Osmanlı Türkçesine Giriş 2 Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde dilek şart kipinin ikinci tekil şahsıyla çekimlenmiş bir fiil vardır?
آتسهلر |
آتسكز |
آتسق |
آتسم |
آتسك |
آتسك atsan
2.Soru
Aşağıda adtakımı ile ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur?
i. Ait olma ilgisiyle bir araya gelip bir bütün oluşturan böyle bir ikili gramer birliğidir.
ii. Takımda birinci sırada yer alan iyelikli ad, takımda asıl üyedir.
iii. Anlamı belirtilen ve sınırlanan ikinci addır.
iv. İkinci sırada yer alan ad ise, bu asıl üyeye belirtici olarak katılan, onun anlamını belirtme yoluyla bütünleyen, sınırlayan ikinci dereceden üyedir.
v. İyelik ekli asıl üyeye ise katkı alan (= muzâf) adı verilir.
i, iii |
ii, iv |
iii, v |
ii, iii, iv |
i, iii, v |
ii. Takımda İKİNCİ sırada yer alan iyelikli ad, takımda asıl üyedir.
iv. İLK sırada yer alan ad ise, bu asıl üyeye belirtici olarak katılan, onun anlamını belirtme yoluyla bütünleyen, sınırlayan ikinci dereceden üyedir.
3.Soru
علی التفصيل
bağlamının anlamı hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
Yanı sıra |
Özellikle |
Tümüyle |
Ayrıntılı olarak |
Ayrıca |
Ale't-tafsîl, "ayrıntılı olarak" anlamındadır. Doğru cevap C'dir.
4.Soru
Hangi seçenekte Türkçe berkitme sıfatı bulunmaktadır?
يكرك
|
اليق
|
آشاغى
|
قاچاغان
|
سزاورتر |
Türkçede fiilin belirttiği kılışın kılan (fail, özne) tarafından çok, sürekli, huy ve alışkanlık hâlinde yapıldığını gösteren birtakım ekler vardır. Bunlardan birisi de –ağan/-egen ekidir: قاچاغان kaçağan “kaçıcı, kaçkın”, كن دونه dönegen “dönüp duran”, كن اوه evegen “aceleci” = Ar. عجول acûl, كن كزه gezegen “durmadan gezip duran, başıboş, derbeder, hovarda” = Ar.سيار seyyâr. Görüldüğü gibi bu ek yalnızca D seçeneğindeki kaçağan kelimesinde vardır. Dolayısıyla B doğru seçenektir.
5.Soru
Hangi seçenekte salt gereklilik çekimi bulunmaktadır?
atmalıyım |
atsam gerek |
atacağım |
atam |
atmalıydım |
Salt Gereklik
Henüz gerçekleşmemiş, ama gerçekleşmesi dilenen ya da beklenen bir kılış ve oluşun gerekli olduğunu anlatır; başka bir deyişle, yakın ya da uzak gelecekte gerçekleşmesi dilenen ya da beklenen bir eylemin aslında gerekliğini öne çıkarıp vurgulayan bir anlatımı vardır. Bu yüzden, yukarıda da belirttiğimiz gibi, gelecek zaman kiplerinden sayılır. Görüldüğü gibi B doğru seçenektir.
6.Soru
Aşağıdaki gösterme zamirlerinden hangisi "bulunma" eki ile çekimlenmiştir?
اشبونی |
اشبوكا |
اشبونده |
اشبوندن |
شونك |
Tablo 3.2'ye baktığımızda sadece C şıkkı işbunda anlamına gelen "اشبونده" zamiridir. Doğru cevap C'dir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi cümlenin kurucu üyesidir?
İsim |
Sıfat |
Zarf |
Fiil |
Edat |
Bir çekimli fiil bağımsız bir yargı bildiren cümlenin yüklemini oluşturur. Bu işleyişiyle cümlenin kurucu üyesi her zaman bir fiildir. Doğru cevap D'dir.
8.Soru
Aşağıdaki sıfattakımlarından hangisi "Hak yolundaki halifeler" anlamına gelmektedir?
|
|
|
|
|
: hulefâ-yı râşidîn: Hak yolundaki halifeler anlamına gelmektedir. Bu nedenle doğru cevap E şıkkıdır.
9.Soru
Aşağıdaki fiillerden hangisi dolaylı geçmiş zaman kipinde çekimlenmiştir?
آتديسه |
آمتشدك |
آتدمدی |
آمتشسكز |
بقدی ايسه |
آمتشسكز atmışsınız
10.Soru
İsim tamlamaları ile ilgili aşağıdaki cümlelerden hangisi yanlıştır?
Birinci üyeye belirtilen, ikinci üyeye belirten denir. |
Aralarında iyelik (mülkiyet) ilişkisi bulunur. |
İki ad ile kurulmuş adtakımlarıdır. |
Belirtme öbeği olarak da anılır. |
Birinci üye ikinci üyenin anlamını daraltır, sınırlar, belirtir. |
Aralarında iyelik (mülkiyet) ilişkisi bulunan iki ad ile kurulmuş birliğe adtakımı diyoruz. Bu söz dizimi birliği isim tamlaması olarak da adlandırılır. Aslında bir belirtme öbeği olan bu birlikte ilk üye, başka belirtme öbeklerinde olduğu gibi, ikinci üyenin taşıdığı kavramı daraltır, sınırlar ve onu belli hâle getirir. Bu yüzden ona belirten, ikinci üyeye ise belirtilen deriz. Bu bilgiden de anlaşılacağı üzere E şıkkındaki bilgi yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.
11.Soru
اوياندي۱
۲توپلادي
۳كيتي
Yukarıdaki fiillerin çatı özellikleri bakımından sıralanışı hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
1- Geçişli 2- Geçişsiz 3-Dönüşlü |
1- Geçişsiz 2- Geçişli 3-Dönüşlü |
1- Geçişli 2- Dönüşlü 3-Geçişsiz |
1- Geçişli 2- Geçişsiz 3-Geçişli |
1- Dönüşlü 2- Geçişli 3-Geçişsiz |
1. fiil: Uyandı-Dönüşlü
2. fiil: Topladı-Geçişli
3. fiil: Gitti-Geçişsiz şeklinde sıralanmalıdır. Doğru cevap E'dir.
12.Soru
Farsça’nın sıfattakımı kalıbı, adtakımı kalıbı gibi, Osmanlı Türkçesi’nde çok işlek olarak kullanılmış bir söz dizimi kalıbıdır. Yazı dilinde Arapça ve Farsça her türlü ad ve sıfatın, başka bir deyişle ad ve sıfat olarak kullanılan her türlü kelimenin yer aldığı bu kalıpla üretilmiş sınırsız sayıda söz öbeği kullanılmıştır.
Bu söz öbeklerine dair aşağıda verilenlerden hangisi/hangileri doğrudur?
I. iki Farsça kelime kullanılmış.
II. bir Farsça bir Arapça kelime kullanılmış.
III. iki Arapça kelime kullanılmış.
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
İkinci maddede verilen öbeğinde iki Arapça kelime kullanılmıştır. Üçüncü maddede verilen öbeğinde de bir Farsça bir Arapça kelime kullanılmıştır. Dolayısıyla bu maddelerde verilen bilgiler doğru değildir. Birinci maddede verilen bilgi ise doğrudur.
Doğru yanıt A'dır.
13.Soru
"Zamirin gösterdiği kişi kavram iyelik ekinde zaten bulunduğundan, ilgi ekini almış bu kişi zamirini söylemek çoğu kez gereksizdir." kuralına uygun örnek aşağıdakilerden hangisi değildir?
البسسي |
سوديكيم |
يمكيكي |
اياقلرى |
قاشاغی |
Kaşağı sözcüğü iyelik eki almamaıştır. Doğru cevap E'dir.
14.Soru
بقهجغز ifadesinin özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Fiil + geniş zaman + bildirme + tekil birinci kişi |
Fiil + gelecek zaman + bildirme + çoğul birinci kişi |
Fiil + geniş zaman + anlatma + tekil ikinci kişi |
Fiil + gelecek zaman + anlatma + çoğul ikinci kişi |
Fiil + geniş zaman + emir + çoğul birinci kişi |
بقهجغز (baḳacağız) ifadesi fiil + gelecek zaman + bildirme + çoğul birinci kişi özelliklerine sahiptir. Doğru cevap B'dir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yönelme durumunda ad isteyen takılardandır?
كوره |
اوكجه |
اوته |
طشره |
باشقه |
Yönelme durumunda ad isteyen takılardan başlıcaları şunlardır: göre كوره, aña nispet اكا نسبت nispet نسبت , dediğine göre ديدكنهكوره , aña göre اكا كوره. Doğru yanıt “A” şıkkıdır.
16.Soru
Hangi son takı geldiği kelimeyi yönelme durumunda ister?
اوكدين |
يوقاری |
يكا |
قارشی |
طولايی |
A seçeneğinde “öñdin” son takısı “اوكدين سندن senden öñdin” örneğinde, , B’de "yokarı" son takısı “يوقاری سندن senden yokarı” örneğinde, C’de “yaña” son takısı “يكا بندن benden yaña” örneğinde ve E’deki "dolayı" son takısı “بوندن طولايی bundan dolayı” örneğinde görüldüğü gibi hep ayrılma durumundaki kelimelere gelmiştir. Oysa D seçeneğindeki karşı son takısı “قارشی قلعهيه kal‘aya karşı” söz öbeğinde görüldüğü gibi yönelme durumundaki kelimeye getirilmiştir. Dolayısıyla D doğru seçenektir.
17.Soru
Aşağıdaki seçeneklerin hangisindeki adtakımı belirli adtakımı olarak adlandırılır?
|
|
|
|
|
Türkçe’nin adtakımını oluşturan öbekte ait olma ilişkisi her zaman bir ekle, iyelik ekiyle gösterilmiştir. Bununla birlikte Türkçe adtakımlarında takımın ilk üyesi ilgi eki alabilmektedir. İlgi durumu eki de iki kavram arasında ait olma ilişkisi kurar ve eklendiği adın kavramına sahip olan kavramı katar. Böylece aynı kavram ikinci kez kullanılmış olur. Bu, Türkçe’ye özgü bir durumdur. İlgi eki adın belirli bir hâlini gösterir. Demek ki bir adtakımında ilgi ekli ad belirli bir addır. Bu yüzden bu adtakımlarına belirli adtakımı diyoruz. Bu bilgiden yola çıkara bakıldığı zaman doğru cevap D şıkkı olacaktır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi gelecek zaman kipinde çekimlenmiş bir fiil değildir?
آتيسرز |
آجتغم |
بقيسرسن |
آتيسرم |
بقدی ايسه |
بقدی ايسه bakdı ise
19.Soru
آمتشدك ifadesinin özellikleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
fiil + geniş zaman + emir + tekil ikinci kişi |
fiil + gelecek zaman + anlatma + tekil ikinci kişi |
fiil + dolaylı geçmiş zaman + bildirme + tekil ikinci kişi |
fiil + şimdiki zaman + anlatma + tekil birinci kişi |
fiil + dolaylı geçmiş zaman + anlatma + tekil ikinci kişi |
آمتشدك (atmıştıñ) ifadesi fiil + dolaylı geçmiş zaman + anlatma + tekil ikinci kişi özellikleri taşımaktadır. Doğru cevap E'dir.
20.Soru
Aşağıda verilen belirsiz zamirlerden hangisi "hepsi" anlamına gelmektedir?
كمسه |
هانكيمز |
ديكری |
هپسی |
بعضی |
"هپسی" belirsiz zamiri "hepsi" anlamına gelmektedir. Doğru cevap D'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ