Osmanlı Türkçesine Giriş 2 Final 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıda belirsiz adtaımı ile ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur?
i.Yalın durumdaki bir ad ile iyelikli bir addan oluşmuş adtakımına belirsiz adtakımı diyoruz.
ii. İlgi eki almamış bir adın katılan olduğu bu takımlarda bu ad belirli bir kişi ve nesne kavramını karşılamaz.
iii. Bu kalıptaki adtakımı da aslında bir belirtme öbeğidir.
iv. Belirsiz adtakımı teriminde yer alan “belirsiz” niteliği katılan adın gramerce belirsizliğini anlatır.
v. İki ad arasındaki ait olma ilişkisi yoktur.
vi. Meydana gelen öbek kalıcı, sürekli bir nitelik gösterir ve bir cinsten bir türün adı olur
i, iii, vi |
ii, iv, v |
i, ii, iii |
i, ii, iii, iv, vi |
i, iii, iv, v, vi |
v. İki ad arasındaki ait olma ilişkisi bu yapıda da iyelik ekiyle gösterilmiştir.
2.Soru
Bazı belirsiz adtakımları da bir benzetmenin iki üyesiyle kurulmuştur. Bunlarda katılan ad benzeyen, katkı alan ad ise benzetilen olur. Bunlara benzetme adtakımı denir. Aşağıdakilerden hangisi benzetme adtakımı değildir?
güzellik şehri كوزللك شهری |
söz ışığı سوز ايشغی |
çiçek yıldızları چيچك ييلديزلری |
tasavvur sermayesi تصور سرمايهسی |
ümit meyvesi اميد ميوهسی |
Kimi belirsiz adtakımları da bir benzetmenin iki üyesiyle kurulmuştur. Bunlarda katılan ad benzeyen, katkı alan ad ise benzetilen olur. Bunlara benzetme adtakımı denir:
تصور سرمايهسی ,çiçek yıłdızłarı چيچك ييلديزلری ,söz ışığıسوز ايشغی ,güzellik şehri كوزللك شهری tasavvur sermâyesi, عفت البسهسی iffet elbisesi, سوز ديزيسی söz dizisi, كيرپوك ايكنهسی kirpik iğnesi, .aşḳ deñizi gibi عشق دكزی ,ma’nâ gelini معنی كلينی
Doğru cevap: E seçeneğidir.
3.Soru
cümlesinin çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?
Bir devletin diğer devlet arazisi üzerinde dakin teba'ası. |
|
|
|
|
4.Soru
Hangisi özel isimdir?
فرنكستان |
حيوان |
كوكرجين |
ضرورت |
هجوم |
A seçeneğinde verilen , فرنكستان “Firengistan”kelimesi özel isimdir.
5.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi 'söylenti' özelliği taşımaktadır?
آت |
آتسيدم |
آتسم |
آتسم كركمش |
آمتق كركم |
آتسم كركمش (atsam gereğmiş) ifadesi söylenti özelliği taşımaktadır? Doğru cevap D'dir.
6.Soru
"Türkçe’de hem isimlerden, hem fiillerden yer adları yapan ekler vardır."
Aşağıdakilerden hangisi bu kurala uygun bir sözcüktür?
|
|
|
|
|
A seçeneğindeki burunluk ve C seçeneğindeki kısaç/kerpeten alet ve kap adlarından, D seçeneğindeki insancık küçültme adlarından ve E seçeneğindeki yoldaş eşlik ve ortaklık adlarındandır. B seçeneğindeki odunluk ise yer adlarından biridir.
Doğru yanıt B'dir.
7.Soru
Hangisinde takı, ardına takıldığı adla belirsiz adtakımı oluşturmaktadır?
شهر طيشی |
يالی بويندن |
قلعه آلتنده |
|
الله قاتنده |
Takı işleyişinde yer, yön, çağ adlarının 3. kişi iyelik ekli biçimleri vardır: altı, üstü, öñü, ardı, dibi, arkası, arası, katı, üzeri, vakti, içi, dışı, başı, soñu gibi. Bunlar ardına takıldıkları adlarla belirsiz adtakımı oluştururlar: قلعه آلتی kał‘a ałtı, شهر طيشی şehir dışı, اوستی اياقayak üstü, اخشام وقتی ahşâm vakti gibi. Görüldüğü üzere bu durum yalnızca A seçeneğinde bulunmaktadır. Dolayısıyla A doğru cevaptır.
8.Soru
Hangi cümlede bir zarffiil bulunmaz?
اوغلان اولننجه بك اولدم صانير |
فرنك جانی صيقلنجه صوصار تورك جانی صيقلنجه چوق سويلر |
خطك كليجك سن ده بنی مومله آرارسين |
سن بو يردن كيده لی سنی سويلر بكا طاغلر |
مناره يی چالان قيليفينی حاضرلر |
A seçeneğindeki “Oğłan evlenince bey ołdum sanır.” cümlesindeki "evlenince" kelimesi, B’deki “Firenk cânı sıkıłınca susar, Türk cânı sıkıłınca çok söyler.” cümlesindeki "sıkılınca" kelimesi, C’deki “Hattın gelicek sen de beni mumła ararsın.” cümlesindeki "gelicek" kelimesi ve D’deki “Sen bu yerden gideli seni söyler baña dağłar,” cümlesindeki “gideli” kelimesi zarffiildir. Oysa E seçeneğindeki “Minâreyi çałan kıłıfını hâzırłar.” cümlesinde ise herhangi bir zarffiil yoktur. Dolayısıyla E doğru seçenektir.
9.Soru
Aşağıdaki adtakımlarından hangisi diğerlerinden farklıdır?
|
|
|
|
|
Bir adtakımının bir ya da her iki üyesi sıfattakımı da olabilir. Böylece kelime sayısı kabarık öbekler meydana gelir. Bunları zincirleme adtakımlarıyla karıştırmamalıyız.
Diğerleri zincirleme adtakımı.
10.Soru
۱. كلديم
۲. كليوروم
۳. كلجكيم
yukarıdaki fiillerin zaman sıralaması aşağıdaki seçenklerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
1.Gelecek 2.Şimdiki 3.Geçmiş |
1.Şimdiki 2.Geçmiş 3.Gelecek |
1.Geçmiş 2.Şimdiki 3.Gelecek |
1.Şimdiki 2.Gelecek 3.Geçmiş |
1.Gelecek 2.Geçmiş 3.Şimdiki |
1.Geldim-Geçmiş
2.Geliyorum-Şimdiki
3.Geleceğim-Gelecek
Doğru cevap C'dir.
11.Soru
Farsça’nın addan sıfat türeten –mend (دردمند), -nâk (دردناك), -kâr (هوسكار), ger (سوداكر), -vâr (اميدوار) , -ver (نامور), -gîn ( غمگين) son takıları çok defa Türkçede hangi eke karşılık gelir?
-łık/-lik, -łuk/-lük
|
-łı/-li, -łu/-lü
|
-sız / -siz, -suz / -süz
|
-rak / -rek
|
-cık / -cik, -cuk / -cük |
-łı/-li, -łu/-lü ekleriyle türemiş Türkçe sıfatlar, Osmanlı Türkçesi’nde kullanılmış Arapça’nın aynı anlamları aktaran Farsça’nın addan sıfat türeten -mend,-nâk, -kâr, ger, -vâr, -ver, -gîn son takıları ve bâ-, be- gibi kimi ön takıları ile yapılmış sıfatlarına da karşılık olmuştur. Dolayısıyla B doğru seçenektir.
12.Soru
Hangi seçenekte Farsça bir ön takı bulunmaktadır?
لدی الوصول |
بيكناه |
قبل تاريخ |
الی الابد |
فی الحقيقه |
B seçeneğinde bulunan بيكناه bî-günâh “günahsız” söz öbeğinde Farsçada bitişik yazılan ڊ be- ( = ile, -e ) ön takısı bulunmaktadır. Diğerleri Arapça ön takıdır. Dolayısıyla B doğru seçenektir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Arapça'dan alınmış adfiillerden değildir?
توجه |
تسليم |
تهدید |
تسکين |
موجب |
A, B, C ve D seçenekleri mek/mak ekli adfiil olan sözcüklerdir. E seçeneğindeki mûcib sözcüğü ise olan kelimesiyle zarffiil olarak kullanılır. Doğru cevap E'dir.
14.Soru
Hangisi Farsçada takıların özelliklerinden birisi değildir?
Başlı başına kavramları yoktur. |
İşleyişleri bakımından isim çekimi eklerine benzerler. |
Yerlerini bir çekim eki alamaz. |
Birleşmede istedikleri çekim ekiminin anlatımına açıklık getirirler. |
Kendilerinden önceki isimle birlikte bir öbek oluştururlar. |
İşleyişleri bakımından isim çekimi eklerine benzerler, bu yüzden de çoğu kez yerlerini bir çekim eki alabilir. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.
15.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisindeki adtakımı belirli adtakımı olarak adlandırılır?
|
|
|
|
|
Türkçe’nin adtakımını oluşturan öbekte ait olma ilişkisi her zaman bir ekle, iyelik ekiyle gösterilmiştir. Bununla birlikte Türkçe adtakımlarında takımın ilk üyesi ilgi eki alabilmektedir. İlgi durumu eki de iki kavram arasında ait olma ilişkisi kurar ve eklendiği adın kavramına sahip olan kavramı katar. Böylece aynı kavram ikinci kez kullanılmış olur. Bu, Türkçe’ye özgü bir durumdur. İlgi eki adın belirli bir hâlini gösterir. Demek ki bir adtakımında ilgi ekli ad belirli bir addır. Bu yüzden bu adtakımlarına belirli adtakımı diyoruz. Bu bilgiden yola çıkarak bakıldığı zaman doğru cevap C şıkkı olacaktır.
16.Soru
Aşağıdaki harflerden hangisi hurûfü'ş-şemsiyyeden biridir?
ﻕ |
ض |
خ |
ﺏ |
غ |
Belirtme edatının lâm’ının okunmadığı harflere güneş harfleri (şems harfleri = hurûfü'ş-şemsiyye), okunduğu harflere ise ay harfleri (kamer harfleri = hurûfü'lkameriyye) denir:
Güneş harfleri: ﺕ ث ﺩ ذ ﺭ ﺯ ﺱ ﺵ ص ض ط ظ ل ﻥ
Ay harfleri: ﺏ ﺝ ح خ ع غ ف ﻕ ﻙ ﻡ ﻩ ﻭ ى 'dir.
Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.
17.Soru
takı almış olan bu kelimenin doğru yazımı aşağıdakilerden hangisidir?
ana ile |
ağa ile |
aba ile |
anne ile |
aka ile |
ağa ile
18.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisinde -(y)ıcı/-(y)ici eki bulunmaktadır?
|
|
|
|
|
, kurtarıcı anlamındadır ve -(y)ıcı/-(y)ici eki ile türemiştir. Doğru yanıt E'dir.
19.Soru
Aşağıdaki adtakımlarından hangisi farklıdır?
|
|
|
|
|
A. güzellik şehri: benzetme adtakımı
Diğerleri istiare.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dolaylı geçmiş zaman-şart kipinin “üçüncü çoğul kişi” çekimidir?
آتمشسم |
آتمشسك |
آتمشسه |
آتمشسكز |
آتمشلريسه |
"Atmışlarsa" fiili, geçmiş zaman-şart kipinin “üçüncü çoğul kişi” çekimidir. Doğru cevap E'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ