلسم güzel-se-m
Görüldüğü gibi yalnızca D seçeneğinde bu durum söz konusudur. Dolayısıyla D doğru seçenektir.
4.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde "Belirli adtakımı" vardır?
قيش موسمی |
آقشام ساعاتی |
كوزمن نورى |
آرناود قالدیرمى |
يول كنارى |
"Gözümün nûru" sözcüğünde iyelik eki hem tamlayana hem de tamlanana gelmiştir. Bu nedenle belirli ad takımıdır. Doğru cevap C'dir.
5.Soru
Hangisi fiilden türemiş bir zarftır?
صكره |
چوره |
طيشدن |
انسانجه |
نيچه |
A seçeneğideki soñra, C'deki dıştan, D'deki insânca ve E'deki niçe isimden türemiş zarftır. Oysa B seçeneğindeki çevre kelimesi çevir- fiilinden türemiş bir zarftır. Dolayısıyla B doğru seçenektir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi emir kipinin ikinci tekil kişi çekimidir?
آت |
آتسون |
آتلم |
آتك |
آتسونلر |
آتسون (atsın) ifadesi emir kipinin tekil ikinci kişi çekimidir. Doğru cevap B'dir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi berkitme sıfatlarından değildir?
قرلانغچ |
صاورغان |
اولغون |
صابقين |
آزغيٖن |
B,C,D ve E seçenekleri kın-gın-gun gibi berkitme ekleriyle sıfat olmuştur. A seçeneğindeki kırlangıç sözcüğü ise isimdir. Doğru cevap A'dır.
8.Soru
Osmanlı metinlerinde بولا كه (bola ki) veya بولاى كه (bolay ki / bulay ki) şekillerinde kullanılan bağlamın anlamı hangi seçenekte verilmiştir?
bulunsa bile |
keşki |
ne zamana kadar |
kısacası |
vaktiyle |
Osmanlı metinlerinde كه بولا (bola ki) veya كه بولاى (bolay ki / bulay ki) şekillerinde kullanılan bağlam günümüz Türkçesindeki “inşallah, keşki, keşki olsa” gibi anlamlarda kullanılmıştır. Görüldüğü gibi B doğru seçenektir.
9.Soru
Hangisi gelecek zaman bildirmez?
bakam |
bakıserim |
bakayım |
baksam gerek |
bakmalıyım |
Gelecek Zaman Osmanlı Türkçesi’nde gelecek zaman anlatımı için birden çok ek kullanılmıştır. Bunlardan, daha sonra istek kipi eki olan a-/-e ile -iser, önceki dönemin gelecek zaman ekleridir. Ancak bunlar, XVI. yüz yıl boyunca ve XVII. yüz yıl içinde de, giderek azalan ölçüde olmak üzere, gelecek zaman anlatımlı ekler olarak kullanılmışlardır. -acak/-ecek daha sonra ortaya çıkmış bir ektir. Ayrıca geniş zaman ve şimdiki zaman kipleri ile -se gerek biçiminin de gelecek zaman anlattığını eklemeliyiz. Emir tekil ve çoğul çekimli biçimleri ayılan seveyim ve sevelim de aslında gelecek zaman anlatır. Görüldüğü gibi E seçeneğindeki çekim burada bulunmaz. Dolayısıyla E doğru seçenektir.
10.Soru
Hangisi belirsiz zamir değildir?
كمسنه |
قانغيسی |
بركس |
قمو |
شولر |
A, B, C, D seçeneğindeki kimesne, kangısı, bir kes ve kamu belirsiz zamirdir. Ancak E seçeneğindeki şular gösterme zamiridir. Dolayısıla E, doğru seçenektir.
11.Soru
Sürekli şimdiki zaman hangi tasvir fiilden gelişmiştir?
dur- |
otur- |
er- |
yüri- |
ur- |
Sürekli Şimdiki Zaman
Sürmekte olan bir kılış ve oluşun zamanını bildiren bir kiptir. Bu yüzden sürekli şimdiki zaman kipi de denir. XVI. yüz yıl içinde, süre içinde gerçekleşme bildiren bir fiil olan yüri-/ yürü- tasvir fiilinden gelişmiştir. D, doğru seçenektir.
12.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde Arapça karşılaştırma sıfatı vardır?
اکرم |
اردم |
ارکن |
اسنك |
اورکك |
A seçeneğindeki "Ekrem" sözcüğü daha cömert, en cömert anlamlarında olup, Arapça karşılaştırma sıfatıdır. Doğru cevap A'dır.
13.Soru
Hangi seçenekte nitelikçe (vasıfça) benzerlik karşılaştırması takısı bulunmaz?
انلرك كبی |
قند مكرر تك |
سنكله برابر |
دكز مثالی عسكر |
سيل مانندی آقدى |
A seçeneğinde “anlarıñ gibi” söz öbeğinde “gibi”, B’de “‑and-i mükerrer tek” öbeğindeki “tek”, D’de “deñiz misâli (asker)” öbeğindeki “misâl” ve E’de “sel mânendi (aktı)” öbeğindeki “mânend” kelimeleri hep benzerlik karşılaştırması takısıdır. Oysa C seçeneğinde verilen “seniñle berâber” söz öbeğindeki “berâber” kelimesi yalnızca bilelik anlamı pekiştirilmiştir. Dolayısıyla C doğru seçenektir.
14.Soru
Hangisinde Arapça aslında çoğul kelime iken Türkçede tekil gibi kabul edilerek üzerine çoğul eki etirilmiştir?
دولتلر |
مصاحبلر |
عامللر |
مكتوبلر |
اصحابلر |
E seçeneğinde bulunan اصحاب ashâb “sâhibler, dostlar, arkadaşlar” = اصحابلر ashâbłar kelimesinde aslında çoğul olan kelime tekil gibi kabul edilerek üzerine Türkçe +ler çoğul eki getirilmiştir.
15.Soru
Aşağıdaki takı öbeklerinden hangisi zaman anlamı katmıştır?
Diz üstü |
Taş üstü |
Yol üstü |
Akşam üstü |
Baş üstü |
Ne zaman sorusunun yanıtı"akşam üstü" şeklindedir. Doğru cevap D'dir
16.Soru
"Bir takım zamirleri ilgi durumunda isteyen takılar genel olarak ardına takıldığı kelime ile ayrı yazılırlar."
Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki tanım için istisnâi bir durumdur?
کبی |
ايله |
قدر |
اوزره |
کوره |
"İle" takısı çeşitli durumlarda kendinden önceki sözcük ile bitişik yazılabilir. Doğru cevap B'dir.
17.Soru
Aşağıdaki harflerden hangisi şemsî harflerdendir?
ب |
غ |
ف |
م |
ت |
Şemsî (güneş) harfler şunlardır: . Doğru yanıt “E” şıkkıdır.
18.Soru
Hangi seçenekte Arapça takı gibi kullanılan bir zarf anlamca Türkçe’nin belirsiz adtakımı kalıbındaki takı öbeklerindeki altı, altında, altından takılarına eş olarak kullanılmıştır?
تحت القعه |
من بعد |
مع عائله |
الی الابد |
بعد السلام |
A seçeneğinde bulunanتحت القعه “tahte'l-kal‘a “kale altı, kale altında” söz öbeğinde yer alan تحت taht “alt” kelimesi Arapçada takı gibi kullanılan bir zarf olup Türkçenin belirsiz adtakımı kalıbındaki takı öbeklerindeki altı, altında, altından takılarına eş olarak kullanılmıştır. Dolayısıyla A doğru seçenektir.
19.Soru
Çekimli fiillere tarz kavramı nasıl kazandırılır?
edilgenlik ekiyle |
dönüşlük ekiyle |
ettirgenlik ekiyle |
basit çekimle |
birleşik çekimle |
Çekimli fiillere eklenen başka bir kavram da tarz’dır. Fiiller bu kavramı birleşik
çekimlerde kazanırlar. Bunlar da anlatma (hikâye), söylenti (rivayet) ve şart kavramlarıdır. E, doğru seçenektir.
20.Soru
İle, gibi, içün gibi takılar birtakım zamirlerle kullanıldığında onları hangi durumda ister?
yönelme |
bulunma |
ayrılma |
ilgi |
belirtme |
İle, gibi, içün gibi takılar, ايله بونك “bunuñ ile”, سزككبی “siziñ gibi” ve “سنكچون” seniñçün örneklerinde olduğu gibi birtakım zamirlerle kullanıldığında onları ilgi durumunda ister.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ